Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu videoda avukat Gökhan Önal, çekin karşılıksız kalması ve karşılıksız çek suçu hakkında bilgi vermektedir.
- Video, çeklerin ticari hayattaki önemi ve kullanım şekliyle başlayıp, çek defteri alma süreci, ibraz süreleri ve karşılıksız kalması durumunda uygulanacak yasal düzenlemeleri anlatmaktadır. 9 Ağustos 2016 tarihli değişiklikle karşılıksız çek suçunun adli para cezası olarak düzenlenmesi ve bu cezanın miktarı hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Ayrıca, 2020-2022 yılları arasında yapılan ceza infazı düzenlemeleri ve avukatın bu konudaki kişisel görüşleri de paylaşılmaktadır.
- 00:04Çeklerin Önemi ve Kullanımı
- Kambiyo senetleri ve özellikle çekler ticari hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.
- Çekler, karşılığı para olarak alınan önemli belgelerdir ve ticari ve bireysel ödeme işlemlerinde kolaylık sağlar.
- Çek keşidi eden kişi vade tarihinde banka hesabında çek bedeli kadar nakit parayı hazır tutacağını taahhütte bulunmuş olur.
- 00:55Çek Defteri Alma ve İbraz Süreci
- Bankada hesabı bulunan bir kimse çek defteri almak için adli sicil kaydı, kimlik belgesi, imza kartonu gibi belgeleri sunmalıdır.
- Çekin vade tarihi geldiğinde ödemenin gerçekleşebilmesi için hamileliğin çeki muhataba ibraz etmesi zaruridir.
- Çekin düzenleme yeri ile ödeme yerinin aynı veya farklı olması durumlarında kanun farklı ibraz süreleri düzenlemiştir.
- 01:45Karşılıksız Çek Durumu
- Çek ibraz edilmez ve karşılıksızdır işlemi yapılmaz ise çek vasfını yitirir.
- İbras tarihinde çek sahibinin hesabında çek bedeline yetecek miktarda para yoksa karşılıksızdır işlemi yapılır.
- Hesapta hiç para yoksa her bir çek yaprağı için bankaların kanunen ödemek zorunda oldukları tutar 31 Ocak 2023'ten itibaren 6.000 TL'dir.
- 02:34Karşılıksız Çek Suçu ve Cezası
- 9 Ağustos 2026 tarihli eylemle karşılıksız çek keşide etme kabahati, 9 Ağustos 2016 tarihli değişiklikle suç olarak düzenlenmiştir.
- Karşılıksız çek keşide etme suçundan borçlu, karşılıksız kalan çek bedeli kadar adli para cezasına çarptırılır.
- Bu adli para cezası ödenmezse hapis cezasına çevrilerek infaz olunur; tek adli para cezasından dolayı en fazla 3 yıl, birden fazla cezadan dolayı en fazla 5 yıl hapis cezası söz konusu olabilir.
- 03:32Ceza Mahkumiyetinin Ortadan Kaldırılması
- 24 Mart 2020 tarihine kadar işlenen karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçundan mahkum olanların cezalarının infazı durdurulmuş, borçlunun tahliye tarihinden itibaren en geç 3 ay içerisinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacak ve ödemek zorunda olduğu belirtilmiştir.
- 26 Haziran 2020 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle ödemeye ilişkin 3 aylık süre bir yıla çıkarılmıştır.
- 28 Temmuz 2021 tarihli değişiklikle, 30 Nisan 2021 tarihine kadar işlenen suçtan dolayı mahkum olanların cezalarının durdurulacağı, çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birinin 30 Haziran 2022'ye kadar ödenmesi gerektiği, kalan kısmının ise ikişer ay arayla 15 eşit taksitle ödenmesi durumunda hükmün tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılacağı düzenlenmiştir.
- 04:53Karşılıksız Çek Suçunun Eleştirisi
- Karşılıksız çek suçunun cezasının adli para cezası olarak düzenlenmesi ve hükmedilecek adli para cezasının miktarının karşılıksız kalan çek miktarından az olmaması sık sık eleştiri konusu yapılmıştır.
- Ödeme gücü olmayan bir kimseyi ödeyemediği miktarla aynı adli para cezası ile cezalandırıp ödemeyi hazineye yapmasını beklemek, üstelik ödeyemediğinde ise bu cezayı hapis cezasına çevirmek pek çok mağduriyete sebebiyet vermektedir.
- Çek kanununda karşılıksız çek konusunda mağduriyetleri giderecek, hem borçluya ödeme imkanı hem de alacaklıya alacağına kavuşma imkanı veren kapsamlı kanun değişiklikleri kısa zamanda yapılması önerilmektedir.