Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan eşya hukuku ders serisinin bir parçasıdır.
- Video, zilyetli karinelerin tanımı ve türleriyle başlayıp, mülkiyet karinesi ve feri zilyetlikteki karine gibi iki ana türünü açıklamaktadır. Ardından zilyetli karinelerin savunma imkanı, tasarruf yetkisi ve taşınır davası açısından etkileri ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise taşınır davası konusu detaylı şekilde incelenmekte, para ve hamile yazılı senetlerde taşınır davası açılamayacağı, taşınır davasının beş yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğu ve taşınır davası ile istihkak davası arasındaki farklar örneklerle açıklanmaktadır.
- Video, bir sonraki derste görüşmek dileğiyle sonlanmaktadır.
- Karine Kavramı ve Türleri
- Karine, mevcut ve bilinen olgulardan bilinmeyen bir olgunun çıkarılmasıdır ve iddiasını karineye dayandıran kişi ispat yükünden kurtulmaktadır.
- Karineler kanuni ve fiili karine olarak ikiye ayrılır; kanuni karineler adi ve kesin karine olarak sınıflandırılır.
- Adi karineler (ölüm karinesi, iyiniyet karinesi, babalık karinesi, gayblik karinesi) aksi ispat edilebilen karinelerdir, kesin karineler ise aksinin ispatı mümkün olmayan karinelerdir.
- 00:48Zilletli Karineler
- Zilletli karineler ikiye ayrılır: mülkiyet karinesi ve feri zilyetlik karinesi.
- Mülkiyet karinesi gereğince bir taşınırın zilleti onun maliki sayılır ve aksini iddia eden ispatla yükümlüdür.
- Feri zilyetlik karinesi, taşınıra bir sınırlı ayni hak veya şahsi hak iddiasıyla zillet olan kişinin iddia ettiği hakkın varlığını karine olarak kabul eder.
- 02:34Zilletli Karinelerin Fonksiyonları
- Zilletli karineler davaya karşı savunma imkanı verir; zilletliğin mülkiyet hakkına karine olması zilleti güçlü kılıyor ve koruma altına alıyor.
- Zillet, kendisine karşı açılan davalarda ispat yükü altında değil, sırf zilletliğine dayanarak hakkını ispat mecburiyetinde olmadan hakkını koruma imkanına sahip oluyor.
- Zilletliğin tasarruf yetkisi ve taşınır davası açısından etkileri vardır.
- 03:28Emin Sıfatıyla Zilletlik
- Bir taşınırın emin sıfatıyla zilletinden o şey üzerinde iyi niyetle mülkiyet veya sınırlı ayni hak kazanan kişinin bu kazanımı, zilletin eşya üzerinde tasarruf etme yetkisi bulunmasa bile korunuyor.
- Emin sıfatıyla zillet, malik'in eşya üzerindeki zilletliğini sürdüreceğini umarak eşyayı teslim ettiği kişidir (intifa, rehin, kira, veda gereğince devralan kişiler).
- Emin sıfatıyla zilletlik için rıza'nın belli bir eşyaya ilişkin verilmiş olması, eşyayı teslim eden ayırt etme gücüne sahip olmaması veya tehdit sonucu teslim etmemesi gerekiyor.
- 05:46İyi Niyetli Kişinin Korunması
- İyi niyetli kişinin korunabilmesi için devreden kişinin emin sıfatıyla zillet olması, üçüncü kişi grubunda yer alması ve ani hak kazanması gerekiyor.
- Ani hak, maddi mallar üzerindeki mutlak haklardan biridir ve mülkiyet ve sınırlı ani haklar olarak ikiye ayrılır.
- Üçüncü kişinin iyi niyetli olması, eşyayı kendisine devreden kişinin eşya üzerinde tasarruf yetkisine sahip olmadığını bilmiyorsa veya bilebilecek durumda değilse kabul edilir.
- 07:21Taşınır Davası
- Taşınır davası (menkul davası), önceki zilin kendi dönemindeki zilyetli karinesine dayanarak halihazırdaki zilletin zilli karinesini çürütmesi ve eşyanın kendisine iade edilmesini sağlayan davadır.
- Taşınır davasının açılabilmesi için öncelikle ana şart zilletliğin irade dışında kaybedilmiş olmasıdır.
- Eşyanın çalınması, gaspı, kaybı durumlarında eşya hem rıza dışı elden çıkar hem de zillettik irade dışında kaybedilmiş olur.
- 08:22Taşınır Davasının Koşulları
- Davacı iki hususu ispatlayacak: ya eşyam rızam dışında elimden çıktı diyecek ya da eşya elimden rızayla çıktı ama şimdiki zillet kötü niyetli.
- İyi niyetli zilletlere karşı taşınır davası beş yıl içinde açılabiliyor, beş yıl geçtikten sonra açılamıyor.
- Kötü niyetli zillete karşı taşınır davası herhangi bir süreye bağlı olmadan her zaman açılabiliyor, ancak davayı açan önceki zillet kötü niyetli olmamalı.
- 11:45Taşınır Davasının Sınırlamaları
- Taşınır davasının iyi niyetli zillet lehine sınırlandırıldığı üç durum vardır: para ve hamile yazılı senetler.
- Türk Medeni Kanunu'nun 990. maddesine göre, zillet iradesi dışında elinden çıkmış olsa bile para ve hamile yazılı senetleri iyi niyetle edinmiş olan kimseye karşı taşınır davası açılamaz.
- İyi niyetli zilletlere karşı taşınır davası açma süresi beş yıla sınırlandırılmış olup, sürenin başlangıcı eşyanın rıza dışında elden çıktığı andır.
- 13:00Taşınır Davasının İstisnası
- Taşınır açık artırmadan veya pazardan ya da benzeri eşya satanlardan iyi niyetle edinilmiş ise, iyi niyetli birinci ve sonraki edinenlere karşı taşınır davası ancak ödenen bedenin geri verilmesi koşuluyla açılabiliyor.
- Normal şartlarda emin sıfatı olmayan zillet durumunda, üçüncü kişi iyi niyetli olsa bile mülkiyeti kazanamaz ve taşınır davası açılabilir.
- Kanun koyucu, pazardan alan veya eşyayı aleni bir açık artırmadan alan kişileri koruyarak, taşınır davası açacaksa öncelikle ödenen bedenin geri verilmesi gerektiğini belirtiyor.
- 14:21Taşınır Davası ve Diğer Davaların Karşılaştırılması
- Taşınır davası sadece taşınırlar için açılabilen bir dava iken, istihkak davası hem taşınırlar hem taşınmazlar için açılabiliyor.
- Taşınır davasında davacı eşyanın daha önce zilyede olduğunu ispat etmek zorundayken, istihkak davasında ayni hakka sahip olduğunu ispatlamak zorunda.
- Taşınır davası beş yıllık hak düşürücü süreye tabi iken, istihkak davası herhangi bir süreye tabi değil, her zaman açılabilir.
- 15:05Taşınır Davası ve Zilletlik Davaları
- Taşınır davasında zilletliğin irade dışı sona erdirilmiş olması yeterli iken, zilletlik davasının açılabilmesi ancak gasp ve saldırı halinde söz konusu oluyor.
- Taşınır davasında zilletliğe bağlı üstün hak karinesi söz konusu iken, zilletlik davalarında sadece zilletlik hukuki durumuna dayanılıyor.