Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim programı formatında olup, hukuk tarihi kitabının yedinci bölümünü anlatmaktadır. Konuşmacı, Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecini ve hukuk kurumlarındaki değişimleri açıklamaktadır.
- Video, Tanzimat dönemi Osmanlı hukukunun modernleşmesi konusunu ele almaktadır. İçerikte Tanzimat Fermanı'nın ilanı, İslahat Fermanı, Kanuni Esasi'nin hazırlanması ve uygulanması, Meşrutiyet dönemleri anlatılmaktadır. Ayrıca ceza hukuku, ticaret hukuku, usul hukuku ve yargı örgütü gibi alanlarda Osmanlı hukukundaki değişiklikler, resepsiyon hareketi ve Meclis-i Ahkam-ı Adliye'nin hazırlanması gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:09Tanzimat Dönemi ve Fermanlar
- Tanzimat dönemi, II. Mahmud'un ölümüyle başa geçen Abdülmecid döneminde, Mustafa Reşit Paşa'nın 3 Kasım 1839'da Gülhane Hatt-ı Hümayunu ilan etmesiyle başlamıştır.
- Tanzimat Fermanı, devletin zayıflamasının nedeninin şer'i kanunlara uyulmaması olduğunu belirterek yeni kanunlara ihtiyaç olduğunu vurgulamıştır.
- Tanzimat Fermanı'nın eşitlik bağlamında yeterli görülmemesi üzerine 28 Şubat 1856'da İslahat Fermanı ilan edilmiş, bu ferman Müslüman olmayan tebaa ile Müslüman tebaanın eşitliğini sağlamayı amaçlamıştır.
- 01:54Osmanlı Anayasası ve Meşrutiyet
- Tanzimat ve İslahat Fermanları anayasal belgeler olmalarına rağmen birer anayasa değildi, tebanın hak ve hürriyetlerine ilişkin hükümler barındırıyorlardı.
- Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası olan Kanuni Esasi, 23 Aralık 1876'da ilan edilmiş, Belçika ve Prusya anayasalarından esinlenerek düzenlenmiştir.
- Kanuni Esasi uyarınca padişah yürütme organının başıydı, Meclis-i Umumi ise Heyet-i Ayan ve Heyet-i Mebusan'dan oluşmaktaydı.
- 03:48İkinci Meşrutiyet ve Anayasa Değişiklikleri
- 23 Temmuz 1908'de Vehip Paşa tarafından verilen söylevle İkinci Meşrutiyet ilan edilmiş, Fransız Devrimi'nden alınan özgürlük, eşitlik, kardeşlik ve adalet ilkeleri benimsenmiştir.
- İkinci Meşrutiyet sonrasında Kanuni Esasi'de yapılan değişiklikler sonucu 1909 Anayasası hazırlanmıştır.
- 31 Mart Vakası bastırıldıktan sonra Meclis-i Umumi yeniden toplantılara başlamış, 27 Nisan 1909'da İslam hukukunun fetva mekanizmasından yararlanılarak II. Abdülhamid tahttan indirilmiştir.
- 04:58Tanzimat Dönemi Hukuk Değişiklikleri
- Tanzimat Fermanı'nın ilanını takip eden ilk kanunlaştırma hareketi ceza hukuku alanında olmuştur, 1840 tarihli ceza kanunnamesi tüm tebaayı eşit bir şekilde kapsamıştır.
- Tanzimat döneminde ticaret hukukundaki değişiklikler Fransa'dan resepsiyon yoluyla alınan yasalarla düzenlenmiştir, ancak kısmi resepsiyon hareketi olarak İslam hukuku temeli devam etmiştir.
- Özel hukuk alanında ilk yasa olarak 1850 tarihli Ticaret Kanunu hazırlanmış, bu yasanın en önemli özelliği İslam hukuku tarafından yasaklanmış faizi kabul etmesi ve farklı şirket türlerini kabul etmiş olmasıdır.
- 07:32Medeni Kanun ve Yargı Örgütü
- Bir medeni kanun yapılması gerekliliği ortaya çıktığında, Ahmet Cevdet Paşa'nın etkisiyle kanunun İslam hukukunun Hanefi ekolü temelinde hazırlanması kararı verilmiştir.
- Osmanlı Devleti'nin ilk medeni kanunu olarak ifade edilen Meclis-i Ahkam-ı Adliye ortaya çıkmıştır, ancak tam bir medeni kanun olmadığı söylenebilir.
- Modernleşme döneminde yargı örgütü önemli değişiklikler geçirmiştir, şeriye mahkemeleri, cemaat mahkemeleri, konsolosluk mahkemeleri, ticaret mahkemeleri ve nizamiye mahkemeleri varlığını devam ettirmiştir.