Buradasın

Türkiye Ekonomisi ve Siyasi Gündem Analizi

youtube.com/watch?v=SN0fYDAoCB8

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Zeliha Saraç ve Yavuz Barlarsa'nın sunduğu, ekonomi uzmanları ve Doçent Doktor Atılım Murat gibi konukların yer aldığı bir haber ve analiz programıdır. Programda Türkiye'nin ekonomik durumu, siyasi gelişmeler ve bunların ekonomiye etkileri ele alınmaktadır.
Video, Haziran ayının ekonomik ve siyasi gündeminin özetini sunarak başlamakta, Türkiye'nin ekonomik büyüme rakamlarını, sektörler arasındaki farklılıkları ve enflasyon durumunu detaylı olarak analiz etmektedir. Program boyunca enflasyon, kredi politikaları, faizler, doğalgaz faturaları, zamlar, konut fiyatları ve yabancı yatırımlar gibi konular tartışılmaktadır.
Programda ayrıca KKM'nin (Kademeli Kuru Meydan) yönetimi, deprem sonrası kamu harcamaları, Botaş gibi kamu kurumlarının özelleştirilmesi ve Rusya ile Karadeniz gazı işbirliği gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, yeni ekonomi yönetiminin gelecekteki politikaları, enflasyonla mücadele stratejileri ve ekonomik büyümeye yönelik öneriler sunmaktadır.

00:12Haziran Ayı Ekonomik Gelişmeler: Zeliha Saraç, 1 Haziran Perşembe günü Haziran ayının başlamasını karşılıyor ve ayın 5'inde enflasyon rakamlarının açıklanacağını belirtiyor.
Doğalgaz meselesinin enflasyona yansıması ve enflasyonun %40'ın altına geçip geçmeyeceği konusunda yapılan merkezi anketin sonuçları paylaşılacak.
Enflasyon anketine göre, aylık %0,20'lük bir düşüş ve yıllık enflasyonun %39,39'a gerilemesi bekleniyor.
00:52Günün Gündemleri: CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu MYK toplantısını başkanlık edecek ve BDDK haftalık sektör verileri açıklanacak.
YSK Başkanı Yener, Meclis Başkanı Şen Top'a yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan'ın mazbatasını takdim edecek.
Amerika Birleşik Devletleri, Ukrayna'ya 300 milyon dolar değerinde ek askeri yardım yapacağını duyurdu.
02:12Ekonomik Veriler ve Piyasa Durumu: Fed'in Mayıs ayı kitap raporuna göre, Amerika'da gelecekteki ekonomik büyüme beklentileri bir miktar kötüleşti.
Dün Borsa %1,30 kayıpla 4.886 seviyesinde kapanırken, dolar 20,77 seviyesinde, euro 22,45 seviyesinde ve euro/dolar 1,60 seviyesinde kapanmıştır.
Altın 1.962 TL seviyesinde, gram altın 1.310 TL seviyesinde, tam altın 8.541 TL seviyesinde ve çeyrek altın 2.142 TL seviyesinde kapanmıştır.
04:34Siyasi Gelişmeler: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sayıştay'ın 161. yıldönümü töreninde konuşarak seçim sonuçlarını ve Türk demokrasisinin kazanç olarak değerlendirdi.
Erdoğan, partisi'nin yeni grup yönetimini kabul etti ve görüşmede 15 Temmuz'a kadar çalışması görüşü öne çıkıyor.
CHP'de Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığında yapılacak MYK toplantısında önemli değişiklikler bekleniyor ve yaz aylarında kurultay süreci başlatılacak.
06:48Ekonomik ve Sosyal Konular: Haziran ayında asgari ücret, en düşük emekli aylığı, emekliler enflasyon farkı, EYT'ler aylıkları ve bayram ikramiyesi gibi konular gündeme gelecek.
Ekonomi büyümesi %4, beklenenin üzerinde gerçekleşmiş durumda ve özellikle hane halkı tüketim harcamaları ile yeni büyümüşüz.
Hane halkı tüketim harcamaları ile ihtiyaçları çeken hane halkının talebiyle %16,20 büyüme oluşmuş durumda.
08:15Ekonomik Büyüme ve Sektörel Performans: Devletin tüketim harcamaları %5,30, ihracat %0,30 azalırken ithalat hacim endeksi %14,40 artmıştır.
Türk Lirasının değerlenmesi ithalatı hareketlendirmiş ve büyüme rakamlarını etkilemiştir.
İnşaat sektörü %5,10 büyümüşken, sanayi ve tarım sektörleri küçülmüş durumdadır.
09:28Büyümenin Kalitesi ve Sebepleri: Mevcut büyüme, istihdama katkısı yüksek bir büyüme değil, deprem sonrası ihtiyaçtan kaynaklanan bir büyümedir.
Devletin tüketim harcamaları %5,30 olup, seçim öncesi dönemde daha yüksek rakamlar görülecektir.
İlk iki çeyrekte hem geride kalmış durum var hem de seçim etkisi olduğu için farklı bir tablo ortaya çıkmaktadır.
10:34Gelecek Ekonomi Politikaları ve Beklentiler: İkinci çeyrekte uygulanacak ekonomi politikalarının etkileri görülecektir ve bu da geleceğe dair fikir verecektir.
Temmuz ayında olası asgari ücret artırması tüketim harcamalarına etki edecektir ancak tek başına ekonomiyi sağlıklı büyüye yetmez.
Seçim öncesi büyüme rakamları genellikle daha yüksek çıkar ancak bunların sokağa istihdam ve gelir artışı olarak yansımaması beklenmektedir.
12:01Yeni Ekonomi Yönetiminin Beklentileri: Yeni ekonomi yönetimi sanayi ve tarım sektörlerindeki daralmaların önüne geçecek hareketler yapması gerekmektedir.
Para politikasındaki değişikliklerin etkileri hemen yansımaz, önce finansal sisteme ve kredi piyasasına etki eder, sonra diğer sektörlere yansır.
Yeni ekonomi yönetimi yatırım turuna çıkarak ihtiyaç listesini belirleyip, bu listeyi nereden temin edeceklerini ve bunun için hangi kararlar alınması gerektiğini belirleyecektir.
14:25Ekonomik Stratejinin Uzun Dönem Planı: Yeni ekonomi yapısının güçlü ve birbirine uyumlu olması gerekmektedir.
Ekonomik programın uygulanması için minimum bir yıl, maksimum iki yıl süre gerekecektir.
Döviz kaynaklarını artırmak için zaman alacak bir süreç olacak ve bu süreçte havuzun doldurulması gerekmektedir.
16:25Faiz Politikası ve Ekonomik Model: Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim öncesinde ve sonrasında faizlerin düşük tutulması konusunda hassasiyet göstermiştir.
Para politikası açısından koridor (alt taban, üst taban) daraltılması veya genişletilmesi ile politika yönetilmiştir, ancak politika faizi bu koridordan ayrı tutulmuştur.
Akordion şeklindeki bu model daha önce Mehmet Şimşek'in döneminde de uygulanmış olup, kısmen başarılı dönemler geçirmiştir.
18:13Ekonomik Yaklaşımlar ve Düzenlemeler: Fed (ABD Merkez Bankası) enflasyonu düşürmek için faiz artırmayı planlamış olsa da, ekonomik aktivitenin yavaşlaması nedeniyle bu kararı geri çekme imkanına sahiptir.
Ekonomik modelin günün şartlarına uygun olması gerektiği ve değişikliklerin desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Merkez Bankası başkanından Cumhurbaşkanı Yardımcısı'na kadar uyumlu bir ekip çalışırsa, gerekli finansman kaynaklarının kaldırılacağı düşünülmektedir.
19:52Ekonomik Performans ve Değerlendirmeler: Maliye Bakanı Naci Ağbal, 2023 yılının ilk çeyreğinde %4'lük büyüme kaydedildiğini ve yıllık bazda en yüksek büyüyen ikinci ülke olunduğunu belirtmiştir.
Standart & Poor's, Türkiye ekonomisindeki dengesizliklerle büyümenin sürdürülebilir olmadığını ve eksiye dönen döviz rezervlerinin yerine koymakın kolay olmayacağını iddia etmektedir.
Pandemi döneminde lojistik ve tedarik zinciri bozuldu, üretim durdu ve binlerce insan hayatını kaybetti, bu durumun çıktılarını dünya halihazırda yaşıyor.
23:09İhracat ve Ekonomik Riskler: İhracatın daralması, Avrupa'daki resesyon riski ve kuru sabit kalması ihracatı etkilemiştir.
Son altı-yedi aydır kuru sabit kalması ithalat kapısını açmış ve Türk Lirası değerlenmiş durumda.
Deprem bölgesindeki konutlar, emeklilik meselesi, doğalgazdan elde edilen aile ve emeklilik bankası kurulması ve 150 bin TL'lik faizsiz evlilik kredisi gibi konular son kabine toplantısında gündeme gelmiştir.
26:27Doğalgaz İndirimi ve Enflasyon: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın verdiği vaatlerin yerine getirilmesi gündeme geliyor, bunlar arasında deprem hanımlarına emeklilik faizsiz gibi vaatler bulunuyor.
Karadeniz Gaz'ın vatandaş faturasına 40 milyar TL'lik bir etkisi olacak ve 19,80 milyon abone bu ay fatura ödememiş, devlet 10 milyar TL'lik faturayı ödedi.
Enflasyon anketi 39,30'e geriledi ve yüzde 0,20'lik bir düşüş beklentisi var.
27:31Doğalgaz İndiriminin Enflasyona Etkisi: En büyük etki Mayıs enflasyonunda görülecek, sonra azalarak gidecek çünkü sadece 25 metreküp ücretsiz olacağı için.
Yaz dönemi olduğu için evlerde ısınmadan ziyade sadece mutfak ve duş gibi kullanım için doğalgaz tüketimi düşecek.
25-30 metreküp civarında yaklaşık 100 lira küsur bir fark yaratacak ve bu etki enflasyonda geçerli yıl boyunca devam edecek.
29:40Enflasyon Tahminleri ve Kamu Sektörü: Enflasyon tahminlerinde en düşük 38,10, en yüksek 41,55 olarak belirlenmiş ve 52 aydır yükselen bir enflasyondan bahsediliyor.
Kamuda çalışanların zamları enflasyona endeksli yapıldığı için, doğalgaz indirimi nedeniyle zamların bir parça düşük olabileceği düşünülüyor.
Kamuda çalışanların ve emeklilerin zamları yasal olarak düşecek, ancak iktidarın verdiği sözlerin unutulmayacağı belirtiliyor.
31:36Özel Sektör ve Asgari Ücret: Kamuda bir zam olduktan sonra özel sektörde sendikalar asgari ücretle ilgili talepte bulunacak ve asgari ücret komisyonu toplanacak.
Asgari ücret konusunda 500 dolar gibi bir söz verilmiş ve sendikaların bu rakamı talep edeceği düşünülüyor.
Mevcut kurla göre yaklaşık %17'lik bir artış olacak, ancak sendikaların bu rakamın altında anlaşıp anlaşılmayacağı belirsiz.
32:28Ekmek Fiyatları ve Maliyetler: İstanbul'da 240 gram ekmek 6 lira satılıyor, ancak bazı bölgelerde 8-10 lira civarında satılıyor.
Fırıncılar ekmek zammının kaçınılmaz olduğunu ifade ediyorlar.
Ekmek maliyetlerinde en büyük pay ulaştırma, sonra işçilik maliyetleri %15-20 civarında, hammadde, enerji maliyetleri ve kira gibi maliyetler geri kalan payı oluşturuyor.
33:55Ekmek Zamları ve Açıklamalar: Akaryakıt fiyatlarında hammadde değil, diğer nedenlerden kaynaklı bir artış bekleniyor, belki Haziran'da gelecektir.
Fırıncılık sektörü, ekmek zamlarını neden yaptıklarını kalem kalem açıklaması gerektiğini vurguluyor.
Zamların seçim öncesi ertelenip şimdi yapılması durumunda, bunun doğru izah edilmesi gerektiği belirtiliyor.
35:40Maliyet Artışları ve Zamlar: Ekmek 10 lira ve 8 lira olmasına rağmen, bisküvi ve bunun türevleri de zamlarını yapıyor.
Hammadde konusunda sıkıntının olmadığı ve fiyatları düştüğü halde, maliyeti eskiye dönük olmasına rağmen zam yapıldığı belirtiliyor.
Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yüzde 71,81'lik bir artış gösteriyor ve bu durum ülkenin enflasyonunu etkileyecek.
38:01Seçim Öncesi Zamlar ve Maliyetler: Seçim öncesi dönemde birçok alanda zamlar ertelenmiş, örneğin köprü ve otoyol zamları, ÖTV artışlarının bir kısmı ertelemiş.
Bütçe açığa çıktığı için bu zamlar yeni ekonomi yönetimine bırakılmış durumda.
Seçim öncesi dönemde piyasadaki üreticilerin hamadde alımını ertelediği, fiyat belirlenmesini beklediği belirtiliyor.
39:30Yeni Kabine ve Ekonomik Beklentiler: Yeni kabine isimlerinin açıklanması ve bunların piyasa üzerindeki etkisi konuşuluyor.
Koordineli ve birbirine uyumlu bir ekip oluşturulması durumunda piyasanın bekleyebileceği belirtiliyor.
Sağlık harcamalarında tamamlayıcı sigortalarda fiyat artışının olduğu ve sigorta tabanının büyütülmedikçe maliyetlerin düşmeyeceği vurgulanıyor.
43:12Ekonomik Riskler ve Çözüm Önerileri: Haziran ayında yeni yönetimle birlikte para ve ay olacak, ancak enflasyonun eksi gelmesine rağmen vatandaşlar hala maddi sıkıntılar yaşamaktadır.
Zincir mağazalar derneği'nin perakende günleri kapsamında en büyük risk iş talebin daralması olarak belirtmiştir.
GBT başkanı Özbakçun, planlı tarım ve hayvancılığa geçmemiz gerektiğini, TÜBİTAK başkanı Kaya Demirer ise yatırım için finansal kaynak beklediğini belirtmiştir.
44:17Ekonomik Büyüme ve Finansman Sorunları: Ekonomi yüzde dört büyümesi için vatandaş harcaması gerekmekte, ancak Ocak ayında yapılan fiyat ayarlamaları ve yeniden değerlemeler de büyüme rakamlarını etkilemiştir.
Her sektör ertelediği planları ve programları dile getirmiş, finansman ihtiyacı özellikle yatırım için önemlidir.
Kredi daralmasının önüne geçilmesi öncelik olmasına rağmen, artık kredi piyasasını açmak gerekmektedir.
45:29Yeni Ekonomik Anlayış ve Kredi Piyasası: Sadece enflasyon ve faizle mücadele etmek yerine, dış kaynak getirerek mücadele eden yeni bir anlayışa ihtiyaç vardır.
Kaynak belirsiz bir dövizle finanse edilmiş ödemeler dengesi yerine, kaynağı belli olan, daha fazla yatırıma dönük, piyasaların içine giren bir model gerekmektedir.
Kredi piyasasını açmak bugün kolay değil, bazı bankalar küçük miktarlarda kredi tekliflerini geri başlatmış olsa da, genel olarak kredi erişimi zorlaşmıştır.
47:12İthalat ve Ekonomi Yönetimi: İthalatın bir kısmı durması istenmektedir çünkü döviz talebi yaratmaktadır.
Ekonomi yönetimi, herkesin ihtiyaçlarını karşılayacak değil, bir havuzun içinde ihtiyaçların eritilmesi gerekmektedir.
Nostaljik bir anı olarak, 2010 yılında Habertürk gazetesi ekonomi ekinde perakende dernek başkanlarına bir gazete tasarımı yapmışlardır.
48:48Perakende Sektörünün Yurt Dışı Gelişimi: 2010 yılında perakendecilerin yurt dışındaki hedefi 2020 yılında 2000 mağaza olacakmış, ancak 2023'e gelindiğinde yaklaşık 18.000 mağazaya ulaşmışlardır.
Perakendeciler yurt dışında mağaza açarak döviz elde etmiş ve gelirlerini bir sepet haline getirmişlerdir.
Perakendecilerin güçlerini koruyup büyümesinin bir önemli faktörü yurt dışındaki mağazalar olmuştur.
49:55Amerika ve Uzay Haberleri: Amerika'nın kredi kartı borcu bir trilyon doları aşmış, hane halkı borcu ise 17,1 trilyon dolar.
Federal borçlanma tavanı iki yıl için askıya alınmıştır.
Uzaylılar konusunda endişe yaratmamak için, Çin'in balonları gibi ülkelerin birbirine istihbarat amaçlı aktiviteler yapması daha endişe vericidir.
52:52Türkiye'nin Ekonomik Büyüme Durumu: Türkiye'nin ekonomik büyüme beklentileri %4'ün üzerinde gerçekleşmiş olup, büyüme hane halkı harcamaları sayesinde gerçekleşmiştir.
Sanayi ve tarımda eksiler yaşanırken, tüketici harcamaları ciddi şekilde artmış ve kredi musluklarının açık olması sayesinde tüketim odaklı bir büyüme gerçekleşmiştir.
İhracatcılarda kur seviyeleri, enflasyon ve maliyetler nedeniyle sıkıntılar yaşanırken, kamu harcamaları büyüme sürecine destek olmuştur.
54:34Gelecek Dönem Büyüme Beklentileri: İkinci çeyrek daha iyi büyüme rakamları getirecektir çünkü depremin etkisi bir ayda çözülmüş ve seçim öncesi kredi musluklarının açık olması büyüme sürecine katkı sağlayacaktır.
Üçüncü ve dördüncü çeyrekte de büyüme beklentileri olumlu olup, yaz aylarında turizm sektörünün canlı geçeceği ve seçim öncesi dönemde kredi musluklarının açık kalabileceği düşünülmektedir.
Deprem maliyeti 104 milyar dolar olmasına rağmen, önümüzdeki dönemde kamu harcamalarının ve bütçe açığının artması büyüme sürecine olumlu etki yaratacaktır.
56:47Enflasyon ve Ekonomik Sorunlar: Enflasyonun yerel seçimlere kadar yüksek kalacağı düşünülmektedir çünkü pazarda fiyat düşen bir ürün görülmemekte, aksine fiyatları artmaktadır.
Deprem sonrası kamu harcamalarının artması, bütçe açığının genişlemesi ve enflasyonist etkisi olacak şekilde en düşük memur maaşının 22.000 TL'ye çıkarılması planlanmaktadır.
Temmuz ayında asgari ücret zammı, emeklilik maaşlarının ayarlanması ve maaşların genel olarak artması tüketimi artıracak ve enflasyonist etki yaratacaktır.
58:41Kur ve Kredi Sorunları: Kurun kademe kademe yükselmesine izin verilmesi enflasyonu daha da yukarı itecek faktörlerin varlığı nedeniyle olumsuz etki yaratacaktır.
Kredi musluklarının kapatılması gerekmektedir ancak seçim öncesi dönemde bu durumun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsizdir.
İhracatçılar kredi bulamadıkları konuda şikayet ederken, kamu bankalarında TL artı 3 puanla kredi bulabildikleri için dengede kalabilmektedirler.
1:01:29Ekonomik Çözüm Yolları: Türkiye ekonomisinin en büyük problemi enflasyonun düşmemesidir ve enflasyon düşmeden diğer makro ekonomik göstergelerin yer alması mümkün değildir.
Son 1,5-2 yılda büyümeyi tercih ederek kredi musluklarının açık kalmasına ve ucuz kredilerin verilmesine izin verilmesi enflasyonu yükseltmiştir.
Enflasyonun kontrolden çıktığı bir durumda, ekonomik politika yapıcılara ne yapmaları gerektiği konusunda karar verme zorluğu yaşanmaktadır.
1:02:07Yeni Ekonomi Yönetimi ve Umutlar: Konuşmacı, önümüzdeki dönemde yeni ekonomi yönetiminden umutlu olduğunu ve doğru politikaların uygulanacağını düşünüyor.
Doğru politikalar arasında enflasyonla mücadele kapsamında faizlerin artırılması ve dışarıdan para girişi olacağını belirtiyor.
Türkiye ekonomisinin problemleri ağır ağır çözülecek ve bir bedel ödenmesi gerekecek, büyümenin biraz düşmesi gerektiği vurgulanıyor.
1:04:43Faiz Politikaları ve Ekonomik Denge: Konuşmacı, politika faizinin artırılması gerektiğini düşünüyor ve enflasyona piyasaya sinyal verme açısından önemli olduğunu belirtiyor.
Türkiye'de çok farklı faizler varken, yeni ekonomi yönetiminin ilk işi bu sorunu çözmek olabilir.
Politika faizinin TL mevduat faizleri seviyesine (yüz otuz civarı) çıkarılmasının bankacılık sektörü tarafından kaldırılabileceği düşünülüyor.
1:07:35Bankacılık Sektörünün Durumu: Bankacılık sektörü karlılıkları Nisan ayında yüzde on virgül elli'lik bir artış göstermiş, dört aylık dönemde yüzde kırk iki virgül kırk artış olmuş.
Bankacılık sektörüne yönelik düzenlemeler ve tebliğler son bir buçuk yılda yoğun şekilde uygulanmış, bu hafta yeni bir tebliğ bekleniyor.
Bankaların sermaye yeterlilik rasyoları yüzde on dört ve on yedi seviyesinde, normal dünya kriterlerinin çok üzerinde bulunuyor.
1:09:38Bankacılık Sektörünün Geleceği: Kağıt üzerinde bankaların durumu iyi olsa da, düzenlemeler ve regülasyonlar devam ederse bankaların karı yavaş yavaş düşecektir.
Bankaların kredi verme isteğini etkileyen belirsizliğin ortadan kalkması önemli, belirsizlik ortadan kalktığında bankalar kredi verme iştahlı olabilirler.
Konuşmacı, yeni kabinenin ardından politikanın değişeceğini ve bankaların üzerindeki yükün azalacağını düşünüyor.
1:10:59KKM'nin Yavaş Çıkışı ve Ekonomik Etkileri: Maliye Bakanı Nebati'nin Mersin'de verdiği röportajda KKM'nin kademeli geçiş meselesi ve yatırımcının, mudi'nin alternatif sermaye araçlarının getirilerek KKM çıkışı sağlanabileceğini belirttiği konuşmaları değerlendiriliyor.
KKM havuzundaki 122 milyar dolar rakamı büyük olduğu için bir anda çıkış yapılamayacağı, bu durumun ekonomiye olumsuz etkileri olacağı vurgulanıyor.
KKM'den çıkan paranın dolara, borsaya veya gayrimenkule gitmesi durumunda piyasa dengesini bozabileceği için belli başlı piyasalara kısıtlamalar getirilmesi ve teşvikler verilmesi gerektiği öneriliyor.
1:14:20Banka Primleri ve Ekonomik Kontrol: Merkez Bankası bankalara gönderdiği yazıda, seçim öncesi verilen yüksek dolar faizlerinin (yüzde 30'lara kadar çıkması) iptal edilmesi gerektiği belirtiliyor.
Merkez Bankası'nın bankalardan yapılan raporlamalarda bu primleri de dahil etmesi kararı, bankaların müşterilere kur farkı ödemeyebilecekleri korkusunu yaratıyor.
Faizlerin düşmesi durumunda yatırımcıların KKM'den çıkıp fiziki dolar talebi gösterebilecekleri ve bu durumun rezervlere olumsuz etkisi olacağı endişesi dile getiriliyor.
1:16:16Gıda ve Konut Problemleri: Gıda ve konut (kira) meselesi halkın yaşam kalitesini etkileyen iki önemli sorun olarak vurgulanıyor.
Dünyada da konut ve barınma meselesinde ciddi sıkıntılar yaşanıyor ve Türkiye'de de bu konuda çözüm arayışları devam ediyor.
Gıda fiyatlarının dünya genelinde düşerken Türkiye'de hala arttığı ve konut sektöründe fiyatların düşmeyeceği öngörüldüğü belirtiliyor.
1:18:56Konut Sektöründe Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Türkiye'de en çok kullanan sektör konut sektörüdür ve bu sektörün bürokratlara ve üst düzey yetkililere direkt iletişim kurabilmesi nedeniyle sürekli destek talepleri ve yeni konut paketleri açıklanmaktadır.
Türkiye'de dünya kadar hazine arazisi bulunmakta ve bu arazilerin sembolik fiyatlarda veya bedava konut geliştiricilerine verilmesi, arsa maliyetinin (yüzellibeş-yüzaltmış maliyetler içerisindeki payı) indirilmesine yardımcı olabilir.
Konut fiyatlarında arsa maliyeti yüzde beş-yüzaltmış, geri kalan maliyetler ise yüzde kırkbir oranında yer almaktadır.
1:21:16Yabancıya Satış ve Barınma Problemi: Yabancıya satışın toplam satışlar içindeki oranı yüzde beş-yüzaltı civarında olup, yüksek fiyatlara satılan evlerin etrafındaki ev sahiplerinin fiyatlarını yükseltmesi bir sorun olarak görülmektedir.
Türkiye'de ciddi bir barınma problemi vardır ve kiraların artması fiyatların da artmasına neden olmaktadır.
Bazı bölgelerde boş veya dönüştürülebilir evler bulunmakta, ancak arz sorunu çözülmedikçe piyasa dengelenemeyecektir.
1:24:16Kiralara Uygulanan Tavan ve Fiyat Artışı: Kiralara yüzde yirmibeşlik tavan uygulandığı halde, yargıda her dört davadan birinin ev sahibi ile kiracı arasında olduğu belirtilmektedir.
2009'dan 2020'ye kadar kira fiyatları 2.500 TL'den 20.000 TL'ye kadar çıkmış, bu artışın sadece arz sorunuyla açıklanamayacağı düşünülmektedir.
2009-2020 döneminde para musluklarının açılmasıyla konut fiyatları yüzde altı-yedi oranında yükselmiş ve insanlar borçlanarak sahibi olmuşlardır.
1:25:46Kısa ve Uzun Vadeli Çözüm Önerileri: Fiyatların çok yükseldiği ve konut geliştiricilerinin fiyatları indirmeye yanaşmadığı belirtilmektedir.
Arz tarafına destek olunması gerektiği, devletin düşük faizle konut geliştiricilerine kredi vermesi veya arazi vermesi önerilmektedir.
Kısa vadede iyimser olunsa da, önümüzdeki dokuz ayda seçim öncesi politik tercihler nedeniyle kredi musluklarının açık kalabileceği ve bu durumun enflasyon ve konut fiyatlarını yükseltmesi beklenmektedir.
1:26:55Market Fiyatları ve Enflasyon: Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nden Mayıs ayında markette otuzyedi ürünün yirmiüçünde fiyat artışı, ondörtünde fiyat düşüşü görüldüğü açıklanmıştır.
En fazla artan ürünler arasında havuç, biber, patlıcan, kuru soğan, kabak ve toz şeker bulunmaktadır.
Azalan ürünler arasında sivri biber, patlıcan, soğan ve kabak yer almaktadır.
1:27:42Enflasyon ve Maliye Politikası: Barınma, sağlık harcamalarında ciddi artışlar gözlemleniyor ve enflasyonun içine girecek.
Mayıs ayı enflasyonu düşük olacak çünkü doğalgaz faturaları ödenmediği için sıfır olarak yansıyacak.
Temmuz ayında maaş zamları açıklanacağı için, politika yapıcılar ilk altı aylık enflasyonun düşük olmasını istiyor.
1:29:29Enflasyon Beklentileri ve Değerleme: Temmuz'a kadar ufak ufak yüzde birlik-ikilik artışlar olabilir, çünkü maaş zamları açıklanacağı için kurun çok hızlı artması istenmiyor.
Haziran ayı enflasyonu yüksek çıkabilir, bu da devletin vereceği maaş artmasına yol açar.
Sebze-meyve fiyatlarının yaz aylarında doğal olarak düşük olması beklenir, ancak et fiyatları depremden sonra çılgın seviyelerde artmış ve düşmemiştir.
1:31:29Bütçe Açığı ve Maliye Durumu: Haziran-ağustos dönemi için 311,20 milyar liralık iç borç servisine karşılık 215 milyar liralık iç borçlanmaya gidilecek.
İlk dört ayda bütçe açığı yaklaşık 367 milyar TL olarak gerçekleşmiş, ekonomi yönetiminin neler yapacağı bütçede etki yaratacak.
Bütçe açığının trilyon TL'ye kadar gelme ihtimali var ve ek bütçeye ihtiyaç olacak.
1:33:05Vergi ve Maliye Stratejisi: Devletin bütçe açığını kapatması için vergiler artacak, özellikle tütün ve alkollü içeceklerde zamlar gelecek.
Deprem harcamaları ve memur zamları gibi mecburiyetten yapılacak harcamalar var.
Bütçe açığının milli gelir oranının yüzde 1'den yüzde 4-5'e çıkabileceği düşünülüyor, bu durum olağanüstü koşullar durumunda makul karşılanabilir.
1:35:23Maliye Finansmanı ve Gelecek Beklentileri: Bankalar üzerindeki baskı ve mekru kıymet alma zorunluluğu nedeniyle Hazinede düşük faiz seviyeleriyle iç borçlanma yapılabiliyor.
Yeni ekonomi programı ve politikaları sonrasında faiz oranları ayarlanabilir, bu da yüksek bütçe açığın finansman maliyetli hale gelebilir.
Bütçe açığının doğal olarak artacağı ve bunun finansmanı için ek bütçeye ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
1:36:08Ekonomik Gelir Kaynakları ve Kamu Kurumları: Ek gelir sağlamak için vergilerin ve cezaların önümüzdeki dönemde artacağı düşünülüyor.
Halka arz olan veya borsada işlem gören kamu kurumlarının hisse oranlarının yükseltilmesi veya özelleştirilmesi bir çözüm olabilir.
Finansal enstrümanlar yoluyla kamu kurumlarının karlarının halka gelir sağlaması denendi ancak tasarruf sahipleri bu enstrümanlara ilgi göstermedi.
1:37:31Kamu Kurumlarının Durumu: Varlık fonun bünyesindeki kamu bankaları zararlı çalışıyor ve sürekli sermaye artırımı yapılıyor.
Botaş gibi bazı kamu kurumları milli güvenlik meselesi olduğu için doğrudan satış olmayabilir, ancak Ruslarla Karadeniz gazı çıkarımı konusunda işbirliği olabilir.
Botaş gibi kamu kurumlarının borçları ciddi seviyede ve çok karlı kurum kalmadığı için onlara dayalı finansal enstrümanlara yatırımcıların ilgi göstereceği şüpheli.
1:39:35Yabancı Yatırımcılar ve Borsa: Borsadaki yabancı payı tarihi düşük seviyelerde (yaklaşık %28-29) bulunuyor.
Yabancı yatırımcılar Türkiye'deki şirketlerin çok ucuz fiyatlara sahip olduğunu belirtiyor ve Türkiye'ye ilgi gösteriyor.
Yabancı yatırımcıların gelmesi için doğru ekonomi politikaları ve belirsizliğin azaltılması gerekiyor.
1:41:08Doğru Politikaların Etkisi: Naci Ağbal döneminde enflasyonla mücadele için faiz artışı yapıldığında sadece üç ayda 16,5 milyar dolarlık portföy yatırımı Türkiye'ye girmiş.
Doğru politikalar uygulandığında yabancı yatırımcılar önce kısa vadeli araçlara (gecelik faiz, borsa) sonra daha uzun vadeli araçlara yatırım yapacak.
Döviz kuru 4.983 TL ve 5.000 TL seviyesi önem taşıyor, gün içinde borsa İstanbul'un seyri takip edilecek.

Türkiye Ekonomisi ve Siyasi Gündem Analizi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir