Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bloomberg Ana Haber programı formatında olup, Ali Çağatay'nın sunumuyla A Capital Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Belgin Maviş ve DPC Kişisel Verilerin Koruma Şirketi CEO'su Sefa Karcıoğlu ile röportajlar içermektedir.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Türkiye'nin enflasyon analizi, baz etkisi, tüketici fiyat endeksleri ve sektörler itibariyle enflasyon durumu detaylı olarak ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise 65698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, veri sorumlularının yükümlülükleri ve kanun ihlalleri durumunda uygulanacak cezalar hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca Amerika piyasaları, Türk Lirası'nın新兴市场货币表现、德国经济状况以及个人数据保护公司的服务等内容也有所涉及。如果您对土耳其经济、全球市场趋势以及个人数据保护法规感兴趣，这段视频将提供丰富的信息。
- 00:26Türkiye'de Enflasyon Verileri
- Türkiye'de tüketici fiyatları Eylül'de yıllık bazda %15'ten %9,26'ya yavaşlayarak Temmuz 2017'den bu yana ilk kez tek haneye indi.
- Aylık artış %0,99 seviyesinde gerçekleşti, Bloomberg HT'nin anketine göre enflasyonun aylık %1,30, yıllık %9,60 olması bekleniyordu.
- Aynı dönemde üretici fiyatları aylık %0,13, yıllık %2,45 arttı, Ağustos'ta yıllık %13,45 artmışken çekirdek enflasyon %7,54'e kadar geriledi.
- 01:11Ekonomistlerin Değerlendirmeleri
- Türkiye'nin 2019 yıl sonu enflasyon tahminini %11'e düşürdü.
- JP Morgan baş ekonomisi Cebeci ve Deutsche Bank Ortadoğu baş ekonomisi Kubilay Öztürk, enflasyonun tek hanede kalamayacağını ve Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin devam edeceğini iddia etti.
- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, enflasyonla mücadelede büyük bir aşamayı geride bıraktıklarını ve yeni hedeflerinin %5 seviyesine adım adım ilerlemek olduğunu belirtti.
- 01:52Yatırımlar ve Ekonomik Gelişmeler
- Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 27 Eylül'de biten işlem haftasında 1 milyar dolar artarak 193,60 milyar dolara yükseldi ve tarihi zirvesini yeniledi.
- Yabancı yatırımcı aynı haftada 27,10 milyon dolarlık hisse senedi satarken, 152,20 milyon dolarlık da devlet iç borçlanma senedi aldı.
- Türkiye Varlık Fonu, petrokimya, madencilik ve yerli kaynaklardan enerji üretimi projelerinde özel sektör veya yabancı sermaye işbirliğine dayanan sıfırdan yatırım projelerine kaynak sağlayacak.
- 02:30Dünyada Ekonomik Gelişmeler
- Amerika'da imalat sektörü endeksinin 10 yılın dibini görmesinin ardından hizmet sektörü endeksi de gerileyerek ekonomiye dair endişeleri artırdı.
- Amerika'da AYSM hizmet endeksi Eylül'de 3,80 puan düşüşle 52,60 olarak gerçekleşerek 2016 Ağustos'undan bu yana en düşük seviyeyi gördü.
- Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, ticaret savaşları nedeniyle Amerika, Avrupa Birliği ve Çin'de yaşanan ekonomik yavaşlama petrol talebini etkilediğini, küresel petrol talebi artışı 2018'e kıyasla günlük 500 bin varil gerilediğini söyledi.
- 03:13Venezuela ve Rusya Haberleri
- Venezuela petrol bakanı Manuel Koamedo, ülkenin enerji tesislerine yapılan saldırılar nedeniyle petrol üretimlerinin 1 milyon varilin altına düştüğünü söyledi.
- Venezuela halen 303 milyar varil rezerviyle dünyanın en yüksek petrol rezervine sahip ülkesi konumunda bulunuyor.
- Rusya Maliye Bakanlığı, önümüzdeki üç yılda yabancı hükümet ve işletmelere vereceği kredi miktarını ciddi oranda artırmaya hazırlanıyor; 2020-2022 arasında Türkiye, İran ve Hindistan'ın başını çektiği ülkelere bir trilyon rubleden (15,50 milyar dolardan) daha fazla kredi sağlayacak.
- 04:54Enflasyonla Mücadele
- Eylül enflasyonu beklentiler doğrultusunda düşük geldi ve 26 ay sonra tek haneye indi, bugün itibariyle %9,26'lık bir enflasyon var.
- Enflasyonun burada korunabilmesi ve aşağı doğru çekilebilmesi için olağanüstü çabalara ihtiyaç var, enflasyonla mücadelenin esas olarak bir psikolojik savaş olduğu belirtiliyor.
- Enflasyon bir toplumun başına gelebilecek en büyük felaketlerden biri olarak tanımlanıyor ve bu konuda güç birliği, kader birliği ve anlam birliğine ihtiyaç olduğu vurgulanıyor.
- 06:42Enflasyon Değerlendirmesi
- Aylık TÜFE %0,99 olarak gerçekleşti, aylık TÜFE'nin %1,67'nin altına inmesi durumunda zaten yıllık enflasyonun tek haneye ineceğini biliyorlardı.
- Bir önceki yılın aynı döneminde aylık TÜFE %6,30 iken, şimdi %0,99 seviyesinde, sene başından bu yana ciddi bir yol kat edildiği belirtiliyor.
- Yıllık TÜFE %9,26'da şekillendi, neredeyse 25,24'lerden geliyorlar; Türkiye geride bıraktığı yıl her yüz birimlik üretim için 25 birim enflasyon üretmiş durumda.
- 10:57Baz Etkisi ve Enflasyon
- Geçen yıla göre bu yıl daha düşük bir enflasyon üretilmesi bekleniyor, ancak baz etkisi nedeniyle enflasyon oranları değişebilir.
- Baz etkisi, bir değişimi hesaplamak için bir önceki yılın aynı ayını veya dönemini referans alarak karşılaştırma yapmaktır.
- Baz etkisi, bir önceki yılın aynı dönemine göre mevcut fiyatların yukarıda mı yoksa aşağısında mı olduğunu gösterir.
- 12:19Baz Etkisinin Örnekleri
- 2014 Kasım ayı aylık yıllık enflasyon hesaplanırken, 2013 Kasım ayına göre tüketici endeksinin yüzdesel değişimine bakılır.
- Baz etkisi, enflasyonun düşüş eğiliminde olduğunda hangi aylarda eksi veya artı etkisi yaratabileceğini önceden tahmin etmeyi mümkün kılar.
- Baz etkisi, hayat pahalılığının devam etmesine rağmen enflasyonun gerilediğini gösterir.
- 14:46Enflasyon Tahminleri ve Baz Etkisi
- Bu yıl Ekim ayı enflasyonu 3 Kasım'da açıklanacak ve muhtemelen geçen yılki 2,67'lik enflasyonun altında bir değer görülecek.
- Kasım ve Aralık enflasyonlarının eksi çıkması zor olacağı için, çift haneli enflasyona geri dönmek mümkün.
- Elektrik zamları ve petrol fiyatlarındaki artışlar, pompa fiyatlarına yansımasa da maliyet tarafında etkileri olacak ve Kasım ayı daha zorlu geçecek.
- 16:26Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
- Aylık ÜFE'de 0,13'lük bir artış gerçekleşmiş, bir önceki ay (Ağustos) 0,59'luk bir eksi enflasyon üretilmişti.
- Yıllık ÜFE'de 2,45 seviyesine ulaşmış, baz etkisinin doruk noktasını görmüş.
- Geçen yılın Kasım ve Aralık aylarında üretici enflasyonu %2,53 ve %2,22 eksi üretildiği için, yıllık ÜFE'nin 2,45'ten yukarı doğru gitme ihtimali var.
- 18:53ÜFE ve TÜFE Arasındaki Fark
- Üretici fiyatlar (ÜFE) ile tüketici fiyatlar (TÜFE) arasındaki farkın nedeni, kurun hala yüksek seyretmesi ve risklerle birlikte fiyatlamaları etkilemesidir.
- Kurun daha stabil olması, 2018'in başındaki seviyenin çok yukarısında olmasından kaynaklı fiyatlamalarda görünmeyen bir etki yaratır.
- Maliyetler tarafına bakıldığında, ÜFE ve TÜFE arasındaki fark daha net görülür ve ekonomik anlamda çok zor bir dönemeçten geçilmiş.
- 19:51Üretici ve Tüketici Fiyat Endeksleri
- Üretici fiyat endeksi tüketici fiyat endeksinin altına gelmiş durumda, bu durum baz etkisi nedeniyle gerçekleşmiştir.
- Genellikle üretici fiyat endeksi tüketici fiyat endeksinin üzerinde olur, ancak bu makas açması sürdürülebilir değildir.
- Kasım ayı verileri sonrası üretici fiyat endeksinde yeniden bir yükseliş olacağı öngörülüyor, çünkü küresel konjonktürde doların güçlü seyri ve OPEC toplantısında petrol fiyatlarının güncellenmesi bekleniyor.
- 22:05Tüketici Fiyat Enflasyonunun Sektörel Dağılımı
- Konutta %0,31, ulaştırmada %0,27 oranında yüksek artışlar gerçekleşmiştir.
- Eğlence sektöründe gerileme, gıdada ise düşüş yaşanmıştır; halkın tasarruf eğiliminde olması ve kendi yiyeceklerini üretmesi nedeniyle gıda enflasyonu düşmüştür.
- Kavanoz kapaklarının kavanoz fiyatını geçmesi ve piyasada bulunmaması, halkın kendi yiyeceklerini üretmesi durumunu göstermektedir.
- 24:25Fiyat Artışlarının Nedenleri ve Enflasyon Tahminleri
- Konut fiyatlarının artışı, konut kredi faizlerinin düşmesi ve konut üreticilerinin fiyat güncellemesi sonucu gerçekleşmiştir.
- Sağlık, eğitim ve ev eşyası sektörlerinde fiyat artışları geride kalmış, alkol ve tütün sektörlerinde ise en yüksek zamlar görülmüştür.
- Yapılan zamların etkisiyle enflasyonun %2,45 seviyesinde kalması mümkün değildir, enflasyon daha yüksek seviyelere çıkacaktır.
- 26:18Enflasyon Tahminleri ve Sürpriz Faktörler
- Hüseyin Batmaz'ın hesaplamasına göre ÜFE %9,50, TÜFE ise %11,50 ile kapanacaktır.
- Enflasyonu pozitif yönlendirebilecek faktörler: Amerika ile Türkiye arasındaki ilişkilerin iyileşmesi, dolar kurunun düşmesi ve Fed'in faiz indirimlerine devam ederken parasal genişleme yapmasıdır.
- Elektrik ve doğalgaz fiyatlarında yapılacak zamlar enflasyonun daha yüksek seviyelere çıkmasına neden olabilir, yıl sonunda enflasyonun %12,90 ile %14,90 aralığında kapanma ihtimali öngörülüyor.
- 28:54Enflasyon Terimleri ve Anlamı
- Enflasyon, fiyat artış hızını gösteren bir çizelgedir ve "enflasyon düştü" demek, fiyatların artış hızının biraz daha yavaşladığını ifade eder.
- Kamu içinde "zam" kavramı yerine "düzenleme" veya "güncelleme" gibi ifadeler kullanılmaması gerektiği, çünkü bu mistik ve ezoterik bir anlam taşıyabilir.
- Türkiye'nin enflasyonunun 26 ay sonra tekrar tek haneye geri dönmesi, seçimler, erken seçim süreci ve S-400 ile başlayan Amerika ile arasındaki gerilim gibi ciddi gayretlerin sonucudur.
- 31:50Amerikan Borsa Endeksleri
- S&P 500 endeksi hedefinden uzakta olmasına rağmen, 2019 yılında hala en iyi performans göstermektedir.
- S&P 500'nin hedefi 3300 seviyesindeyken, şu anda 3288 seviyesindedir ve 3000'in altında kritik bir seviyede değil.
- Aşağı yönlü harekette 2600-2650 bandına geri çekilmesi noktasında gelişmekte olan piyasalarda satış baskısı artabilir, yukarı yönlü harekette ise 3053 seviyesi test edilecektir.
- 34:35PMI Verileri ve Borsa Etkileri
- Amerika dahil olmak üzere PMI verilerinde özellikle imalatta büyüme aşağı yönlü revize ediliyor ve bu olumsuz beklentiler endekse baskı yapmaktadır.
- Küresel belirsizlik ve ticaret savaşı kaygıları da S&P 500'yi baskılamaktadır.
- S&P 500'nin 2650 bandında daha sağlıklı hareket edebileceği düşünülmektedir.
- 35:45Türk Lirası ve Yabancı Mevduatlar
- Türk Lirası ve Brezilya Reali, en dayanıksız iki para birimi olarak kabul edilmektedir.
- Türk Lirası, seçimlerin sona ermesiyle birlikte ve Trump'ın S-400 yaptırımlarının ötelenebileceğine dair açıklamalarıyla biraz daha istikrarlı bir görünüme kavuşmuştur.
- Yurtiçi yerleşkenin yabancı para mevduatı 193,20 milyar dolara çıkmış olup, bu rekor seviyede olan mevduatların 5'in altında çözülme başlayabileceği düşünülmektedir.
- 39:04Avrupa PMI Verileri
- Avrupa'daki PMI verilerinde sanayi kesiminde düşük, hizmetler kesiminde yüksek değerler gözlemlenmektedir.
- Bileşik PMI içinde hizmetler PMI'si diğerini biraz yukarı çekmektedir.
- Sanayideki PMI aşağı düşmesine rağmen, hizmetler sayesinde bileşik PMI yukarı doğru çıkmaktadır.
- 39:36Almanya Ekonomisinin Riskleri
- Almanya'da resesyon riski artmakta olup, özellikle makine ve otomotiv sektörlerinde ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
- Sanayi krizinden kaynaklanan olumsuzluklar ülkenin hizmet sektörüne de yayılıyor ve Almanya ekonomisi son yirmi yıllık periyodunun en kötü yılını geçiriyor.
- Alman tahvillerindeki negatif değerlere doğru yöneliş ve Deutsche Bank'la ilgili yaşanan sıkıntılar ekonomik veriler üzerinde etkili oluyor.
- 41:06Kişisel Verilerin Korunması Yasası
- 31 Aralık'tan sonra, 50 kişiden fazla istihdam eden veya 25 milyon liradan fazla ciroya sahip olan kurumlar kişisel verilerin korunması yasasına mutlaka uymak zorunda kalacaklar.
- Uyulmaması durumunda büyük para cezaları uygulanacak ve bu cezaların ileride diğer cezalara dönüştürülmesi süreci devam edecek.
- Kişisel veriler, isim, soyad, TC numarası, doğum tarihi, sağlık raporları, internet hareketleri gibi size ulaşmasını sağlayan her türlü veriyi kapsar.
- 42:48Kişisel Verilerin Korunması Kanunu
- 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 2016 yılında yürürlüğe girmiş ve 2018 yılına kadar veri sorumlularına uyum süreci sunmuştu.
- Kanun, 50 kişiden fazla istihdam eden veya yıllık mali bilançosu 25 milyonun üzerinde olanlar için veri envanteri oluşturma ve Verbis sisteme kaydetme yükümlülüğü getirmişti.
- Avrupa Birliği'nin GDPR (General Data Production and Regulation) yönetmeliği doğrultusunda Türkiye'de de kişisel verilerin korunması konusunda kurul oluşturulması ve kanun çıkartılması istenmişti.
- 45:13Kişisel Verileri Koruma Kurulu
- Kişisel Verileri Koruma Kurulu, BDDK ve EPDK gibi bağımsız bir kurul olarak kurulmuş ve bağımsız üyelerden oluşmaktadır.
- Kurul, vatandaşların verilerini korumak için kurulmuş olup, devlet kurumlarının da denetleme yetkisine sahiptir.
- Kurul, veri sorumlularından kişisel verilerin nerede saklandığı, kimle paylaşıldığı, nasıl imha edileceği gibi sorulara 30 gün içinde cevap verme zorunluluğu getirmektedir.
- 48:47Veri Koruma Kanunu ve Tedbirler
- Veri Koruma Kanunu'nda hem idari hem de teknik tedbirler bulunmakta, idari tedbirler arasında sözleşmelerin yenilenmesi, eğitimlerin verilmesi, çalışanların bilinçlendirilmesi ve materyallerin düzenlenmesi yer alıyor.
- Teknik tedbirler ise veri sorumlusuna asgari düzeyde teknik şartları yerine getirmek ve mali bütçesine göre gerekli tedbirleri almaya zorunluluk getiriyor.
- Veri koruma tedbirleri alınamadığında doğrudan suçlu olunuyor, para cezaları bir buçuk milyon ile iki milyon lira arasında değişiyor ve her ihlal için ayrı ceza tanzim ediliyor.
- 49:54Ceza Mekanizması ve Danışmanlık Hizmeti
- Veri koruma ihlalleri hem idari yönden hem de Türk Ceza Kanunu kapsamında hapis cezasıyla cezalandırılıyor.
- Savcılık ve adli makamlar soruşturma yürütüyor, bazı suçlar şikayete bağlı olarak, bazıları ise gerekli soruşturmayı yaparak mahkemelerce cezalandırılıyor.
- TPC şirketi, veri sorumlularına hem idari hem de teknik yönden tedbirler almaları gerektiği konusunda danışmanlık hizmeti sunuyor.