Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Berfu Güven'in sunuculuğunda ve Sabancı Üniversitesi Finans Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş'ın konukluğunda gerçekleşen bir ekonomi analizi programıdır.
- Programın ana konusu, Fed'in Aralık ayında faiz artışı yapacağı beklentisi ve bunun dünya ve Türkiye piyasalarındaki etkileridir. Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Türkiye'nin kısa vadede olumlu, uzun vadede ise olumsuz bir ekonomik öngörüsü sunarak, yapısal reformların, kurumların bağımsızlaşmasının ve risk priminin düşürülmesinin önemini vurgulamaktadır.
- Röportajda ayrıca dünya ekonomisinin borç sorunu, merkez bankalarının sözlü yönlendirme gücü, Türkiye'nin yeni kabinesi ile ilgili beklentiler ve asgari ücret artışının kısa vadeli çözüm olabileceği ancak uzun vadede sürdürülebilir bir çözüm için radikal yapısal reformların gerekli olduğu konuları da ele alınmaktadır.
- 00:11Piyasa Durumu ve Fed Faiz Artışı Beklentisi
- 19 Kasım Perşembe günü, Fed'in son toplantısının tutanakları açıklandı ve Aralık ayı için bir faiz artışı sinyali alındı.
- Piyasalar bu fikre alışmış durumda, dünya borsaları yükseldi ve Asya piyasalarında yükseliş devam ediyor.
- Türkiye borsası açılış beklentilerinin pozitif olduğu halde, içeride nispeten bekle-gör havası var ve yeni kabineye ilişkin belirsizlikler piyasayı etkiliyor.
- 01:04Para Piyasaları ve Döviz Durumu
- Dolar/TL 2,85'in altına düştü, Euro/TL 3,4 seviyesini gösterdi ve döviz sepeti 2,95'lere kadar gevşemiş durumda.
- Euro/Dolar paritesinde 1,66,70'ler görüldü ve doların değer kaybettiği izlendi.
- Altın fiyatları dolar dışarıda değer kaybettiği için hafif yükseldi ve 1766 dolara kadar çıktı.
- 02:21Fed Faiz Artışı Beklentisinin Piyasa Tepkisi
- Prof. Dr. Özgür Demirtaş'a göre, Fed'in tutanakları beklenenden daha yumuşak olduğu için piyasada hafif bir rahatlama söz konusu.
- Fed'in Haziran ayında faiz artırması gerekiyordu ancak yapmadı ve bu durum ekonomide aşağıya doğru bir döngünün başladığını gösteriyor.
- Matematik hesabı yapıldığında, bir dahaki yıl içerisinde iki toplantıda bir artırım yapsa faizler %1,5'e kadar çıkabilir, bu Türkiye için büyük bir problem değil.
- 04:29Para Politikası ve Gelecek Beklentileri
- Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkeler geçmişte yaptıkları hatalara devam ederlerse yeni bir parasal genişleme bile gelebilir.
- Dallas Fed'in yeni başkanı Kaplan, para politikasında büyük olasılıkla bir süre daha genişlemeci olmaya devam edilmesine ihtiyaç var gibi bir ifade kullanmış.
- Amerika'da otomatik faiz kararı tartışılıyor ve Yalın Fed başkanı bu tasarı onaylanırsa Amerikan halkının büyük acılar çekeceğini belirtmiş.
- 06:37Merkez Bankaları ve Ekonomik Durum
- Merkez bankalarının sözlü yönlendirme gücünün elinden alınmaması gerekiyor çünkü merkez bankaları yılda bir tane agresif hareket yapsalar bile yılın geri kalan aylarında sözlü yönlendirme yapıyorlar.
- 1994 yılında dünyadaki toplam milli gelir 28 trilyon dolar iken, 2015'e gelindiğinde 78 trilyon dolara çıkmış, yıllık ortalama %5'lik büyüme olmuş.
- Aynı dönemde dünyanın borcu 40 trilyon dolardan 225 trilyon dolara, merkez bankalarının bilançoları ise 2,1 trilyondan 21 trilyon dolara çıkmış, yani milli gelir %5 artarken borçlar %9 büyümüş.
- 09:11Türkiye'nin Ekonomik Öngörüler
- Konuşmacı, Türkiye için kısa vadede olumlu, uzun vadede ise olumsuz bir öngörü sunuyor.
- Kısa vadede enerji fiyatları düşmesi, Avrupa Birliği'nden gelecek parasal genişleme ve Avrupa'daki zenginleşme Türkiye'ye fayda sağlayabilir.
- Orta ve uzun vadede Türkiye'nin yapısal reform yapması gerekiyor, aksi takdirde sürekli problemlerle karşılaşacak.
- 10:19Yapısal Reformun Önemi
- Yapısal reform, kurumların bağımsız, güçlü ve tarafsız olması anlamına geliyor.
- Türkiye kişilere bağlı bir ülke iken, gelişmiş ülkeler bağımsız kurumlara bağlı.
- Türkiye reformlarla yüksek gelir grubuna geçmek durumunda ve bu konuda bir yol haritası ortaya konacak.
- 12:14Asgari Ücret ve Ekonomik Sorunlar
- Asgari ücret artışı kısa vadede vatandaşın cebine giren para artıracak, ancak işverene yük de artacak.
- Türkiye'de fakirlik, alt gelir grubu ve açlık sınırının altında olan insanlar var, ancak bu sorunun çözümü sadece ücret artışı değil.
- Türkiye'nin yapması gereken uzun vadede sürdürülebilir bir çözüm bulması, bu da devletin büyümesi veya emirle faiz ve ücret artışı değil.
- 13:42Ekonomik Refah ve Verimlilik
- Bir ülkenin refah seviyesi ve verimliliği arasındaki ilişki emirle değiştirilemez, bunun iki yolu vardır: verimliliği artırmak veya refah seviyesini düşürmek.
- Türkiye'de asgari ücreti iyileştirmek için Türkiye'ye yatırım çekmek gerekiyor.
- Türkiye'nin risk primini indirmek için kurumları bağımsızlaştırarak ve adaleti şeffaflaştırarak çalışılmalı.
- 14:41Faiz ve Yatırım
- Yüksek faizlerle kimse yatırıma gelmez, faizi tek haneye indirmek gerekiyor.
- Faizi düşürmenin yolu merkez bankasına emir vermek değil, riski düşürmek.
- Türkiye'nin yıldız ülke olması ve yatırım çekmesi için genç nüfusu ve iyi eğitimle yükseliş sağlanmalı.
- 15:52İşsizlik ve Eğitim
- Türkiye'de üç milyonu aşan işsizlerin altıyüz binden fazlası üniversite mezunu.
- Türkiye adet ile, miktar ile kaliteyi karıştıran bir ülke, önemli olan kalite.
- Türkiye'nin yatırım çekebilmesi için kaliteli mühendislerin adedi artmalı, bu kısır döngüyü kırmanın yegane yolu radikal yapısal reformlar.