Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Ekonomide YouTube" kanalında yayınlanan bu video, sunucu ve Atilla Yeşilada adlı ekonomist arasında geçen bir röportajdır. Konuşmacılar, seçim öncesi dönemde Türkiye'nin ekonomik durumunu ve seçim senaryolarının ekonomiye etkilerini analiz etmektedir.
- Video, Fed'in faiz politikaları, Çin'in ekonomik performansı ve banka krizi gibi dünya ekonomisi faktörlerini ele alarak başlıyor, ardından Türkiye'nin Merkez Bankası'nın altın rezervleri, döviz kurları ve borsa piyasası gibi konulara odaklanıyor. Konuşmacılar, 14-15 Mayıs seçimlerinin ardından olası ekonomik senaryoları, Kılıçdaroğlu'nun iktidara gelmesi durumunda ekonomik politikaların nasıl şekillenebileceğini ve seçim sonrası piyasa beklentilerini tartışıyorlar.
- Videoda ayrıca, Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı arasındaki seçim senaryoları, Kılıçdaroğlu'nun başkan olmasına rağmen AKP-MHP'nin TBMM'de çoğunluğu alması durumunda yaşayabilecek kitlenme durumu ve seçim öncesi dönemde yatırım stratejileri hakkında tavsiyeler de paylaşılıyor. Konuşmacılar, seçim sonrası ekonomik beklentilerin gerçekçi olması gerektiğini vurguluyorlar.
- Ekonomi Kitabı ve Seçim Öncesi Yayını
- Ekonomide YouTube'da Atilla Yeşilada'nın en kıymetli izleyicileri için seçim öncesi bir yayına giriliyor.
- İki buçuk yıldır yeni bir ekonomi modeliyle bir kitap yazılmış ve bu modelin nihai sonucu henüz elde edilmemiş.
- Konuşmacı, seçim öncesi yayında ekonomi konusunu gözden geçirmek istiyor.
- 02:09Fed'in Faiz Kararı ve Piyasa Tepkisi
- Geçen hafta Fed'in toplantısında faiz oranı 5,55 bandına çıkarılmış, ancak piyasa Fed'in faiz indirimi yapacağına inanıyor.
- Fed'in açıklamasında parasal sıkılaştırmaya mola almak için birçok neden olduğu ve verilerin takip edileceği belirtilmiş.
- Piyasa, Fed'in mesajını yorumlamaktan çok Çin'in toparlanması ve banka depremi gibi gelişmelere bakıyor.
- 03:59Dünya Ekonomisi ve Enflasyon
- Dünya ekonomisi yavaşlasa da enflasyon baskılarının o kadar çabuk ortadan kalkması söz konusu değil.
- ABD tarım dışı istihdamda ücretlerin yeniden ivmelenmesi ve katılaşan ücretler enflasyonun artmasına neden oluyor.
- Fed'in bankacılık depreminden kuşkulandığı ve her türlü tedbir almaya hazır olduğu düşünülüyor.
- 05:06Fed'in Para Politikası ve Bankacılık Sistemi
- Fed'in faiz indirimi yerine bilanço daraltmayı yavaşlatabileceği veya bankalara kısa vadeli bedava kaynak sağlayabileceği düşünülüyor.
- Bankacılık sistemindeki sorun bölgesel bankalardan çok, para merkezi bankalara kaçış şeklinde gerçekleşiyor.
- 2008-2009'daki liman iflasından ders çıkaran Fed, banka batışı durumunda tekrar faiz artışı yapma beklentisi yok.
- 07:13Fed'in Enflasyon Yaklaşımı
- Geçmişte yaşanan krizler dezenflasyonist etkileri vardı, ancak şu anda böyle bir durumda değiliz.
- Fed enflasyonla mücadeleyi bir kenara bırakarak sadece finansal istikrara odaklanamaz, anayasal olarak verilen görevlerini icra etmekle yükümlüdür.
- Fed'in enflasyon konusundaki yaklaşımı, enflasyonun hedefine ininceye kadar bekleyip sonra para musluklarını yeniden açmaktır.
- 08:27Gelişmiş Ülkelerde Enflasyon ve Faiz Oranları
- Yeni dünyada gelişmiş ülkelerde enflasyonu yüzde ikiye çekmek çok pahalıya mal olabilir, istikrarlı bir ekonomiyle uyumlu enflasyon oranı üç olabilir.
- Fed'in faiz oranının sıfıra gitmesi beklenmiyor, en düşük üç olur ve geçmiş tecrübelerden yararlanarak üçvirgülelli eksi dört civarına oturabilir.
- Dünyada sürekli olarak bol para ve sıfır faiz ortamına dönüş özlemi var, bu algıları bozuyor ve yanlış şekillendiriyor.
- 09:22Piyasa Algısı ve Riskler
- Piyasa hiçbir şekilde ders almıyor, S&P 500'ün yükselmesi için gerekli ön koşullar ortada yokken, tasarruf bolluğundan piyasada gerçekleri fiyatlayacak düzeye inmiyor.
- Bu fiyatlarla gerçekler yapışmadıkça, Fed'in işi zor olacak ve mali piyasalarda beklenmedik sakat olaylar olabilir.
- Amerika ve Avrupa Birliği bankacılık ve finansal sistemi yakından denetliyor, ancak mali sistemin göz önünde olmayan yerlerinde (kaldıraçlı krediler, private equity, gelişmekte olan ülkeler) her gün birileri batma noktasına geliyor.
- 10:36Türkiye Merkez Bankası ve Rezerv Durumu
- Türkiye Merkez Bankası'nın faiz indirimi politikası, dünyanın tersine gittiği ancak dünya Türkiye'nin bulunduğu noktaya geldiği bir durum.
- Merkez Bankası'nın altın rezervi meselesi çok mühim, ancak enflasyon raporu sunumunda bu konuda ciddi bir düşüş var.
- Merkez Bankası'nın net rezervi altıvirgülkırk milyar dolara kadar gelmiş durumda ve kısa vadede döviz kurunda istikrar garanti edilemez.
- 13:50Döviz Kurunun Sabitlenmesi ve Gelecek
- Sistemden para çıkıyor, ancak Türkiye'de serbest kur rejiminde piyasa kendini dengelerken, seçim kazanmak için döviz kurunun sabit tutulması bir ön şart olarak görülüyor.
- Merkez Bankası elindeki bütün kaynakları ve idari imkanları kullanarak dövizi baskılıyor, ancak bu durum sürecek değil.
- Seçimden sonra hangi iktidar gelirse gelsin bu politikalarla devam edilirse yazın rahat edilebilir ama kışı çıkartılamaz.
- 14:47Merkez Bankası'nın Altın Satışları ve Döviz Durumu
- Merkez Bankası'nın altın satışlarının iki sebebi vardır: birincisi, rezerv rakamlarının çoğu kullanılabilir döviz değil, borç senedi olduğu için elinde kalan son birkaç kuruş satmamak için altın satışına başlamıştır.
- İkinci sebep ise Türkiye'ye altın girişi azaldığı için altın ürünlerinde makas oluşmaya başlamış, bu durumu engellemek için de altın satışı yapılmaktadır.
- Kısa vadede her an bir döviz şoku gelebilirken, orta vadede hiçbir şekilde politika sürdürülemez, Merkez Bankası yönetimi ve ona kumanda veren iktidarın değişmediği her senaryoda kış aylarında döviz evde tutsak daha iyi olur.
- 16:10Kur Korumalı Birikimler ve Gelecek
- Kur korumalı biriken rakam yaklaşık yüz milyar dolar olup, bir buçuk senedir inanılmaz bir şekilde artmaktadır.
- İktidar değişirse veya değişmezse, kur korumalı kısmında bir şey ödenmez, vadisi geldikçe TL olarak faiz ve ana para alınabilir.
- Döviz giriş kanalları açılacak ve çeşitli kaynaklardan Türkiye'ye döviz girecek, ayrıca vatandaşın döviz talebinin arkasında yatan yüksek enflasyon ve siyasi sisteme güvensizlik nedeniyle bu durum devam edecektir.
- 17:30Döviz Tutma Oranı ve Maliyetler
- Mevduatın dövize dönme oranı KKM'yi de sayarsan altmış-altmışbeş'e çıkmış, bu Erdoğan'ın ülkeyi dirayetli yönettiği yıllarda otuzdört'e kadar düşmüştü.
- Maliyet açısından, yüzon milyar dolar yüzde yirmibeş dayak ettiğimiz için yirmibeş milyar dolar bir maliyet olmasına rağmen, hazine bunu öder ve Türkiye'nin en büyük sorunu değildir.
- İktidar değişirse kamu bankaları yeniden sermayelendirecek, elli milyar dolardan fazla sermaye koyması gerekecek, ancak sürekli dövizi baskılayıp KKM'yi mali sistemin kalıcı bir parçası haline getirirseniz bir kara delik haline gelişir.
- 19:11Seçim Sonrası Piyasa Beklentileri
- Seçime bir hafta kala, cumhurbaşkanı adaylığı konusunda netleşmezse ve 14 Mayıs ile 28 Mayıs arası piyasa açısından en çok korkulan dönem olabilir.
- Anketlere göre Kılıçdaroğlu'nun birinci turda kazanma şansı var, Erdoğan'ın yok ama muhtemel ikinci tura kalacak.
- Rejim değişikliği her zaman sancılıdır çünkü insanların çoğu rejimle yaşamayı öğrenmiştir ve iki tarafta da muhalefet de iktidarda seçmeli geriyor, bu ihtilafın yollara taşması halinde büyük belirsizlik yaşanabilir.
- 21:07Türkiye'de Ekonomik Güvenlik ve Seçim Sonrası Durum
- Dünyada banka batması durumunda insanlar altına ve bitcoin'e güvenli liman olarak kaçarken, Türkiye'de güvenli liman olarak sadece ev görülüyor.
- Türkiye'de sistemin hiçbir yerini vatandaş güvenli görmüyor ve kaçıracak olan parasını kaçırdı.
- 15 Mayıs sabahı Kılıçdaroğlu'nun 50%5+5 oyla kazanması durumunda, Erdoğan itiraz edecek ve Yüksek Seçim Kurulu'na baskı başlayacak.
- 21:46Döviz Kuru ve Ekonomik Beklentiler
- Vatandaşlar dövize koşarken Merkez Bankası'nda döviz yok ve Merkez Bankası'nın döviz kurunu kontrol etmek için kullandığı yöntemlerden bazıları kanuni değil, sözel yönlendirme.
- Kılıçdaroğlu ve Millet İttifakı iktidara gelse döviz yatışır, yaz aylarında turizmden 50 milyar dolar para gelecek ve enerji faturası olmadığı için cari açık düşecek.
- 14 Cuma akşamı kapanışta yeni iktidar ve TBMM açılıp yeniden görev dağılımı yapıldığında dolar kuru o da olur, ancak 14 günde çok kötü şeyler olabilir.
- 23:36Ekonomik Seçim ve Hazine Bakanı
- Seçim şu anki ekonomi yönetimine onay veriyor musun vermiyor musun şeklinde değerlendirilebilir.
- Ekonomik fakirleşmeye rağmen bazı kişiler oyun konusunda davranışlarını değiştirmeye tesir etmiyor.
- Değişim olması durumunda Bilge Yılmaz'ın Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bakacağı belirtiliyor ve bu ismin dünyada saygınlığı ve liyakat sahibi olduğu vurgulanıyor.
- 25:55Borsa ve Yatırımcı Sayısı
- Türkiye'de kayıtlı yatırımcı sayısı 5 milyona yaklaştı ve bu insanlar paralarının nasıl kullanıldığını şeffaf bir şekilde bilme hakkına sahipler.
- Borsada manipülasyon yapmayan yok, büyükbabalar yapıyor ve kamu çeşitli kuruluşlar vasıtasıyla alım satım yaparak suni bir denge sağlamaya çalışıyor.
- Borsada kayıtlı yatırımcı sayısı 1 milyonun altına çıkmıştı, 5 milyona çıktık ve bunu sürdürülebilir hale getirmek Türkiye'de sermaye piyasası yoluyla kalkınmanın en önemli ön koşullarından biri.
- 27:16Borsa Performansı ve Yabancı Yatırımcılar
- Borsa konusunda söylenenlerin çoğu yanlış çıktı çünkü Türkiye'de mevduat faizi %40'lara yaklaştı ve borsanın düşmanı.
- Türkiye'de dövizde, altında ve borsada aktif işlem yapıp marjinal fiyatı değiştirebilecek bir yatırımcı sayısı çok az.
- Yabancı yatırımcılar, Erdoğan iktidarı vermez, gerekirse darbe yapar diye akıl almaz bir beklenti nedeniyle pozisyon almıyor ve seçimlere kadar borsada risk alma gerçekleşmedi.
- 28:52Seçim Sonrası Ekonomik Beklentiler
- Erdoğan'ın düşük faiz politikasını sürdüreceğine dair emin olunmalı, ancak mevduat faizinin yükselmesine izin verilirse borsada olumlu bir etki olabilir.
- Millet İttifakı iktidara gelirse, Türkiye'de yeni iktidarın iyiye götürebileceğine inanç varsa, bunun en iyi ifade edilebileceği yerler CDS ve borsadır.
- Erdoğan iktidarda kalacağına güveniyorsanız alım yapmayın veya çabuk hareket edin, Kılıçdaroğlu'nun kazanacağına güveniyorsanız 15 Mayıs haftasını bekleyin.
- 30:14Döviz ve Yatırım Önerileri
- Dövizde kalın ve bir kısmında sistem dışında tutun, Kılıçdaroğlu iktidara gelirse döviz değer kazanmaz, aksine düşmemesini engellemeye çalışır.
- Kılıçdaroğlu iktidara gelirse iki büyük birikim hikayesi var: Eurobondlar prim yapacak ve devlet tahvili alım satım yapılabilir.
- Devlet tahvil faizleri 15-18'den 40-45'lere çıkabilir, özellikle tüfekler ve referans faizi endeksleri politika faizi ile birlikte yükseldiği için tercih edilebilir.
- 32:47Altın ve Kripto Değerlendirmesi
- Altın değerlendirmesi seçim sonuçlarına bağlıdır; iktidar görevde kalırsa altın ve döviz karaborsaya düşer, Millet İttifakı gelirse serbest piyasa fiyatına doğru gider.
- Fed'in faiz indireceğine inanılmıyor, ancak mali belirsizlik nedeniyle altına para kaymaya başlamıştır.
- Kripto ekosistemi ortadan kalkmış, işlem hacmi daralmış ve Bitcoin'in gerçek bir yatırım enstrümanı olma şansını kaybetmiştir.
- 37:07Amerika ve Türkiye Ekonomisi
- Amerika'da borç krizleri sık sık yaşanır, genellikle seçim malzemesi elde edildikten sonra çözülür.
- Erdoğan iktidarda kalırsa sermaye kontrolleri gelecek, Türkiye'nin kış geldiğinde bu ekonomik politikalarla hayatta kalmayacağına emin olunmalıdır.
- Millet İttifakı iktidara gelirse psikolojik olarak ilk günden itibaren fark hissedilecek, korku ve dehşet iklimi ortadan kalkacak, ekonomik sorunlar 2-3 ay içinde çözülecektir.
- 40:24Döviz ve Altın Kalkanı Hakkında Sorular
- Cumhur İttifakı durumunda döviz arz ile ilgili ciddi sorunlar yaşanabilir.
- Altın veya dövizden kalkan yapanlar açısından geri ödemelerde sorun olabilir, Türkiye'de döviz veya altın bulamayabilirsiniz.
- Devlet para basarak KKM'yi ödeyebilir, ancak KKM'den çıkardıktan sonra ne yapacağınız özel sözleşmeye bağlıdır.
- 41:35Seçim Senaryoları ve Ekonomik Beklentiler
- Cumhurbaşkanlığı'nda yeniden alıp meclis çoğunluğu alamadığı durumda felaket yaşanabilir.
- Ev ve araba fiyatları reel olarak düşecek.
- Anketlere göre Kılıçdaroğlu başkan olur ama AKP-MHP Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde çoğunluğu alırsa kitlenme yaşanabilir.
- 42:47Türkiye'nin Siyasi Durumu
- Türkiye başkanlık sistemi dahadır ve son yirmi yıldır yürütme ile yasamanın karşı karşıya gelip kavga ettiği bir ortamda karşılaşmadı.
- Türkiye'yi bu hale getiren durum insanların güçlerini anayasa, yasalar veya yargıdan değil, patrona itaat etmekten almaları.
- Patron sayısı ikiye çıkacak ve ölümcül bir mücadeleye girecekler, bu durum insanları karıştıracak ve iş dünyası yatırım yapmayacak.
- 43:41Seçim Sonrası Beklentiler
- Türkiye'nin selameti açısından 14 Mayıs akşamı bu işi bitirip rejimi göndermek gerekiyor.
- Erdoğan başta kalırsa ekonomik olarak hayatta kalamayacaksınız, Millet İttifakı başa gelirse para cebinde kalır.
- Konuşmacı, 14 Mayıs seçim sonucuna göre YouTube'a devam edip etmeme kararını vereceğini belirtiyor.
- 45:32Millet İttifakı'nın Ekonomi Kurmayları
- Millet İttifakı'nın ekonomi kurmaylarında Kerim Rota, Ömer Gencel, Ufuk Akç, Refet Gürkaynak, Hakan Kara gibi kıymetli isimler var.
- Konuşmacı, bu değişim olursa ekonomide 2008-2009 dönemine doğru en azından 4-5 yıl daha rahat bir dönem yaşanabileceğini düşünüyor.
- Konuşmacı, Kılıçdaroğlu'nun Millet İttifakı'na oy vereceğini ve Erdoğan'ın kaybedeceğini belirtiyor.
- 47:32Gelecek Beklentileri
- Siyaset ekonomi şekillendirdiği için mecburen siyaseti konuşmak zorunda kalıyorlar.
- Seçim sonrası ekonomi odaklı, üretim ekonomisi, inovatif işler ve teknolojide gelişmeleri konuşacakları bir ekonomi yayınları yapabileceklerini umuyorlar.
- Yeni Türkiye'nin 2. yüzyılında bu gelişmeleri ve başarı hikayesini tekrar konuşacaklarını belirtiyorlar.