Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, televizyon programında sunucu Emre Bey'in Emeklilikte Yaş Takılanlar Platformu Ankara Temsilcisi Sonertaşlıtepe ile yaptığı bir röportajdır.
- Röportajda, 1999 Marmara depremi sonrası çıkarılan 4447 sayılı yasanın yarattığı "emeklilikte yaş takılanlar" sorunu ele alınmaktadır. Sonertaşlıtepe, 1999'dan önce işe girmiş ve sigorta kuruluşlarına kayıt olmuş yaklaşık 5 milyon kişinin yaşadığı zorlukları, yaş şartının eklenmesiyle emeklilik sürelerine ek bekleme zorunluluğu getirildiğini açıklamaktadır.
- Konuşmacı, bu insanların işe girdikleri dönemdeki koşullarda hak ettikleri emeklilik haklarının 14 yıl önce değiştirildiğini ve bu durumun hukuksuzluk olduğunu vurgulamaktadır. Platformun talepleri arasında devletin sorunları anlaması, dinlemesi ve birlikte çözüm üretmesi bulunmaktadır. Ayrıca, iktidar ve muhalefet partilerinin bu konudaki yaklaşımları da tartışılmaktadır.
- 00:05Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu
- Programın bu bölümünde emeklilikte yaşa takılanlar konusu ele alınacak ve stüdyoda Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu Ankara Temsilcisi Sonertaşlıtepe bulunuyor.
- Programda emeklilikte yaşa takılanların sorunları daha detaylı olarak konuşulacak ve mecliste ne olup bittiği, sorunun nereden kaynaklandığı ele alınacak.
- 01:21Emeklilikte Yaşa Takılanlar Kavramının Kökeni
- Emeklilikte yaşa takılanlar kavramı, 17 Ağustos Marmara Depremi'nden 15 gün sonra, 8 Eylül 1999'da yasalaşan 4447 sayılı yasanın mağdurlarını teşkil ediyor.
- Bu yasa ile 1999'dan önce işbaşı yapmış ve sigorta kuruluşlarına kayıt olmuş çalışanlar, yaş kademesi konulmak suretiyle bekledikleri emeklilik sürelerine yaş şartı da konularak, bazılarına 3, bazılarına onlarca yıl yaş beklemeye zorunluluk getirilmiştir.
- 1985 yılında işe giren kişilere devlet, 1475 sayılı İş Kanunu'na tabi olacaklarını, 25 yıl çalışacaklarını ve 5300 gün prim ödeyeceklerini belirterek emekli edeceklerini sözleşmiş, ancak 1999'da çıkan yasa bu sözleşmeyi tek taraflı feshetmiştir.
- 04:13Yasaların Geriye Doğru İşletilmesi Sorunu
- Türkiye'de "yasalar geriye doğru işletilmez" kavramı emeklilikte yaşa takılanlar üzerinde katledilmiş durumdadır.
- 1999'da çıkartılan 4447 sayılı yasa, 1976 yılında işe girmiş ve sigortalı olmuş çalışanları bile mağdur etmiştir.
- Devlet imzasının altında durmalı ve sözleşme hükümlerini yerine getirmeli, bu insanlar girdiği tarihte 25 yıl çalışma sürelerini doldurmuş ve devletin öngördüğü primlerini yerine getirmiştir.
- 06:49Hukuki Boyut ve Yargı Süreci
- Bu yasanın çıktığı tarihte, o zamanın iktidarında olan Fazilet Partisi'nin içinde bugün hükümette bulunan birçok bakan ve cumhurbaşkanı bu konuyu yargıya götürmüştür.
- Anayasa Mahkemesi, bu durumu "kazanılmış hak değil, beklenilen bir hak" olarak görmüş ve bu da emeklilikte yaşa takılanları daha da üzmüştür.
- Emeklilikte yaşa takılanlar, barolarıyla birlikte hukuki aşamalarda nereye kadar gidecekse oraya kadar çalışmalarını devam ettirmektedir.
- 09:39Mecliste Süreç ve İktidar Partilerinin Yaklaşımı
- Mecliste bu konuda soru önergeleri ve yasa teklifleri sunulmuş, Cumhuriyet Halk Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi'nden teklifler gelmiştir.
- İktidar mensupları, sosyal güvenlik sisteminde bir çatırtı varsa, potansiyel çalışanlara yükleme konusundan vazgeçilmemiştir.
- Çalışma Bakanı, emeklilikte yaşa takılanların haklarının yenmiş olduğunu kabul etse de, bunu kendilerinin değil, meclisin düzelteceğini belirtmiştir.
- 11:36Emeklilikte Yaş Takılanların Durumu
- Emeklilikte yaşa takılanların sayısı rakamsal olarak üç milyon beş milyon civarında olup, bu rakam 1999'dan önce işbaşı yapmış ve şu anda çalışan kişileri de içeriyor.
- Özelleştirmelerden ve iş yerinden verim düşüşü nedeniyle işten çıkarılan insanlar, emeklilikte yaşa takılanların eziyetini en çok ağır çeken grup.
- İşsiz kalan bu kişiler, işverenlerin "yaşlısınız" diyerek iş vermemesi ve devletin "gençsin" diyerek emekli maaşı bağlamaması arasında bir trajedikomik durum yaşanıyor.
- 13:54Emeklilikte Yaş Takılanların Talepleri
- Emeklilikte yaşa takılanlar, kendilerini "erken emeklilik isteyenler" pozisyonuna düşürülmesini şiddetle kınıyor ve hiçbirinin erken emeklilik veya haksız kazanç bekleyen olmadığını vurguluyor.
- Bu kişiler, işe girdikleri günün koşullarında hak ettikleri gasp edilen haklarının peşindeler ve devletin önce onları anlaması, dinlemesi ve birlikte çözüm üretmeyi arzuluyorlar.
- Sözleşmenin kurallarının tek taraflı değiştirilemeyeceği ve kazanılmış hakların gasp edilemeyeceği konusunda ısrar ediyorlar.
- 16:03Halkın Anlayışı ve Beklentiler
- Emeklilikte yaşa takılanlar, halkın etkinliklerinde "erken emeklilik istiyorlar" gibi bir kavramı düşünmemesini istiyorlar.
- Bu kişiler, erken emekli olmak istemediklerini, işe girdikleri tarihte devletin imza koyduğu şartlarda emekli olmak istediğini vurguluyorlar.
- 1999'da bu haklarının elinden alındığını belirten emeklilikte yaşa takılanlar, devletin "en iyi emekli ölü emeklidir" anlayışından kurtulmasını istiyorlar.