Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Avukat Fatih Karamelcan tarafından sunulan, avukat meslektaşları için hazırlanmış bir hukuki eğitim sunumudur. Sunum, pandemi nedeniyle kesintiye uğramış bir yayının devamı niteliğindedir.
- Video, boşanma davalarında usul hukuku konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte ıslahta harç ödenmesi, af kavramı, tanık hususları, delil kabulü, ölümün boşanma davalarındaki etkisi, kusur ilkesi, nafaka, velayet ve soyadı ilişkisi gibi konular Yargıtay kararları ve TMK maddeleri üzerinden detaylı olarak incelenmektedir. Ayrıca soru-cevap oturumları da sunumun bir parçasıdır.
- Sunumda İsviçre'deki boşanma sistemi, tanık dinleme süreçleri, delil kabulü, tazminat miktari, zina iddiaları ve izinsiz alınan WhatsApp yazışmalarının yasak delil olduğu gibi pratik hukuki konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, kendi kitaplarından örnekler vererek ve meslektaşlarından bilgiler aktararak konuları açıklamakta, aynı zamanda kendi görüşlerini de paylaşmaktadır.
- 00:29İslah ve Harç Konusu
- Yargıtay, 2016/9968 esas 22 Ocak 2018 tarihli kararında, davanın tamamen ıslah edilmesi durumunda harç yatırılmasına gerek olmadığını belirtmiştir.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/268 esas 2 Nisan 2019 tarihli kararına göre, yapılan ıslaşta dava konusunun miktarı artmamışsa harç yatırma gerekmemektedir.
- Yargıtay 2. Dairesi 2020/3254 esas 5 Kasım 2020 tarihli kararına göre, cevap dilekçesinin ıslah edilmesi bir harca tabi değildir.
- 03:03Boşanma Davalarında Yargıtay Kararları
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/261 esas 3 Haziran 2020 tarihli kararına göre, barışma girişimi kabul ile sonuçlanmadığından bir hafta söz edilemez.
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 2020/548 esas 2 Mart 2020 tarihli kararında, anlaşmalı boşanmadan feragat edilmesinin önceki olayların affedildiği sonucunu doğurmadığı belirtilmiştir.
- 05:25Tanık Hususunda Yargıtay Kararları
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2015/1828 esas 16 Mayıs 2018 tarihli kararına göre, her bir tanığın hangi vaka için dinletileceğini bildirmek somutlaştırma yükünün bir gereğidir.
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 2016/15479 esas 12 Nisan 2018 tarihli kararına göre, tanıkların hangi maddeye tanıklık ettiğini yazılı olarak bildirilmemesi durumunda her bir tanığın dayanılan bütün vakalar hakkında beyanında bulunacağı kabulü gerekir.
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 2017/3498 esas 5 Şubat 2019 tarihli kararına göre, tanık delilinden vazgeçilmesi karşı tarafın izni gerekir.
- 09:32Tanık Dinleme Hakkı
- Yargıtay 2. Dairesi'nin 2016/11687 esas 17 Ekim 2017 tarihli kararına göre, zorla getirme kararı taraftan kaynaklanmayan bir nedeniyle yerine getirilmemişse tanık dinlenmelidir.
- Yargıtay 2. Dairesi'nin 2017/5593 esas 5 Ocak-5 Şubat 2019 tarihli kararına göre, tanıkların dinlenmemesi durumu kamu düzeni açıkça aykırılık teşkil etmez.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/229 esas 24 Haziran 2020 tarihli güncel kararına göre, bir davada vekil olan avukatın tanık olarak dinlenmesi mümkündür.
- 11:13Avukatın Tanık Olması Hakkında Yargıtay Kararı
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, davalı karşı davacının aynı zamanda vekili olan kişinin tanık olarak dinlenmesinin silahların eşitliği ve adil yargılanma ilkesine aykırı olduğunu belirtmiştir.
- Vekilin davada avukatlık görevini bıraktıktan sonra tanık olarak dinlenmesi gerektiği, HMK'nın 72/1 maddesinin uygulanacağı belirtilmiştir.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu çoğunlukla bu görüşü benimsemiş, ancak azınlık görüşünün azımsanmayacak derecede sağlam temellere dayandırıldığını düşünmektedir.
- 13:29Delil Bildirme Süreci
- Yargıtay, 2016 tarihli 295 esas sayılı kararıyla kural olarak yasal süresi geçtikten sonra delil bildirme taleplerinin reddi gerektiğini belirtmiştir.
- 2018 tarihli 1588 esas sayılı kararla, boşanma davalarında da normal alacak davaları gibi tüm taleplerin dilekçenin tesi aşamasında bildirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- 2018 tarihli 264 esas sayılı kararla, eşin üçüncü kişi ile görüşme yaptığı ve telefonun kim tarafından kullanıldığı tespit edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
- 15:07Telefonsuz Kayıtların Kullanımı
- Davacı, eşinin kişisel telefonu yerine şirketinin telefonunu kullandığını iddia ederse, şirketin kayıtları da incelenmelidir.
- Şirketin kayıtları ile iddia edilen kişinin kayıtları arasındaki kesişen kayıtların dosya arasına getirilmesi önerilmektedir.
- Bu uygulama kişisel verilerin korunması kanunu çerçevesinde yapılmakta ve şirketin kayıtlarının tamamı ortaya dökülmemektedir.
- 18:46Hukuka Aykırı Deliller
- Yargıtay 2. Dairesi, 2017 tarihli kararında telefona casus program yüklenerek ele geçirilen ses kayıtlarının hukuka aykırı delil olduğunu, kişinin rızası olmadığı için kusur belirlemesi yapılamayacağını belirtmiştir.
- 2019 tarihli kararında dedektif tarafından çekilen fotoğrafların hukuka aykırı niteliğinde olduğu, kamusal alanlarda çekilen fotoğrafların bile rızası hilafına çekilmesi durumunda hukuka aykırı delil kapsamında sayılabileceği vurgulanmıştır.
- Boşanma davası sırasında ölen tarafından sunulan delillerin incelenmesi gerektiği belirtilmiştir.
- 21:41Boşanma Davası Sonrası Ölüm Durumu
- Mirasçılar, boşanma davasında ileri sürülmemiş iddiaları ve savunmaları kural olarak ileri süremezler, dayanılmamış delilleri dayanamazlar.
- Boşanma davası sırasında ölüm olayı, davayı önemli ölçüde değiştirir ve yeni vakaları ileri süremezsiniz.
- Boşanma davası, ölüm olayının gerçekleştiği an itibariyle mirasçılar için önemli ölçüde kesin çerçeve çizmektedir.
- 23:34Boşanma Davası İçin İspat Yükü
- Boşanma davası üç yıldan fazla kalındığı boşanma davasının red ile sonuçlanması ve kesinleşmesi takdirde üç yıllık süreyle birlikte kalınmadan ispatlamak şartıyla TMK 166/4 hükmü gereğince açılabilir.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na göre, boşanma davası açıldığında üç yıllık süre geçmemiş olabilir veya taraflar birlikte yaşamış olabilir.
- Karşılıklı ispat, karine temeli bakımından her zaman getirilebilir.
- 25:32Boşanma Davalarında Manevi Tazminat
- Yargıtay, boşanma davalarında manevi tazminat kısmi dava şeklinde talep edilemeyeceğini, tam bir eda davası şeklinde açılması gerektiğini belirtmiştir.
- Bu durum, belirsiz alacak davası şeklinde açılmasının mümkün olmadığını göstermektedir.
- 25:56Anlaşmalı Boşanma
- Yargıtay, anlaşmalı boşanmadaki irade beyanından dönülmesini engelleyici yasal bir hüküm bulunmamaktadır.
- Anlaşmalı boşanma hüküm kesinleşmeden her zaman dönülmesi mümkündür.
- Konuşmacı, irade sakatlığı ileri sürülmediği sürece anlaşmalı boşanmadan dönülebilir şeklinde bir kesin kural ileri sürmek gerektiğini düşünmektedir.
- 27:54Tebliğ Konuları
- Avukatın onuru yoksa çalışan sıfatıyla stajyer avukatı yapılan tebliğ işlemi usulsüzdür.
- Boşanma hükmünü iki yıl sonra tebliğ etmek, hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilmektedir.
- 29:16Feragat Konuları
- Davada eşin ölümünden sonra davacı eşin boşanma davasından feragat etmesi hüküm ve sonuç doğurmaz.
- Eşim eve döndüğü takdirde müşterek karneyi kabul ederim beyanı davadan feragat niteliğinde değildir, çünkü feragat ve kabul kayıtsız ve şartsız olmalıdır.
- 31:32Yargıtay Kararları ve Usulü
- Yargıtay kararlarında kesin hüküm kapsamı belirlenmesi ve HMK 297 gereğince mahkemenin açıkça belirtmesi zorunludur.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2016 tarihli kararı, gerekçeli kararda tanıkların beyanlarına yer verilmemesine rağmen usulüne uygun bir karar olduğunu kabul etmiştir.
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2016 tarihli kararı, üç yıllık ayrılık süresine dayalı boşanma davasında yargılama giderlerinden davalının sorumlu olduğunu belirtmiştir.
- 33:14Temizlik Usulü
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2020 tarihli kararına göre, katılma yoluyla temiz incelemesi temiz edenin talepleri ile sınırlı olarak yapılır.
- Karşı taraf temizlemediğinde, sadece katılma yoluyla temiz edenin sebepleri ile temiz edilebilir, süresi ölmüş olmaz.
- Karşı taraf neye ilişkin sebeplerini ileri sürmüşse, karşı taraf da aynı çerçevede sebeplerini ileri sürebilir.
- 34:10Kesin Hüküm ve Usulü Kazanmış Hak
- Yargıtay Genel Kurulu'nun 2017 tarihli kararına göre, boşanma kısmı kesinleşmiş ise bozma sonrası verilecek kararı tartışılamaz.
- Temiz edilmeyerek kesinleşen kusur durumu usulünü kazanmış, hak niteliği taşır.
- Bağımsız tedbir nafakası vakası kesinleşmişse, bu vakaya dayalı boşanma hükmünde kusur olarak tazminat istenebilir.
- 36:00Boşanma Kararı ve Yargılama İadesi
- Yargıtay İkinci Dairesi'nin 2018 tarihli kararına göre, kanununa bozma talebinin kabulü durumunda bile hükmün hukuki sonuçları ortadan kaldırılamaz.
- Yargıtay İkinci Dairesi'nin 2017 tarihli kararına göre, yargılamanın iadesi talebi hakkında dosya üzerinden karar verilemez, yeni bir dosya açılması gerekir.
- 36:52Velayet ve Soyadı İlişkisi
- Velayet kendisi olan boşanmış kadın, çocuğuna kendi soyadını verilmesi için aile mahkemesinden isteyebilir.
- Yargıtay İkinci Dairesi'nin 2018 tarihli kararına göre, çocuğun üstün yararı varsa velayet kendisi olan boşanmış kadın çocuğa kendi soyadını verilmesi için aile mahkemesinden isteyebilir.
- 37:32İddia ve Savunma Sınırları
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2020 tarihli kararına göre, boşanma davası dilekçesindeki para karşılığı cinsel ilişki ifadesi kişilik haklarını ihlal etmez.
- İddia ve savunma Anayasa ve diğer kanun teminat altına alınmıştır.
- İddia ve savunmanın çarpışması sonucu ortaya çıkacağı için, iddia ve savunma dokunulması için sınava mümkün olduğunca dar yorumlanması gerektiği kabul edilmiştir.
- 39:13Hukuk Genel Kurulu Kararı ve Avukat Etikleri
- Hukuk Genel Kurulu'nda yapılan görüşmelerde, davacı kadının dilekçesinde kullandığı "başka erkeklerle görüşme, para ve menfaat karşılığında cinsel ilişki kurma" gibi ifadelerin itham edici olgular olduğu ve savunma hakkının sınırını aşabileceği belirtilmiştir.
- Konuşmacı, avukatların müvekkillerinin iddialarını doğrudan dilekçelere yazmamalarını, müvekkilin kendisinin dilekçeyi vermesi gerektiğini vurgulamıştır.
- Avukatların dilekçelerde "beyanlarıma uygundur" şeklinde imza alma mekanizmasını kullanarak sorumluluğu müvekkilin üzerine almaları önerilmiştir.
- 42:25Boşanma Davaları ve Yargı Süreci
- Konuşmacı, ihtiyat haciz konusunda ve boşanma davasında kusur ilkesinin kaldırılması hususunda çalışmaların yapılması gerektiğini belirtmiştir.
- Boşanma davalarının istinafa tabi olmadan temiz incelemesine tabi olması gerektiği, böylece sürecin kısalması sağlanabileceği düşünülmektedir.
- Boşanma davalarının uzun süren bir süreç oluşturduğu, bazı durumlarda dava açılma tarihi ile kesinleşme süreci arasında üç sene geçebildiği belirtilmiştir.
- 44:29Kusur İlke ve İhtiyat Haciz
- Konuşmacı, kusur ilkesinin kaldırılması gerektiğini ve her dosyanın kendisine özel olarak incelendiğini vurgulamıştır.
- İhtiyat haciz kararı almanın kişilik haklarını ilgilendirdiği ve boşanma davasının kesinleşmesini beklemek yerine haksız fiilin gerçekleştiği tarihte alacak muacel hale gelmesi gerektiği belirtilmiştir.
- İhtiyat haciz kararı dosya özelinde verilmeli ve kusur ilkesi kaldırılmalı, ayrıca israf incelemesi tabi olmadan dosyaların direkt yata özel görevler tarafından incelemeye alınması önerilmiştir.
- 47:15Boşanma Sebepleri ve Kusur
- Eve çıkmama konusunda eşlerin ortak kusurlu sayılmadığı, her durumda kusur erkek üzerinde bırakılmadığı belirtilmiştir.
- Eşin ailesinin diğer eşle alay etmesi halinde, tepki göstermeyen veya gülerek zımdan eşiyle alay edilen ailesine katılan eşin kusurlu sayıldığı vurgulanmıştır.
- Evliliğe müdahale edilmesine ses çıkarmamak da bir kusur oluşturabileceği, bu konuda yargıtay kararları olduğu belirtilmiştir.
- 49:54Eşler Arasındaki Şiddet ve Boşanma Sebepleri
- Eşlerden birinin sürekli diğer eşi sevmediğini söylemesi, duygusal şiddet olarak değerlendirilir ve boşanmada kusur oluşturabilir.
- Fiziksel şiddet dışında duygusal şiddet de boşanma sebebi olarak kabul edilir.
- Evlilikte iyi günler ve kötü günler olabilir, ancak kötü günlerde eşini sevmediğini söylemek boşanma açısından bir neden oluşturabilir.
- 50:39İştirak Nafakası Hakkında
- Erkek eş cezaevinde ve geliri yoksa bile, adına kayıtlı araçlar nedeniyle iştirak nafakasının sona erdirilmesi istenemez.
- İştirak nafakası, bir dünyaya bir çocuk getirildiyse hem anne hem baba tarafından idame ettirilmesi gereken bir yükümlülüktür.
- İştirak nafakasının kaldırılması diye bir durum yoktur, ancak gelir düşürülmesi talep edilebilir.
- 51:24Boşanma Sebeplerinde Deliller
- Zina öne sürüldüğünde ispatındaki zorluk sebebiyle, karşı cinsi gece vakti ev almak veya otel kayıtları zinaya delalet edebilir.
- Çocuk olmuşsa zina kabul edilir, ancak zinanın ispatlanması gerçekten çok zordur.
- Karşı cinsle sık sık telefonla görüşme yapılması, SMS göndermesi veya olağanüstü davranışlar güven sarsı davranış olarak değerlendirilir ve boşanma sebebi olabilir.
- 54:23Boşanma Sebepleri ve Tazminatlar
- Evlilikte konut temin etmemek ve fiziksel şiddet uygulamak tartışmasız boşanma sebepleridir.
- Boşanma davaları somut olaylara göre değişir ve hakimlerin insan kokusunu içeren kararları monte edilemez.
- Türkiye'de boşanma tazminatları çok düşük olduğu düşünülüyor, fiziksel şiddet ve cinsiyetçi davranışlar için verilen tazminatlar genellikle 25-30 bin TL civarındadır.
- 56:10Delil Sorunları ve Kusur İlkesi
- İzinsiz alınan WhatsApp yazışmaları ve ekran görüntüleri, rızası hilafına alındığı için hukuka aykırı delil olarak kabul edilir.
- Kusur ilkesinin kaldırılması sonucunda boşanma süreci kısalacaktır.
- Kusur ilkesi ortadan kalkacağı için tazminatlar konusunda da sıkıntı yaşanmayacaktır.
- 57:49İsviçre'de Boşanma Kanunu
- İsviçre kanununda 26 Haziran 1998 tarihinde yapılan ve 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle boşanma şartları anlaşmalı boşanma ve tek taraflı boşanma davası olarak ayrılarak kusur esasına dayalı boşanma sistemi terk edilmiş.
- İsviçre'de kusura dayalı boşanma sistemine vazgeçilmesinin sebeplerinden biri evliliğin sona ermesine hangi eşin kusurlu olduğu veya eşlerden hangisinin daha kusurlu olup belirlenmesi mümkün olmadığının kabul edilmesidir.
- İsviçre'de boşanmanın tamamen eşlerin özel hayatına ilişkin bir süreç olduğu, bu süreçte eşler hangisinin daha fazla kusur olduğu hareketle sorumluyu aramak yerine boşanma sürecinde ve sonrasında taraflara ve çocuklara sosyal devlet destek sağlanması gerektiği görüşü hakim olmuştur.
- 59:33Boşanma Sürecinde Çocukların Durumu
- Boşanma davalarında taraflar genellikle çocuğun iştirak nafakası ve velayeti gibi önemli konuları unutabilmektedir.
- Boşanma sürecinde çocukların geleceği ve olumlu bir birey olarak topluma kazandırılması konusunda bilincin kazanılması gerekmektedir.
- Bu konuda sadece hukukçular değil, akademisyenler, sosyologlar ve boşanma konusunda çalışan psikologlar da toplumun düzenini ele almaları gerekmektedir.
- 1:00:44Ayrı Yaşam ve Boşanma
- Yedi yıldır ayrı yaşayan bir çiftin boşanma davası açabilmesi için mutlaka karşı tarafın kusur bulması gerekir, sadece ayrı yaşam boşanma sebebi değildir.
- Uygulamada genellikle boşanma davası açılıp feragat edilerek, feragat tarihinden itibaren üç sene içerisinde ayrı yaşamın kanıtlanarak boşanma kararı alınabilir.
- Konuşmacı, üç yıllık ayrı yaşam süresinin toplumun gelişimi sebebiyle mutlaka azaltılması gerektiğini belirtmektedir.
- 1:02:07Ziynet Eşyaları ve Boşanma
- Evlilik birliği içindeki borçlara harcanmış ziynet eşyaları bile talep edilebilir, ancak boşanma davasına girmemektedir.
- Ziynet eşyalarının bedeli değil, eşyaların kendisinin iadesi talep edilmelidir.
- İcra aşamasında, ziynet eşyalarının iadesi mümkün olmadığında, haciz koyulduğu tarihteki veya satış günündeki değeri hesaplanır.
- 1:03:34Tanıklık Hakkında Yargıtay Kararı
- HMK 243/2 maddesine göre, tanık davetiyle çağırılır ancak davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulunan tanık da dinlenir.
- Tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf o duruşmada hazır bulundurursa o tanıklar dinlenir.
- Yargıtay kararlarına göre, tanık listesi kesin sürede verilmemişse bile, süresinden sonra ibraz edilen tanık ön incelemeyi izleyen duruşmada hazır edilmişse dinlenir.
- 1:06:28Yargıtay Kararları ve Tanık Dinleme Hakkı
- Mahkeme tanık ve tanık beyanı itibarıyla hüküm kurulması doğru görülmemiş, Hint idaresi ön inceleme yapılacak ve duruşma günü verilecek.
- 2017-2018 tarihli kararında tanık listesi için kesin süre verildiğinde, tanık ismi bildirilmeyerek tanık gösterme hakkı düşmüş olan davacı, sadece izleyen duruşmada tanıkların hazır ettiği takdirde bu tanıkları dinletme hakkına sahiptir.
- Davacı kadın tanıklarına 20 Nisan 2016 tarihli duruşmada hazır bulundurulmamıştır ve 243. maddesi gereği dinlenmesi doğru görülmemiştir.
- 1:07:40Yargıtay Kararlarının Detayları
- 2018 tarihli kararında, somut olayda davalı kanı usulüne uygun verilen kesin süreye rağmen tanık bedeli listesi vermiş, dinlenme günü duruşmada hazır bulundurmamış ve tanıkların beyanların kusurlu belirlenmesi dikkate alınmamıştır.
- Yerel mahkeme genel kurulu'nun en son almış olduğu karar dikkate hazır olan dava dinlenmesine yer olmadığına karar verip, mahkemenin 243. maddesini hazır bulundurduğu tanıkları dinlememeye devam etmiştir.
- Hukuk muhakemelik kanunu 144/5 maddesi öncenin duruşması takat duruşunu tebliğ nedeni usulsüzdür ve 140/5 maddesi kesin süreye riayet edilmediğinden bahsedilemez.
- 1:09:09Farklı Dairelerin Kararları
- Yargıtay 4. ders 2017 tarihli kararında, mahkeme davacı tarafı kesin süre tanık bildirimin bulunması üzerine tanık değerinden vazgeçmiş sayılacağı şeklinde kesin sürenin sonuçları ihtar edilmiştir.
- Davacı tarafının kesin süre ihtarına tanık isim verdiğini bildirmemiş olduğu, kesin süreçten sonra tanık bildiri bulunduğu davacılarına tanık de dayanmaktan vazgeçmiş sayılıdır.
- Davacı taşınmazla iyileştirmede ve ilişkin herhangi bir delil sunmadı ve tadilat hususlarında da davanın ispatla geri dava ettiğine karar verilmiştir.
- 1:10:13Tanık Deliliği ve Yargıtay Kararı
- Yargıtay dördüncü idaresi tarafından verilen karar, 243. maddenin 1. fıkrasına aykırı olarak reddedilmiştir.
- Hakim, tanıkların duruşmaya hazır bulunduğunu belirtmesine rağmen, tanık isim ve adreslerinin bildirilmediği için tanık dinletme talebini reddetmiştir.
- Boşanma davalarında tanıklar büyük delil değeri taşır ve yazılı belge değildir.
- 1:12:46Tanık Niteliği ve Yargı Uygulaması
- Tarafların akrabası olan tanıkların lehine ifade vermesi, yalan söyledikleri anlamına gelmez, her tanığın doğru söylediği kabul edilir.
- Dava dilekçesinde istenmeyip cevap dilekçesinde talep edilen maddi ve manevi tazminatta karar verilemez.
- Anlaşmalı boşanmadan sonra aldatıldığını anlayan eşin açtığı davada zamanaşımı kesilmez.
- 1:15:19Mal Rejimi ve Zina Davaları
- Kusurlu olan eş, diğer tarafın 2012 yılından sonraki taşınmazları üzerinde hak iddia edebilir ve çekişmeli dava açarak taşınmazın değerinin yarısını alabilir.
- Zina sebebiyle sonuçlanmış boşanma davasında, zina eylemine maruz kalan eş, zina eden eşin 2012 sonrası mallar için katılma alacağı davası açabilir.
- Zina eylemine maruz kalan eş, karşı tarafın kendisine karşı açtığı katılma alacağı davasında, 236. maddenin 2. fıkrası gereğince katılma alacağından kaldırılma veya azaltılma talebinde bulunabilir.