Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Melis Hazal Karagöz tarafından sunulan, iktisatçı Mahve Eğilmez, CNNB genel yayın yönetmeni Servet Yıldırım ve Info Yatırım genel müdür yardımcısı Ergün Tekkül gibi ekonomi uzmanlarının yer aldığı bir ekonomi programıdır.
- Program üç saat sürmekte olup, dört ekonomi bölümü, bir saat piyasa değerlendirmesi ve dünya haberleriyle sonlanmaktadır. Ana konular arasında Merkez Bankası'nın faiz kararları, Türkiye'nin enflasyon durumu, işsizlik oranları, konkordato talepleri ve Jackson toplantısı gibi ekonomik konular yer almaktadır. Ayrıca programın ilk bölümünde Güngör Uras'ın ekonomi anlatım tarzı ve yazıları hakkında anılar paylaşılmaktadır.
- Programın son bölümünde Amerika Merkez Bankası'nın (Fed) faiz politikaları ve Türkiye ekonomisi için olası etkileri tartışılmakta, son olarak Türkiye'nin voleybol milli takımlarının başarıları hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:01Program Tanıtımı
- Melis Hazal Karagöz, üç saat boyunca keyifli bir kuşak hazırladıklarını belirtiyor.
- Program dört ekonomi ile başlayacak ve iktisatçı Mahve Eğilmez ile CNBC'ye genel yayın yönetmeni Servet Yıldırım'la ekonomi ve hayat hakkında sohbet yapılacak.
- Bir saat boyunca Info Yatırım genel müdür yardımcısı Ergün Tekkül ile yatırım araçları değerlendirilecek ve program dünyadan haberlerle nokta alacak.
- 01:15Programın Başlangıcı ve Güngör Uras'ın Anısı
- Program, ekonomi konusuyla başlıyor ve Çarşamba günü Servet Yıldırım ve Mahve Eğilmez ile birlikte yeni bir program yapılacak.
- Güngör Uras, ekonomiyi halka sevdirmesiyle tanınan bir gazeteci olarak anılıyor.
- Ekonomi çok terimsel ve profesyonel bir dünya olmasına rağmen, onu halka indirebilmek büyük bir başarıdır.
- 02:09Güngör Uras ile Anadolu Gezileri
- Servet Yıldırım ve Mahve Eğilmez, Güngör Uras ile birlikte Anadolu'da çeşitli programlar düzenlemişlerdir.
- En az 25-30 şehre gitmişler ve her şehirde sanayiciler ve oda başkanlarıyla Türkiye ekonomisi ve şehir sorunları konuşturmuşlardır.
- Güngör Uras ile birlikte şehirlerde fabrika ve işyeri ziyaretleri yapmışlardır.
- 03:30Güngör Uras'ın Merakı ve Ekonomi Anlayışı
- Güngör Uras, otobüste zeytin ağaçlarına bakarak zeytin hasadı ve zeytinyağı gelir hesabı yapardı.
- Ekonomi konusunda son derece meraklı bir insandı.
- Ekonomi yazılarını keyifli bir şekilde yazabilmesi ve "Ayşe teyze ne yapsın?" sorusunu cevaplaması onun üslubunun önemli özellikleriydi.
- 05:00Güngör Uras'ın Ekonomi Hikayeleri
- 2018'de yazdığı "Denizin Durumu Ne Olur?" başlıklı yazıda, denizci ve kaptan hikayesiyle ekonomiye bakışını anlatmıştır.
- 1998'de yazdığı "İş Hayatı Bir Denize Benzer" hikayesinde, dalgalı denizde gemiyi yüzdürmenin önemini vurgulamıştır.
- 2012-2014'te yazdığı "Dolar Bir Lira Almış Tartışması" yazısında, dolar fiyatı hakkında söz söylemenin tehlikeli olduğunu belirtmiştir.
- 08:05Ekonomik Kriz ve Çözüm Önerileri
- 2001 krizin ortasında yazdığı "Ömür Biter, Yol Bitmez" yazısında, Türkiye'nin ekonomik krizlerle karşılaşmasının normal olduğunu ve bu durumun sonunda ölüm olmadığını, sadece fakirlik olduğunu belirtmiştir.
- 2018'de yazdığı "Çözüm İçin Paket Nası" yazısında, darboğazdan çıkma deneyimlerinden yararlanmanın önemini vurgulamıştır.
- Amerika'da enflasyon olsa bile paket gerekli olmadığını, Türkiye'nin ise yapısal sorunları nedeniyle paket gerekli olduğunu belirtmiştir.
- 10:16Güngör Uras'ın Diğer Yazıları ve Etkisi
- "Çengelköy Mü Japon Mu" ve "Oyak'dan Gelmiş Bir Enginar" gibi yazılarında, günlük hayattaki konuları ekonomi bağlamında anlatmıştır.
- Dondurma gibi günlük ürünlerin içeriğini incelerken, insanlara ufuk açıcı bilgiler sunmuştur.
- Güngör Uras'ın tarzı, zor konuları basitleştirerek anlatmasıyla öne çıkmıştır ve bu özelliği, ekonomi konularını herkesin anlayabileceği şekilde aktarabilmesiyle önemli olmuştur.
- 12:21Merkez Bankası'nın Faiz Kararı
- Merkez Bankası'nın faiz kararı sabit bırakıldı ve metinde sıkı para politikasının vurgusu devam edecek.
- Faiz indirimi yaratacak ifadelerden olabildiğince bir süre daha kaçınılmış.
- Bu dönem henüz faiz indirme dönemi değil, enflasyon düşme eğilimine girdi ancak bu baz etkisiyle büyük ölçüde oluşan bir iniş.
- 13:26Enflasyon Beklentileri ve Faiz İndirimi
- Ağustos verisi Eylül ayında gelecek ve enflasyon %50-52 civarına inecek, Eylül verisi geldiğinde Ekim başında %45-50 aralığında olacak.
- Faiz indirimi Eylül veya Ekim'de olabilir, Ekim daha mantıklı olabilir.
- Carry trade'den ciddi faiz kayıpları olsa dahi, faiz indirimi konusunda acele etmemek gerekiyor.
- 15:23Enflasyonun Karmaşıklığı
- Yaşadığımız enflasyon şoku öncekilerden çok farklı, ortada bir fiyat anarşisi var ve fiyatlar oturmadı.
- Fiyatların değer ölçme niteliği kaybı yaşanıyor, insanların kafasında fiyat mukayeseleri kayboldu.
- Fiyat anarşisinin ortadan kalkması ve beklentilerin oturması gerekiyor.
- 18:36Enflasyonun Çözümü ve Yapısal Reformlar
- Enflasyon sorununu çözmek için sadece para politikası yeterli değil, yapısal reformlar ve itibar kazandırıcı işler de gerekiyor.
- Bu enflasyonu belli politikalarla büyüdük, normale dönmesi kolay olmayacak ve birkaç yıl alacak.
- Enflasyonun düzelmesi sadece para politikası ile değil, maliye politikası ve kamu harcamalarındaki esrafa da vurgu verilmesi gerekiyor.
- 19:52Carry Trade ve Ekonomik Bağımlılık
- Türkiye %10-13 aylık faiz ödüyor dolara, bu durum sürdürülebilir değil.
- Yüksek cari açık ve ekonomiyi büyümek için yabancı para ihtiyacı varsa, ekonomi başkasının insafına kalmış demektir.
- 2001 krizinden sonra Türkiye yapısal reformlara girdi ve yabancı sermaye geldi, bugün de benzer reformlar yapılsa daha fazla yabancı sermaye girer.
- 21:44Merkez Bankası Faiz Kararı Sonrası Değerlendirmeler
- Morgan Stanley, Merkez Bankası'nın şahin bir sürpriz yaptığını ve faiz indirimi için aceleci davranmayacağını belirtti.
- City, Kasım ayına kadar faizde değişikliğe gitmeyeceğini vurgulayarak seneye yüzde kırkbeş civarında bir faizle kapatabileceğini söyledi.
- Tim Eş, 2025'in ilk çeyreğinin faiz indirimi için iyi bir zaman olabileceğini, enflasyonun tek haneli rakamları 2026 gibi görülebileceğini belirtti.
- 24:12Enflasyon Tahminleri ve Beklentiler
- Bu yıl yıl sonu enflasyon hedefi tahmini yüzde 138 seviyesinde, 2025'te yüzde 14, 2026'da yüzde 9 seviyesi öngörülüyor.
- Morgan Stanley yıl sonunda manşet enflasyonun yüzde 42,40 seviyesine düşeceğini, City'in ise yüzde 45 seviyesinde olacağını öngörüyor.
- Merkez Bankası'nın tahmin aralığı 42 civarında olup, bu hedef gibi kabul ediliyor.
- 26:31Enflasyon Hedeflerinin Gerçekleşmesi İçin Gerekli Önlemler
- Cevdet Akçay'ın tahminine göre enflasyon 30-35'e gelip takılması ciddi bir tehdit olarak görülüyor.
- 14'e inmesi için sadece faiz yükseltmesi yeterli olmayacak, daha düşük büyüme ve sermaye girişi gerekiyor.
- İhracatçı kesim üzerinde baskı var, iflaslar ve konkordatta artışı var, özellikle orta ölçekli sanayide rahatsızlık hissediliyor.
- 29:22İşsizlik ve Genç Nüfus Durumu
- 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfus işsizlik oranı önceki çeyreğe göre 0,40 puanlık bir artış kaydetmiş, yüzde 16,30'e yükselmiş durumda.
- 15-34 yaş genç kesimden tam 6,30 milyon kişi ne okuyor ne çalışıyor.
- 15-29 yaş için ne okuyan ne de çalışan gençlerin oranı yüzde 24,30, geçen yıl dört gençten biri işsiz durumundaydı.
- 32:02Konkordato Taleplerinin Artışı
- Konkordato takip sitesinden edinilen verilere göre geçen yıl toplam 1516 konkordato talebi olmuş, 2024'ün ilk yedi ayında ise bu rakam 1554 seviyesine ulaşmış.
- Para politikası ve kredi politikasının sıkılaşması sonucu krediye ulaşmanın hem maliyetli hem de zorlaştığı belirtiliyor.
- Ekonomide hem hızlı büyüme, hem düşük işsizlik ve hem de yüksek enflasyon aynı anda sağlanamaz, bunun için beklentilerin iyi olması gerekiyor.
- 35:49Jackson Hole Toplantısı
- 22-24 Ağustos tarihlerinde Jackson Hole toplantısı düzenlenecek ve özellikle Cuma günü Fed Başkanı Powell'ın açıklamaları takip edilecek.
- Jackson Hole, Amerika'nın Waoming eyaletinde küçük bir dağ kasabası olup, dünya ekonomisine yön veren 40-60 kişi tarafından her yıl Ağustos'un son Perşembe günü ziyaret ediliyor.
- Toplantıda görünen yüzü ve görünmeyen yüzü olmak üzere iki farklı etkinlik düzenleniyor; görünmeyen yüzde öğle, akşam yemekleri ve çay-kahve buluşmalarında konuşulanlar kayıt dışı kalıyor.
- 37:26Jackson Hole'nin Önemi
- Jackson Hole'de konuşulan konular genellikle kayıt dışı kalıyor ve herkesin merak ettiği bu kayıt dışı kısmından gelen mesajlar önemlidir.
- 2021'de yüksek enflasyondan nasıl inileceği konuşulmaya başlanmış, ancak Fed başkanı enflasyonun geçici bir durum olduğunu söylemiş ve tehlikeyi görememiş.
- Türkiye'de de benzer bir durum yaşanmış, Fed doğru kararı almış ancak 6-8 ay geç kalarak enflasyonun artmasına izin vermiş.
- 38:49Amerikan Merkez Bankası'nın Faiz İndirimi Beklentisi
- Amerika'da Eylül ayından itibaren faiz indirimi beklentisi ciddi bir tahmin olarak masada duruyor ve bu beklenti %67-70'e yaklaşmış durumda.
- Tahmincilerin %65'i faiz indiriminin 25 baz puan olacağını, %35'i ise 50 baz puan olacağını tahmin ediyor.
- Routerin anketine göre yıl sonuna kadar üç defa 25'lik faiz indirimi olacak ve her toplantıda bir indirim olacak.
- 39:57Faiz İndiriminin Ekonomik Etkileri
- Amerikan Merkez Bankası'nın faiz indirimi süreci, faiz farkını kapatıp borçlanma maliyetlerini düşürerek ekonomileri rahatlatacak.
- Firma bilançolarında büyük sorun olmadığı ve büyüme hala iyi olduğu belirtiliyor.
- Dolar endeksinin düşmesi ve Euro'nun değerlenmesi Türkiye için olumlu bir durum olabilir çünkü ihracat ve turizm gelirlerinin önemli kısmı Euro ile gerçekleşiyor.
- 41:28Fed Yetkililerinin Açıklamaları
- Fed Grow Güvencesi Michelle, %2 hedefine doğru sürdürülebilir bir şekilde düşmeye devam etmesi durumunda federal fon oranının kademeli olarak düşürülmesine uygun olabileceğini belirtmiş.
- Minneapolis Fed Başkanı Qashqai, zayıf istihdam verileri dolayısıyla Eylül ayında faiz indirimine açık olduğu sinyalini vermiş.
- Amerikan Merkez Bankası hem büyüme, hem işsizlik, hem enflasyon üçünü birden gözeten dengeli bir merkez bankası olarak tanımlanıyor.
- 43:45Volatilite ve Ekonomik Düzeltme
- UBS stratejisi, volatilitedeki artışın büyük bir aşırı tepki olduğunu ve ileride daha fazla oynaklık beklediklerini belirtmiş.
- 2000 ile 2023 arasında dünyanın gayri safi yurtiçi hasıla 50 trilyon dolardan 105 trilyon dolara çıkmış, bu da daha çok türev ürünler ve sanal şeylerle yaratılmış bir olay.
- Dünyada en ufak bir sallantıda insanlar maddi bir şey görmek ister ve panik başlar, ancak dünya eskiden olsa bu kadar çabuk toparlanamazdı.
- 45:45Voleybol Başarıları
- U20 voleybol milli takımımız Avrupa şampiyonu oldu ve İtalya'yı mağlup etti.
- U17 voleybol milli takımımız da İtalya ile karşılaşacak ve ilk sekize kalma şansı var.
- Türkiye kadın voleybol ülkesi olarak tanınıyor, erkekler bu kadar başarılı değil.