Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin tarihsel gelişimini ve içeriğini anlatan bilgilendirici bir içeriktir.
- Video, Lozan Antlaşması ile imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçen Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 1936'da İsviçre'nin Montre kentinde imzalanmasını anlatmaktadır. Türkiye'nin bu sözleşmenin getirdiği kısıtlamalardan duyduğu rahatsızlık ve boğazların statüsünde değişiklik yapılması yönündeki teklifi, diğer devletlerin desteğini alarak gerçekleşmiştir. Video, sözleşmenin barış ve savaş zamanlarında gemilerin geçiş rejimini, denizaltıların geçiş koşullarını ve savaş gemilerinin geçiş şartlarını detaylı şekilde açıklamaktadır. Sözleşmenin 20 Temmuz 1956'da sona erdiği ve sonrasında değiştirilemediği belirtilmektedir.
- 00:04Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Geçmişi
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türk boğazlarından geçiş rejimini ve boğazlar bölgesinin güvenliği işlerini düzenleyen bir sözleşmedir.
- 1923'te Lozan Antlaşması ile imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçmiştir.
- Türkiye, Lozan Antlaşması ile imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin getirdiği kısıtlamalardan dolayı sürekli kaygı içinde kalmıştır.
- 00:41Sözleşmenin Hazırlanması
- Türkiye, Boğazlar Sözleşmesi'nin değiştirilmesi teklifini konuyla ilgili imzalı devletlere duyurduğunda, bu devletlerden ortak bir anlayış görmüştür.
- İngiliz Dışişleri Bakanlığı ve Balkan Antantı Daimi Konseyi, Türkiye'nin teklifini desteklemiştir.
- 22 Haziran 1936'da İsviçre'nin Montre kentinde toplanan konferans, iki ay süren toplantılar sonunda 20 Temmuz 1936'da imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile sonuçlanmıştır.
- 02:22Sözleşmenin İçeriği
- Barış zamanında, hiçbir işlem sağlık denetimi hariç olmaksızın boğazlardan geçiş ve gidiş-geliş tam özgürlüğünden yararlanılacaktır.
- Savaş zamanında Türkiye savaşan değilse, bayrak ve yük ne olursa olsun boğazlardan geçiş özgürlüğü sağlanacaktır.
- Savaş zamanında Türkiye savaşan ise, Türkiye ile savaşan bir ülkeye bağlı olmayan ticaret gemileri, düşmana yardım etmemek koşuluyla boğazlardan geçiş özgürlüğüne sahip olacaktır.
- 03:39Denizaltı ve Savaş Gemileri Hakkında Kurallar
- Karadeniz'e kıyıdaş devletler, bu deniz dışında yaptırdıkları veya satın aldıkları denizaltılarını, Türkiye'ye haber verilmişse boğazlardan geçirme hakkına sahip olacaklardır.
- Savaş gemilerinin boğazlardan geçmesi için Türk hükümetine sekiz gün (karadeniz kıyıdaşı olmayan devletler için onbeş gün) önceden bildirimde bulunulması gerekecektir.
- Boğazlardan geçişte bulunabilecek bütün yabancı deniz kuvvetlerinin en yüksek toplam tonajı onbeşbin tonu aşmayacaktır.
- 05:46Savaş Durumunda Boğazlar Rejimi
- Savaş zamanında Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri belirtilen koşullar içinde boğazlardan tam bir geçiş özgürlüğüne sahip olacaktır.
- Saldırıya uğramış bir devlete ve Türkiye'yi bağlayan karşılıklı yardım anlaşması gereğince yapılan yardım durumları dışında, savaşan herhangi bir devletin savaş gemilerinin boğazlardan geçmesi yasaktır.
- Savaş zamanında Türkiye savaşan ise, savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk hükümeti tümüyle dilediği gibi davranabilecektir.
- 07:09Sözleşmenin Sonrası
- Boğazlar kayıtsız şartsız Türkiye Cumhuriyeti'ne bırakılacak ve tahkimat yapmak hakkı tanınacaktır.
- Sözleşmenin süresi, yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak yirmi yıl sürecektir.
- 20 Temmuz 1956'da sözleşmenin süresi bitmiş, sözleşmeyi imzalayan devletler Montrö Boğazlar Sözleşmesini değiştirmek için girişimlerde bulunmuş ancak başarılı olamamışlardır.