Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hukuk Rehberi" adlı programda sunucu Merve Hanım, Elazığ Barosu'na kayıtlı serbest avukat Musa Koç ile bir röportaj gerçekleştiriyor. Musa Koç, 2007 yılından beri ceza hukuku alanında çalışmaktadır.
- Video, iki ana konuyu ele alıyor: katalog suç kavramı ve dolandırıcılık suçları. İlk bölümde katalog suçların tanımı, tutuklama tedbirleri ve adli kontrol hükümleri açıklanırken, ikinci bölümde dolandırıcılık suçlarının TCK'deki tanımı, basit ve nitelikli dolandırıcılık arasındaki farklar, suçun unsurları ve cezaları detaylandırılıyor.
- Programda ayrıca adli kontrol kararı verme kriterleri, "kravat indirimi" olarak bilinen TC-62 uygulaması, doktorlara karşı işlenen suçlar ve cezaevlerindeki yoğunluk gibi toplumsal sorunlar da ele alınıyor. Avukat, suçların caydırıcılığının sadece ceza artırmasıyla değil, eğitim ve ekonomik koşulların iyileştirilmesiyle sağlanabileceğini vurguluyor.
- 00:42Hukuk Rehberi ve Konuk Tanıtımı
- Programın konuğu Elazığ Barosu'na 2007 yılından itibaren kayıtlı olan ve ceza hukukuyla ilgilenen avukat Musa Koç'tur.
- Programda ceza hukukuyla ilgili gündemde olan konulardan bahsedilecektir.
- İlk olarak katalog suç kavramı ve hangi suçların katalog suçu olarak sınıflandırıldığı konusu ele alınacaktır.
- 01:55Katalog Suçunun Tanımı ve Özellikleri
- Katalog suçu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda bazı korunma tedbirlerini gerektiren suçlardır.
- Özellikle tutuklama tedbiri gerektiren suçlara katalog suçu denir ve hakimin takdir yetkisi bu suçlarda kısıtlanmıştır.
- Katalog suçlarda hakim serbest bırakma kararı veremez, çünkü kanunda katalog suçlarda hakimin takdir yetkisi kısıtlanmıştır.
- 03:46Katalog Suçların Örnekleri
- Katalog suçlar arasında soykırım, örgütlü suçlar, adam öldürme, adam öldürmeye teşvik, uyuşturucu madde ticareti (18384 ve 18385 maddeleri), cinsel istismar, işkence ve netice sebebiyle ağırlaştırılmış suçlar bulunmaktadır.
- Katalog suçlarda vatandaşın işlediği suç eğer katalogsa, hakimin takdir yetkisi kısıtlanır ve genellikle tutuklama ile sonuçlanır.
- Bu suçlar genellikle ağır ceza mahkemesi'nde yargılaması yapılan, ağır cezai müeyyidesi olan suçlardır.
- 05:06Katalog Suçlarda Tutuklama Süreci
- Katalog suç işlemiş veya şüphesi üzerinde bulunan bir şüphelinin tutuklanması kesin değildir, ancak genellikle tutuklanırlar.
- Şüpheli, suç işlemediğini somut delillere dayanarak ispatlarsa tutuklanmayabilir ve adli kontrolle serbest kalabilir.
- Kovuşturma aşamasında da tutukluluk hali devam edebilir, bu durum yargılama yapan mahkemenin takdirine bağlıdır.
- 08:08Adli Kontrol Hükümleri
- Adli kontrol, tutuklama sebeplerinin varlığına rağmen şüphelinin denetim altına alınmasıdır.
- Özellikle tutuklama çok fazlaca yapıldığından ve Avrupa Birliği'ne giriş sürecinde atılan somut örneklerden biri olarak adli kontrol kararı genişletme çabası adı altında yapılan bir düzenlemeydi.
- Adli kontrol kararıyla şahıs karakola başvurmaya veya nakdi kefalet gibi şartlarla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılır.
- 09:31Adli Kontrol Kararı ve Tutuklama
- Ceza muhakemesi kanununda tutuklama yasağı öngörülen suçlar kapsamında iki yıl ve hatta beş yıla yakın cezalarda toptan alacağı cezalarda şüpheliler genellikle tutuklanma yerine adli kontrolle serbest bırakılmaktadır.
- Mahkeme adli kontrol kararı verirken şüpheliye dört ana başlık bakar: öngörülen ceza miktarı, tutuklulukta geçirilen süre, şüphelinin fiziksel özellikleri ve şüphelinin kaçma riski.
- Öngörülen ceza miktarı, tutukluluk süresi ve şüphelinin yaşlı veya ağır hasta olması gibi faktörler adli kontrol kararı verilmesinde etkilidir.
- 11:19Adli Kontrol ve Tazminat
- Adli kontrol ve denetim serbestliği kavramları karıştırılmaktadır; adli kontrolle serbest kalan vatandaşlar tazminat alamazlar.
- Tazminat hakkı, haksız tutuklanma veya gözaltına alınma durumunda, beraat kararı kesinleştiğinden itibaren üç ay içinde mahkemeye başvurarak kazanılabilir.
- Adli kontrol kararında şüphelinin yaşlı veya ağır hasta olması gibi fiziksel özellikleri göz önünde bulundurulabilir.
- 12:33Adli Kontrol Türleri
- Adli kontrol kararlarında yurtdışına çıkış yasağı, kefaret nakli kefalet, meslek hayatında eğitim alınması, elektronik kelepçe gibi tedbirler uygulanabilir.
- Uyuşturucu suçlarında hastanede rehabilite edilme veya taşıt kullanma mahrumiyeti gibi tedbirler de alınabilir.
- Kadına karşı şiddet suçlarında belirli bir yere gitmekten veya gitmemekten yoksun bırakılma gibi özel tedbirler uygulanabilir.
- 15:08Adli Kontrol İhlali ve Denetimli Serbestlik
- Adli kontrolle serbest kalan şüpheli, adli kontrolü ihlal etmediği sürece veya yeni bir soruşturmada yeni delil çıkması olmadıkça tutuklamaya dönmez.
- Adli kontrol, soruşturma aşamasında verilen bir tedbir karardır, oysa denetimli serbestlik hüküm sonucunda veya TJK 191 kapsamında uyuşturucu madde kullanmada verilen bir tedbirdir.
- TJK 191 kapsamında uyuşturucu madde kullanmada ilk yakalanma durumunda beş yıl denetim süresi ve bir yıl boyunca üç kez analiz yaptırılabilir.
- 18:17İyi Hal İndirimi
- Toplumda "kravat indirimi" olarak bilinen, aslında Türk Ceza Kanunu 62/2 maddesinde belirtilen "mahkemedeki sanığın hal ve hareketleri" adlı hakimin takdir yetkisi olan bir indirimidir.
- Bu indirim özellikle kamuoyunun çok takip ettiği suçlarda, şüphelinin mahkemedeki iyi hal ve hareketlerini yansıtır.
- Yeni Adalet Bakanı, bu indirimlerin kravattan, elbiseden değil, suçun failinin gerçek pişmanlığı üzerine yapılmasını gerektiği konusunda açıklamıştır.
- 19:24Ceza Mahkemelerinde Takdir Yetkisi
- Ceza mahkemelerinde sanığın sabıkasına benzer birden fazla aynı suçtan olması durumunda TCG 62. maddesinin uygulanması genellikle yapılmamaktadır.
- Toplumda ihfal uyandıran olaylarda, sanığın mahkemede pişmanlık duygusunu dile getirmesi ve karşı tarafa hissettirmesi durumunda hakimlerin takdir yetkisini kullanması gerekir.
- Sanık, suç işlemiş olsa bile "ben haklıyım" şeklinde davranırsa, hakimler TCG 62. maddesini uygulamaz.
- 21:49Medya Baskısı ve Ceza Mahkemeleri
- Medya, bazı dosyaları kamuoyuna yansıtır ve "kravat indirimi" gibi ifadeleri kullanarak durumu etkileme çabasına girer.
- Medya baskısı, hakim ve savcı meslektaşlarını etkileyerek doğru karar verme konusunda zorluk yaşatır.
- Halk dilinde "kravat indirimi" olarak bilinen durum, aslında medyanın bir dosyada "kravat taktı, indirim aldı" şeklinde lanse etmesinden kaynaklanmıştır.
- 23:34Dolandırıcılık Suçu
- Telefonla veya adrese kargo gönderimi gibi yöntemlerle dolandırıcılık suçu çok sık işlenmektedir.
- Dolandırıcılık, sosyal medya siteleri, alışveriş siteleri veya telefon aramaları yoluyla toplumun her kesimini etkileyen bir suçtur.
- Son dönemlerde özellikle "eski bir borcunuz olduğunu" iddia ederek vatandaşları dolandırmak yaygın bir yöntem haline gelmiştir.
- 25:06Dolandırıcılık Suçunun Kanuni Tanımı
- Dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu'nun 157-158. maddelerinde tanımlanmıştır.
- Basit dolandırıcılık, şikayette bağlı bir suç olup, zamanaşımı süresi 8 yıldır ve uzlaşmaya tabidir.
- Nitelikli dolandırıcılık (158. madde), şikayette bağlı değil, kamu davası şeklinde devam eder ve müştekinin şikayette vazgeçmesi hiçbir anlam ifade etmez.
- 27:07Cezanın Arttırılması ve Suçun Önlenmesi
- Cezanın artırılması, dolandırıcılık gibi suçların önlenebilmesi için yeterli değildir.
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 2005 yılında yürürlüğe girmesi ve sonrasında yapılan ceza artışları, dolandırıcılık gibi suçların azalmasına neden olmamıştır.
- Dolandırıcılık gibi suçların önlenmesi için eğitim ve ekonomik koşulların iyileştirilmesi gerekmektedir.
- 29:54Dolandırıcılık Suçunun Cezası
- Nitelikli dolandırıcılığın cezası 4 ile 15 yıl arasında değişmektedir.
- Basit dolandırıcılığın cezası nitelikli dolandırıcılığa göre daha azdır.
- 30:29Dolandırıcılık Suçları ve Ceza Sınırları
- Dolandırıcılık suçları için bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilmektedir.
- Türk Ceza Kanunu 158. maddesine göre nitelikli dolandırıcılık suçları, dinin istismar edilmesi, kişinin içinde bulunduğu zor durumdan yararlanması, bilişim sistemlerinin banka ve kredi kurumlarının araç olarak kullanılması gibi durumlarda işlenir.
- Konuşmacı, sosyal medya hesabının çalındığını ve avukatlık mesleğine duyulan güveni kötüye kullanarak dolandırıcılık işlenmeye çalışıldığını anlatmaktadır.
- 32:44Dolandırıcılıkta Etkin Pişmanlık
- Türk Ceza Kanunu 168. maddesine göre mala karşı işlenen suçlarda (yağma, hırsızlık, dolandırıcılık) etkin pişmanlıktan bahsedilmektedir.
- Soruşturma aşamasında zarar karşılanırsa üçte iki, kovuşturma aşamasında ise yarıdan yarıya indirim sağlanmaktadır.
- Dolandırıcılık mağduru olunması durumunda en yakın karakola başvurulması ve şikayette bulunulması gerekmektedir.
- 33:44Doktorlara Karşı İşlenen Suçlar
- Pandemi döneminde doktorlar canlarını hiçe sayarak vatandaşları korumaya çalışırken, vatandaşlar bazı doktorlara karşı hınçla saldırıyor, hakarete ve yaralamaya maruz bırakıyorlar.
- Cumhurbaşkanı, doktorlara karşı işlenen suçları katalog suçun içine koymaya çalışmak için düzenleme yapmak istiyor.
- Doktorlara karşı saygılı bir tutum sergilemek, sadece randevu geç kalma gibi basit sebeplerden dolayı saldırıya uğratmak yerine, doktorların elinden geleni yaptığını unutmamak gerekmektedir.
- 36:32Dolandırıcılık ve Örgüt Suçları
- Dolandırıcılık suçları 4-15 yıl arasında ceza almakta, nitelikli dolandırıcılık ise 1-5 yıl arasında ceza almaktadır.
- Nitelikli dolandırıcılığın 3 veya daha fazla kişiyle işlenmesi halinde örgüt kapsamına girerek alt sınır 4, üst sınır 5 yıl arasında ceza almakta olmaktadır.
- 37:44Cezaevi Sorunları ve Tutuklama
- Türkiye'de son dönemde 300 bine yakın mahkum sayısı bulunmakta ve cezaevleri doldu taştı durumdadır.
- Koğuşlarda 20-30 kişilik alanlarda en az 40-50 kişi bulunmakta olup, cezaevinde yoğunluk sorunu yaşanmaktadır.
- Tutuklama istisnai bir durum olup, adli kontrol öncelikli düşünülmeli, ancak bazı durumlarda önce tutuklama sonra adli kontrol uygulanmaktadır.