Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Haberler.com YouTube kanalında yayınlanan bir röportajdır. İlk bölümde sunucu Cemil, SGK uzmanı Murat Bal ile stajyer ve çıraklık mağduriyeti konusunu ele almaktadır. İkinci bölümde ise İstanbul'da kurulan bir derneğin temsilcisi Murat Bey ile meslek liseleri ve çıraklık okullarında çalışan kişilerin sosyal güvenlik hakkı mücadelesi konuşulmaktadır.
- Videoda, stajyer ve çırakların 35-36 yıllık bir mağduriyet yaşadığı anlatılmaktadır. 1999'da yapılan değişiklikle oluşan bu mağduriyet, o dönemde çıkarılan kanunlarla stajyer ve çırakların işe girişlerinin emeklilikte geçmeyecek şekilde yapıldığı sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, meslek liseleri ve çıraklık okullarında çalışan kişilerin 16-17 yaşlarında işe girişlerinin resmi olarak kabul edilmemesi ve bunun sonucunda yaşanan sosyal güvenlik hakları ihlali ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca, mağdurların talepleri, o gün itibariyle yapılan işe girişin bugün itibariyle emeklilikte geçecek şekilde normal işe giriş olarak kabul edilmesi ve bu talebin olması şartıyla kadın doğum borçlanmasında kabul edilmesi şeklinde açıklanmaktadır. Sivil toplum örgütlerinin siyasi partilerden bağımsız olarak mücadele etme avantajları ve vatandaşların milletvekilleriyle doğrudan iletişim kurması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 00:31Stajyer ve Çıraklık Mağduriyeti Tanıtımı
- Haberler.com YouTube kanalında SGK uzmanı Murat Bal ile stajyer ve çıraklık mağduriyeti konusu ele alınacak.
- Stajyer ve çırakların mağduriyeti, EYT'den daha eski, 35-36 senenin üzerinde bir mazisi olan bir durumdur.
- 1999'da yapılan değişiklikle oluşan EYT'den farklı olarak, stajyer ve çırakların işe girişleri emeklilikte geçmeyecek şekilde yapılmıştır.
- 01:54Mağduriyetin Nedenleri
- Stajyer ve çıraklara kısa vade primi ihdas edilmiş, emeklilik ve yaşlılık primi ödenmemiş, sadece sağlık ve meslek hastalıkları primi ödendiği için e-devletlerinde işe giriş gözüküyor.
- İnsanlar işe girişlerinin yapıldığını düşündükleri için daha sonra işe giriş yapmıyorlar ve kendilerini kandırılmış oluyorlar.
- Stajyer ve çıraklar fiilen çalışmış, işe giriş bildirgeleri yapılmış, maaşları ödenmiş ve normal çalışanlardan farkı olmadan çalışmışlardır.
- 04:09Sigorta Kartı Örneği
- Stajyer ve çıraklara normal sigorta kartından hiçbir farkı olmayan kartlar verilmiş, ancak bu işe giriş emeklilikte geçerli değildir.
- Sigorta kartlarında "ilk işe giriş" yazısı bulunuyor ve sigorta sicil numarası veriliyor, ancak bu numara emeklilikte geçerli değildir.
- İşletmelerde bu konuda suç yoktur, ancak öğretmenlerin bu konuya vakıf olmadıkları ve yanlış bilgiyle bilgilendirdikleri düşünülüyor.
- 05:59Uluslararası Anlaşmalar ve Adaletsizlik
- Gurbetçi öğrencilerin yurt dışında okuduğu meslek lisesi staj evrakları Türkiye'de kabul edilirken, Türkiye'deki stajyerlerin staj evrakları kabul edilmiyor.
- Uluslararası anlaşmalar kanunların üzerindedir, bu nedenle Türkiye'deki stajyerlerin durumu zorlaşmaktadır.
- Kadın doğum borçlanması için doğumdan önce işe giriş olması gerekiyor, ancak stajyerlik girişi emeklilikte geçerli olmasa da kadın doğum borçlanmasında kabul ediliyor.
- 08:10Mağdurların İsteği
- Mağdurların öncelikli talebi, o gün itibariyle yapılan işe girişin bugün itibariyle emeklilikte geçecek şekilde normal işe giriş olarak kabul edilmesidir.
- Normal insanlara verilen işe giriş kartı neyse, stajyer ve çıraklara da aynı kart verilmiş, ancak üzerinde uyarı bulunmamaktadır.
- 08:59Stajyerlerin Sosyal Güvenlik Hakkı
- Stajyerler gün ihtiyacı olabilir veya borçlanma talep edebilirler, ancak işe girişlerinin kabul edilmesi şartıyla.
- Meslek liselerindeki stajyerlerin ekonomiye katkısı iki buçuk milyar TL olarak belirtilmiş, bu değer bugünkü dolar kuruna göre on milyar liradan fazla olabilir.
- Stajyerlerin sigorta girişleri sayılmadığı için onları işe özendirmek zor, bu nedenle onların işe girişi kabul edilmeli ve borçlanma hakkı tanınmalıdır.
- 10:34Hukuki Mücadele
- Sorunun çözümü siyasi olup, kanun marifeti haricinde çözülme şansı yoktur.
- Konuşmacı iki sene önce dava açmış, ilk derece mahkeme reddetmiş ve şu anda istinafta bulunmaktadır.
- Eğer istinafta da reddedilirse, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne kadar hukuki süreci devam ettireceklerini belirtiyorlar.
- 11:43Sorunun Gerekçeleri ve Çözüm Önerileri
- Bürokratlar sorunun gerekçesini "sisteme maddi açıdan zarar verir" ve "aktöriyel dengeyi bozar" şeklinde açıklıyorlar.
- Konuşmacı, bir hakkın haklıya verilmesinin bütçeyi zenginleştireceğini ve bereketlendireceğini savunuyor.
- Borçlanma hakkı da talep ediliyor, böylece sisteme para aktarılacak ve işe girişin kabul edilmesi şartıyla borçlanma imkanı sağlanacak.
- 13:05Mağdurların Durumu
- Devlet vatandaşını 16 yaşında kandırma durumuna girdiyse, devletin devamlılığı gereği bugün itibariyle de bunun çözülmesi gerekir.
- Meslek liselerine ve çıraklık okullarına orta seviyenin altında, hayata atılmak isteyen insanların çocukları gider.
- Bu insanlar kıt kanaat geçinen, maddi anlamda problem yaşayan ve emekliliği için uğraşan kişilerdir.
- 14:30Çıraklık Sistemi ve Haksızlık
- Çıraklar hafta içinde iş yerine, cumartesi günü okula giderlerdi, ancak cumartesi günleri okullar açık değildi.
- Eskiden çıraklık küçük yaşta çalışanların resmiyete büründürülmesiydi, 18 yaşından küçüklerin çalıştırılması yasaktı.
- Yıllarca emek veren bu insanlar bugün itibariyle bir sigorta girişini hak etmiyorlarsa, bu haksızlık çok büyük ve mutlaka çözülmesi gerekiyor.
- 15:41Gelecek Planları
- Mücadele bitmeyecek, EYT mücadelesi gibi sonuna kadar sürdürülecek.
- Türkiye çapında örgütlenerek, federasyon çatısı altında birleşerek bu sorunu en üst düzeyde dile getirecekler.
- Sivil toplum örgütleri resmiyet sağlar, dernek çatısı altında mücadeleler daha etkili olur ve siyasi partilerle daha kolay iletişim kurulabilir.
- 18:10Son Çağrı
- Mağdur arkadaşlar uzun bir yola çıkmış, tüm dernekler olarak örgütlenerek seslerini duyurmaları gerekiyor.
- Sadece Twitter'da yapılan mücadeleyle bu işin nihayete ermesi mümkün değil, sahada direkt olarak siyasilere ulaşmaları gerekiyor.
- Her kişi bu davanın bir askeri olarak önemli bir rol oynayabilir.