Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir mühendis tarafından sunulan teknik bir eğitim webinarıdır. Sunucu, trafo köşkleri ve trafo seçimleri konusunda uzmanlık göstermektedir.
- Sunum, trafo köşklerinin ne olduğu, türleri (beton köşk, prefabrik köşk ve metal köşk) ve özellikleri ile başlayıp, Türkiye'de orta gerilim seviyesinde kullanılan trafo köşklerinin teknik detaylarını anlatmaktadır. Daha sonra beton muhafazalı kompakt dağıtım taşlarının standart boyutları, iç mekan yerleşimi ve boyut hesaplamaları ele alınmakta, son olarak trafo seçim kılavuzu ve soru-cevap bölümü sunulmaktadır.
- Sunumda TEDAŞ MLZ 2069 teknik şartnameye dayanılarak, trafo boyutları, hücre tipleri, AG panoları ve akü gruplarının nasıl yerleştirilebileceği açıklanmaktadır. Ayrıca, metal köşklerin uluslararası taşımacılıkta avantajları, 3500 kW'a kadar trafoların yerleştirilebileceği ve kompakt çözümler sunabildiği vurgulanmaktadır. Webinar sonunda katılımcıların soruları mail yoluyla sorabilecekleri ve sunumlarını PDF olarak gönderebilecekleri belirtilmektedir.
- Sunumun İçeriği
- Sunumda trafo köşkü nedir ve neden kullanılır konusu incelenecek.
- Trafo köşkünün beton köşk, prefabrik köşk ve metal köşk tipleri ayrıntılarıyla anlatılacak.
- Trafo seçim kılavuzu ve nasıl seçilir konusunda bilgiler sunulacak.
- 01:13Trafo Köşkü Nedir ve Neden Kullanılır
- Trafo köşkü, trafo, orta gerilim panosu, alçak gerilim panosu, kablo başlığı ve akü grubu gibi komponentleri bir housing içinde kompakt bir yerde toplayan bir yapıdır.
- Köşkler depreme ve dış etkenlere karşı dayanıklı olup, pano ve orta gerilim panolarının yağmur ve suya karşı dayanıksız olması nedeniyle dış etkenlerden korumak için kullanılır.
- Küçük ve kompakt yapısı sayesinde şehir içlerinde bile koyulabilir, ancak bina içinde yer varsa köşke gerek kalmaz.
- 02:50Trafo Köşklerinin Özellikleri
- Türkiye'de orta gerilim 36 kilo seviyesinde olup, 36 kilo üstüne yüksek gerilim denir.
- Köşklerin anma gerilimi maksimum 36 kilo seviyesindedir ve gücü maksimum 2500 kW'dir.
- Beton köşkler 1600 kW'ye kadar, 1600 kW'nin üzerinde ise prefabrik köşk kullanılmalıdır.
- 03:26Köşk İçindeki Odalar ve Malzemeler
- Her bir hücrenin içerisinde yüksek gerilim odası (OG), alçak gerilim odası (AGFO) ve trafo bölümü bulunur.
- Uygulamaya göre sadece YG odası, sadece AG+TR bölümü veya sadece GG ve trafo bölümü olabilir.
- Köşk içerisinde aküresör grubu, güç elektroniği devresi, kablolar ve panonun yanına kompozasyon panosu veya ekstra yardımcı gelin trafosu da konulabilir.
- 05:22Beton Köşkler
- Beton köşkler Türkiye'de en çok kullanılan ve en yaygın köşk türüdür.
- Beton köşkler monoblok bir yapıya sahiptir ve çatısı ayrılabilir.
- Türkiye'de en fazla 36 kW'a kadar üretilen beton köşkler, mevzuatta 1600 kW'ye kadar trafo kabul edilir, ancak 2500 kW'ye kadar koyulabilir.
- 06:29Beton Köşkler ve Teknik Şartname
- Beton muhafazalı kompakt dağıtım trans-stone merkezleri teknik şartnamesi (TEDAŞ MLZ 2026 69) internetten TEDAŞ'ın sitesinden indirilebilir.
- Beton köşklerde yüksek gerilim, alçak gerilim veya trafo bölümü olabilir ve standart boyutları vardır.
- Köşklerin boyutları en küçüğü 2,5 metreden başlayıp 7,20-7,5 metrelik köşkülere kadar değişmektedir.
- 07:46Köşk Boyutu Hesaplama
- 1600 kW'lık bir trafo, bir hücre seti (giriş, ölçü, standart trafo koruma hücresi ve tek şalterli trafo çıkış) ve bir AG odası için köşk boyutu hesaplanır.
- Trafo yaklaşık 1,20 metre en ve 1,90 metre boy olup, köşk içerisinde 1,20 metrelik bir yer kaplar.
- Hücrelerin toplam boyutu yaklaşık 3,80 metre, AG odasının derinliği 0,70 metre olarak düşünüldüğünde, toplam boyut 7 metre olur.
- 11:25Köşk Özellikleri
- Beton köşkler monoblok yapıdır ve çatı ayrılabilmektedir.
- Köşklerin taban döşemesi toprak üzerinden yaklaşık 10 santim üzerinde kalması gerekmektedir.
- Kapılar ve panjurlar en az 2 milimlik saçlarla, daldırma galveniz kaplı saçlardan imal edilmelidir.
- 12:13Köşk İç Yapısı ve Topraklama
- Beton köşklerde havalandırma istenmese de, 1600 kW'ye kadar olan her trafo için üreticiler tarafından ısınma testleri yapılmıştır.
- Köşk içerisinde potansiyel dengeleme barası bulunur ve koruma topraklaması buraya yapılır.
- Akü grubu hem AG hem OG odasına konulabilir, ancak trafo odasına hiçbir şey konulmaz çünkü kapı açıldığında baralar çıplak ve gerilim atlama riski vardır.
- 13:38Köşk Kurulum Süreci
- Köşk koymadan önce teorik olarak 75 santimlik, pratikte 60-65 santimlik bir kazı yapılmalıdır.
- Kazı sonrası çelik hasırlı beton dökülür (yüksekliği 10-13 santim), üzerine kum atılır ve kutu profiller yardımıyla düzeltilir.
- Köşk, kaide ve kumun üzerine konulur, temel tank bölümü toprağın altında kalır ve kapı zor açılmaması için yaklaşık 10 santimlik bir mesafe bırakılmalıdır.
- 16:49Kablo Girişleri
- Köşklerin kablo girişleri genellikle yandan olur ancak önden de yapılabilir.
- OG kabloları toprak altından getirilip bağlanır çünkü toprak altında kalan kısım kabloda gözükmez.
- 17:44Beton Köşk Yerleşimleri
- Beton köşklerin yerleşimleri TEDAŞ'ın 2020-69 şartnamesinin ek kısmında detaylı olarak belirtilmiştir.
- Beton köşklerde trafo, pano ve akü grupları farklı odalarda yerleştirilebilir, ancak taraf odasına yerleştirilemez.
- Hücreler hem hava hem gaz izoleli olabilir ve gaz yalıtımlı hücreler hava izoleli hücrelere göre daha küçük olabilir.
- 21:50Prefabrik Köşkler
- Prefabrik köşkler betonarmeden yapılan, parça parça sahada monte edilebilen yapılar olup, boyutları daha büyük olabilir.
- 2000-2500 kW trafo için prefabrik köşk kullanılması gerekmektedir.
- Prefabrik köşklerde çatı ayrılabilir ve üretici tarafından monte edilip, sahaya vinç veya forklift ile trafo, hücre ve pano yerleştirilebilir.
- 27:28Metal Köşkler
- Metal köşkler saçtan yapılmış olup, boş ağırlığı yaklaşık 2 ton olup betonarme köşklere göre çok daha hafiftir.
- Metal köşklerin dezavantajı saç malzemesinin betonarmeye göre daha pahalı olmasıdır.
- Metal köşkler genellikle yurt dışında kullanılmakta olup, Türkiye'de standart bir şartnamesi bulunmamaktadır.
- 29:00Beton Köşk Taşıma ve Taşıma Zorlukları
- Beton köşkler taşmalı yük olarak taşınırken uluslararası karayollarında özel izinler alınması gerekiyor.
- Beton köşkler konteynere sığmadığı için tıra oturtup taşmalı yük olarak gönderilebiliyor.
- Sınır komşu ülkelerine (Azerbaycan, Irak, Gürcistan) beton köşkler karayoluyla gönderilebiliyor, ancak daha uzak yerlere göndermek için özel izinler gerekiyor.
- 29:58Metal Köşk Önerisi
- Beton köşk veya prefabrik köşk yerine metal köşk öneriliyor.
- Metal köşkler sahada monte edilebiliyor ve kompakt bir çözüm sunuyor.
- Metal köşkler mobil trafo merkezlerinde de kullanılabiliyor.
- 30:28Metal Köşklerin Kapasitesi
- Metal köşklerin gerilimi 36 kilo amper olarak belirlenebiliyor.
- Orta gerilim seviyesine kadar trafo gücü için sınır yok, istenilen güce kadar yapılabiliyor.
- Metal köşklerde 3500 kW veya 4000 kW civarına kadar yağlı tipte trafolar sığabiliyor.
- 31:49Metal Köşklerin Dizaynı ve Avantajları
- Metal köşklerin odaları, boyutları ve kapısı beton köşkleri uyarlanabilir.
- Kompakt çözümlerde hücre, OTEGE hücre, trafosu ve alçak gerilim paneli hazır bir şekilde konulabiliyor.
- Metal köşkler sahaya gittiğinde hazırlandıktan sonra koyulabiliyor ve sadece enerji giriş ve çıkış kabloları bağlanıyor.
- 33:23Metal Köşklerin Tasarım Detayları
- Metal köşklerde OG odası, trafo odası ve AG odası bulunuyor.
- Trafo'nun ortada olması önemli çünkü büyük trafoların ağırlığı (örneğin 2000 kW'nın ağırlığı 3-4 ton) yük dengesini sağlıyor.
- Metal köşklerde dizayn ederken yük dengesini göz önünde bulundurmak gerekiyor, aksi takdirde köşk kaldırılırken hasar görebilir.
- 35:31Trafo Seçim Kılavuzu
- Trafo seçimi için öncelikle güç, frekans, gerilim ve değiştiriş seviyesi belirleniyor.
- Trafo nerede kullanılacak (solar tesis, fabrika, hastane) buna göre yağlı tip mi yoksa kurut tip mi kullanılacağı belirleniyor.
- Şartname incelenerek izolasyon malzemesi sınıfı ve kayıplar gibi bilgiler öğreniliyor.
- 38:19Soru-Cevap
- Trafonun yağ sızdırması durumunda beton köşklerde yağ toplama haznesi bulunması gerekiyor.
- Trafo köşklerinde trafonun üst noktası ile tavan arası minimum mesafe şartnamelerde belirtilmemiş.
- 38:58Trafo Kabloları ve Topraklama
- Trafo gücüne bağlı olarak AG tarafında kullanılan kablo farklı olabilir, genellikle 1,95'lik XR kablo kullanılır.
- Kablo kesilme mesafesi şartnamede belirtilmemiş olabilir, üreticiler veya sahada göz kararıyla belirlenir.
- Saç trafo köşklerinde topraklama, köşkün her tarafını dikdörtgen şeklinde kaplayacak şekilde bentler çıkıp dengeleme potansiyeli barasına bağlanır.
- 40:46Tropikal Bölgelerde Trafo Köşkleri
- Tropikal bölgelerde (Afrika ve Ortadoğu) metal köşkler gönderilebilir ve traf odasına fan takılması önerilir.
- Trafoların çalışabileceği maksimum ortam sıcaklığı 40 derece olabilir, bazı ülkelerde 55 dereceye göre dizayn edilebilir.
- Afrika'da ortam sıcaklığı 30-35 derece aralığında değişirken, Ortadoğu ülkelerinde metal köşklere fan takılması kesinlikle önerilir.
- 42:12Yangın Söndürme Sistemi ve Trafo Türleri
- Trafo köşklerinde yangın söndürme sistemi kurulamaz çünkü köşkler dışarıda ve insanlardan uzak yerlerde bulunur.
- Kurut trafolar özellikle insanların yoğun olduğu projelerde (hastane, tiyatro) kullanılır.
- Yangın esnasında su olmaması gerekir çünkü su hem trafo için hem de köşk hücreleri için zararlıdır.
- 44:57Sel Gören Bölgelerde Trafo Köşkleri
- Sel gören bölgelerde köşkün çatıları eğimli olmalı ve suyu dışarı akıtmalı, içeri girmemeli.
- Temel tank bölümünün üzerine suyun çıkmaması gerekir çünkü toprak altında kablolar bulunur.
- Temel tank bölümü biraz daha yüksek bırakılabilir, ancak suyun alttan kesinlikle girmemesi şarttır.
- 47:34Webinar Kapanışı
- Sunum isteyenler özelden mail atarak PDF olarak sunum alabilirler.
- Backmar, beton köşk, prefabrik ve metal köşk çözümleri sunan bir firma olup, 1994 yılından beri sektörde yer almaktadır.
- Firma, Torex, Bartech ve Dikeydir gibi diğer grup firmalarıyla birlikte sahada uzman mühendisleri ile destek sunmaktadır.