Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, DRT Haftadan programında sunucu Peter John Bentley ile Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Doçent Doktor Umut Uyar arasında geçen bir röportajdır. Konuşmacı aynı zamanda İngilizce işletme bölümünde hoca olarak görev yapmakta ve bir editör kimliğiyle de tanınmaktadır.
- Röportajda yapay zekanın finansal piyasalara etkisi, portföy yönetimi, borsa yatırımı ve yükseköğretimdeki entegrasyonu gibi konular ele alınmaktadır. Video, finansal sistemlerin geleceği, yapay zeka algoritmalarının piyasadaki rolü, portföy yönetiminin temel kavramları ve yapay zekanın akademik çalışmalar üzerindeki etkileri üzerine odaklanmaktadır.
- Konuşmacılar ayrıca Borsa İstanbul'un yapay zeka botlarının etkisi açısından zayıf olduğunu, sanayi şirketlerinin finansal sağlamlığını ölçmek için geliştirilen "stres testi" yöntemi ve yapay zekanın doğru şekilde kullanılarak akademisyenlerin gücünü artırabileceği konularını da tartışmaktadır. Video, genç yatırımcılar için yatırım yapmanın önemi ve yapay zekanın gelecekteki mesleklerdeki dönüşümleri hakkında bilgiler içermektedir.
- 00:06Programın Tanıtımı
- Peter John Bentley ve Doçent Doktor Umut Uyar programda finansal piyasalar, yapay zeka ve portföy yönetimi konularını ele alacaklar.
- Programda yatırım tavsiyesi verilmeyecek, sadece teorik ve pratik bilgiler paylaşılacak.
- Umut Uyar, Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi olarak programda yer alıyor.
- 01:10Anlam Arayışı ve Modern Toplum
- Peter John Bentley'in "gördüğümüz her şeyi anlamamız gerekseydi fazla şey göremezdik" sözü, her şeyi anlamaya çalışmanın bağlamdan kopma riskini vurguluyor.
- Modern toplumda her şeyden anlam çıkarmak ve bilgi öğrenmek peşinde koşma eğilimi bir çıkmaz haline gelmiş.
- Programda finansal sistemler, paranın geleceği, yapay zeka ve portföy yönetimi konuları ele alınacak.
- 03:12Finansal Sistemler ve Paranın Geleceği
- Finansal sistemler genç bir kavram olmasına rağmen, paranın geleceği coinlere doğru kayıyor.
- Türkiye, coin piyasasına en çok yatırım yapan ilk üç ülkenin içerisinde yer alıyor.
- Coin piyasası, arkasında devlet desteği ve kontrol olmayan, saf finansal bir piyasa olarak değerlendiriliyor.
- 04:34Coin Piyasasının Sorunları ve Geleceği
- Coin piyasasında "balinalar" adı verilen büyük yatırımcılar piyasayı domine ediyor ve volatilite yaratıyor.
- Coin piyasası anti-merkeziyetleşme üzerine kurulu olmasına rağmen, devletler bu piyasayı kısıtlayıcı regülasyonlarla engellemeye çalışıyor.
- Türkiye'de de merkez bankaları kendi coinlerini geliştirerek piyasaya girmeye çalışıyor ve kimlik doğrulama gibi merkeziyetsizliğin içinde merkezileşme durumları oluşuyor.
- Gelecekte coinleri ortadan kaldıramayacaklar, ancak hükümet coinleri (e-dolar, e-euro gibi) baskın hale gelecek.
- 06:53Portföy Yönetimi ve Borsa Anlayışı
- Portföy yönetimi, borsa İstanbul'un siyasi etkilerden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiği bir konudur.
- Borsa, insanların altını, TL'sini, dolarını ve eurosunu yastık altına koymasından öte, birikimlerin sıcak ekonomi içerisine akış yapması ve ticareti hareketlendirmesi anlamına gelir.
- Borsa oynamak yerine yatırım yapılması ve portföy yönetimi yapılması gerekir çünkü borsada yatırım yapılan varlıklar şirketlere ortak olmayı ifade eder.
- 08:21Portföy Yönetimi Stratejileri
- Bir şirkete ortak olduğunuzda, al-sat yapmak yerine belirli bir süre beklemeniz gerekir; bu bekleme süresi kişiden kişiye değişir.
- Portföy yönetimi yaparken öncelikle ne kadar risk alabileceğinizi, ne kadar getiri beklentiniz olduğunu ve yatırım ufkunuzu belirlemeniz gerekir.
- Portföy yönetimi analitik yöntemlerle yapılır; matematik ve istatistik kullanılarak hisse senedi seçimi yapılır ve bu portföy optimizasyonla oluşturulur.
- 11:13Yatırım Riskleri ve Stratejileri
- Yatırım yaparken kaybedebilirsiniz çünkü politik risk ve coğrafi risk her zaman vardır.
- Gün içerisinde al-sat yapmak aracı kurumları zenginleştirir, ancak bu stratejiyi tercih etmek yerine uzun vadeli yatırım yapmak daha mantıklıdır.
- Yatırım yaparak sıcak parayı ekonominin çarkına sokmuş olursunuz, bu da ekonomik hareketliliğe katkı sağlar.
- 12:36Yatırım Başlangıcı ve Örnekler
- Öğrencilere yatırım hesabı açmalarını, burs veya öğrenim kredisi gibi gelirlerinden belli bir miktarı ayırıp yatırım yapmalarını tavsiye edilir.
- Her ay belirli bir miktar ayırarak farklı hisse senetlerini alarak uzun vadeli yatırım yapmak, zamanla büyük bir para birikimi sağlar.
- Yapay zeka algoritmaları finansal piyasaları etkileyebilir ve geleceğin yorumlanmasında kullanılabilir.
- 15:01Finansal Piyasalarda Yapay Zeka ve Botlar
- Finansal piyasalarda ciddi anlamda yapay zeka işlemi (bot) var ve bunları engelleyemiyoruz.
- Finansal makine öğrenmesi üzerine Harvard'daki İspanyol kökenli Markos de Prado'nun kitabı, bu konuda öncü bir çalışma olarak kabul ediliyor.
- Amerikan Kongresi'nde Markos de Prado'ya sorulan "makinelerin işlem yapmasını yasaklamalı mıyız?" sorusuna "yasaklamak sizin erkeğiniz, önemli olan bunları geliştiren beyinlerin ülke sınırları içerisinde istihdam edilmesidir" cevabı vermiş.
- 16:56Botların Etkisi ve Borsa İstanbul
- Dünya borsalarında yüzde altmış robotların işlem yaptığını tahmin ediyorlar.
- Borsa İstanbul'da gösterge endeksi 100 iken, New York Stock Exchange'in S&P 500, Tokyo'nun Nikkei 1000 endeksi bulunuyor, bu da Borsa İstanbul'un genişliğinin çok az olduğunu gösteriyor.
- Borsa İstanbul'da çok az yatırımcı olduğu için derinlik düşük ve bu durum botların agresif hareket etmesine neden oluyor.
- 19:03Borsa İstanbul'un Sorunları
- Borsa İstanbul'da gençliğin ve derinliğin arttırılması gerekiyor ki daha stabil bir borsa elde edilebilsin.
- S&P 500'ün grafiği hafif hafif yukarı doğru giderken, Borsa İstanbul'un grafiği hoppa yukarı, hoppa aşağı dalgalanıyor.
- Bu dalgalanma (bunabolatilite) nedeni olarak derinliğin ve genişliğin düşük olması belirtiliyor.
- 19:42Sanayi Şirketlerinin Finansal Sağlamlığı
- Sanayi şirketlerinin finansal sağlamlığını ölçmek için birçok yöntem var, ancak son yıllarda geliştirilen "stres testi" adı altında bir yöntem var.
- Stres testi, yapay bir laboratuvar ortamı yaratmak ve o ortamda şirkete belli şoklar vermek demektir.
- Bu testte dolar değişimi, ülkenin büyüme oranı gibi faktörler şirketin finansallarına nasıl etki edeceğini laboratuvar ortamında simülasyon üzerinden test ediyor.
- 22:24Stres Testinin Uygulanması
- Stres testi şu anda doktora tezi aşamasında olup, veriler girildikten sonra yazılıma dönüştürülebilir.
- Bu test sayesinde şirketlerin finansal sağlamlığını görebilir ve sektör ortalaması elde edilebilir.
- Bu bilimsel veri elde edilerek sorunların olduğu noktalar netleşebilir ve geleceğe projeksiyon çizilebilir.
- 23:53Yükseköğretimde Yapay Zeka Etkileri
- Yükseköğretimde iki temel iş vardır: araştırma yapmak ve öğretim yapmak.
- Akademisyenler, bilgiyi ölümsüzleştirmek için öğrencilerine aktarırlar, bu da öğretmenlerin çocukları eğitmeye çalışması gibi kutsal bir görevdir.
- Yapay zeka konusunda akademisyenler ikiye ayrılır: bir kısmı yapay zekanın tamamen yasaklanmasını, diğer kısmı ise doğru kullanılmasını savunur.
- 26:00Yapay Zekanın Doğru Kullanımı
- Yapay zeka hata yapabilir, bu nedenle doğru kullanılması gerekir.
- Öğrencilerin yapay zekayı nasıl kullanacağını öğretmek için önce akademisyenlerin öğrenmesi gerekir.
- Yapay zekayı kullanırken, soruları insan üretimi ve aşamalı şekilde tasarlamak önemlidir, aksi takdirde yapay zeka kafa karışır ve cevap veremez.
- 28:23Yapay Zekanın Etkileri ve Panzehirleri
- Yapay zeka, insanın düşüncesini, zihnini ve esnekliğini tembelleştirebilir, ancak bunu nasıl kullandığınıza göre değişir.
- Geleneksel yöntemleri bırakmadan geleceği görerek bunları içselleştirebiliriz.
- Kitap okuyarak, araştırarak, düşünerek, bir araya gelip tartışarak ve farklı düşünceler ortaya çıkarak yapay zekanın etkilerini dengeleyebiliriz.
- 29:38Yapay Zekanın Yükseköğretimdeki Rolü
- Stanford Üniversitesi gibi kurumlar, öğrenciye ders anlatan yapay zekaların öncülerinden biridir.
- Öğrenci ile birebir sohbet eden yapay zekalar, arka tarafta bir mentor veya hoca koordinatörlüğünde çalışabilir.
- Akademisyenler, yapay zekanın öğretim fonksiyonunu yönetmesi durumunda mentor durumuna gelebilirler.
- 32:22Yapay Zekanın Bilimsel Araştırmalarda Kullanımı
- Yapay zeka, tarih tezi gibi sayısal veriler gerektiren alanlarda daha başarılı olabilir.
- Yapay zeka, insan uzmanlarının bulamadığı yeni açılar ve yorumlar sunabilir.
- Web of Science editörleri toplantısında yapay zekanın kullanılması için kriterler belirlenmiş ve bu kriterler Türkçe'ye çevrilerek bir rehber haline getirilmiştir.
- 33:46Hileci Akademisyen ve Süper Akademisyen
- Yapay zekayı hiç okumadan kullanmak "hileci akademisyen" olmayı, fikir alışverişinde bulunup önerileri süzgeçten geçirerek kullanmak ise "süper akademisyen" olmayı sağlar.
- Yapay zeka, farklı uzman görüşlerinden seçenekler sunarak bilimsel araştırmaları daha kıymetli hale getirebilir.
- Yapay zekanın kullanımı insan kontrolünde olmalı ve her ilacın prospektüsü gibi net kurallara sahip olmalıdır.
- 36:09Yapay Zekanın Mesleklerdeki Etkisi
- Yapay zekayı kullanmaktan çekinmemek gerekir, aksi takdirde geride kalınacaktır.
- Birbirini tekrarlayan işler yapan meslekler (mali müşavirlik, öğretim) yapay zekanın etkisiyle ciddi dönüşümlere uğrayacaktır.
- Yapay zeka, eğitim sisteminde öğretim fonksiyonunu ortadan kaldıracak ve akademisyenlerin öğrencilerle teke tek karşılaşması gerekecektir.
- 38:12Programın Kapanışı
- Programda yapay zekanın finansal, sanayi ve yükseköğretim açısından ele alınması amaçlanmıştır.
- Yapay zeka ile dost olmak gerekir, ancak nasıl kullanılacağı iyi bilinmelidir.
- Program, Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Doçent Dr. Umut Uyar ile yapılmıştır.