Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Dini Meseleleri Danışma Hattı" programında sunucu ve İsmail A. Vakfı Fıkıh Kurulu Üyesi Fatiha Ender Hoca, TOKİ'nin yeni konut projesi ve bu projenin fıkhi değerlendirmesi üzerine bir tartışma gerçekleştiriyor.
- Video, TOKİ'nin devlet kurumu olduğunu ve projenin kar gütmek yerine vatandaşlara hizmet niteliğinde olduğunu vurgulayarak başlıyor. Konuşmacı, TOKİ ile yapılan kredi anlaşmalarının dini yasallığını üç farklı senaryo üzerinden inceliyor: TOKİ'nin kendi tahsildarlığını bir bankaya vermesi, TOKİ ile banka arasında tek bir akit yapılması ve iki ayrı akit yapılması.
- Programda ayrıca İslam fıkıhında faiz kavramı, vade farkı ile faiz arasındaki farklar ve akdin yapısının önemi ele alınıyor. Konuşmacı, bankaların sadece tahsilatçılık yaptığını ve nakit para vermediğini belirterek, çekiliş sonrası imzalanan sözleşmelerin dini yasallığını değerlendirmek için izleyicilere tavsiyelerde bulunuyor.
- 00:04Programın Tanıtımı ve Konunun Açıklanması
- Program, dini meseleleri danışma hattına gelen sorulardan oluşmaktadır.
- Konuk, İsmail A. Vakfı Fıkıh Kurulu Üyesi Fatiha Ender Hoca'dır.
- Bu hafta özellikle TOKİ'nin konut satış sistemi hakkında yoğun sorular gelmiştir.
- 00:38TOKİ'nin Konut Satış Sistemi
- TOKİ'nin sitesinde konut satış fiyatlarının %10'u peşin, kalan tutarın aylık %0,49 oran ve 240 ay vade ile sabit taksitle ödeneceği belirtilmiştir.
- İki banka tarafından konut alıcılarına kredi kullanılacağı ifade edilmektedir.
- İzleyiciler bu sistemde faiz olup olmadığı ve kredi kullanımı konusunda korkularını dile getirmektedir.
- 02:32Fıkıh Kurulu'nun Çalışma Yöntemi
- Camiada fetva kurulunda bir meseleye cevap verirken sadece vatandaşlardan sual edilmesiyle iktifa edilmez.
- Kamuya tahrik eden genel işlevli meselelerde yetkili kişilerden ve resmi sözleşmelerden bilgi alınır.
- Komisyonda konu tartışılıp fıkhi değerlendirmesi yapıldıktan sonra topluma lanse edilir.
- 03:50TOKİ'nin Yeni Konut Projesi
- Bu konut projesi TOKİ'nin eski sistemlerinden farklıdır.
- Eski sistemlerde ÜFE-TÜFE endeksinin altı ayda bir yansıtılması ve fiyatın meçhuliyeti vardı.
- Yeni proje sisteminde fiyatın sabit olması ve 20 yıllık vade içinde ödenecek rakamın aynı olması sağlanmıştır.
- 05:00İslam Fıkhında Faiz Kavramı
- İslam fıkhında "el-makasid ve akitlerde itibar lafa değil manayadır" kuralı vardır.
- Faiz haramdır, ancak faizin ismine faiz dememek faiz haramlılığını ortadan kaldırmaz.
- Vade farkı (peşin fiyat ve aylık fiyatlar) caizdir ve faiz tabirini kullanmakta da bunu vade farkından çıkarmaz.
- 06:15TOKİ ve Banka İlişkisi
- TOKİ, toplu konut idaresi olarak devletin %100'üne aittir ve özel sektörde yoktur.
- Proje, ev sahibi olamayanlara kira öder gibi ev sahibi olması için yapılan bir hizmet niteliğindedir.
- TOKİ, tahsil edeceği vezne olmadığı için bir veya birden fazla bankaya yönlendirir, bu bankalar kamu bankasıdır.
- 07:26Banka İşleminin Detayları
- Banka, TOKİ'ye kredi vermez, dolaylı olarak müşteriye kredi vermiş olmaz.
- Banka, vadiyi direkt yapan TOKİ'dir ve tahsildarlığını yaparak elde edeceği her tahsilattan sabit komisyon alır.
- Müşteri ödeme yapamazsa, banka TOKİ'ye ödeme yapmaz ve temerrüde düştüğü kabul edilerek belli miktarda faiz uygulanır.
- 09:37Fıkhi Değerlendirme
- Eğer banka varsayım olarak müşterinin namına nakit para verdiğini kabul edersek, iki ayrı kurum arasında işlem yapılmış olur.
- Müşteri, TOKİ'den alışveriş yaptıktan sonra banka ile ikinci bir akit yaparak kredi aktı ve nakit çekip borcunu ödeyip faiz vermeyi taahhüt ederse, bu caiz olmaz.
- Para alıp paraya faiz vermeyi taahhüt etmek, alışverişten bağımsız olarak faiz aktı oluşturur.
- 11:28TOKİ Sisteminde Faiz Sorunu
- İki kurum birbirlerinden bağımsız ve patronları yabancı ise bu sistem değerlendirilir, ancak iki kurum aynı kişiye bağlıysa farklı değerlendirilir.
- Ziraat Bankası yüzde yüz kamu bankası iken, Halk Bankası borsaya arz edilmiştir.
- İki kurum da aynı kişiye bağlı olduğunda, kişi tek bir akitle devletten bir daire satın alıyor ve devlet kendi kurumunu farklı bir kurum ile destekliyor.
- 12:46Kredi ve Faiz Kavramları
- Kredi aslında itibar demektir, kredinin kendisi faiz demek değildir.
- Günümüzde banka kredisi demek faizli bir işlem olarak algılanıyor.
- İki kurumun patronunun tek olması durumunda, kişi sağ cebinden sol cebine faiz vermesi gibi düşünülebilir.
- 13:43Akit Yapısı ve Değerlendirme
- Akit muallak bırakılıp ödenecek zamana göre şekillenecek olsaydı problem olurdu, ancak bu durumda tek bir akitle bir ürün satılıyor.
- Akit iki iradenin bir noktada birleşmesiyle (icat ve kabulle) gerçekleşir, icat ve kabul öncesindeki konuşmaların önemi yoktur.
- Akitte itibar manayadır, konuşulan lafsa bu anlamda bir önem ifade etmeyecektir.
- 15:21Sistemdeki Üç Şık
- Birinci şık: TOKİ'ye dair satışı yapan TOKİ, kimse kimsenin namına TOKİ'ye para vermiyor, sadece tahsildarlılığını bir bankaya verip o banka komisyon alıyor.
- İkinci şık: Tek bir akit yapıyorsunuz TOKİ ile yapıyorsunuz ama o akti banka üzerinden yaptırıyor, her ikisi de yüzde yüz devlet kurumu olmak kaydıyla.
- Üçüncü şık: Devletin bir kurumuyla akdi yapıp bitirip daha sonradan ikinci bir kurum olarak bankayla ikinci bir akit yaparsanız, bu caiz olmaz.
- 17:16Sözleşme ve Tavsiyeler
- Şu anda çekilişe girmeye yöneliktir, çekilişten sonra istihkak ettiğiniz zaman gerçek anlamda bir sözleşme imzalanacaktır.
- Hak sahibi olduktan sonra imzaladığınız ikinci asıl sözleşmeyi kurumunuza gönderirseniz, fıken uygulanmaması gereken bazı maddeler olabilir.
- Örneğin, imal edilecek bir ürünün teslim almadan üzerinde ikinci bir tasarruf yapmak fıken caiz olmayacaktır.
- 19:12Sonuç ve Dua
- Yüzde sıfırvirgülkırkdokuz krediydi, şuydu buydu gibi ifadelerin pek önemi yoktur, aslolan akdin yapısıdır.
- Gerçek anlamda faizse buna vade farkı demektedir ve helal olmayacaktır.
- Program sonunda evsiz olanlara, aşı olmayanlara, eşi olmayanlara, eş evladı olmayanlara hayırlı evlat ihsan edilmesi ve ölmüşlerin hatırlanması için dua edilmiştir.