Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve Abbas adlı bir konuk arasında geçen tarih konulu bir sohbet programıdır. Konuk, Atatürk'ü Koruma Kanunu'nun tarihi ve gerekçeleri hakkında bilgi vermektedir.
- Video, Atatürk'ü Koruma Kanunu'nun ne zaman ve neden çıkarıldığı sorusunu ele alıyor. 5816 sayılı kanun, 1951 yılında Demokrat Parti iktidara geldikten sonra 25 Temmuz 1951 tarihinde çıkarılmış ve 31 Temmuz 1951'de yürürlüğe girmiştir. Konuk, kanunun çıkarılmasının iki temel nedenini açıklıyor: Demokrat Parti'nin Atatürk'e yönelik saldırıları önlemek için ve İsmet İnönü'yu etkisiz hale getirmek için Atatürk kültü yaratma çabası. Ayrıca, Demokrat Parti döneminde Atatürk heykellerinin sayısının arttığı bilgisi de paylaşılıyor.
- 00:08Atatürk'ü Koruma Kanunu Hakkında Merak
- Atatürk'ü koruma yasasının ne zaman çıktığı, kimin çıkardığı ve neden çıkarıldığı konusunda merak duyuluyor.
- 5816 sayılı kanun, halk arasında Atatürk'ü koruma kanunu olarak bilinir ancak tam adı "Atatürk aleyhinde işlenen suçlar hakkındaki kanun"dur.
- Kanun 25 Temmuz 1951 tarihinde çıkarılmış ve 31 Temmuz 1951 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
- 01:20Demokrat Parti'nin Atatürk'e Yaklaşımı
- Demokrat Parti, CHP'nin içinden çıkmış olmasına rağmen, iktidara geldikten sonra Atatürk döneminde Türkçeleştiren ezanı yeniden Arapça'ya çevirmek gibi dinsel vaatlerde bulunmuştur.
- 1950 yılında Demokrat Parti iktidara geldikten sonra tam bir yıl boyunca Adnan Menderes Atatürk'ün adını ağzına almamıştır.
- 1951 yılında Atatürk'ü koruma kanunu çıkarılacağı günlerde mecliste yaptığı konuşmalarda Atatürk devrimlerini eleştirirken Atatürk'ün adını ağzına almıştır.
- 02:26Kanunun Çıkarılma Nedenleri
- Kanun görüşmeleri sırasında CHP'lilerin kanun çıkarılmasına pek taraftarı olmadıkları, Demokrat Partililerin ise bu kanunun çıkarılmasını istedikleri görülmektedir.
- Atatürk 10 Kasım 1938'de öldükten sonra, 14 Mayıs 1950'de Demokrat Parti iktidara gelinceye kadar 11,5 yıllık sürede Atatürk'ün manevi varlığına yönelik 51 saldırı olmuş, fotoğraflarına yönelik 12 saldırı, heykel ve büslerine yönelik 4 saldırı meydana gelmiştir.
- Demokrat Parti iktidara geldikten sonraki 11,5 aylık sürede ise büst ve heykellerine 9 saldırı, manevi şahsiyetini ve fotoğraflarına yönelik 6 saldırı olmuş, saldırı miktarı 15'e çıkmıştır.
- 03:45Kanunun Çıkarılma Stratejileri
- Demokrat Parti'nin kanunu çıkarmasının iki nedeni vardır: birincisi, yeni iktidara gelen partinin Atatürk'ün manevi şahsına ve heykellerine yönelik saldırılardan etkilenme endişesi vardır.
- İkinci neden ise, Atatürk'ü yeniden paralara koymak ve İsmet İnönü'yu etkisiz hale getirmek için bir Atatürk kültü yaratma peşindedir.
- Demokrat Parti döneminde Atatürk heykellerinin sayısı artmış ve Atatürk'ü paralara koyarak İsmet İnönü'yu etkisiz hale getirmeyi planlamışlardır.