Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, hukuk sınavlarına hazırlanan kişiler için hazırlanmış bir soru-cevap formatındadır. Video boyunca çeşitli hukuk konuları ele alınmaktadır.
- Video, Türk hukuku, İslam hukuku, medeni hukuk, kamu hukuku, ceza hukuku, ticaret hukuku ve diğer hukuk dallarındaki temel kavramları kapsamaktadır. Sınırlı ayni haklar, toplumsal düzen kuralları, hukuk kuralları, vergi hukuku, yargı sistemi, hukuki yaptırımlar ve hukuk kültürü gibi konular soru-cevap formatında sunulmaktadır.
- Videoda "kıyas", "istihsan", "sebepsiz zenginleşme", "tespit davası", "ihraz", "nispi hak", "irtifak hakkı", "külli halefiyet", "kolektif şirket", "vakıf", "iptal edilebilirlik", "görgü kuralları", "common law", "cumhuriyet başsavcılığı", "koruyucu kamu hakları", "telif hakkı", "ikrar", "miras hukuku", "tam yargı davası", "cumhurbaşkanı seçimi", "el birliği mülkiyeti", "demokratik devlet", "ahlak kuralları", "örf-adet hukuku", "iptal", "çalışma ve sözleşme hürriyeti", "vesayet", "genel işlem koşulları", "uluslararası kamu hukuku", "tamamlayıcı hukuk kuralları", "karşılaştırmalı hukuk", "hakimler ve savcılar kurulu", "ukubat", "velayet hakkı", "genel kamu hukuku", "yaptırım", "hukuk ideolojisi", "savcılık", "iş hukuku" ve "ticaret şirketleri hukuku" gibi konular yer almaktadır.
- 00:20Hukuk Kuralları ve Temel Kavramlar
- İntifa yararlanma hakkı sınırlı ayni haklardan biridir.
- Hukuk kuralları ile benzerlikleri en yoğun olan toplumsal düzen kuralı ahlak kurallarıdır.
- Bir hukuk kuralının somut bir olaya uygulanabilmesi için kuralın tam ve kesin anlamının ortaya çıkarılması faaliyetine yorum denir.
- 01:09Hukuki Kavramlar ve Kurallar
- Gerçek kişilik akıl sağlığının yitirilmesi durumunda sona erer.
- Edimin şartlarından biri edim mutlaka parayla ölçülebilen bir değer olmalıdır.
- Vergi kanunlarına göre verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişiye vergi sorumlusu denir.
- 01:44Hukuk Dalı ve Kurallar
- İktisadi kurallar toplumsal düzen kurallarından biri değildir.
- Esas olarak medeni usul hukukunu tamamlayan hukuk dalı icra ve iflas hukukudur.
- Seçme ve seçilme hakkı kişinin özel hakları arasında yer almaz.
- 02:15Yargı ve Hukuki İşlemler
- Kanuni mahkeme kararları ve kanun hükmünde kararname yazılı hukuk kurallarından değildir.
- Yargıtay, ülkede hukukun aynı biçimde uygulanmasını ve hukuk birliğini sağlamakla görevlidir.
- Anayasa Mahkemesi'ne yapılacak bireysel başvuru, başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde yapılmalıdır.
- 03:01Hukuki Davalar ve İşlemler
- Davacının karşı tarafı bir şey yapmaya, bir şey vermeye veya bir şeyi yapmaktan kaçınmaya mahkum edilmesini amaçlayan davaya eda denir.
- Hukukun kendisine hukuki sonuç bağladığı insan davranışına hukuksal fiil adı verilir.
- Boşanma ve miras konuları medeni hukuk tarafından incelenir.
- 03:42Hukuki Haklar ve İlişkiler
- Bir kişiyi devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağa uyrukluk, tabiyet denir.
- Somut durumda hastaya tıbbi müdahale için rıza alınmanın imkan dışı olduğu durumlarda, üstün nitelikte özel yarar gerekçesiyle hukuka uygun olur.
- Fransız İnsan ve Yurttaş Haklar Bildirgesi Büyük Fransız Devrimi'nin ürünüdür.
- 04:19Hukuki Kurumlar ve Yetkililer
- Hesap Mahkemesi de denilen organ Sayıştay'dır.
- Bir kişinin malına veya canına karşı yapılan hukuka aykırı saldırılara karşı kişinin kendini savunmasına meşru müdafaa denir.
- Adli yargıda genel görevli hukuk mahkemesi asliye hukuk mahkemesidir.
- 04:42İş ve Kamu Hukuku
- Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemekle yetkilidir.
- Toplu iş sözleşmesi işveren sendikası ile işçi sendikası arasında yapılabilir.
- İş kanununa göre işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin veya işletmenin yönetiminde görev alan kişilere işveren vekili denir.
- 05:39Sözleşmeler ve Hukuki İfadeler
- Bir sözleşmenin meydana gelebilmesi için iki irade açıklamasına ihtiyaç vardır ve zaman bakımından önce yapılan irade açıklamasına icap denir.
- İcra bir hukuki yaptırımdır.
- Ticaret hukuku kamu hukuku dalları arasında yer almaz.
- 06:13Anayasa İlkesi ve Hukuki İlkelere
- Halkın devlet yönetimine katılması esasını temel alan anayasa ilkesi demokratik devlet'tir.
- Ceza hukuku ve vergi hukuku'da kıyas yasağı söz konusudur.
- Vergi hukuku kamu hukuku dalları içinde yer alır.
- 06:41Hukuki Ehliyet ve İşlemler
- Kişinin hak ve borçlara sahip olabilme ehliyeti hukukumuzda hak ehliyeti kavramıyla tanımlanır.
- Vergi hukukunda uzlaşma kurumuna başvurma yolu otuz gündür.
- Cumhurbaşkanlığına vekalet eden kişi Cumhurbaşkanı Yardımcısı'dır.
- 07:06Evlilik ve Hukuki Yetki
- Türk hukukunda olağan hallerde evlenme yaşı kadınlar ve erkekler bakımından onyedi yaşın tamamlanmasıdır.
- Bir davaya yer itibariyle hangi mahkemenin bakacağını ifade eden kavram yetki defidir.
- Borç ilişkisinin unsurları alacaklı, borçlu ve edim'dir.
- 07:47Devlet ve Hukuk
- Hukuksal ve siyasal bir yapı olan devleti, tarihsel ve siyasal kaynakları gelişimi çerçevesinde inceleyen hukuk dalı genel kamu hukukudur.
- Bir yükseköğretim kurumunun yetkili kurulu bir öğrencinin sınavlara girmesine hukuka aykırı biçimde engel olursa, öğrenci bu işlemin iptali için idare mahkemesine başvurur.
- Türk hukukunda düzenlenen disiplin cezaları arasında hapis cezası yer almaz.
- 08:22Hukuki Değerlendirme ve Yorum
- Değerler sistemi içinde insan davranışları hakkında doğru ya da yanlış bulma açısından yapılan değerlendirmelerin bütününe ilişkin kurallara ahlak kuralı denir.
- Kanunların yorumunda kanun koyucunun subjektif iradesinin dikkate alındığı yorum yöntemi tarihsel yorum'dur.
- Bir kimsenin hukuka aykırılık oluşturan kusurlu bir davranışı sonucu başkasına verdiği zararın o kişiye ödettirilmesine tazminat denir.
- 09:00Kanun ve Hukuki İfadeler
- Bir kanunun ne zaman yürürlüğe gireceğine ilişkin bir maddenin kanun metninde bulunmaması halinde, o kanun resmi gazetede yayınlanmasından sonraki kırkbeşinci gün yürürlüğe girer.
- Çoğun içinde az da vardır kuralıyla bağlantılı olan ve hukuk kurallarının yorumlanmasında başvurulan ilke evleviyet'tir.
- Kanunun öngördüğü kurucu unsurlara sahip olan, ancak kanunun emredici hükümlerine aykırı olarak yapılan hukuki işlemler aleyhine uygulanan yaptırıma mutlak butlan denir.
- 09:36Hukuki Kurallar ve İlkelere
- Yönetmelik normlar hiyerarşisinde diğer hukuk kurallarından daha alt sırada yer alır.
- Tarafların iradeleri ile açıkça belirtebilecekleri halde belirtmedikleri konuların açığa kavuşturulmas
- 12:28Hukuki Kavramlar ve Terimler
- Anayasa, bölge adliye mahkemeleri ve bazı durumlarda ilk derece mahkemelerince verilen nihai kararların yargıtay hukuk ve ceza dairelerince incelenmesine "teyiz" denir.
- İslam hukukunda daha önce karşılaşılmamış bir durum ortaya çıktığında, fakihin kendisine uygun gelen ve genel kuralın istisnası olarak kıyasen hüküm kurmasına "istihsan" denir.
- Bir kimsenin mal varlığının haklı bir neden olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığının aleyhine çoğalmasına "sebepsiz zenginleşme" denir.
- 13:07Hukuki Davalar ve Haklar
- Mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun belirlenmesinin talep edilebildiği davaya "tespit davası" denir.
- Sahipsiz taşınırlar üzerinde mülkiyet hakkının aslen kazanılmasına imkan veren yöntem "ihraz" veya "isgal"dir.
- Birbiri ile belli bir ilişki içinde olan iki kişi arasında mevcut olan ve yalnızca hukuki işleme veya ilişkiye taraf olan kişilere karşı ileri sürülebilen haklara "nispi hak" denir.
- 13:57Hukuki İşlemler ve Şirketler
- Başkasının mülkiyetinde olan bir eşyayı kullanma veya ondan yararlanma yetkisini veren ayni hak "irtifak hakkı"dır.
- Bir hakkın bütün hak, aktif ve borçlarıyla, pasifleri ile devredilmesine "külli halefiyet" denir.
- Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkete "kolektif şirket" denir.
- 14:59Hukuki Kurallar ve Haklar
- Türk hukukunda gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülenmeleri ile oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarına "vakıf" denir.
- Türk Ceza Kanunu'nda süreli hapis cezası için kanunda aksi belirtilmeyen hallerde öngörülen üst sınır 20 yıldır.
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre bütçe tahminlerinin mali yılbaşından en az 75 gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulması gereklidir.
- 15:30Hukuki Haklar ve İşlemler
- Vatandaşlık hukuku medeni hukukun dalları arasında yer almaz.
- Çalışma hakkı genel kamu hukuku alanındaki üçüncü kuşak haklar arasında yer alır.
- Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin işlerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu iş yerinde aldığı işte çalıştıran işverene "alt işveren" denir.
- 16:12Hukuki İptal ve Görgü Kuralları
- Kanunun öngördüğü unsurlara sahip olan ve kanunun emredici hükümlerine aykırı olmayan bir işlemin, o işlemi oluşturan iradelerden birindeki sakatlık sebebiyle geçersiz sayılmasına "iptal edilebilirlik" denir.
- Toplumsal düzende ve gündelik ilişkilerde bazı davranış kalıplarına uyulmasını gerektiren tavırlar, yöntemler ve hareket biçimlerinden oluşan kurallar bütününe "görgü kuralları" denir.
- İngiliz hukuk sisteminde "common love", İngiltere'yi işgal eden Normanların adalet hizmetini gerçekleştirmek için atadıkları gezici yargıçların oluşturdukları aşırı biçimci hukuku ifade eder.
- 17:01Kamu Hakları ve Özel Haklar
- Bir kamu davasının açılmasına yer olup olmadığına karar vermek üzere soruşturma yapmak veya yaptırmak ve kanun hükümlerine göre yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemekle görevli merci Cumhuriyet Başsavcılığı'dır.
- Kişinin maddi ve manevi tüm varlığı ile ilgili bulunan ve bu varlığın serbestçe geliştirilmesi amacına yönelik olan, kişinin devlet tarafından aşılamayacak ve dokunulmayacak özel alanının sınırlarını çizen hak ve hürriyetlere "koruyucu kamu hakları" denir.
- Telif hakkı bir başkasına devredilebilir nitelikte bir özel haktır.
- 17:33Miras Hukuku ve İdari Yargı
- Bir hakkın bir kişiye bağlanmasına "hakkın kazanılması" denir.
- Bir davada taraflardan birinin diğer tarafça ileri sürülen veya aleyhine hukuki sonuç doğuracak nitelikteki bir maddi vakanın olgunun doğruluğunu bildirmesine "ikrar" denir.
- Miras hukukuna göre ayırt etme gücüne sahip bir kimsenin vasiyetname düzenleyebilmesi için 15 yaşını doldurmuş olması gerekir.
- 18:12Demokratik Devlet ve Ahlak Kuralları
- İdari yargılama hukukunda ihlal edilmiş hakkın yerine getirilmesi veya uğranılan zararın giderilmesi için açılan davaya "tam yargı davası" denir.
- Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir.
- Toplumdaki bireylerin doğrudan yönetime katılmak veya yöneticileri belirlemek suretiyle devlet yönetiminde etkili olabildikleri ve ifade özgürlüğü başta olmak üzere diğer temel haklarının teminat altında olduğu yönetim biçimine "demokratik devlet" denir.
- 19:13Hukuk Kuralları ve Özel Haklar
- İnsanın hem diğer bireylere karşı olan ödevleri hem de kişinin kendi şahsi ve iç dünyasına karşı ödevleri ile ilgili olan kurallar "ahlak kuralları"dır.
- Örf-adet hukuku ticaret hukuku kapsamında uygulama alanı bulur.
- Hukuk kurallarına aykırı bir biçimde yapılmış idari işlemlerin idari yargı organlarınca ortadan kaldırılması halinde ortaya çıkan bir yaptırım türü "iptal"dir.
- 19:42İş Hukuku ve Hukukun Temel Özellikleri
- Çalışma ve sözleşme hürriyeti sosyal ve ekonomik kamu hakları kapsamında incelenir.
- Sahipsiz taşınırlar üzerinde mülkiyet hakkının aslen kazanılmasına imkan veren yöntem "isgal"dir.
- Aile hukuku kapsamında incelenen bir kavram "vesayet"tir.
- 20:22Hukukun Temel Özellikleri ve Uluslararası Hukuk
- Borçlar Kanunu'nda düzenlenen bir sözleşmenin yapılması sırasında, sözleşmeyi düzenleyenin ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla önceden tek başına hazırlayarak karşı tarafa sunduğu sözleşme hükümlerini ifade eden kavram "genel islem koşulları"dır.
- Uluslararası örf ve adet uluslararası kamu hukukunun temel kaynaklarından biridir.
- Hukuk kurallarının temel özelliklerinden biri genellik olup, teokratik temellere dayanan toplumlarda din kur