Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yapay Zeka Günlükleri" adlı programda sunucu Aybüke Tunç, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Gökhan Güney Su ile otonom silah sistemleri konusunu ele almaktadır. Konuşmacı, 2013 yılından beri bu konuda çalışmaktadır.
- Video, otonom silah sistemlerinin ne anlama geldiği, otomatik sistemlerden farkları ve üç farklı tipolojisi hakkında bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, bu teknolojinin askeri ve hukuki boyutları, özellikle sivil hedeflere zarar vermesi durumunda kimin sorumlu olacağı sorusu tartışılmaktadır.
- Konuşmacılar, otonom silah sistemlerinin uluslararası güç dengelerine etkisini, savaş hukukuna aykırı işlemler yapabilmesi durumunda devletin sorumlu olacağı görüşünü ve bilim kurgu edebiyatında görülen distopik senaryoların şu an için mümkün olmadığını ancak gelecekte ortaya çıkabileceği konusunda uyarıda bulunmaktadır.
- 00:08Yapay Zeka Günlükleri Programı
- Yapay Zeka Günlükleri programı, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin katkılarıyla hazırlanmaktadır.
- Programda otonom silah sistemleri konusu, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Gökhan Güney Su ile ele alınacaktır.
- 01:21Otonom Silah Sistemlerinin Tanımı
- Otonom silah sistemleri, otomatik sistemlerden farklı olarak gelişmiş teknolojiler kullanan, çok sayıda sensör ve karar alma mekanizmasına sahip sistemlerdir.
- Otonom silah sistemleri, tüfek, bıçak, bomba gibi silahları kullanabilen entegre bir sistemdir ve kendi içinde yazılım veya machine learning sonucu takdir yetkisi kazanmıştır.
- Otonom silah sistemleri, çalıştırıldıktan sonra herhangi bir insani input olmadan kritik askeri fonksiyonları ifa edebilen savaş araç ve gereçleridir.
- 05:30Otonom Silah Sistemlerinin Türleri
- Otonom silah sistemleri üç tipolojiye ayrılır: tamamen otonom (loop), anlık kontrol (ind loop) ve hedef tespit eden ancak angaj olmayan sistemler.
- Tamamen otonom sistemlerde gerçek şahıs karar alma süreçlerinin hiçbir yerinde yer almaz.
- Anlık kontrol sistemlerinde insan hala işin içinde olup, karar alma mekanizmasını yukarıdan izler.
- Hedef tespit eden ancak angaj olmayan sistemlerde insan hala işin içinde olup, sistem kendi sensörleri aktif olarak hedef arar ve hedef bulduğunda "saldırayım mı?" sorusunu sorgular.
- 08:04Savaş Robotu Terimi
- "Savaş robotu" terimi genellikle otonom silah sistemleri için kullanılır.
- Robot kelimesi daha çok belli bir otonomi için dahil olan makinaları, insanlara benzeyen android veya robotları ifade eder.
- Otomatik sistemler için "katil robot" terimi kullanmak birebir karşılamayabilir.
- 09:21Otonom Silah Sistemleri ve Otomatik Sistemler Arasındaki Farklar
- Otonom silah sistemleri, rotada giderken aktif olarak hedef tayininde bulunur ve hedeflerin önem sırasına göre karar alabilir.
- Otomatik sistemler ise ilk kimi görürlerse direk onlara saldırırlar, otonom silah sistemlerinin aksine hedef kıymetlendirmesi yapamazlar.
- Otonom silah sistemlerinin önemli kısmı şu an için algoritmaya bağlı çalışıyor ve mükemmel anlamda AI kullanımından bahsetmek mümkün değil.
- 10:55Otonom Silah Sistemlerinin Diplomatik Önemi
- Büyük devletler otonom silah sistemlerini "Star Wars silahları" olarak nitelendiriyor ve diplomatik konuşmalarda bu konuyu tartışıyorlar.
- Otonom silah sistemleri uluslararası sistemde güç asimetrisi yaratacak bir mevzudur ve sürdürülebilir bir durum değildir.
- Nükleer silahlar gibi, otonom silah sistemleri de başarılı olmuş devletlerin kendileri lehine bir durum sağlamasını sağlayacaktır.
- 12:00Otonom Silah Sistemlerinin Hukuki Sorunları
- Otonom silah sistemlerinde en önemli hukuki konu, bir problem ortaya çıktığında zararın yükümlüsü kim olacak ve tazminatı kim ödeyecek sorusudur.
- Türk hukukunda insansız hava araçları talimatnamesi dışında otonom silah sistemleri konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
- Otonom silah sistemlerinin kullanılması, sorumluluk boşluğu yaratma riski taşımaktadır.
- 13:44Otonom Silah Sistemlerinin Sorumluluk Sorunu
- Gerçek kişilerin cezai anlamda yargılamaya tabi olmaları, caydırıcılık olarak kendine çeki düzen vermesi beklenir, ancak savaşta bu beklenti karşılanmaz.
- Savaş suçları işleyen bir birey, bir hayatı sona erdirdiğini bilir ve bu durumda sorumlu tutulabilir.
- Otonom silah sistemlerinde ise, örneğin sis veya kar yağması durumunda ağaçlıklı bir ortamda eski model bir kamyoneti tank olarak algılayıp içindeki sivilleri de yok edebilir.
- 16:33Otonom Silah Sistemlerinin Hukuki Çözümü
- Otonom silah sistemlerinin kullanılmasının yaratacağı hukuki meseleleri çözmeye hukuk yeterli olmayacaktır.
- Otonom silah sistemleri başlı başına risk yaratmaktadır ve bu durumda tek çözüm objektif sorumluluk yönüne gitmektir.
- Otonom silah sistemlerinin kendisini yargılamak mümkün değildir, bu nedenle ya tamamen yasaklanacak ya da her hal ve şartta ilgili devletin sorumluluğu objektif olarak kabul edilecektir.
- 18:12Otonom Silah Sistemlerinin Geleceği
- Yapay zekanın var olan bütün meslekleri alacağı ve akademisyenlik dahil olmak üzere her türlü mesleği yapabileceği yönünde öngörüler vardır.
- Otonom silah sistemlerinin askeri alanı tamamen ele geçirebileceği bir gelecek öngörülüyor.
- Otonom silah sistemlerinin yaygınlaşması sonucunda uluslararası sistemin distopik hal alması ve uluslararası barış için büyük riskler oluşturması endişe vericidir.
- 20:56Otonom Silah Sistemlerinin Etkileri
- Otonom silah sistemleri, insanların savaşa karşı protesto yapmasını engelleyerek iç muhalefeti ve siyasal maliyeti düşürmektedir.
- Otonom silah sistemleri sadece insan hukuk açısından değil, uluslararası barış ve güvenlik, insan hakları konularında da incelenmesi gereken bir konudur.
- Otonom silah sistemlerinin savaş hukukuna aykırı işlemler yapması durumunda kişisel cezai sorumluluk yerine devlet sorumluluğu öne çıkacaktır.
- 22:52Otonom Silah Sistemlerinin Yasaklanması
- Otonom silah sistemlerinin yasaklanması en iyi çözüm olarak önerilmektedir, çünkü yasaklanmazsa kaçınılmaz olarak üretilir.
- Devletin ulusal güvenliği önemli bir mevzudur, ancak otonom silah sistemlerinin yaratacağı riskin aşırı olduğu düşünülmektedir.
- Güçlü ordulara sahip ülkelerin (örneğin Rusya Federasyonu) nükleer silahları sayesinde caydırıcılıkları fazlasıyla var, bu nedenle otonom silah sistemlerine ihtiyaç olup olmadığı tartışılmalıdır.
- 24:52Otonom Silah Sistemlerinin Tehlikeleri
- Şu an için otonom silah sistemlerinin kendini üretene dönüp saldırması gibi bir risk yoktur, çünkü robotlarda henüz "ben" bilinci yoktur.
- Otonom silah sistemleri, zamanla "ben" algısı geliştirebilir ve distopik bir dünyaya ait gibi davranabilir.
- Otonom silah sistemleri, kişisel hayatın korunması konusunda büyük endişeler yaratabilir ve insanların kaçamayacağı bir durum yaratabilir.
- 28:36Otonom Sistemlerin Geleceği
- Otonom sistemler, hiç yorulmayan ve uzun süre çalışabilen bir alternatif olarak karşımıza çıkabilir.
- Otonom sistemler, acil durumlarda hızlı ve etkili çözümler sunabilir.
- Konuşmacı, otonom silah sistemlerinin büyük aile içinde yer aldığını ve bu sistemlerin gelecekte önemli bir rol oynayabileceğini belirtmektedir.