Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Zafer Şif kanalında yayınlanan tarihi belge okuma ve yorumlama formatındadır. Sunucu, Cumhuriyet'in kuruluş sürecindeki tarihi vesikaları izleyicilere aktarmaktadır.
- Video, Lozan Antlaşması kapsamında imzalanan umumi af beyannamesi ve protokolü üzerine odaklanmaktadır. Sunucu, 150 kişilik listeye dahil edilen ve umumi affan muaf tutulan kişilerin kimliklerini, suçlamalarını ve vatandaşlıklarının nasıl alındığını açıklamaktadır. Belge, 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşması'nda belirlenen umumi af beyannamesi kapsamında hazırlanmış olup, 10 Nisan 1927'de bu 150 kişinin vatandaşlıktan düşürülmesi hakkında kanun layihası imzalanmıştır. Sunucu, bu kişilerin çoğunlukla Osmanlı hanedanından, bakanlıklardan, askerlerden ve gazetecilerden oluştuğunu ve bazılarının daha sonra PDP aflarıyla yurduna geri döndüğünü belirtmektedir.
- 00:12Lozan Antlaşması ve Umumi Af
- Belge okuma ve tarihi vesikalara dair bilgiler paylaşılıyor.
- Lozan Antlaşması kapsamında Umumi Af Beyannamesi ve Protokolü imzalanmıştır.
- Umumi af kapsamında Osmanlı'daki suçluların affedilmesi kararlaştırılmış, ancak 150 kişi bu affan muaf tutulmuştur.
- 01:12150 Kişilik Listeye Dahil Edilenler
- 150 kişilik grubun çoğunluğu vatan hainliği, düşmanla anlaşma ve propagandalar yapmak gibi suçlarla itham edilen kişilerdir.
- Bu kişiler arasında nüfus sahibi, askeri hüviyeti olan veya değerli önemli kimseler yer almaktadır.
- Bu kişiler yurt dışına gönderilmiş ve vatandaşlıklarından çıkarılmıştır.
- 02:29150 Kişilik Listesinin Oluşumu
- 150 kişilik listesinin hazırlanması, dış güçlerin (Yunanistan, İspanya, Fransa) bu kişilerin isimlerini istemesiyle ilgilidir.
- Lozan'da 150 kişi denilmiş ancak kim oldukları belirsizdi, daha sonra bir süreçte bu listeyi doldurmak için hazırlanmıştır.
- Listede Osmanlı hanedanından kişiler, bakanlardan, subaylardan, askerlerden ve gazetecilerden oluşan bir grup yer almaktadır.
- 03:30150 Kişinin Sonrası
- Bu kişilerin çeşitli suçlarla listeye dahil edildikleri ancak aslında o günkü hükümete karşı olduklarından tasfiye edildikleri anlaşılıyor.
- 10-15 sene sonra çeşitli aflarla bazıları geri gelmiş, eğer vatana ihanet gibi bir suç olsa geri gelmezlerdi.
- 150 kişilik listenin Ankara hükümeti tarafından belirlendiği internet ortamında yaygın olarak düşünülse de, konuşmacı bu listenin ilgili devletlerin dayattığına inanıyor.
- 04:20Belge İçeriği
- Belgede "Türkiye Cumhuriyeti" yazısı ve "Baş Vekalet" (Başbakanlık) ifadesi yer almaktadır.
- 24 Temmuz 1924 tarihinde Lozan'da imzalanan Umumi Af Beyannamesi ve Protokolünde 150 kişilik listedeki isimlerin vatandaşlıktan düşürülmesi konusunda kanun layihası hazırlanmıştır.
- 10 Nisan 1927'de 150 kişinin vatandaşlıktan düşürülmesi kararlaştırılmıştır.
- 06:43Belge İmzaları ve Sonuç
- Belgeyi imzalayanlar arasında Adliye Vekili Mahmut Esat, Müdafaa-i Milliye Vekili Recep, Bahriye Vekili İhsan, Dahiliye Vekili Cemil ve diğer bakanlar bulunmaktadır.
- 150 kişilik listenin isimleri internet ortamında ve devlet arşivlerinde bulunmaktadır.
- Listede Çerkez Ethem dahil önemli isimler yer almaktadır.