Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Cumhuriyet TV'de yayınlanan bu ekonomi programında, sunucu ve konuk ekonomist Çetin Ünsal Salan, Türkiye'nin ekonomik durumu hakkında detaylı bir tartışma gerçekleştirmektedir.
- Programda öncelikle TUİK'in açıkladığı işsizlik oranları ele alınmakta, geçen ay %8,30 olan işsizlik oranının bu ay %9'a yükseldiği belirtilmektedir. Ekonomist, Türkiye'nin gerçek işsizlik oranının %22'ye kadar çıkabileceğini öngörmektedir. Ayrıca emekli maaşları ve asgari ücret konuları da detaylı olarak incelenmekte, emeklilerin maaşlarının 11.000-12.000 TL, asgari ücretin ise 15.000-17.000 TL aralığında olacağını öngörmektedir.
- Videoda ayrıca asgari ücret zammı (17.200 TL) ve bunun işverenlere yüklediği maliyetler, vergi sistemi, emeklilerin açlık sınırının yarısında yaşadıkları ve kök maaş kavramının emeklilerin gerçek maaşlarına etkisi gibi konular da tartışılmaktadır. Ekonomist, Türkiye'nin planlı bir ekonomi programı ve üretim ekonomisine geçiş yapması gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:14İşsizlik Verileri ve Ekonomik Durum
- Dün TUİK işsizlik rakamlarını açıkladı ve geçen aya göre %0,40 puan yükseliş göstererek %9 seviyesine ulaştı.
- Ekonomist Çetin Ünsal, tek haneli işsizliğin Türkiye'nin gerçeği olmadığını ve atıl işgücü oranının neredeyse %22'ye tekabül ettiğini belirtti.
- İşsizlik ve kayıt dışı istihdamın artacağı bir sürece doğru gidildiği, asgari ücret zammının işveren desteği olarak yetersiz kaldığı vurgulandı.
- 01:51Kayıt Dışı İş ve Ekonomik Sorunlar
- Satınalma gücü düştüğü için insanların kayıt dışı veya merdiven altı üretim yerlerinden ihtiyacını karşılayacak olması, sağlık ve rekabet sorunlarına yol açacak.
- Kayıt dışı istihdamın artması, işsizliği ve iflasları tetikleyecek faktörlerden biri olarak görülüyor.
- İnsanların iş aramaktan vazgeçtiği çıtası altında işsiz sayılmaması, geçim sıkıntısının artmasına ve ödemeler zincirinde sorunlara yol açacak.
- 04:23Asgari Ücret Zammı ve Ekonomik Etkileri
- Asgari ücret 17.020 lira olarak açıklandı, ancak %49 zam verilmesi %65 enflasyon açıklanan bir ülkede yeterli görülmedi.
- 17.000 lira asgari ücretin sigorta primi ve vergisi ile 23.500 lira maliyeti var, brüt ücret olarak verildiğinde ise 20.000 liraya tekabül ediyor.
- Brüt ücret yerine net ücret verildiğinde, işverenin cebinden alınan 3.000 lira vergi konu olmaması gereken bir rakam olarak işverene yükleniyor.
- 09:12İşveren ve İşçi Mağduriyeti
- Sadece işçi değil, esnaf ve işverenler de asgari ücret zammından dolayı mağdur oluyor.
- Esnafın çalışanına ödediği 3.500 lira sigorta primi ile kendisine ödediği 6.400 lira Bağkur primi arasında büyük fark var.
- Çalışan 7.000 günde emekli olurken, esnaf 9.000 günde emekli oluyor ve daha düşük maaş alıyor.
- 10:50Emekli Maaşlarının Geleceği
- Konuşmacı, yeniden değerleme oranları üzerinden ve geçen sene ile mukayese yaparak asgari ücret öncesinde bir hesaplama yapmış ve asgari ücretin 15-17 bin lira, 7.500 lira olan emekli maaşının 11-12 bin lira diliminde bir yere oturtulacağını öngörüyor.
- Ekonomi yönetimi %36 oranında hedeflenen enflasyon üzerinden baz alırken, 31 Mart seçimleri faktörü devreye girdiğinde yüzlere kadar çıkan oran, emekli maaşının 12 bin lira civarına taşınmasına neden oluyor.
- Her iki maaşın da açlık sınırının çok altında kalması temel sorun olarak belirtiliyor.
- 12:13Emeklilerin Yaşadığı Zorluklar
- 7.500 lira olan emekli maaşı, yılın ortasında asgari ücrete zam ihtiyacı geldiğinde bile açlık sınırının altındaydı.
- Emekliler, 14 bin lira açlık sınırı varken 7.500 lira maaş aldıklarını ve kentsel dönüşümle ilgili kira yardımının 5.500 liraya çıkarıldığını belirterek zam talep ettiler.
- İkramiye tartışması sırasında çalışan ve çalışmayan emekliler ikiye ayrıldı, ancak sonunda çalışanlara da 5.000 lira verildi ve konu kapandı.
- 13:13Zam Sürecindeki Sorunlar
- Ocak ayında zam belli olmadığı için halen 7.500 lira maaşla kalan emekliler, altı ay boyunca oyalanarak asgari ücretin artışına paralel bir düzenleme yapılamadı.
- Eğer gerekli zam yapılsaydı, 7.500 lira maaş 9.000-10.500 lira civarında olabilirdi ve bugün 14-15 bin lira konuşulurken, 11-12 bin lira konuşuluyordu.
- İkramiye üzerinden insanlar net oynandı, bir maaş zammı yapılmadı ve bir kerelik ödeme ile durum atlatıldı.
- 14:49Kök Maaş Sorunu
- En düşük emekli maaşı ilk gündeme geldiğinde, kök maaşa gelmediği için bu zamlar gerçek bir zam değil, hazine destekli bir maaş alımı olarak değerlendiriliyor.
- Emeklilerin kendi maaşlarının yükselmediği, parayı kazandıkları ancak kök maaşın müthiş bir formül olduğu belirtiliyor.
- Emekliler kök maaşa mı geldi, net maaşa mı geldi bakmaz, günün sonunda eline kaç liranın geçtiğine bakarlar.
- 16:22Sonuç
- Haftalardır emeklileri konuşuluyor ve emeklilerin maaşları geçtiğimiz yıldan bu yana çok düşük.
- Emekliler bir zam döneminde zam alamadılar, maaşları aynı şekilde devam etti ve şu anda açlık sınırının yarısında yaşıyorlar.
- En düşük emekli maaşı ne kadar olacak ve maaşlarına ne kadar zam gelecek önümüzdeki günlerde belli olacak.