Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Artı Bir Televizyon'da yayınlanan "Yeşil Ekonomi" programında Yaşam Mimarı Ağaoğlu ve Toprak adlı sunucuların Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Turhan Gündüz ile yaptığı bir röportajdır.
- Röportajda gümrük müşavirliği mesleğinin tarihçesi, Türkiye'deki durumu ve karşılaştığı sorunlar ele alınmaktadır. Özellikle 2008 yılından itibaren yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği sisteminin nasıl değiştiği, bu sistemin 4500 kişinin mesleki faaliyetlerini nasıl etkilediği ve meslek örgütünün oda statüsüne geçiş konusundaki çabaları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Röportajda ayrıca gümrük denetimleri, yasal olmayan ticaretle mücadele, antrepo teminat oranlarındaki değişiklikler, kırmızı at fiziki muayenelerin artırılması gibi konularda yaşanan sorunlar tartışılmaktadır. Turan Gündüz, yaklaşık 20 bin gümrük müşavirinin dertlerini paylaşarak, mesleğin meslek odası kurulması, etik değerler beyannamesi açılması ve risk analizine dayalı denetim yöntemlerinin kullanılması gibi konularda görüşlerini belirtmektedir.
- 00:02Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Turhan Gündüz'ün Tanıtımı
- Yaşam mimarı Ağaoğlu'nun sunduğu Yeşil Ekonomi programında Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Turhan Gündüz konuk olarak yer alıyor.
- Programda gümrük camiasının sorunları ve çözüm önerileri konuşulacak.
- 00:38Gümrük Müşavirliği Mesleğinin Tarihçesi ve Mevcut Durumu
- Gümrük müşavirliği mesleği 1907-1909 yıllarından itibaren tanımlanmış, 2000 yılına kadar "komisyoncu gümrük komisyoncusu" adıyla devam etmiş.
- 2000 yılından itibaren nitelikleri ve sorumlulukları artırılmış gümrük müşavirliği sistemine geçilmiş.
- Türkiye genelinde 2882 gümrük müşaviri, 7600 ortalama müşavir yardımcısı ve 7500 civarında stajyer bulunuyor.
- İstanbul'da 53 bin, Türkiye genelinde ise 75-80 bin arasında çalışan var ve bunların %85'i beyaz yaka niteliğindedir.
- 02:03Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Sorunu
- Yetkilendirilmişlik meselesi çözülemediği için yüzlerce insan mağdurdur ve şu anda 4500 kişi doğrudan bu düzenlemeden etkileniyor.
- 2 Aralık'ta yayınlanan tebliğ ile yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin faaliyet alanı olan antrepolara giriş çıkışı, eşyaların elleçlenmesi ve sayımları 2008 yılından itibaren ihdas edilen yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri ve yardımcıları tarafından yapılmaktaydı.
- 2008 yılına kadar antrepolara devlet yeterince eleman tahsis edemediği için kontroller istenilen düzeyde olmuyordu ve bu kısmı yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine kısmen devredilmişti.
- Devlet bir anda gerek yokmuş gibi karar verdi ve 420 civarında yetkilendirilmiş gümrük müşaviri boşta açıkta kaldı.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği mesleğinin adı kaldırılmamakla birlikte içeriği boşaltıldığı için %95 işlem hacmi kaldırıldığı için bu arkadaşların mesleki faaliyetlerini icra etmeleri mümkün değil.
- 05:01Gümrük Müşavirliği ve Dolaylı Temsilcilik Arasındaki Fark
- Gümrük müşavirliği ve dolaylı temsilcilik iki ayrı faaliyet alanıdır.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri kamu adına hizmetleri idarenin adına takip ediyor, idareye düzenli olarak elektronik ortamda rapor veriyor ve kayıkları anlık tutuyor.
- Dolaylı temsilci gümrük müşavirleri ise iş sahipleri adına mesleki tarafsızlığını korumak şartıyla beyanda bulunuyorlardı.
- Bu iki faaliyet alanı birlikte yapılamıyor.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri geri gümrük müşavir olmalarına yasal bir engel yok ancak piyasa şartları buna engel.
- 07:38Gümrük Müşavirleri Derneği'nin Durumu
- Gümrük Müşavirleri Derneği Gümrük Kanunu'na göre kurulmuş derneklerdir ve yaptırım gücü yoktur.
- Dernekler kanununa göre konulmuş ancak dernek statüsünün elverdiği ölçüde çalışabiliyorlar.
- 2000 yılında 4458 sayılı Gümrük Kanunu geçici maddesinde kamu kurumu hürriyeti niteliğinde bir dernek kuruluncaya kadar meslek örgütü dernekler görevlerine devam eder hükmü olmasına rağmen, bu konuda birçok çalışma olmasına rağmen 2002'de Meclis Genel Kuruluna kadar gelmiş ancak koalisyon hükümeti erken seçim kararı aldıktan sonra bu kadık hale geldi.
- Gümrük müşavirlerinin herhangi bir bağlı olduğu kurum, kuruluş yok ve bir gümrük müşaviri nasıl çalışır, nasıl çalışmalı, nasıl denetlenmeli, etik kuralları nedir bunları belirleyecek ve yaptırım gücü olan herhangi bir kurum yok.
- Gümrük müşavirlerinin oda statüsüne geçmesi, mesleğin tarafsızlığının ve bağımsızlığının korunması, etik değerlere uymayanların cezalandırılması ve meslek mensupları arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi gerekiyor.
- Yeni bakan Nurettin Bey ile henüz meslek örgütleri olarak kurumsal işbirliği kurulamamış ve yazılı talepler neticelenmediği için bakanın bu konudaki düşünceleri henüz bilinmiyor.
- 12:43Gümrük Denetimlerinin Önemi ve Sorunları
- Gümrük denetimleri, ülkenin güvenliği, insan, çevre ve canlıların korunması açısından çok önemlidir.
- Sektör temsilcileri ve gümrük müşavirleri, etkin gümrük denetimlerinin yanında olup, yasal ticarete zarar vermemesi gerektiğini vurgulamaktadır.
- Gümrük denetimlerinde yasal olmayan ticarete karşı mücadele edilmeli, ancak ticareti hızlandırmak ve iş kayıplarına yol açmamak gerekir.
- 14:28Gümrük Sistemindeki Değişiklikler
- Antrepolarda teminat oranı önce götürü teminat olarak 75 bin Euro ile 300 bin Euro arasında değişiyordu, ancak 2 Aralık'ta çıkan yönetmelik değişikliğiyle toplu teminata dönüştürüldü ve %100 teminata 17 Aralık'ta uygulanmak üzere.
- Gümrüklerdeki denetimlerin her eşya bazında yaygınlaştırılması büyük tıkanmalara yol açmıştı, kırmızı at fiziki muayenelerin artırılması ve ikinci tahliller nedeniyle birçok eşyanın tahlile gönderilmesi sorun yaratıyordu.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri meslektaşları mağdur edilmiş, 4.500 kişi doğrudan bu işten etkilenmiş ve işsiz kalmıştır.
- 16:56Gümrük Sistemindeki Gerçekler
- Gümrüklerde yılda 6.500.000 üzerinde ithalat-ihracat, transitt ve atrepo beyannameleri verildiği bir alandan bahsedilmektedir.
- Bu işlem sayısının içerisinde on binde birlerin dahi altında birkaç olay konuşulmaktadır.
- Kamuya yansıyan iki olay vardır: Mersin'de kırmızı et olayı ve zehirli ayakkabı diye takdim edilen, azor boya maddeler yönünden kanserojen madde ihtiva ettiği iddia edilen ayakkabılar.
- 19:02Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerinin Görevleri
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin görevi antrepoya eşya girerken giriş kayıtlarını tutmak, antrepo'daki eşyanın hareketinin kayıtlarını tutmak ve dönemsel sayımları yapmaktır.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin eşyanın imha kurulunda hiçbir görev, yetki ve sorumluluğu yoktur.
- İmha kararları idarenin görevlendirdiği imha kurulu tarafından alınır ve imhaya sevkinde de gümrük müşavirlerinin refakat görevi yoktur.
- 22:29Gümrük Sistemindeki Sorunların Kaynağı
- Gümrüklerdeki sıkıntıların sadece gümrük idareleri ve gümrük müşavirleri değil, tarım, TSD, T-REX, ölçü ayarlar, sağlık bakanlığı gibi birçok kurumun da etkisi vardır.
- Gümrükte takılma olayları sadece gümrüklerden ibaret değildir, süreçteki diğer kurumların da rolü vardır.
- Türkiye'deki kurumlar, yoğun ekonomik hareket, maddi ve hukuki cezalar, yaptırımlar ve riskler olduğu bir alanda çalışmaktadır.
- 24:44Gümrük Müşavirlerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri
- Gümrük dişlisi en iyi işleyen dişli kutularından biri olarak değerlendiriliyor, ancak gümrük çalışanlarına ve müşavirlere önyargılı suçlamalar yöneltiliyor.
- Etik değerler konusunda beyannameler açılmış, standartlar oluşturulmuş ve etik kurul kurulmuş, ancak bu konuda müşavirlerin tek başına bir şey yapması mümkün değil.
- Bakanlığın kurumsal işbirliği yapması gerekiyor, bu işbirliği gelişirse hem müşavirler kendi içindeki değerlerde sapma gösterenlere karşı daha etkili olabilir hem de teşkil idaredeki kişilere karşı.
- 25:49Gümrük Denetim Yöntemleri
- Gümrükten geçen her şey kayıt altındadır ve izlemek kolaydır, ancak denetimlerin iş akışını aksatmadan yapılması gerekiyor.
- Risk analizine, istihbarata, sonradan kontrol yöntemine, sondaj usulüne ve çağdaş teknik metotlara dayalı denetimler daha başarılı olur.
- Etkin gümrük denetiminin en azı bakan ve bakanlık kadar müşavirlerin yanında olduğu vurgulanıyor.
- 27:08Meslek Odası ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği
- Gümrük müşavirlerinin meslek odası kurulması planlanıyor, bu bir ticaret odası değil, avukat, mali müşavirler gibi mesleki bir örgütlenmedir.
- Ticaret odası üyeliği devam edecek, ancak meslek odası kurulduğunda iş dünyası daha da yukarı çekilecek.
- Yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği müessesesi geçişinin nedeni bakanlığın iş yükünü hafifletmek, ancak bu geçişle idare anlık denetim imkanından mahrum kalacak.