Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programında Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesi Yardımcı Doçent Dr. Ali Emrah Boz Bayındır ile yapılan bir röportajdır. Konuşmacı, Mavi Marmara saldırısı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC) bu davayla ilgili verdiği karar hakkında bilgi vermektedir.
- Röportajda, 2010 yılında gerçekleşen Mavi Marmara olayının kronolojisi anlatılmakta ve ICC savcısının 6 Kasım'da verdiği karara karşı yarın Lahey'de yapılacak itiraz başvurusu ele alınmaktadır. Konuşmacı, savcının İsrail'in savaş suçları işlediğini kabul etmesine rağmen davayı yeterli ağırlığa sahip bulmamasının çelişkili olduğunu ve uluslararası hukukun normlarının bazı vakalara daraltıcı bir yorumla kullanıldığını savunmaktadır.
- Ayrıca, Filistin'in 2014'ten itibaren ICC'ye taraf olması ve yargı yetkisini kabul etmesinin bu süreçte önemli bir rol oynayabileceği belirtilmektedir. Konuşmacı, savcının verdiği kararın savaş suçlarının kabul edilmesi açısından önemli olduğunu ve ön inceleme dairesinin savcının kararını gözden geçirmesini istemesiyle soruşturma açılabileceğine dair umudunu ifade etmektedir.
- 00:17Mavi Marmara Davası ve Yeni Girişim
- Mavi Marmara avukatları, Hollanda'nın Lahey kentinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin verdiği karara itiraza hazırlanıyor.
- Yarın Lahey'de, Mavi Marmara vakasında soruşturma açmama kararına itiraz edilecek, normalde böyle bir itiraz imkanı yok ama Komor Devleti adına bir başvuru yapıldığı için doksan gün içinde nedenler göstererek itiraz hakkı var.
- Mavi Marmara saldırısı 31 Mayıs 2010'da gerçekleşmiş, bu olay Gazze'ye özgürlük mottosuyla yola çıkan sekiz gemiden oluşan filoda yaşanan bir olaydır.
- 02:30Mavi Marmara Vakasının Kronolojisi
- 2008'de İsrail'in yaptığı Castled operasyonunda 1400 kişi öldürülmüş, bunların çoğu sivil ve çocuklardan oluşuyordu.
- Uluslararası İnsan Hakları Komisyonları ve Birleşmiş Milletler raporlar hazırlamış, İsrail'in fiillerinin insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları olduğunu belirtmiş ancak bir eylem yapılmamış.
- Gazze'deki 1,5 milyon insan 1990'dan beri uygulanan deniz ablukası ve 2001'den beri uygulanan kara ablukası nedeniyle yoksulluk içinde, içme suyuna, temel gıda maddelerine ve sağlık malzemelerine erişemedikleri bir durumdaydı.
- 04:27Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Kararı
- Mavi Marmara gemisinin dışında Yunan ve Kamboçya bandıralı gemiler de vardı ve bu ülkeler Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne üye devletlerdi.
- ICC savcısı Fatua Bensuu, savaş suçu, kasten öldürme, kasten yaralama ve insan onuruyla bağdaşmayan davranış suçlarının işlendiğini kabul etmiş ancak bunların yeterli ağırlığa sahip olmadığını söylemiş.
- Savcı, suçun ağırlığını (gravity) değerlendirmek için uluslararası sularda bir grup asker tarafından sivillerin saldırı boyutuna bakarak değil, saldırıların bağlamına bakarak değerlendirmiş.
- 06:33Savcının Kararının Eleştirileri
- Savcı, uluslararası sularda bir grup askerlik asker tarafından sivillerin saldırısını değerlendirirken, sadece 10 kişinin öldüğü için suçların yeterince ağır olmadığını söylemiş.
- Mavi Marmara saldırısında 9 kişi öldürülmüş, bunların çoğu saklandığı yerde vuruldu ve tekrar başına ateş edilmiş, yerde yatan veya boynuna ateş edilmiş.
- Savcı, suçun yerel halka etkisinin olmadığı için yeterli ağırlığa kavuşmadığını söylemiş, ancak bu şiddetli saldırı neticesinde düzenlenebilecek filoların ve insani yardımların önü kesildiğini görmezden gelmiş.
- 08:25Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Genel Pratiği
- David Bosko isimli bir akademisyen, "Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı ve Büyük Güçler" adlı kitabında, 10 yıldır çalışan mahkemenin hiçbir zaman büyük güçleri incitecek bir iş yapmadığını belirtmiş.
- Filistin'in ilk başvurusu değil, 2009'da eski savcı Ocampo ile yapılan perde arkası görüşmelerde İsrail büyükelçiliğinin kendisine yemek verildiği ve işle fazla uğraşmaması gerektiği deklare edildiği belirtilmiş.
- Büyük güçler (ABD, Rusya, Çin, Hindistan, İsrail) Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne üye değil, bu ülkelerin aleyhine herhangi bir soruşturma yapılmamış.
- 10:17Mahkemenin Afrika'daki Faaliyetleri
- Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin faaliyetlerinin sadece Afrika'da yoğunlaşması nedeniyle Afrika Birliği kendi ceza mahkemesi kurmaya yöneldi.
- Afrikalılar kendilerini Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin bu pratikleri karşısında mağdur hissediyorlar.
- İlk defa Afrikalı bir ülkenin Afrikalı olmayan bir ülkeyi, zayıf bir ülkenin güçlü bir ülkeyi uluslararası ceza mahkemesine şikayet ettiği bir ortamda, mahkeme kendi tutarlılığını ve kredisini önemli ölçüde harcamış oluyor.
- 11:24Uluslararası Ceza Mahkemesi Başvurusu
- Bu temiz başvuru sonucunun mağdurlar açısından olumlu bir çözüm sağlayıp sağlayamayacağı belirsiz, çünkü bu türünün ilk örneği olup daha önce yapılan hiçbir devlet başvurusunda soruşturma açılmamıştır.
- Savcı, bu başvuruda ilk defa soruşturma açmayı reddetmiştir.
- İtirazın değerlendirilmesi için ön inceleme dairesi adı verilen, üç uluslararası ceza hukukçundan oluşan bir komisyona (Hollandalı bir akademisyen dahil) iletilmiştir.
- 13:39Filistin'in ICC Durumu
- Filistin daha önce devlet olarak kabul edilmese de, Güvenlik Konseyi'nde 29 Kasım 2012 tarihli kararla gözlemci devlet statüsü kazanmıştır.
- Filistin 31 Aralık'ta Mahmut Abbas tarafından verilen dilekçeyle 13 Haziran 2014'ten itibaren ICC'ye taraf olmuştur.
- Filistin olayının ağırlığı ve Filistin'in artık bir taraf olması, uluslararası ceza mahkemesindeki hakimlerin değerlendirmesinde rol oynayacaktır.
- 14:38Mavi Marmara Olayının Değerlendirilmesi
- Ruanda mahkemesi örneğinde olduğu gibi, zaman dilimindeki sınırlamalar olabilir, ancak 1994'ten önceki suçların bağlamını açıklamak için bilgilendirme ve değerlendirme önemlidir.
- Mavi Marmara olayı, sadece 10 kişinin öldürüldüğü bir vaka olarak değil, Gazze'deki çatışma ve hukuksuzluklar çerçevesinde değerlendirilmelidir.
- Savcının savaş suçlarının işlendiğini kabul etmesi önemli bir adım olmasına rağmen, soruşturma açılmaması garip bir durumdur.
- 15:15Gelecek Beklentileri
- Uluslararası hukuk boyutundaki mücadele devam edecektir ve savcının kararını gözden geçirmek için ön inceleme dairesine başvurulacaktır.
- Etik ve ahlaki pozisyonların netleşmesi ve insanların haksız bir biçimde öldürüldüğünün mesajının verilmesi, bilgi kirliliğinin önüne geçecektir.
- Konuşmacı, bu sürecin umutlu olacağını ve bilgi kirliliğinin önüne geçileceğini düşünmektedir.