Buradasın

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile Türkiye Adalet Sistemi Üzerine Röportaj

youtube.com/watch?v=4bUTIX-HvmI

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

TRT Haber'de yayınlanan bu röportajda, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye'nin adalet sistemi hakkında kapsamlı bilgiler paylaşıyor. Bakan, avukatlık yapmış ve Adalet Komisyonu başkanlığı yapmış bir yetkili olarak deneyimlerini aktarıyor.
Röportajda CHP'nin iç süreçleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ndeki yolsuzluk soruşturmaları, Terörsüz Türkiye süreci, çocuk adalet sistemi, yargı reformu ve Türk Ceza Kanunu'ndaki değişiklikler gibi konular ele alınıyor. Bakan, 11. yargı paketindeki düzenlemeleri, infaz sistemini, dijitalleşme çalışmaları ve yeni adli yılın başlangıcını detaylı olarak açıklıyor.
Röportajda ayrıca 41 yıllık terörle mücadele süreci, 2002'den beri Türkiye'de gerçekleştirilen demokratikleşme adımları, istinaf mahkemelerindeki yeni daire kurulumu, arabuluculuk sisteminin genişletilmesi ve cezaevlerindeki infaz sürecinde hükümlülerin meslek edinme çalışmaları gibi konular da ele alınıyor. Bakan, yargı kararlarına uyulması gerektiğini ve kuvvetler ayrılığının korunması gerektiğini vurguluyor.

00:11CHP İstanbul Kongresi İptal Kararı: Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, TRT Haber'de CHP İstanbul Kongresi ile ilgili son gelişmeleri değerlendirmek üzere röportaj veriyor.
İstanbul İl Kongresi'nde oy hilesi iddiasıyla dava açılmış ve mahkeme ara kararla tedbir olarak il yöneticilerinin görevden uzaklaştırılmasını kararlaştırmış.
Bakan, siyasi partilerin kanuna ve anayasaya göre yürümesi gerektiğini vurguluyor.
01:23Yargılama Süreçleri: Ankara'da CHP Genel Merkez Kurultayı ile ilgili ceza ve hukuk davaları devam ediyor.
İstanbul'da ise İstanbul İl Kongresi ile ilgili hem ceza davası hem de tedbir kararları verilmiş.
Mahkeme kararı, CHP delegelerinin başvurusu üzerine, kurultayda maddi menfaat temini ve delegelerin iradelerinin etkilendiğine yönelik iddiaların ispat şarkıtını oluşturduğu gerekçesiyle verilmiş.
04:09Mahkeme Kararının Detayları: İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin verdiği kararda, İstanbul İl Kongresi'nde seçilen il yönetim kurulu üyelerinin ve disiplin kurulu üyelerinin görevden el çektirilmesi kararlaştırılmış.
Kurultay ile ilgili olarak devam eden seçim süreçlerinin İstanbul bakımından durdurulması kararlaştırılmış.
Mahkemenin kongrede alınan bütün kararların iptali yönündeki talepleri reddettiği belirtiliyor.
05:43Yargı Sürecine Saygı: Yargılama süreçlerine ve mahkemelerin vereceği kararlara uymak ve saygı duymak gerektiği vurgulanıyor.
Yargılama süreçlerini başlatanların CHP'nin içindeki delegeler ve yöneticiler olduğu belirtiliyor.
Siyasi partiler kanunu'na göre bir siyasi parti delegesi, hukuka aykırı bir uygulama varsa kongre süreçlerinde hakkını arayabilmeli.
07:32CHP Genel Başkanı'nın Tepkisi: CHP Genel Başkanı Özgür Özel, mahkeme kararına itiraz edileceğini ve "mahkemenin verdiği karar yok hükmündedir, tanımıyoruz" şeklinde ifadeler kullanmış.
Bakan, bir ana muhalefet partisi genel başkanının mahkeme kararını tanımıyoruz demesinin talihsiz ve uygun olmayan bir açıklama olduğunu belirtiyor.
Mahkeme kararları eleştirilebilir, ancak hukuk devletinin gereğiyle bu kararlara uyulması gerektiği vurgulanıyor.
09:13Yargı Sürecine Müdahale: CHP Genel Başkanı'nın yargı mensuplarına hakaret eden, tehdit eden ve yargıya müdahale eden bir tavrı olduğu belirtiliyor.
Yargılama süreci içerisinde hak arama yolları sonuna kadar açık ve hatalı kararlar sonrasında tekrar denetlenip düzeltilebilir.
Bakan, adalet bakanı olarak yargıya müdahale etme talebinin kabul edilemeyeceğini, yasamasıyla, yürütmesiyle, yargısıyla kuvvetler ayrılığının uygulandığı bir ülkede olduklarını vurguluyor.
10:45İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyelerindeki Soruşturmalar: İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri ile ilgili soruşturmalar, İstanbul İl Başkanlığı binasının satın alınma sürecindeki toplanan paraların soruşturulmasıyla başlamış ve ihaleye fesat karıştırma iddialarıyla genişlemiştir.
Cumhurbaşkanı veya Adalet Bakanı, yargı mensuplarına soruşturmayı durdurmalarını söyleyemez, çünkü bu adli soruşturmalar siyasi soruşturmalar gibi algılanmamalıdır.
Soruşturma süreci iddianame yazıldığında, yargı sürecinde tartışıldığında ve deliller konuşulduğunda tüm çıplaklığıyla ortaya çıkacaktır.
12:18Diğer Belediyelerdeki Suçüstü Yakalanmalar: İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerindeki soruşturmalar devam ederken, Manavgat Belediyesi'ndeki görüntüler ve diğer belediyelerdeki suçüstü yakalanmalar kamuoyunu rahatsız etmiştir.
Ceza Mahkemesi Kanunu 160. maddesi, bir suç ihbarı karşısında Cumhuriyet Savcısı'nın hemen soruşturmayı başlatmak zorunda olduğunu ve şüphelinin lehine ve aleyhine tüm delilleri toplamak görevini belirtmektedir.
İzmir'de de bir önceki Büyükşehir Belediye Başkanı ile ilgili soruşturma evraklarını ve müfettiş raporlarını Cumhuriyet Savcılığı'na takdim eden kendi belediye başkanları olmuştur.
15:01Yargı Sürecinin İşleyişi: Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100. maddesine göre tutuklama sebepleri belirlidir ve kuvvetli suç şüphesini gösteren somut deliller bulunduğunda hakim kararıyla tutuklama gerçekleştirilebilir.
Soruşturma kapsamında firari olanlar, yurt dışından gelmeyenler ve yakalaması olanlar bulunmaktadır.
Savcılık iddaa makamıdır ve savcılar dosyalara hakimdir, tutuklama kararlarını veren sulh ceza hakimleridir ve bu kararlara karşı asli ceza mahkemesine itiraz edilebilir.
18:44Terörsüz Türkiye Süreci: Terörsüz Türkiye konusu Türkiye için çok hayati bir konudur ve tüm siyasi partiler, halk ve şehit aileleri tarafından önemsiyor.
Türkiye kırkbir yıldan bu yana terörle mücadele eden bir ülkeyiz, trilyonlarca maddi kayıp ve binlerce insan kaybı olmuştur.
Terör örgütünün kendini feshetmesi ve silahları yakması süreci son bir yılda hızlanmış ve "Terörsüz Türkiye" süreci olarak adlandırılmıştır.
21:28Terörle Mücadele ve Normalleşme Süreci: Türkiye'de terörle mücadelede 41 yıllık bir mücadele yaşanmış, özellikle 23 yıl önce AK Parti iktidara geldiğinde olağanüstü hal 47 kez uzatılmış durumdaydı.
2005'te Diyarbakır konuşması sonrası demokratikleşme adımları atılmış, temel hak ve özgürlükler güçlendirilmiştir.
Kürtçe devlet televizyonu kurulmuş, Kürtçe enstitüler, seçmeli dersler ve ana dilde savunma hakkı gibi yenilikler yapılmıştır.
23:48Terörsüz Türkiye Süreci ve Koordinasyon: Terörsüz Türkiye sürecinde devletin tüm kurumları (Milli İstihbarat Teşkilatı, Milli Savunma, Dışişleri, Adalet) tam bir koordinasyon içerisinde çalışmıştır.
Silah yakma sonrası mecliste kurulan komisyon, terörist Türkiye sürecinin kalıcı olmasını ve silahsızlanma sürecinin devam etmesini değerlendirmek için oluşturulmuştur.
Komisyon siyasi partilerin katılımıyla oluşmuş ve görüşmelerin olumlu geçtiği kamuoyuna yansımıştır.
26:20Yasal Düzenlemeler ve Uygulama: Terörsüz Türkiye süreci başladıktan sonra bakanlıkların üzerine düşen görevler ve yapılması gereken hususlar belirlenmiştir.
On-yargı paketinde hasta, hükümlü ve tutuklularla ilgili iyileştirmeler yapılmış, konutta infaz ve hafta sonu infaz gibi özel infaz usulleri belirlenmiştir.
Terör örgütü üyesi olmakla beraber örgüt adına suç işleyenlerin hem örgüt üyesi hem de işlediği suç bakımından cezalandırılması konusunda Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği hükümle ilgili meclisin yeni bir takdiri olmuştur.
29:54Çocuk Adalet Sistemi: Çocuk adalet sistemi hem suça sürüklenen çocuklar hem de suç mağduru çocuklar bakımından önemlidir.
Bursa, Erzurum ve İzmir'de çocuk adalet merkezleri açılmış, çocukların yetişkinlerin yargılandığı mahkemelerden farklı ortamlarda yargılanması sağlanmaktadır.
Türkiye'de 12 yaşın altındaki çocuklar suç sorumluluğu yoktur, 12-15 yaş arası çocuklar için ceza yarısı, 15-18 yaş arası çocuklar için ise üçte biri oranında indirilir.
33:05Çocukların Suç Sorumluluğu ve Yargı Reformu: Fransa'da 13 yaş öncesi sorumluluk yokken, Türkiye'de 12 yaş öncesi sorumluluk yoktur; Fransa'da 13-18 yaş arası tek kademelendirme yapılmışken, Türkiye'de 12-15-15-18 şeklinde üçlü ayrım vardır.
Almanya'da 14 yaş öncesinin ceza sorumluluğu yokken, Türkiye'de 12 yaş öncesi sorumluluk vardır; Almanya'da 14-17 yaş arası suç işleyen çocuklara en fazla ciddi suçlarda 10 yıla kadar ceza verilebilir.
Adalet Bakanlığı, ülke uygulamalarını değerlendirdikten sonra alternatif düzenlemeleri milletvekillerine arz etmeye hazır hale getirmiş ve Ekim ayında açılan Meclis'te 11. Yargı Paketinde suça sürüklenen çocuklar sorununu çözecek düzenlemeler sunulacaktır.
35:35Yargı Teşkilatının Durumu: Yeni adli yılın başlamasıyla birlikte yargısal süreçlerin daha etkin bir şekilde devam edebilmesi hedeflenmektedir.
Türkiye'de 25 bin hakim ve savcı, toplam 220 bin yargı teşkilatı mensubu bulunmakta olup, nüfus, ticaret ve bilişim gelişimiyle birlikte yeni uyuşmazlıklar ve suç tipleri çoğalmaktadır.
2024 yılında yargı teşkilatı 13 milyon 896 bin karar vermiş, 2023'te ise 12 milyon 517 bin karar vermiştir; derdest dosya sayısı 11,47 milyon 690'dan 11,478 milyona düşmüş olup, biriken iş yükü azaltılmıştır.
38:10Yargı Reformu ve Yeni Kanunlar: 2009-2015-2018 yıllarında yayınlanan yargı reformu strateji belgeleri ile önemli hedefler ortaya konulmuş ve bu hedefler doğrultusunda çok sayıda yargı paketi mecliste yasalaşmıştır.
Yargı alanında demokratik hukuk devleti ilkesinin tahkimi için yargı birliğinin sağlanması, askeri yargının kaldırılması, DGM'lerin kaldırılması ve Anayasa Mahkemesi'nin yapısının demokratik hukuk devleti ilkesine uygun hale getirilmesi gibi temel değişiklikler yapılmıştır.
Son 20 yıl içinde ceza mevzuatı, borçlar, ticaret, iskan gibi temel kanunlar yenilenmiş olup, 80 yıl öncesinde iktibas kanunları olan bu kanunlar artık Türkiye'nin kendi meclis komisyonlarında tartışılan ve akademisyenler tarafından yazılan milli kanunlardır.
39:54Yargı Reformu Strateji Belgesi ve Hedefler: 2025-2029 yıllarını kapsayan 23 Ocak'ta Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan yargı reformu strateji belgesinde 264 hedef ve 5 ana amaç bulunmaktadır.
Bu belgede kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi, ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması, adalete erişimin kolaylaştırılması, hukuk yargılamaları süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve insan kaynağı kapasitesinin güçlendirilmesi gibi hedefler yer almaktadır.
Yargı reformu strateji belgesinde duruşmaların 2 aydan fazla ertelenmemesi, istinafta ve Yargıtay'da 6 aydan fazla sürmemesi ve yargılamanın 6 ay içerisinde sonuçlanması gibi hedefler bulunmaktadır.
Bu hedefleri gerçekleştirmek için son 2,5 yılda 2.878 yeni mahkeme ilave edilmiş olup, özellikle davaların yoğun olduğu İstanbul başta olmak üzere büyük şehirlerde yeni mahkemeler kurulmuştur.
41:50Yargı Sistemindeki Gelişmeler: İstinafta 639 daire bulunmakta olup, son iki buçuk yılda 139 yeni daire kurulmuştur.
2016 darbe süreci sonrası yargıda FETÖ'den arınma süreci yaşanmış, genç hukukçular hakim ve savcı olarak atılmıştır.
İstinaf sürecindeki tıkanmayı önlemek için birinci sınıfa ayrılan hakimlerin istinafa atanması sağlanmaktadır.
43:04Alternatif Uyuşmazlık Yöntemleri: Arabuluculuğun kapsamı genişletilmiş, 2013'ten bu yana yaklaşık 80 milyon uyuşmazlık arabuluculuğa gelmiş, bunların %60'ı uzlaşmayla sonuçlanmıştır.
Cezade uzlaştırma müessesesinde 1.936.000 dosya uyuşmazlık konusu olmuş, bunların %83'ü cezada davaya intikal etmeden yükü azaltmıştır.
1 Eylül 2023'ten itibaren kira uyuşmazlıkları zorunlu arabuluculuk sistemine dahil edilmiş, 391.921 başvuru yapılmış ve bunların 136.874'ü anlaşma ile sonuçlanmıştır.
44:48Dijitalleşme ve Yargı Süreçlerinin Sadeleştirilmesi: Yargı süreçlerini sadeleştirmek için temyiz süreleri tebliğden itibaren iki hafta olarak sadeleştirilmiştir.
UYAP sistemi ve Ulusal Yal projesi dünyaya örnek bir proje olarak Avrupa ülkelerinden adalet bakanlarına gösterilmektedir.
Elektronik duruşma ve görüntülü video konferans sistemleri sayesinde avukatlar bürolarından duruşmalara katılabilmektedir.
46:22Hukuk Eğitimi ve Yargı Personeli: Türkiye Adalet Akademisi kurulmuş ve hukuk araştırmaları merkezi oluşturulmuştur.
Hukuk fakültesi kontenjanları 14.000'den 10.000'e düşürülmüş, devlet üniversitelerinde ilk 37.000'e girmek gerekmektedir.
Hukuk fakültelerine dikey geçiş ortadan kaldırılmış, meslek lise okullarından dikey geçiş ve ikinci öğretim gibi hususlar kaldırılmıştır.
47:39Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve Hakim-Savcı Yardımcılığı: Mezun olduktan sonra hukuk mesleklerine giriş sınavı uygulaması başlatılmış, bugüne kadar iki sınav yapılmış ve üçüncüsü yapılacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi başlatılmış, üç yıl sürecek (bir yıl Adalet Akademisi, iki yıl tecrübeli hakimlerin yanında uygulama).
Şu anda 2075 hakim-savcı yardımcısı iki sınav sonucunda iki yıldır uygulama devam etmektedir.
49:10Yapay Zeka ve UYAP Sistemi: UYAP Bilgi İşlem Müdürlüğü bünyesinde yapay zeka ile ilgili bir şube müdürlüğü kurulmuş, yazılım mühendisleri yapay zeka ile ilgili çalışma yapmaktadır.
Yapay zeka ile ilgili çalışma kalem işlerini kolaylaştıracak ve hakim-savcılara destek olacak.
UYAP sistemi 59 farklı kurumla entegrasyon içerisinde olup, tapu ve nüfus kayıtları gibi bilgiler direkt dosyaya indirilebilmektedir.
51:26İnfaz Sistemi: İnfaz sistemi nedeniyle caydırıcılık azaldığı ve cezasızlık algısına yol açtığı eleştirileri vardır.
Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için iki yılın altında alan suçlar bakımından belli bir süre cezaevinde kalma hususu yasalaştırılmıştır.
Koşullu salıverme bakımından geçen yasama döneminde köklü bir değişiklik yapılmıştır.
52:54Ceza Adaleti Sistemindeki Değişiklikler: Terör suçları, cinsel suçlar, kasten öldürme ve uyuşturucu suçları için koşullu salıverme oranları üçte biri ve üçte iki şeklinde sabit kalmıştır.
Diğer suçlar için koşullu salıverme oranı üçte ikiden buçuk'a düşürülmüştür.
Onbir on yargı paketinde infaz ile ilgili alternatif infaz usulleri için önemli yasal düzenlemeler yapılmıştır.
53:28Toplumsal Huzur ve Güvenliği Bozan Suçlar İçin Yeni Düzenlemeler: Türk Ceza Kanunu'nda toplumsal huzur ve güvenliği bozmaya yönelik suçlardaki yaptırımlar netleştirilmektedir.
Meskun mahalde ruhsatlı silahla silah atma durumunda ceza ağırlaştırılacak ve bir yıldan beş yıla kadar ceza öngörülüyor.
Kuru sıkı silah atma durumunda altı aydan üç yıla kadar ceza öngörülüyor.
54:31Kutlama Günlerinde Silah Atma ve Trafik Suçları: Kutlama günlerinde (düğünler, nişanlar, askeri uğurlamalar) silah atma durumunda ceza yarı oranında artırılacak ve bir yıldan yedi buçuk yıla kadar ceza öngörülüyor.
Trafikte yol kesme ve ulaşım araçlarını engelleme suçlarında bir yıldan üç yıla kadar ceza öngörülüyor.
Bu suçlar Türk Ceza Kanunu'nda cezasızlık algısına yol açan hususlar olarak değerlendirilmektedir.
55:32Bilişim Suçları ve Telefon Dolandırıcılığı: Telefon dolandırıcılığı konusunda vatandaşlara seslenilerek, telefonlarına gelen mesajlara dikkat etmeleri istenmektedir.
"Uzlaştırma dosyanız var" veya "hakkınızda soruşturma var" gibi mesajlarla dolandırılmaya çalışılan vatandaşlar bulunmaktadır.
Devlet görevlilerinin telefonla veya mesajla "polisim" veya "emniyetten arıyorum" diyerek aramayacağı vurgulanmaktadır.
56:53Sanal Bahis ve Sanal Kumarla İlgili Düzenlemeler: Sanal bahis ve sanal kumarla ilgili internet ve bilişim yoluyla suçların ortadan kaldırılmasına yönelik paket meclis grubuna intikal ettirilmiştir.
Bu düzenlemeler yasalaştığında suçla mücadele bakımından önemli olacaktır.
Şu anda kamuoyunda infaz indirimi veya af gibi konular gündemde değildir.
57:45İnfaz Aşamasının Önemi: İnfaz aşaması, soruşturma ve kovuşturma aşamalarından daha önemli bir aşamadır.
Cezaevlerinde 75 bin hükümlü ve tutuklu iş yurtlarında çalıştırılıp meslek edinmektedir.
60 bin küsur hükümlü ortaokul, lise ve üniversite okumaktadır.
58:23Cezaevi İçerisindeki Eğitim ve İş İmkanları: Cezaevlerinde 172 iş yurdu müdürlüğünde üretilen ürünlerin standları bulunmaktadır.
200'den fazla iş kolunda binlerce üretilen ürün hükümlüler tarafından üretilmektedir.
Adalet meslek eğitim merkezleri ve kütüphaneler cezaevlerinde bulunmaktadır.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile Türkiye Adalet Sistemi Üzerine Röportaj

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir