Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Çiftçi TV'de yayınlanan "Bilinçli Hayvancılık" programının bu bölümünde, veteriner hekim Burak Çelik, 50 yıllık deneyime sahip merinos koyun yetiştiricisi Sabri abi ile bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Program, merinos koyun yetiştiriciliğinin tüm aşamalarını kapsamlı şekilde ele alıyor. İçerikte koyunların doğal koça gelme özellikleri, koç katım teknikleri, sünger tedavisi, doğum süreçleri, beslenme alışkanlıkları ve parazit hastalıkları gibi konular detaylı olarak anlatılıyor. Özellikle delibaş hastalığı gibi önemli parazit hastalıklarının nedenleri, belirtileri ve önleme yöntemleri hakkında bilgiler paylaşılıyor.
- Programda ayrıca koyunların ikizlik oranları, doğum sırasında doğru müdahale teknikleri, kış dönemi besleme yöntemleri ve mısır silajı kullanımı gibi pratik bilgiler de sunuluyor. Sabri abi, Bandırma TIGEM üretim çiftliğinden koç satın alarak deneyimlerini aktarıyor ve koyun yetiştiricileri için kapsamlı tavsiyeler veriyor.
- 00:32Merinos Koyun Yetiştiriciliği Tanıtımı
- Veteriner hekim Burak Çelik, Bursa Karacabey ilçesi Uluabat gölü yakınlarında merinos koyun yetiştiriciliği yapan Sabri abi ile birlikte "Bilinçli Hayvancılık" programını sunuyor.
- Programda merinos koyun yetiştiriciliğinin zorlukları ve hassas noktaları ele alınacak.
- 01:04Sabri Abi'nin Koyun Yetiştiriciliği Deneyimi
- Sabri abi, 1963 doğumlu olup, atalarından beri (Yunanistan'dan 2000 koyunla göç eden) koyun yetiştiriciliğiyle uğraşıyor.
- Sabri abi, kendini bildiği 10-15 yaşından itibaren bu işi yapıyor ve 50 seneden beri merinos koyun yetiştiriciliğiyle ilgileniyor.
- 60-70 yıl önce Türkiye'de merinos ırkı oluşmaya başlamış, Karacabey bölgesinde yapılan genetik ıslah çalışmalarıyla Karacabey Merinos'u, İç Anadolu bölgesinde yapılan ıslah çalışmalarıyla Anadolu Merinos'u ortaya çıkmış.
- 03:49Merinos Koyunlarının Özellikleri
- Merinos koyunları, kuzuyu yetiştirdikten sonra hemen koça hazırlanma özelliğine sahip.
- İki buçuk aylık olan koyunlar kendi sütünü çeker ve üçüncü ayda koça ister.
- Koyunlar kendi kendilerini hazırlamadan zorla koça getirildiğinde ağız sütü yapmaz ve sağlıksız kuzular ortaya çıkar.
- 05:58Koç Katım Süreci ve Teknikleri
- Koyun doğurduktan sonra 2,5-3 ay sonra, tüm tedavileri yapıldıktan sonra koç salınır.
- Koçlar genellikle sürüden ayrı tutulur, ancak gebeleştirmek istediğinde salınır.
- 20 koyuna 1 koç olması yeterlidir, ancak sünger veya kulak arkası uygulaması yapıldığında 5 koyuna 1 koç bırakılması gerekir.
- 09:34Koç Katım Öncesi Hazırlık
- Koç katım öncesi hayvanlara 300-500 gram arasında tahıl takviyesi (arpa, buğday, mısır) verilmelidir.
- Koç katım dönemi öncesinde mutlaka parazit tedavisi yapılması gerekir.
- Karma aşının da koç katım öncesinde yapılmış ve bitmiş olması gerekmektedir.
- 11:48Sünger Tedavisinde Önemli Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hayvanlarda vitamin ve mineral takviyeleri çok önemlidir.
- Sünger tedavisi yapmadan önce hayvanların genel durumu, kilosu, vitamin-mineral eksiği ve parazit tedavisi yapılmış olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Sünger tedavisi öncesinde parazit tedavisi, aşı, vitamin-mineral takviyesi ve arpa-buğday takviyesi yapılmazsa başarı şansı düşer.
- 13:09Sünger Tedavisinin Doğru Uygulanması
- Parazit tedavisi, aşı, vitamin-mineral takviyesi ve arpa-buğday takviyesi yapıldıktan sonra sünger uygulandığında başarı şansı %90'a ulaşır.
- Sünger kulak arkası gibi uygulamalar koyunları çok dinlendirmeden hemen yavrulasın diye yapılmamalıdır.
- Koyunun gebelik süresi 5 ay olduğundan, 2,5-3 ay dinlendirildiğinde 8 ay sonra koça gelip gebe kaldığında 2 yılda 3 kuzu alınabilir.
- 15:30Merinos İrkinde İkizlik Oranı
- Merinos ırkı koyunlarında ikizlik oranı %90 civarındadır.
- İkizlik oranının yüksek olması için bakım ve besleme çok önemlidir.
- Damızlıklarda ikizlerin eşleri ve ikiz koçlar tercih edilmektedir.
- 16:31Koç Alımı ve Doğum Süreci
- Koçlar ihale usulü alınarak 16.500 lira gibi yüksek fiyatlara sahip olabilir.
- Merinos hayvanları rahat doğum yapabilir, ancak kuzuların annelerinden meme araması ve emmesi önemlidir.
- Kuzuların annelerinden meme emmemesi durumunda soğuk olabilir ve ölebilir, bu nedenle takip edilmelidir.
- 19:12Genetik İslah ve Doğum Zorlukları
- Sürünün içinde canlı diri olan, çabucak ayağa kalkıp annesinin memesini arayan kuzular takip edilerek genetik ıslah yapılabilir.
- Sümsük veya kötü özelliklere sahip kuzular kesilerek kötü bir babayı veya anneyi elinde tutmayarak hem kendine hem ülke hayvancılığına faydalı olunur.
- Bazı koyunlar doğumda zorlanabilir, özellikle semiz koyunlar doğum kanalı yağlanarak kuzuların iri olması nedeniyle yardım gerektirebilir.
- 21:34Koyun Doğumunda Doğru Müdahale
- Koyun doğumunda kuzu iri olsa bile, koyunun sıkındıkça kuzuyu yele doğru çekmek gerekir, aksi takdirde göbek kopabilir veya koyunun içi çıkabilir.
- Normal doğum sırasında koyun ıkındıkça kuzu geliyor, bu durumda hiç müdahale etmemek gerekir.
- Kuzu 10-15 dakika çıkamıyorsa müdahale edilmelidir, ancak koyunun ıkınması durduğunda çekmemek ve tekrar ıkınma geldiğinde çekmek gerekir.
- 23:17Doğum Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Normal doğumda koyun tek ıkınma ile kuzu dışarı çıkarmaz, kuzu milim milim, santim santim dışarı çıkar.
- Yetiştiriciler kuzunun içerde bunalacağından korkarak acele ederler, ancak bu müdahale hem kuzunun hem de annenin zarar görmesine sebep olabilir.
- Doğum sırasında koyun ıkındıkça çekmek, ıkınma durduğunda çekmek ve tekrar ıkınma geldiğinde çekmek gerekir.
- 24:36Ters Gelen Doğumlarda Müdahale
- Kuzu ters gelirse (arka ayakları gelirse) müdahale edilmelidir, ancak doğrudan çekilmemeli, koyunun yele doğru çekilmelidir.
- Kuzu önden geliyorsa ve kafa yoksa, çekilmemeli, eller temizlenip eldiven takılarak içeriye girip kafa bulunup düzeltilmelidir.
- Kuzunun önden mi arkadan mı geldiğini ayaklardan anlayabilirsiniz: önden gelen kuzunun tırnakları yere bakar, ters gelen kuzunun tırnakları yukarıya bakar.
- 29:23Ters Gelen Doğumlarda Riskler
- Ters gelen doğumlarda kuzu bel kısmına kadar geldikten sonra göğüs kısmına kadar acele etmek gerekir, aksi takdirde kafa sudan yutabilir.
- Göbek kordonu koptuğunda kuzu nefes almaya başlar, ters gelen doğumlarda kafa içerdeyse kuzu solunum yaparken suyu ciğerlerine çekebilir ve boğularak ölebilir.
- Ters gelen kuzular yaşasa bile akciğer problemi yaşayabilir, dişi ise iyi bir damızlık, erkekse iyi bir koç olamaz.
- 32:51Koyunların Dayanıklılığı ve Beslenmesi
- Koç katımı öncesinde aşılar ve parazit tedavisi yapılması önemlidir.
- Mernoz hayvanı sıcağı soğuğa dirençli, dayanıklı ve Türkiye'nin her bölgesinde bulunan bir hayvandır.
- Mernoz hayvanı verimli olup ikizlik oranı yüksektir.
- 33:54Mera Kullanımı ve Besleme
- Mera yeterli olmasa da takviye yaparak hayvanlar beslenebilir.
- Koyunlar yedi-sekiz ay boyunca meraya çıkartılabilir, kasım ayından nisan ayına kadar içeride tutulur.
- Kışın ot olmadığı için karan, arpa ve yeşil kan değişimi için ekilen yerlere hayvanlar salınır.
- 35:24Koyun Besleme Yöntemleri
- Koyunlar çayır otu, yonca, karambo otu, yulaf ve mısır ile beslenir.
- Mısır silajı kullanılmamaktadır çünkü hayvanlarda fazla verildiğinde veya küflü çıkma ihtimali yüksek olabilir.
- Mısır silajı rutubet oranı yüksek olduğu için çabuk bozulabilir ve küflenebilir.
- 36:21Mısır Silajı Kullanımı ve Riskleri
- Mısır silajı küflü olduğunda hayvanlarda sinirsel belirtiler, delirme, yere atma ve titreme gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- Karma aşı bile küflü mısır silajını önleyemez.
- Mısır silajı gebelere yavru attırabilir ve hayvanların sinirsel zehirlenerek ölmesine sebep olabilir.
- 37:55Koyun Besleme Döngüsü
- İçeride ot, karamba, yonca, çayır otu, arpa, mısır ve buğday takviyesi ile üç-beş aylık kış dönemi geçirilir.
- Kış dönemi sonrası arpa ve karamba ekilerek hayvanlar salınır.
- Koyunlar beş ayda kapalı his almamaklık yapılmaz.
- 38:22Delibaş Hastalığı
- Delibaş hastalığı özellikle toklularda ve genç hayvanlarda görülen bir rahatsızlıktır.
- Köpeklerden geçen bu hastalığa karşı köpeklerine parazit hapı verilmesi ve parazit iğnesi vurulması önemlidir.
- Söğü serebralis adı verilen bir parazit hayvanlarda delibaş hastalığına neden olabilir.
- 39:44Delibaş Hastalığı ve Nedenleri
- Köpeklerde yaşayan tenya paraziti dışkıyla dışarıya atılır ve yumurtaları otlarla birlikte koyunlar tarafından alınır.
- Tenya yumurtaları veya larvaları bağırsaklardan sinir sistemi yoluna girerek beyne gider ve beyinde su dolu keseler meydana getirir.
- Delibaş hastalığı, koyunlarda beyinde oluşan su dolu keseler nedeniyle inkoordinasyon (denge bozukluğu) ve tek taraflı dönme belirtileriyle görülür.
- 42:44Delibaş Hastalığının Özellikleri
- Delibaş hastalığı koyundan koyuna geçmez, sadece köpeklerden koyunlara geçer.
- Köpeklerin sürünün içerisinde dolaşması ile değil, köpek dışkısının bulaştığı otu yiyerek hayvana bulaşır.
- Merada kurt, çakal, tilki gibi köpekgiller ailesinden hayvanların dışkısında da tenya olabilir.
- 44:14Delibaş Hastalığını Önleme Yöntemleri
- Koyuncuların tüm köpeklerine iki ayda bir parazit hapı yutturması gerekir.
- Sadece bir kişinin değil, tüm koyuncuların köpeklerine hap vermesi önemlidir.
- Köpeklerde tenya olmaması durumunda mera tenyanın yumurtası ile kontamine olmaz ve koyunlarda delibaş hastalığı görülmez.