Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir avukat tarafından sunulan teknik bir hukuk eğitim webinarıdır. Konuşmacı, normalde tercih etmediği teknik detayları içeren bir sunum yapmakta ve Duygu Hanım adlı bir katılımcı sorular sormaktadır.
- Webinar, sözleşme kavramının tanımı ve özellikleri ile başlayıp, sözleşmelerde yer alması gereken unsurları (taraflar, sözleşme konusu, hak ve yükümlülükler, ödeme koşulları, gizlilik maddesi, KVKK maddeleri) detaylı şekilde ele almaktadır. Daha sonra sözleşme maddeleri (süresi, yürürlüğe girişi, fesih koşulları, mücbir sebep maddeleri, tazminat, cezai şart, sözleşme devir hakkı), uyuşmazlık çözüm mekanizmaları ve yurtdışı bağlantılı sözleşmeler konuları incelenmektedir.
- Sunumda özellikle pandemi sürecinde mücbir sebep maddelerinin önemi, yurtdışı bağlantılı işlerde dikkat edilmesi gereken hususlar, imza sirküllerinin önemi ve şirket kaşesinin gerekliliği gibi pratik bilgiler verilmektedir. Ayrıca, sözleşmelerde yetkili mahkeme belirleme, delil sözleşmeleri ve vergi yükümlülükleri gibi teknik konular da ele alınmaktadır.
- 00:49Sözleşme Nedir?
- Sözleşme, hukuki sonuç doğurmak amacıyla iki veya daha çok kişinin karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanıyla gerçekleşen işlemdir.
- Sözleşmenin kurulması için birden fazla tarafın olması ve bu tarafların birbirine uygun irade beyan etmesi gerekir.
- Sözleşme hukukunda, sözleşmenin varlığını değerlendirme aşamasından yorumlama aşamasına kadar irade beyanının öneminden bahsedilmektedir.
- 02:19Önerinin Varlığı
- Önerinin varlığı, kabul için süre belirleyerek bir sözleşme yapılmasını teklif etmektir.
- Önerinin süresi sona ermesine kadar önerisiyle bağlı olunur ve bu süre içinde kabul edilirse iradelerin uyuştuğu söylenebilir.
- Her zaman irade beyanı sözleşmeyi oluşturmayabilir, çeşitli koşullarda öneri veya icaba davet olarak değerlendirilebilir.
- 03:36Sözleşmenin Şekli
- Bir sözleşmenin geçerliliği kanunda aksi öngörülmemişse açıkça herhangi bir şekle bağlı değildir.
- Kanunda bazı sözleşme türleri için yazılı şekil şartı veya resmi şekil şartı (örneğin gayrimenkul devri için tapuda yapılması) getirilebilir.
- Güvenli e-imza, pandemi gibi süreçlerde elle atılan imzanın yerine geçebilir.
- 06:38Sözleşme Türleri
- Sözleşmeler için özel bir şekil şartı olmamakla birlikte, sözleşmenin ismi önemli değildir; mahkemeler sözleşmenin kanundaki hangi sözleşme tiplerinden beslendiğini belirler.
- Satış sözleşmeleri, taksitle satış, açık arttırma yoluyla satış, mal değişim, bağışlama, eser ödünç, kira, pazarlama, adi ortaklık, kefalet gibi sözleşme türleri kanunda düzenlenmiştir.
- Gizlilik sözleşmeleri, müşteri sözleşmeleri, tedarikçi satın alma sözleşmeleri, iş sözleşmeleri, kredi sözleşmeleri, son kullanıcı sözleşmeleri ve abonelik sözleşmeleri günlük hayatta sıkça karşılaşılan sözleşme türleridir.
- 10:02Sözleşmenin İçeriği
- Bir sözleşmede en önemli ilk konu taraflardır ve tarafların kim oldukları ayırt edici ve net bir şekilde sözleşmede yer almalıdır.
- Türk Ticaret Kanunu'nda çeşitli tacirlere getirilen yükümlülükler vardır, örneğin tacirin ticari defter ve belgelerinde ünvanı, sicil numarası ve mersisi yer almalıdır.
- Sözleşme akdederken taraflar kısmı hazırlanırken hem genel hükümlere göre hem de sözleşmenin türü ya da taraflarının niteliğine göre bilgilerin tam şekilde yazılması önemlidir.
- 11:20Sözleşmelerde İrade Beyanları
- Sözleşmelerde tarafların anlaştığı konular mutlaka yazılı olarak belirtilmelidir.
- Sözleşmelerde genellikle bir taraf asıl edin borçlusu olarak yüklenilen edimi yerine getirmekle yükümlü olurken, diğer taraf para borcu ödemekle yükümlüdür.
- Sözleşmelerin en karmaşık ve müzakereye açık kısmı tarafların hak ve yükümlülükleri başlığıdır.
- 12:56Sözleşmelerde Detayların Önemi
- Sözleşmelerde her bir tarafın sözleşmeden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin detaylı şekilde yazılması gerekir.
- Sözleşmelerde kullanılan virgüller, satır araları ve hükümlerin şekli önemli olup, çoğu ihtilaf başta düşünülmeyen yerlerde ortaya çıkar.
- Sözleşmeler kurulurken tarafların ve avukatlarının konuyu iyi anlayıp tüm detayları yazıya dökmesi oldukça önemlidir.
- 14:31Mücbir Sebep ve Fikri Haklar
- Pandemi sürecinde mücbir sebep maddelerinin sözleşmelerde yer alması gerektiği fark edilmiştir.
- Sözleşmelerde fikri haklar (marka, logo, müşteri bilgisi) kullanımına ilişkin maddelerin mutlaka yer alması gerekir.
- Referans göstermek isteyen bir tarafın, müşterisinden izin alması ve sözleşmede bu hakkın korunması önemlidir.
- 16:26Para Borcu ve Ödeme Koşulları
- Para borcu karşılığında ödenecek olan bedelin miktarı ve ödeme koşulları sözleşmede açıkça belirtilmelidir.
- Ödeme koşulları unutulabilir ve sonrasında ihtilaflar yaşanabilir.
- Tutarların doğru yazılması ve hem hukuk hem de muhasebe-finans kontrolünden geçmesi önerilir.
- 17:34Gizlilik ve KVKK Maddeleri
- Ticari işlerde gizlilik maddesi oldukça önemlidir ve sözleşmede yer almalıdır.
- Gizlilik sözleşmesi varsa, asıl sözleşme içinde atıf yapılması veya tüm gizlilik koşullarının asıl sözleşme içinde yazılması yararlıdır.
- 2016'dan beri KVKK kapsamında kişisel veri alışverişi yapıldığında, ilgili hükümlere sözleşmede yer verilmesi yasal düzenleme tarafından beklenmektedir.
- 19:14Sözleşmenin Süresi
- Sözleşmenin süresi, ne zaman yürürlüğe gireceği, ne kadar süre yürürlükte kalacağı ve süresi sonunda ne olacağı üç adımdan oluşan önemli bir maddedir.
- Sözleşmenin imza tarihi her zaman yürürlük tarihi olmayabilir, ileriye veya geriye etkili tarihli sözleşme yapılabilir.
- Sözleşmenin süresi somut bir olaya bağlanabilir, örneğin proje kapanış toplantısının yapıldığı gün sona erecek gibi.
- 20:50Sözleşmenin Sona Ermesi ve Fesih Koşulları
- Sözleşmenin sona erdikten sonra ne olacağı (sona erecek mi, yenilenecek mi) sözleşmede düzenlenmelidir.
- Sözleşmeye aykırılık halleri ve fesih koşulları, taraflardan biri yükümlülüklerini gereği gibi ifa etmezse ne olacağı konusunu düzenler.
- Sözleşmeye aykırılık durumunda ihtar çekilebilir, ihtarda en fazla 15 gün süre verilebilir ve bu süre içinde aykırılık giderilmezse fesih talebinde bulunulabilir.
- 22:04Tek Taraflı Fesih Hakkı
- Sözleşmenin fesih koşulları, tarafların dilediği zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme hakkını düzenler.
- Haklı nedene dayanmayan fesihlerde, tarafların tazminat ödeme yükümlülüğü altına girip girmeyeceğine dair sözleşmede bir kayıt olmalıdır.
- İş ilişkisine göre fesih hakkı süresi (15 gün, 6 ay gibi) belirlenmelidir.
- 23:37Mücbir Sebep ve Beklenmeyen Hal
- Mücbir sebep ve beklenmeyen hal ayrımı vardır; beklenmeyen mücbir sebep durumunda olmayan ama tarafları öngöremediği durumlar peşinen düzenlenir.
- Mücbir sebeple karşılaşılması halinde sözleşmenin akıbeti sözleşmede yazılmalıdır.
- Mücbir sebep 3 ayı aşarsa taraflar sona erdirmek isteyebilir, uygulanmayan süre sözleşme süresinden düşülebilir veya eklenebilir.
- 26:12Tazminat ve Cezai Şart
- Tazminat, sözleşmeye aykırılık veya farklı bir durumda uğranan zararın tazmin edilmesini ifade eder.
- Cezai şart, bir olayın doğrudan olmamasına bağlanır ve zarar miktarı belirlenmez.
- Cezai şart genellikle caydırıcılık için konulur, ancak vergisel yükümlülükler göz önünde bulundurulmalıdır.
- 27:35Sözleşmeyi Devir Hakkı ve Hukuk
- Sözleşmeyi devir hakkı, özellikle grup şirketi yapılanmalarında önemlidir ve sözleşmenin konusu gereği ifal veya tarafların yükümlülüklerinin devredilebileceği hallerde düzenlenir.
- Sözleşmelerde tabi olunan hukuk ve yetkili mahkemeler genellikle belirtilir, belirtilmeyen hallerde kanunlar ihtilafı kuralları gereği belirlenir.
- Yurtdışı bağlantılı işlerde hangi hukuka tabi olunacağı ve nerede dava açılacağı önceden belirlenmelidir.
- 30:27Sözleşmelerde Hukuk ve Yetkili Mahkeme
- Türkiye'de iş yapıldığında ve taraflar Türkse, tabi olunan hukuk yazılmasına gerek yoktur, ancak yetkili mahkemenin gösterilmesi faydalıdır.
- Yetkili mahkeme belirlenmesi, ihtilaf durumunda doğrudan davayı açabilmeyi sağlar ve mevzuatta yazan mahkemelerin yetkilerini ortadan kaldırmaz.
- Deniz sözleşmelerinde taraflar uyuşmazlık durumunda delil olarak kullanılabilecek maddeleri belirleyebilirler, ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre bir tarafın belgelerini tamamen kullanılamaz şekilde yapılan delil sözleşmeleri geçersizdir.
- 32:26Vergi Yükümlülükleri ve Sözleşme Detayları
- Vergi yükümlülüklerinde sözleşmede yazılmasını önerilir, ancak vergi yükümlülükleri yasada belirli taraflara yüklenmiş durumdadır.
- Sözleşmelerde imza tarihi, yürürlüğe gireceği tarih ve sona ereceği tarih mutlaka yer almalıdır.
- Sözleşmelerde değişiklik varsa, tüm taraf ve imza yetkililerince paraflanması ve elle düzeltilen yerin belirtilmesi önemlidir.
- 34:06Sözleşme Hazırlama ve İmzalama
- Yazılı sözleşme şekil şartı varsa uymak zorundasınız, mümkünse tüm tarih ve boşluklar bilgisayar ortamında doldurulmalı, sadece imza kalmalıdır.
- Sözleşmede eklere atıf yapılmalı ve eklere de imza atılmalıdır.
- Sözleşme imzalandığında, taraf sayısı kadar nüsha hazırlanmalı ve her sayfanın sağ alt köşesine imza atılmalıdır.
- 36:24İmza Yetkilileri ve Sözleşme Geçerliliği
- Sözleşmeye imza sirkülerleri veya imza beyannamesi eklenmeli ve sözleşmenin türü, konusu, yapıldığı yer veya bedeli ile uyumlu imza yetkilisi tarafından imzalanmalıdır.
- Sözleşme bedeli hesaplanırken, imza yetkililerinin yetkileri dikkate alınmalıdır, aksi takdirde imza geçersizdir.
- Sözleşmenin konusuyla sınırlı imza yetkisi olabilir, örneğin satış sözleşmeleri için farklı yetkililer imzalayabilir.
- 38:24Yurt Dışı Sözleşmeler ve Tahkim
- Yurt dışında sözleşme yaparken, mümkünse üçüncü bir ülke hukukunu tercih etmek ve yetkili mahkemeyi de o ülkeyi seçmek faydalıdır.
- Tahkim, maliyetli olmakla birlikte hızlı çözüm sunar, bu nedenle hızlı çözülmesi gereken konularda tercih edilebilir.
- Sözleşmede süre belirtilmemişse, sözleşmenin sona erme şekli sözleşmeye göre belirlenir; sürekli bir iş ilişkisi ise süreklilik devam eder, ani edimli bir ifa gerektiriyorsa ani edimin gerçekleşmesiyle sona erer.
- 41:32Yurtdışı Bağlantılı Sözleşmelerde İcra Edilebilirlik
- Yurtdışı bağlantılı sözleşmelerde Türk mevzuatı geçerli olduğunda, Türk mahkemelerinde verilen kararlar icra edilebilirdir.
- Sözleşmenin bir tarafı yabancı olabilir ve yetkili mahkeme olarak İstanbul gibi bir şehir belirtilse bile, mutlaka yer (örneğin İstanbul Anadolu) belirtilmelidir.
- Borçlu tarafın yeri tercih edilmesi, üçüncü bir ülke hukukunda icra edilebilirlik sorunlarını önlemek için faydalı olabilir.
- 43:37İmza Sirküsü ve Şirket Yetkilileri
- İmza sirküsünde vergi levhası ve ticaret sicil gazetesi beyan edilebilir, ancak bunlar kamuya açık bilgilerdir.
- Şirket kaşesi önemlidir çünkü ticari defterlerde kullanılması zorunlu olan tüm bilgiler burada yer alır.
- İmza yetkilisi bakımından güncel tarihli sirküler kontrol edilmelidir, çünkü imza yetkileri değişebilir.
- 45:33İmza Reddi ve Sözleşme İmzalama
- Noter huzurunda imzalanmamış sözleşmede, imzalayan taraflarından birinin imzasını reddetmesi riski vardır.
- İmza reddi durumunda mahkeme adli inceleme yaptırır ve el imza testi gibi süreçler uygulanır.
- İmza sirkülenin tarihi dolmuşsa ve yenisi düzenlenmemişse sözleşmeye dayanak olamaz.
- 46:17Şirket Yetkililerinin Değişimi
- Anonim şirketlerde şirketi temsil ve izama yetkili kişiler belirlenir ve iç yönerge vardır.
- Sınırlı temsil yetkileri süreye bağlanmışsa ve bu süre sona ermesine rağmen yeni kişi atanmamışsa, en geniş yetkili kişiye (yönetim kurulu üyelerine) bakılır.
- Sözleşme imzalanırken mümkünse sınırsız yetkiye sahip kişiler tarafından imzalanması gerekir.