Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programında Cumhuriyetçi Türk Partisi temsilcisi ve diğer konuklarla yapılan röportaj formatındadır. Programda Bertan Zaoğlu ve diğer konuşmacılar, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki vatandaşlık politikaları ve sorunları ele almaktadır.
- Video, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki vatandaşlık yasası ve uygulamaları üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, beş yıllık çalışma izni sonrasında vatandaşlık hakkı verilmesi, siyasi partilerin tutarsız açıklamaları ve bunların toplumda yarattığı huzursuzlukları tartışmaktadır. Ayrıca, Türkiye'den gelenlerin vatandaşlık sorunları, bölünmüş aileler ve cezalı durumda olanların durumları gibi konular da ele alınmaktadır.
- Programda, Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'nde 233 bin kişiye vatandaşlık verilmesiyle kıyaslanarak Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki uygulamaların eleştirilmesi, bilgi kirliliği ve siyasi manipülasyonlar da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, sorunların çözümü için toplumun her kesiminden bir platform oluşturularak ortak bir çözüm bulunması gerektiğini vurgulamaktadır.
- Vatandaşlık Açıklamalarının Eleştirisi
- Cumhuriyetçi Türk Partisi yetkilileri ve İçişleri Bakanı'nın vatandaşlık konusundaki açıklamaları toplumun büyük bir kesimini rahatsız etmiştir.
- Bu açıklamalar, Türkiye'den gelen vatandaşların haklarını eleştiren konumda olanların, adalet ve hukuk konusunda tutumlarının tutarsızlığını ortaya koymuştur.
- Vatandaşlık konusunda adaletsiz ve haksız durumlar söz konusu olduğundan, yapılan açıklamaların uygulamaya konulması mümkün değildir.
- 01:08Hükümet Programındaki Vatandaşlık Politikası
- Hükümet programında, beş yıl çalışma izinli olanların beyaz kimlik alacağı ve toplam on yıl sonraki vatandaşlık başvurusu yapılacağı belirtilmiştir.
- On yıl doldurmuş ve başvurmuş kişilerin, vatandaşlık alırsa ilk genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanamayacağı açıklanmıştır.
- Bu uygulama, anayasada belirtilen ikinci, üçüncü ve sekizinci maddelerin eşitlik ilkesine aykırıdır.
- 02:28Sivil Toplum Örgütlerinin Tepkisi
- Sivil toplum örgütleri, anavatan Türkiye'den gelen vatandaşların haklarının bu şekilde engellenmesini kabul etmemektedir.
- Seçim öncesi hükümet programında şeffaflık ve adalet sözü verilmesine rağmen, son açıklamalar hükümet programının tam aksine yönelmiştir.
- Önceki hükümette af yasası sürecinde sivil toplum örgütlerinin katılımına rağmen, bu kez hükümetin açıklamaları bu sürecin aksine gelişmiştir.
- 04:22Anayasa ve Popülist Yaklaşım
- Anayasadaki madde 2, 3 ve 8'de belirtilen eşitlik ilkesine uygun hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorunluluğu vardır.
- Yeni vatandaşların ilk seçimlerde oy kullanamayacağı iddiası, sivil toplum örgütü başkanı tarafından popülist bir yaklaşım olarak nitelendirilmiştir.
- Vatandaşlık konusunda her gelen hükümetin farklı uygulamalar yapması, toplumu huzursuz etme ve siyasi hak olarak kabul edilmemelidir.
- 05:34Vatandaşlık Sorunu ve Beyaz Kimlik
- İlk beş yılda beyaz kimlik verileceği ve beyaz kimlikteki mentalitede insanların çalışma izinlerinden doğan sıkıntıların giderilmesi hedeflendiği belirtiliyor.
- Vatandaş olma beklentisi olmasa da, insanlar bu ülkede rahat bir şekilde yaşam sürmek istiyorlar.
- İnsanlar on, onbeş, yirmi yıl burada kalıyor, çocukları bu ülkede doğuyor ve istikbalini kuruyor ama vatandaş olamıyor.
- 06:41Vatandaşlık Olmayanların Sıkıntıları
- Vatandaş olamayan insanlar psikolojik sıkıntılar yaşamakta ve bu durum toplumun suça meyilli olmasına yol açabiliyor.
- Almanya'da sekiz yıl yasal olarak bulunanlar oturum izni elde etmişlerse vatandaş olabiliyorlar, doğan çocuklar ise otomatikman vatandaş olabiliyor.
- Polonya'da beş yıllık ikametin ardından otomatikman vatandaş olabiliyorlar, Hollanda'da ise beş yıllık ikametin ardından testin ardından vatandaş olabiliyorlar.
- 08:23Küçük Ülkelerdeki Vatandaşlık Uygulamaları
- Dominika, Antigua, Panama gibi küçük ada ülkelerinde vatandaşlık sorunu bulunmuyor, insanlar ekonomiyi ayakta tutabilmek için vatandaşlık sorun etmiyorlar.
- Irlanda, Slovakya, Macaristan, Bulgaristan, Arnavutluk gibi küçük devletlerde sadece gayrimenkul alarak vatandaşlık elde edilebiliyor.
- Kıbrıs'ta çalışan bir işçi, oniki yıldır burada olmasına rağmen ev alamıyor, ancak para biriktirip ev alabildiğinde de ev sahibi değişiyor.
- 10:34Vatandaşlık Sorununun Nedenleri
- Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin ve Kıbrıs Türk toplumunun büyük bir kesiminin endişesi, çok sayıda vatandaş olursa devlete girme ihtimalleri ve hantal devlet yapısında haksızlık olabileceği.
- İkinci endişe ise seçim zamanlarında sivil toplum dernekleri ve örgütlerin hedef oy potansiyeli gözüyle bakılması.
- Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin ülkede tabanı oy potansiyeli belli ve iki defa Türk milletinin oylarıyla iktidara gelmiş.
- 11:56Kıbrıs'ın Tarihi ve Vatandaşlık İstatistikleri
- Kıbrıslı Türklerin atalarının 1571 yılından sonra Anadolu'dan gelmiş olduğu, bu durumun tarihi belgelerle tescilli olduğu belirtiliyor.
- Rum tarafında 1771 yılında yapılan istatistikte adada yaşayan %75 müslüman, %25 hristiyan bir topluluk vardı.
- Rum tarafında son 42 sene içerisinde sadece 233 bin kişiye vatandaşlık verildi: Pontus Rumları 65 bin, eski Sovyet vatandaşları 30 bin, Lübnan'dan kaçan Hristiyanlar 21 bin, Yunanistan'dan göç edenler 13 bin, irtica eden Kürtler 3.200, irtica eden üçüncü dünya vatandaşları 10.500.
- 14:31Gelecek Eylemler ve Sonuçlar
- Vatandaşlık sorununa hukuki olarak tüm yollara başvurulacak ve eylem hakkı kullanılacak.
- Son 2-3 gün içerisinde alınan telefonlar ve sivil toplum örgütleri ile yapılan konuşmalar, bu konunun azımsanamayacak bir eylem olacağına işaret ediyor.
- Kıbrıs'ta doğmakla başlıyor, İngiltere'de doğan bir çocuk annesi babası Kıbrıs'ta olduğu için burada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kimliğini alabiliyor, ancak burada doğan, buranın ekmeğini suyunu içen çocuk neden alamıyor?
- 16:26Vatandaşlık Bilgi Kirliliği
- Ülkede acayip bir bilgi kirliliği var ve bunun kabahati siyasilerin popülist politikalarına dayanıyor.
- Vatandaşlık konusunda halka yanlış bilgi veriliyor, nüfusun iki katı, üç katı kadar yabancı vatandaş olduğu söylentileri gerçek değil.
- 2009-2013 tarihleri arasında 29 bin kayıtlı yabancı uyrukludan sadece 872 tanesi vatandaş oldu, toplamda 2411 kişi (eş ve çocuklar dahil) vatandaşlık yaptı.
- 18:31Vatandaşlık İstatistikleri
- Yaklaşık 32 bin kayıtlı yabancı uyruklu arasında 14-15 bin hak eden varken kimlik sayısı alan sadece 1440 kişi.
- 2004-2009 Cumhuriyetçi Türk Partisi döneminde 6076 kişi, 2009-2013 Ulusal Birlik Partisi döneminde 6489 kişi vatandaşlık yaptı.
- Bakanlar Kurulu kararıyla 2009-2013 arasında 595 kişi Ulusal Birlik Partisi döneminde, 466 kişi Cumhuriyetçi Türk Partisi döneminde vatandaşlık yaptı.
- 20:34Vatandaşlık Tartışmaları
- Vatandaşlık konusunda "yüzbin vatandaş, otuzbin vatandaş" gibi söylentiler yaygınlaşırken gerçek rakamlar çok daha düşüktür.
- Siyasilerin popülist politikalarıyla insanlara haksızlık yapılmakta ve bu durum insan haklarına aykırıdır.
- Vatandaşlık konusunda iyi niyetli sivil toplum örgütleri ve hak yenen insanlara "para topluyorlar" gibi yanlış suçlamalar yöneltilmektedir.
- 22:44Hatay Düşmanlığı Sorunu
- Ülkede yaklaşık 32-33 bin civarında yaşayan Hataylı var ve dışarıdan en fazla gelen bölge Hatay olduğu için sorun yaşanabilmektedir.
- Hataylılar arasında kendini bilmez kişiler çıkabiliyor ancak bunun geriye kalan binlerce insanı zan altında bırakması yanlıştır.
- Konuşmacı, Hataylıların iyi insanlar olduğunu ve kendilerinin de yanlış yapanları desteklemeyeceğini vurgulamaktadır.
- 24:53Kültürel Farklar ve Vatandaşlık
- Türkiye Cumhuriyeti'nde "yetmişiki virgülelli millet yaşardı" denilmesi gibi kültürel farklılıklar kabul edilmelidir.
- Kıbrıs Türk toplumunda kendine özgü bir kültürel yapısı vardır ve bunu kabul etmek gerekir.
- Konuşmacı bakanlar kurulu kararıyla vatandaşlık aldığını ve bu kararın belirli şartları olduğunu, kendisinin bu şartların hepsine uymadığını belirtmektedir.
- 26:48Vatandaşlık Konusunda Ortak Karar Gerekliliği
- Konuşmacı, vatandaşlık konusunda farklı partilerin farklı görüşlerini (5 yıl, 10 yıl veya hiç verilmesin) ortadan kaldırmak için ortak bir karar almanın gerekliliğini vurguluyor.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin herkesin payı olduğu için siyasi partilerden ve sivil toplum örgütlerinden temsilcilerin bir araya gelerek ortak bir karar alması gerektiği belirtiliyor.
- Mevcut durumda bir parti iktidarda 5 yıl, diğer parti iktidada 10 yıl şartını getiriyor ve bunun insanların sıkıntıya sokulmasına neden olduğu ifade ediliyor.
- 28:42Vatandaşlık Yasası Hakkında Bilgiler
- Vatandaşlık çalışma izinlerinden değil, doğumdan, evlilikten veya evlat edinmeden kazanılır, diğer şekilde kazanılan vatandaşlıklar yasal değildir.
- Ülkede bir yasa var ve çalışma izni 5 yıl tamamlayan herkes vatandaşlığa müracaat etme hakkına sahiptir.
- Mevcut hükümete, İçişleri Bakanı'na toplumun her kesiminde kabul görecek bir yasa hazırlaması çağrısı yapılıyor.
- 29:27Cezalı Çalışanlar Hakkında Bilgiler
- Konuşmacı "kaçak" kelimesine şiddetle karşı çıkıyor ve bu insanların cezaya düştüklerini, ancak ülkeye yasal olarak girdiklerini belirtiyor.
- Geçmiş dönemde insanların cezalı duruma düşmesinin nedenleri açıklanmış ve işverenlere karşı ceza getirilmiş.
- Geçmiş hükümette yaklaşık 10 bin cezalı insan vardı ve 9.561 kişi af yasasından yararlandı, ancak şu an tekrar ceza düşmüş insanlar var.
- 32:31CTP'nin Açıklamalarının Tepkisi
- Son iki günlük CTP yetkililerinin açıklamaları Türkiye kökenli, çift uyruklu vatandaşlar tarafından büyük tepkiye neden oldu.
- Ailenin her bireyinin birbirine bağlı olduğu vurgusuyla, CTP'nin bu açıklamalarla büyük bir oy kaybına uğradığı düşünülüyor.
- Bu oy kaybının belediye seçimlerinde ve yakın tarihli cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yansıyacağı belirtiliyor.
- 34:26Vatandaşlık Yasasının Değerlendirilmesi
- Mevcut vatandaşlık yasasında 5 yılını dolduran herkes vatandaşlığa müracaat etme hakkına sahiptir, ancak bakanlık isterse verir.
- CTP'nin yasayı sadece 5 yılda 10 yıla çıkardığı, aslında hiçbir düzenleme yapılmadığı belirtiliyor.
- Partizan yaklaşım yerine devletin gidişatını düşünerek karar verilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 36:50Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı tartışması
- Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı almak için engelli bir kişiye haksızlık yapıldığı iddia ediliyor.
- İnternet yorumlarında hem hak edip alamayanların hem de alıp hak etmeyenlerin feryadı bulunuyor.
- Göçlerin tarihin her safhasında gerçekleştiği ve ailelerin birlikte veya yalnızca bir kişi gidebildiği belirtiliyor.
- 38:04CTP'nin siyasi tutumu
- CTP genel sekreterinin "reklamın iyisi kötüsü olmaz" zihniyetinde olduğu ve ülkeyi bu konuyla meşgul ettiği eleştiriliyor.
- CTP'nin balon siyasetinden vazgeçip üretimatağına geçmesi gerektiği vurgulanıyor.
- CTP'nin ekonomik paketle ilgili tutarsız açıklamaları ve gündemin çarpıtıldığı düşünülüyor.
- 39:34Vatandaşlık talebinin nedenleri
- Vatandaşlık talebinin öncelikle oturma ve çalışma izni gibi günlük sorunların çözümü için olduğu belirtiliyor.
- İnsanların 10-15 yıl çalışıp vatandaşlık hakkı edindiklerinde bunu alamamalarının haksızlığı vurgulanıyor.
- Kadirşinaz'ın Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığını engellemeye çalıştığı ve bunun büyük bir haksızlık olduğu düşünülüyor.
- 41:32CTP'nin iç çatışması
- CTP genel sekreterinin ekonomik pakette revizyon şart olduğunu söylemesi ve maliye bakanının revizyona ihtiyaç olmadığını söylemesi arasındaki tutarsızlık eleştiriliyor.
- CTP'nin kendi tabanında da pişmanlık duyulacağı düşünülüyor.
- Almanya'nın Türk göçmenlere vatandaşlık vererek kalmalarını sağladığı, Türkiye'nin ise ırkçılık yapmaya başladığı iddia ediliyor.
- 43:48Kıbrıs'taki durumun psikolojik boyutu
- Kıbrıs'taki durumun psikolojik bir savaş olduğu ve bazı odakların insanların duygularıyla oynadığı düşünülüyor.
- Kıbrıslı Türklerin Anadolu'dan gelenlere ırkçılık yapamayacağı, bunun ksenofobi (yabancı karşıtlığı) olduğu belirtiliyor.
- Kıbrıslı Türklerin bir ay içerisinde Türkiye Cumhuriyeti kimliği alıp her türlü haktan faydalanabildikleri vurgulanıyor.
- 45:44Konunun çözümü için öneriler
- Konunun çözümü için sivil toplum dernekleri, siyasiler, bakanlar ve kanaat önderlerinin bir araya gelmesi gerektiği belirtiliyor.
- Şu anda konunun farklı kişilerin farklı açıklamalarıyla komplike bir şekilde gittiği eleştiriliyor.
- İçişleri bakanının tüm temsilcileri çağırmak ve ortak bir karar almak için harekete geçmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 47:30CTP ve Yurttaşlık Tartışması
- Bir izleyici, Bertanzaoğlu'nun başlatmış olduğu mücadeleyi sivil toplum örgütlerinin ve Vicdanı Hür Kıbrıs'ı Türk soydaşlarının da sahiplenmesi gerektiğini belirtmiştir.
- CTP (Cumhuriyetçi Türk Partisi) Türkiye kökenlilerden çekiniyor, ancak Surlar içi bölgesinde vatandaş olan çoğu hatalı aile CTP'ye gönül vererek siyaset yapıyor.
- Konuşmacı, kendisinin hiç CTP'ye oy vermediğini ancak CTP'ye oy veren Türk kökenlilerin büyük bir kesminin pişmanlık yaşadığını belirtmiştir.
- 48:49Yurttaşlık Yasası ve Bakanlık Açıklaması
- İçişleri Bakanı'nın açıklamasına göre, yurttaşlık yasası çıkıncaya kadar tüm vatandaşlık işlemleri askıya alınmıştır.
- Konuşmacı, bakanın açıklamasını yanlış bulduğunu ve mevcut bir yasa varken, yeni bir yasa hazırlanana kadar vatandaşlık verilmeyeceğini söyleyen bakanın yasaya uymadığını eleştirmiştir.
- İçişleri Bakanlığı'nda yüzlerce ismin kimliklerini alacak durumda olmasına rağmen, bakanın "ben vermiyorum" diyerek yasaya uymadığını vurgulamıştır.
- 50:38Yurttaşlık Tartışmalarının Açıkça Tartışılması
- İzleyiciler, vatandaşlık tartışmalarının kapalı kapılar arkasında değil, açık ve medya önünde tartışılması gerektiğini belirtmiştir.
- Berlin duvarı olarak nitelendirilen aradaki engellerin yıkılması ve CTP'nin düşman olmadığı fikri dile getirilmiştir.
- Konuşmacı, bakanın "adaletsiz yapılan vatandaşlıklar" iddiasını eleştirerek, vatandaşlık yasasına göre verildiğini ve bunun adaletsiz olduğu iddiasının saçma olduğunu belirtmiştir.
- 53:45Sivil Toplum Kuruluşlarının Birleşmesi
- İzleyiciler, sivil toplum kuruluşlarının birleşerek bu soruna çözüm aramaları gerektiğini vurgulamıştır.
- Fikirlerin birleşmesi ve derneklerin çokluğunun demokratlığın göstergesi olduğu belirtilmiştir.
- Konuşmacı, dernek temsilcilerini ve siyasileri bir programda toplayarak tartışma platformu oluşturmayı düşündüğünü ifade etmiştir.
- 54:23Kuzey Kıbrıs'taki Türk kökenli vatandaşlık sorunu
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde çalışan Türk kökenli kişilerin vatandaşlık konusunda isyan halinde olduğu belirtiliyor.
- Bu kişilerin eyleme geçmesi durumunda ülke ekonomisi çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
- Hak eden insanların vatandaşlık hakkını alması gerektiğini, bu durumun hem insan haklarına hem de yasalara uygun olmadığını vurguluyor.
- 57:44Vatandaşlık yasasındaki sorunlar
- Muhaceret yasasında adaletsizlikler ve haksızlıklar olduğunu, bölünmüş ailelerin yaşadığı zorlukları dile getiriyor.
- 20-23 yıldır Kuzey Kıbrıs'ta yaşayan, vatandaşlık alamayan bir ailenin kızının Türkiye'ye giriş yapamadığı örneği veriliyor.
- 23 Mart 1976'da yürürlüğe giren Temel Haklar ve Siyasi Haklar Misakı'na göre hiç kimse doğmuş olduğu ülkeye girme hakkından mahrum edilemez.
- 59:42Yeni bir vatandaşlık politikası talebi
- Vatandaşlık vermek bir lütfu değil, yasallarca belirlenmiş ve kazanılması halinde verilmesi gereken bir hak olarak tanımlanıyor.
- Mevcut yasanın eksiklikleri nedeniyle vatandaşlık konusunda bakanın eline bırakıldığı belirtiliyor.
- 10 yıldan sonra otomatikman vatandaşlık verilmeli olduğu önerisi yapılıyor.
- 1:00:48Toplumsal bir platform önerisi
- Sivil toplum örgütlerinin bu konuda aynı fikirde olduğunu, sürekli görüşüp konuştuğunu ifade ediyor.
- Toplumun her kesiminden bir platform oluşturup ortak bir çözüm bulmak istendiği belirtiliyor.
- Kaos istemedikleri, güzel adımlar atıp sağlıklı iletişim kurmak istediğini vurguluyor.