Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Emekli TV'de yayınlanan bir röportaj formatında olup, Fatih Bey, Özgür Bey ve Sayın Kaya adlı uzmanların yer aldığı bir sohbeti içermektedir. Konuşmacılardan biri mesleki olarak vatandaşların sorunlarını aktarmakla görevlidir.
- Video, emeklilerin ekonomik durumu, düşük maaşları ve sağlık hizmetlerindeki zorluklar üzerine odaklanmaktadır. Ayrıca, 2000 yılından sonra emekli olan vatandaşların yaşadığı maaş adaletsizliği ve intibak yasasının önemi detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacılar, intibak yasasının kapsamını, bankaların emekli promosyonu uygulamalarını ve emekli aylığı bağlama sisteminin kökten değiştirilmesi gerektiği konusunda bilgiler vermektedir.
- Videoda ayrıca, emeklilerin hastanelere gittiğinde ve ilaç alırken karşılaştıkları ek ücretlerin kaldırılması gerektiği, intibak yasasının sadece SSK ve Bağkur emeklilerini kapsadığı ve emekli sandığından emekli olanların bu yasadan yararlanamayacağı gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
- Emeklilerin Ekonomik Zorlukları
- Emekliler aylık 50-60 lira maaşla yaşamakta ve bu miktarla çay parası bile kalmıyor.
- Emekliler hastalandığında hastaneye ve eczaneye giderken doktor farkı ve reçete farkı gibi ek ücretler ödemek zorunda kalıyor.
- Emeklilere 60 lira zam verilmesine rağmen, bu zamla emeklilerin doktora gitme ihtiyacı karşılanamıyor.
- 00:48Sağlık Sistemindeki Sorunlar
- Özel hastanelerde emekliler maddi durumları ne olursa olsun, 15 liraya kadar fark ücret ödemek zorunda kalıyor.
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen teşhis ve tedavi ücretlerinin üzerinde hastanelere %200'e kadar ilave ücret veriliyor, bu da emeklilerin ödemesi mümkün değil.
- Emekliler mecburen kamu hastanelerine gitmek zorunda kalıyor, ancak kamu hastanelerinde randevu sistemi uzun vadede olabiliyor.
- 02:06Sosyal Devlet Kavramı
- Bir ülkenin sosyal olup olmadığını eğitim ve sağlık sistemlerine bakarak anlayabiliriz.
- Sağlık sistemi hastaları hastanelerin kucağına atıyorsa, eğitim sistemi sınıfları çok kalabalıksa ve özel okulları kucağına atmıyorsa, o ülke sosyal devlet değildir.
- Emekliler 25 yıl boyunca ülkeye emek harcadılar, ancak aldıkları maaş yetersiz kalıyor.
- 03:11Emeklilerin Ekonomik Durumu
- Geçmişte bir aile reisi asgari ücretle dört çocuğuna ve eşine bakabiliyordu, ancak şimdi dört çocuk bir babaya bakamıyor.
- Emeklinin maaşı düşük olduğu için aile içerisinde içilen kakılan bir konuma geliyor.
- Ekonomik yapısı düzgün olsa belki sosyal çevresi de düzgün olacak.
- 03:55Emeklilere Yönelik Öneriler
- Dar gelirli emeklilere sosyalleşme adına hayatlarına renk katabilmek için belli bölgelere tatil köyleri yapılabilir.
- Bu tatil köylerinde tüm maliyetler devlet tarafından üstlenilebilir ve emekliler dönüşümlü olarak üç-beş gün faydalanabilir.
- Emekliler sadece insanca yaşayabileceği bir şey istiyor.
- 05:19Milletvekillerinin Sorumluluğu
- Seçim döneminde milletvekilleri emeklilere, işçilere, memurlara ve vatandaşlara kapısını çalıp oy istiyorlar.
- Seçim sonrası milletvekilleri vatandaşları unutuyor ve intibak yasası gibi önemli konularda önce hayır diyorlar.
- Emekliler ülkenin temel taşı olduğu için vicdanlı olmak gerekiyor.
- 07:05İşverenlerin Sorunları
- İşverenler SGK prim borçları ve vergi borçları nedeniyle yapılandırma istiyorlar.
- İşverenler istihdam yaratmak için uğraşırken, onların önünü açmıyorlar.
- Top sahadaki vatandaşın sorunlarını dile getirmek için milletvekillerine ulaşmak mümkün değil.
- 08:02Türkiye'de Emekli Promosyonu Uygulaması
- Türkiye'de on üç yıl önce emekli promosyonu adı altında bir uygulama başlamıştır.
- Türkiye'deki bankalar her yıl yüzde 150-60 kar açıklayan kurumlar olup, emekli promosyonu ödendi ve emekliler sevindi.
- Kamu bankaları (Halk Bankası, Vakıfbank, Ziraat Bankası) emekliye güncel 2020 promosyon miktarı 400-450 lira iken, çalışan memurlara 3000 liraya kadar promosyon verilmektedir.
- 09:30Emekli Promosyonu Sorununun Çözümü
- Emekli promosyonu sorununun çözümü için, emeklilerin bankalarda kalan küsuratlardan (örneğin 13 milyon emekli 1 lira bırakırsa 13 milyon lira, 4 lira bırakırsa 50 trilyon lira) bankaların kazandığı paraların dikkate alınması gerekiyor.
- Sosyal Güvenlik Kurumu, Emekli Sandığı ve Emekliler Derneği'nin bu işe el atması gerekiyor.
- 10:38Intibak Yasası ve Emekliler
- 2000 yılından sonra emekli olan tüm vatandaşları ilgilendiren intibak konusu var.
- Intibak, uyumlaştırma ve denkleştirme anlamına geliyor ve 2011 yılında ilk kez uygulanmıştır.
- 2000 yılından önceki emekliler, intibak yasasıyla maaşlarına 50 lira ile 350-400 lira civarında bir artış meydana getirmiştir.
- 11:34Intibak Yasasının Nedeni ve Çözümü
- Intibak yasasının nedeni, 2000 yılından önceki emeklilerin maaşlarında 2000 yılından sonraki emeklilere oranla değer kaybı yaşamasıdır.
- 2011 yılında yapılan düzenlemeyle bu makas kapatılmıştır.
- Intibak meselesini tekrar konuşmamak için aylık bağlama oranlarının (ABO) kökten değiştirilmesi ve düzeltilmesi gerekiyor.
- 12:21Aylık Bağlama Sistemi ve Emeklilik
- 2000 yılından önceki emekliler, 2000-2008 arasındaki emekli aylıkları ve 2008 sonrası emekli aylıkları ayrı ayrı aylık bağlama oranları ile hesap edildiği için, 2008 sonrası düşen aylık bağlama oranı önceki çalışmaların kazanımlarını eritmektedir.
- Türkiye'de çalışanların %60-70'i asgari ücretle çalışıyor ve bu nedenle emekli maaşları düşük olmaktadır.
- 2008 sonrası emekliler için bir intibak yasası gerekiyor, ancak bundan sonraki süreç içerisinde tekrar intibak konuşmamak için aylık bağlama sisteminin kökten değiştirilmesi gerekiyor.
- 13:50İkinci Emeklilik Sistemi
- İkinci emeklilik sistemi, emeklilik anlamında değil, tasarruf anlamında değerlendirilmelidir.
- Bu sistemde vatandaşlar 10-15 yıl boyunca prim ödeyip, 56 yaşına geldiğinde bireysel emeklilik sisteminden emekli olabilir ve 58 yaşına kadar emekli aylığı alabilir.
- 58 yaşına gelince sosyal güvenlik kurumu'ndan ikinci bir aylık bağlanabilir ve bu parayı toplu olarak alıp ayrılmayı gerçekleştirebilir veya yıllarca aylık bağlanarak tasarruflarını değerlendirebilir.
- 15:06Intibak Yasasının Kapsamı
- Intibak yasası çıkarsa, dul ve yetimler de normal emekli olan sigortalının kendisi gibi bu yasadan yararlanabilecekler.
- Emeklilik, sigortalı hayattayken kendisine bağlanan emekli aylığı, vefat ettikten sonra geride kalan hak sahibi konumundaki eş veya çocuklarına dul aylığı, çocuklara ise yetim aylığı olarak bağlanmaktadır.
- 2020 yılında muhtemelen intibak yasasının tekrar gündeme geleceğini ve alıcı ele alınacağını tahmin ediyoruz.
- 16:30Maaş Adaletsizliği ve Gelecek Çalışmalar
- Önemli olan nokta, intibak yasasını kalıcı bir hale getirebilmektir.
- 2000 yılından önce emekli olan vatandaşlara yüksek oranda emekli bağlılığı bağlanırken, aynı prim gün sayısına sahip olmalarına rağmen 2008 yılından sonra emekli olanlara daha düşük maaşlar ödeniyor.
- Ankara'da intibak yasasının maliyeti ile ilgili bir çalışma yapılıyor ve SGK'nın uzmanları ile Maliye'nin uzmanları bu konuda çalışıyorlar.
- 18:10Emekli Maaşlarına İntibak Düzenlemesi
- 2008 veya 2012 yılında emekli olan vatandaşların maaşlarına intibak düzenlemesi uygulanacak, bazı emeklilere 50 lira, bazılarına 450 liraya kadar artış meydana gelecek.
- Prime esas kazançlar, emekli olduktan sonra alınacak maaşı belirleyen önemli bir faktördür ve bu kazançlar yüksek olanlar daha yüksek intibak rakamı alacaklar.
- 1000-1100 lira seviyesinde emekli aylığı alan kişilere yaklaşık 75 lira artış olacakken, yüksek prim kazançları olan emeklilere 250-450 lira arasında artış sağlanacak.
- 19:39Özel Sandıklar ve Devlet Memurları
- İntibak yasası sadece Sosyal Güvenlik Kurumu ve Bağkur'dan emekli olanları kapsıyor, özel sandıklardan emekli olanlar bu iyileştirmeden yararlanamıyor.
- Özel sandıklardan emekli olanlar, yılda iki kez ödenen emeklilik ikramiyelerinden de yararlanamıyorlar.
- Devlet memurları emeklileri (kamudan emekli olanlar) bu intibak düzenlemesinden yararlanmayacaklar çünkü emekli aylığı bağlama sistemleri farklıdır ve oranları daha yüksektir.
- 22:06Emekli Maaş Sisteminin Sorunları
- Emekli maaşı ortalaması 1500 TL civarında olup, bu miktarda geçinmek zor olduğu için daha fazla intibak düzenlemesi gerekiyor.
- Emekli aylığı bağlama sistemi karma bir sistemdir: 2000 öncesi %75, 2000-2008 arası %65, 2008 sonrası %45 oranında hesaplanıyor.
- Bu karma sistem, 2008 sonrası çalışmaların düşük aylık bağlama oranıyla hesaplanması nedeniyle önceki kazançları aşağı çekiyor.
- 24:00Sistem Değişiklikleri ve Mali Boyut
- Emekli aylığı bağlama sisteminin kökten revize edilerek karma sistemden tek sisteme geçilmesi öneriliyor.
- Her yıl yapılan seyyanen zamlar ve karmakarışık sistemlerden kurtulmak için net tek bir düzenleme yapılması gerekiyor.
- Sosyal Güvenlik Kurumu her yıl açık veren bir kurum olup, bu düzeltmenin mali boyutu var ve istihdam sorunu çözülmeden emeklilere daha iyi şartlar sağlanamayacak.