Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- VAV TV ve VAV Radyo ortak yayınıyla yayınlanan bu programda, Dr. Hüseyin Kaya Yaptan Hoca, izleyicilerden gelen İslam fıkıh konularındaki soruları yanıtlamaktadır.
- Program, İslam hukukuna göre çeşitli güncel meseleleri ele almaktadır. TOİ'den ev alma, namaz kılma, sarhoşken boşama, sigorta konuları, seccade kullanımı, miras hukuku, umre için kredi çekme ve cahillikten dolayı şirk koşma gibi konular detaylı olarak incelenmektedir. Her soru için Diyanet İşleri Başkanlığı ve İslam Fıkıh Akademisi gibi yetkili kurumların görüşleri aktarılmakta ve Kur'an-ı Kerim ile Sünnet kaynaklarından örnekler verilmektedir.
- Program hafta içi her gün 17-18 arası tekrar yayınlanmakta olup, izleyicilerin sesli soruları da yanıtlanmaktadır.
- 00:16Program Tanıtımı
- Vav TV ve Vav Radyo ortak yayınıyla "İslam'in Işığından Bugün Meseleleri" programında Dr. Hüseyin Kaya Hoca ile birlikteyiz.
- Seyirciler sorularını 552 915 82 42 numaralı çağrı hattı veya sosyal medya hesaplarından iletebilir.
- Programda seyircilerin soruları Dr. Hüseyin Kaya Hoca tarafından cevaplanacaktır.
- 01:27TOKİ'den Ev Almanın Caizliği
- Bir şeyin caizliği genellikle yasaklayıcı bir durum yoksa veya içerisinde yasaklayıcı bir şey barındırmıyorsa helaldir.
- Ev alımında peşin ödeme veya sabit taksitli ödeme durumunda hiçbir sakınca yoktur.
- Devlet yatırımlarında para kazanma amacıyla değil, vatandaşın ev sahibi olmasına yardımcı olması amaçlanmaktadır.
- 05:57TOKİ Projesinin Detayları
- Cumhurbaşkanı açıklamalarına göre proje, belirli bir gelir grubuna hitap edecek ve faizsiz olacak.
- Faizsiz ve sabit taksitli bir ödeme planı durumunda hiçbir sakınca olmaz.
- Devlet vatandaşına ev sahibi olma imkanı sunarak millete hizmet etmektedir.
- 08:21Fıtık Ameliyatından Sonraki Namaz Kılma
- Fıtık ameliyatından sonra yaralar iyileşinceye kadar sandalyede namaz kılınabilir.
- Eğer yere oturarak namaz kılarken secde edebiliyorsa, yere oturup namaz kılmalıdır.
- Büyük camilerde (200-300 metrekarelik) bir kimsenin secde mahallinden daha ileride geçmesi namaza zarar vermez, ancak küçük camilerde bu durum farklıdır.
- 10:40Namaz Kılarken Önünden Geçmek
- Namaz kılanların önünden geçmek mekruhtur, özellikle cami küçük ve aralarında fazla mesafe yoksa.
- Peygamber Efendimiz bu konuda çok itina göstermiştir, bir kimsenin namaz kılanın önünden geçmemesi gerektiğini vurgulamıştır.
- Cuma namazlarında özellikle arkada, sandalyede veya sedirde oturanların namaz kılanların önünden geçmeleri sık görülen bir durumdur.
- 13:37Sarhoşluk ve Talak
- Hanefi mezhebine göre sarhoşken boşamanın geçerli olduğu ifade edilir, ancak diğer mezheplerde belirli ölçüde sarhoşluk halindeki boşanma boşama sayılmaz.
- 1917 senesinde çıkan Osmanlı Aile Hukuk Kararnamesi'nde diğer mezheplerin görüşü benimsenmiş ve sarhoşun talak vaki değildir denilmiştir.
- Sarhoşluk ölçüsü, ayıldığında ne dediğini hatırlayamayan, bilemeyen kişi olarak açıklanır.
- 15:49Talakın İki Yönü
- Talakın iki yönü vardır: diani (din) ve gadai (hakime) yönü.
- Gadai yönünde hakim görünüşe göre hükmeder, zahire bakar ve bu tür durumlarda erkeğin sözü itibar edilir.
- Diyani yönünde ise işin aslıdır, eğer adam kasıtlı olarak yanlış söylüyorsa günahı ondadır, kadına günahı yoktur.
- 18:17Kıbleye Saygı
- Kıbleye doğru ayak uzatmak veya ayakları kıbleye doğru uzatarak uyumak saygısızlık olarak kabul edilmiş ve adapta mekruh sayılmıştır.
- Peygamberimiz uyuyacağı zaman abdest alıp, iki rekat namaz kılardı, dua eder ve sağ tarafı üzerine, yönü kıbleye gelecek şekilde yatardı.
- Kıbleye karşı saygı göstermek görevimizdir, ancak mecburiyet halinde başka çare yoksa o bir zarurettir.
- 21:09Sağlık Sigortası ve Tekafül Sistemi
- Sağlık sigortası konusu tartışmalı bir konudur, ulemanın tavsiyesi tekafül sistemi olarak bilinir.
- Tekafül sisteminde insanlar bir araya gelip, bir grup oluşturur ve üyeler aidat öderler.
- Ödenen paralar bir havuzda toplanır, kazanç elde edilir ve öncelikle kazaya uğrayanların tamiri için kullanılır, artarsa üyelere dağıtılır.
- 22:41İslam Fıkıh'ta Sigorta
- İslam fıkıh hocaları ve alimleri tarafından tavsiye edilen sistem, Türkiye'de bazı kuruluşlar tarafından uygulanmakta ancak bunların amacı üyesine yardımcı olmak değil, para kazanmaktır.
- İslam Mel Fıkıh İslam ekibi bu sistemleri caiz görmemiş, Diyanet İşleri Başkanlığı ise 2005'te caiz görmüş ancak 2020'de tekrar ele alarak "konusu haram olan dini yasakladığı alanlarda sigorta caiz olmaz" kararını vermiştir.
- Müslüman sigorta şirketlerinin şarap fabrikası veya domuz çiftliği gibi haram alanları sigortalaması caiz değildir.
- 24:41Sağlık Sigortası
- Türkiye'de herkes SGK tarafından sağlanan genel sağlık sigortasına sahiptir, ancak özel hastanelerde devletin ödediği miktar ile hastanenin talep ettiği miktar arasında fark olabilir.
- Tamamlayıcı sağlık sigortası, bu farkı tamamlayan bir sistemdir ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından caiz görülürken, Mecmu Fakül İslam tarafından caiz görülmemiştir.
- Mecmu Fakül İslam'a göre hastanenin kendisinin müşteriyle anlaşma yapması (örneğin "sen bana yüz lira ver, ben seni tedavi edeyim") caizdir, ancak ticari sigorta şirketlerinin aracılığıyla olmamalıdır.
- 27:19Namaz ve Kabe Resmi
- Namaz kılarken seccadenin üzerinde kabe resmi olması sorun teşkil etmez ve namaz kabul olur, ancak ayetler seccade üzerinde olmamalıdır.
- Kabe resmi adet haline gelmiş bir şeydir ve saygısızlık teşkil etmez.
- 27:52Diğer Fıkıh Soruları
- Kaşları uzayanların kısaltması veya düzeltmesi caizdir, ancak kaşı inceltmek (altından üstünden alarak) yasaktır.
- Makyajla namaz kılınabilir, abdesti sahihse ve abdesti almasına engel değilse.
- Imam nikahıyla bir kadın bir adamın himayesinde olmaz, kocasının maaşını alması caiz değildir.
- Eski kocasının veya babasının maaşını alması da caiz değildir, çünkü bu maaş eşine veya bekar olan kızına verilir.
- 31:18Anne-Baba ve Zekat
- İki aylık evlatı terk eden anne, evladına hürmet etmesi gerekir çünkü anne-baba olmaları sayesinde evladlarına saygıya layıklardır.
- Zekatin farz olması için nisap miktarı mala sahip olmak gerekir, nisap miktarı mala sahip olmayan kişinin verdiği şey zekat olmaz.
- Nisap miktarı mala sahip olan kişi, her ay aldığı maaştan belli bir miktarını zekat niyetiyle verirse bu zekat sayılır.
- 35:03Cuma Namazı ve Kadınlar
- Cuma namazı kadınlara farz değildir, bu sünnete dayanarak söylenir.
- Kur'an-ı Kerim'deki genel ifadelerle sünnetin delil kabul edilmesi tartışılırken, sünnetin Kur'an'daki hükümleri teyit etme, açıklama ve yeni hükümler getirme işlevleri vardır.
- Kadınlar cuma namazı kılamazlar anlamına gelmez, kadınlar camiye gidebilirler ve giderlerse cuma namazı geçerli olur, ancak gitmek zorunda değiller.
- 39:19Kabir Ziyareti ve Akika
- Kadınların kabir ziyaretine gitmesi konusunda yasaklayıcı bir ayet yoktur, ancak ulema genç hanımların gitmesini hoş karşılamamıştır.
- Yaşlı kadınların kabir ziyareti sakıncası yoktur, ayrıca kadınların eşi, kardeşi veya oğluyla gitmesi durumunda endişe olmaz.
- Akika kurbanı genelde ergen olmadan önce kesilebilir, ancak yedi günlükten itibaren kesilmesi daha iyi olur.
- 41:54Banka Kredileri ve Faiz
- Banka kredileri enflasyon bazlı değil, bankalar vatandaşlara verirken enflasyonun üstünde faiz uygular.
- Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre, banka kredilerinde belirli bir faiz oranı anlaşılırsa, bu oran enflasyondan düşük bile olsa caiz değildir.
- Kişisel borçlanmalarda enflasyon farkı şart koşulduğunda bu faiz olmaz, sadece paranın değer kaybının telafisi olarak kabul edilir.
- 44:58Aile İlişkileri ve Mal Tasarrufu
- Aklı bir gidiş bir gelişte olan annenin parasından hayırata vermek, aklı gelmişken izin alındığında yapılabilir.
- Ergen olmamış çocuk (7-12 yaş arası) kendi malında tasarruf yetkisi yoktur, malında tasarruf edebilen kişi vasisidir.
- Vasi, çocuğun malında sırf menfaat olan tasarrufa (hediye kabulü) ve menfaat-zarar arasında olan tasarrufa (ticaret) bulunabilir, ancak sırf zarar olan tasarrufa (hasenat verme) bulunamaz.
- 48:15Miras ve Maaş Hakkında Bilgiler
- Maaş mirasın dışında olup, miras öldüğü zaman mevcut olan varlık olarak tanımlanır.
- Maaş ileride verilecek bir hak olduğu için mirasın içinde yer almaz ve devletin belirlediği kişiler (karı, dul, bekar kız, yetim çocuk) tarafından alınırlar.
- Ölenin babası veya yetişkin varlıklı oğlu, maaşta pay talep edemezler.
- 49:39Kredi ile Umre Yapma
- Kredi çekip umre yapmak haramdır çünkü haram kılan şey (kredi, faiz) ve helal kılan şey (umre) birleştiğinde haram kılan şey tercih edilir.
- Faizli muameleyle kredi çekmek, umreye gitmek için kazanılacak sevaptan daha büyük bir günah oluşturur.
- Umre sünnet bir ibadedir ve herkese değil, gücü yetene ve imkanı olana emredilir.
- 50:43Cahillikten Şirk Koşan İnsanın Hükümü
- İçki içmek, haram yemek veya karısını boşamak gibi şeylerin cahilliği bir mazeret değildir.
- Müslüman ülkesinde yaşayan biri namaz kılmayı bilmezse, bu bir mazeret değildir çünkü bu bilgiye ulaşma imkanı vardır.
- Kutuplardaki gibi dini bilgiye ulaşım imkanı olmayan yerlerde yaşayan biri namaz kılmadığı için sorumlu olmaz.
- Cahillikten Allah'a şirk koşan kişi tekrar dine gelip tövbe etmelidir.