Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuki bir ders formatındadır ve karşılıksız çek konusunu detaylı şekilde ele almaktadır.
- Videoda karşılıksız çek kavramının tanımı, oluşabilmesi için gerekli unsurlar ve bu durumun hukuki sonuçları anlatılmaktadır. Eğitmen, karşılıksız çek düzenleyen kişilere uygulanacak yaptırımları (muhatap bankanın bildirimleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na bildirim, adli para cezası), tazyik hapsi kavramını ve muhatap bankanın sorumluluğunu açıklamaktadır.
- Ayrıca, 2012 yılından beri karşılıksız çek düzenleyen kişilere hapis cezası verilmediği, sadece adli para cezası uygulandığı, 28 Ocak 2022 tarihinden itibaren geçerli olan muhatap bankanın sorumluluğunun 3.600 TL'ye kadar olduğu ve hamil altı ay içinde başvuru yapan kişinin keşideci hakkında icra ceza mahkemesi tarafından çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı getirilebileceği gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır. Video, bir sonraki derste çek türleri konusunun ele alınacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:03Karşılıksız Çek Kavramı
- Karşılıksız çek, ÖSYM'nin çok tercih ettiği bir konu başlığı olmasa da müfredatımızda olduğu için bahsedilmelidir.
- Karşılıksız çek, çek hesabı sahibinin çekleri düzenleyip ödeme aracı olarak kullandığı ve yapması gereken ödemeleri çek yaprağıyla gerçekleştirdiği durumdur.
- Muhatap banka, çeki ibraz eden hamileye çek bedelini kendi parasından değil, çeki düzenleyenin hesabından ödeyecektir.
- 01:39Karşılıksız Çek Oluşumu
- Karşılıksız çek, çek bedelinin tamamen ya da kısmen karşılığının bulunmamasıdır.
- Karşılıksız çek oluşabilmesi için çekin hukuken geçerli olması, hamil tarafından muhatap bankaya ibraz süresi içerisinde sunulmuş olması ve ibraz esnasında karşılığının bulunmaması gerekir.
- Karşılığın bulunmadığının tespiti için muhatap bankanın beyanı, takas odasının beyanı veya hamil protesto ile tespit edilebilir.
- 06:01Karşılıksız Çek Düzenleyen Kişiye Uygulanan yaptırımlar
- Muhatap banka, karşılıksız çek düzenleyen keşideciye on gün içerisinde elindeki tüm yaprakları iade etmesi için iadeli taahhütlü mektupla bildirim yapmalıdır.
- Muhatap banka, karşılıksız çek düzenlendiğini ve keşidecinin tüm bilgilerini on gün içerisinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na bildirmek zorundadır.
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, onbeş gün içerisinde Türkiye'deki tüm bankalara durumun bildirimini gerçekleştirir.
- 07:43Ceza Uygulaması
- 2012 öncesine kadar karşılıksız çek düzenleyen kişiye hapis cezası verilmekteydi, ancak 2012'den beri yasa değişikliği ile artık hapis cezası almamaktadır.
- Karşılıksız çek düzenleyen kişiye düzenlediği her bir çek yaprağı için binbeşyüz güne kadar adli para cezası verilmektedir.
- Keşideci, çarptırıldığı adli para cezasını ödemezse hapis cezası alır, ancak bu ceza karşılıksız çek düzenlediği için değil, cezayı ödememesi nedeniyle uygulanır.
- 09:18Karşılıksız Çek Düzenleyen Keşidecinin Hapis Cezası
- Karşılıksız çek düzenleyen keşideciye verilen hapis cezası, hukukumuzda tazyik hapsi olarak adlandırılır.
- Tazyik hapsi, kanun hükmüne veya mahkeme kararına uymama durumunda uygulanır, para cezası değil ıslah etme amacıyla verilir.
- Nafakayı ödemeyen kişiler de tazyik hapsi alabilir, ancak hapisten çıktıktan sonra da nafakayı ödemek zorundadır.
- 11:27Muhatap Bankanın Sorumluluğu
- Muhatap banka, karşılıksız çek düzenleyen keşideciye çek yaprağı verdiğinde basiretsizlik örneği göstermiş olur ve sorumlu tutulabilir.
- Muhatap banka, karşılıksız çek yaprağı için 28 Ocak 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 3.600 TL'ye kadar sorumludur.
- Bu sorumluluk tutarı değişken olabilir ve genellikle asgari ücret artışıyla paralel olarak artırılır.
- 14:06Bankanın Sorumluluğunun Uygulanması
- Muhatap banka, çek bedelinin 3.600 TL'nin üzerindeyse sadece 3.600 TL'ye kadar ödeme yapar, çek bedelinin altında ise o kadar ödeme yapar.
- Alacaklılar, bankanın sorumlu olduğu meblağa göre çek yaprağı talep ederek, karşılıksız çek çıkması durumunda zarar görmeyebilirler.
- Muhatap bankanın 3.600 TL'ye kadar sorumluluğu, çek düzenleme tarihinden itibaren en geç beş yıl içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmiş olması şartıyla geçerlidir.
- 17:02Karşılıksız Çek Durumunda Yaptırım
- Karşılıksız çek düzenleyen kişi bir daha çek düzenlememeli veya çek hesabı açmamalıdır.
- Çek bedelini alamayan hamile, altı ay içerisinde başvuru yaparsa, icra ceza mahkemesi keşideciye çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı getirir.
- İcra ceza mahkemesi, adliyelerde icra mahkemesinin cezai yaptırımlarla ilgili yargılama yaptığı için adı bu şekilde anılır.
- 18:17Çek Hesabı Açma Yasaklarının Kaldırılması
- Çek hesabı açma yasağı üç ihtimalde kaldırılabilir: keşideci karşılıksız çek bedellerinin tamamını ve birikmiş faizleri ödemişse.
- Hamile şikayetini geri çekmişse de yasak kaldırılır.
- Bu yasak maksimum on yıllık olup, her durumda on yıl sonra Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından silinir.