• Buradasın

    Türkiye'de Vergi Kaçakçılığı ve Kişisel Veri Güvenliği Tartışması

    youtube.com/watch?v=EzxrpId_SJo

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Füsun Sarp, Nebil ve Mustafa Güler'in sunuculuğunu yaptığı bir haber programıdır. Programda Prof. Dr. Oğuz Ayan, Dr. Nedim Türkmen gibi iktisatçı ve vergi uzmanları ile İyi Parti milletvekili Ümit Dikbayır konuk olarak yer almaktadır.
    • Video, iki ana konuya odaklanmaktadır: İlk bölümde Pandora Belgeleri, vergi cennetleri ve offshore şirketler konusu ele alınırken, ikinci bölümde enflasyon ve kişisel veri güvenliği tartışmaları yer almaktadır. Programda Rönesans Holding'in vergi cennetlerine 220 milyon dolar aktarma olayı, Türkiye'nin vergi sistemi ve ekonomik eşitsizlik sorunları incelenmekte, ardından enflasyon rakamları ve e-Nabız sistemi ile ilgili sağlık verilerinin korunması tartışılmaktadır.
    • Programda ayrıca vergi kaçırmanın yasal olmasına rağmen halkın dolaylı vergiler üzerinden bu eksikleri karşıladığı, Türkiye'de kurumlar vergisinin uygulanmaması, kişi başına düşen gelirin azalırken milyarder sayısının artması ve sağlık verilerinin yasal altyapısız bir şekilde toplanması gibi konular da ele alınmaktadır.
    00:13Pandora Belgeleri ve Offshore Meselesi
    • Pandora Belgeleri, 12 milyon belgeyi içeren ve uluslararası bir gazetecilik ağı tarafından iki senelik bir araştırmadan sonra ortaya çıkarılan önemli bir dosyadır.
    • Bu belgeler, vergi cennetlerine kaçırılan paraları, liderlerin, şirketlerin, sanatçıların ve sporcuların gizli servetlerini göstermektedir.
    • Araştırma, 107 ülkede 600 gazeteciyle birlikte yürütülen Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu tarafından yapılmıştır.
    03:15Türkiye'deki Pandora Belgeleri
    • Rönesans Holding, Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı inşa eden ve Türkiye'den çok sayıda ihale kazanan şirketlerden biridir.
    • Belgelere göre, Rönesans Holding'in kurucusu Erman İlıcak'ın annesi Ayşe İlıca, paravan şirketler aracılığıyla vergi cennetlerine 210 milyon 736 bin dolar aktarmıştır.
    • Bu paranın vergi cennetlerine aktarılmasaydı, Türkiye Hazine'ye yaklaşık 750 milyon Türk Lirası vergi ödenecekti.
    06:01Rönesans Holding ve Vergi Cennetleri
    • Ayşe İlıca, vergi cennetlerinden çıkarılan bu şirketler üzerinden 105 milyon dolarlık bir bağış yapmış, ancak bağışın kime yapıldığı bilinmemektedir.
    • Rönesans Holding'in sahibi Erman İlıcak, 2015'ten bu yana deklare ettiği şahsi servetini 2,1 milyar dolardan 4,40 milyar dolara yükseltmiştir.
    • Pandora Belgeleri, 12 milyon belgeyi içeren ve boyutu 3 terabayt'ı bulan, sızdırılan en büyük dosyadır.
    07:43Vergi Kaçakçılığı ve Toplumsal Sorumluluk
    • 2007 yılında Pelin Ünker'in Paradise Papers (Cennet Belgeleri) adlı araştırması, vergi cennetlerine yönelik bir yazının konusu olmuştu.
    • Gerçeklerin ortaya çıkması ve toplumun neyle karşı karşıya olduğunu anlaması önemlidir, gazeteciler topluma karşı görevlerinden geri adım atmamalıdır.
    • Türkiye'de 20 yıllık iktidarın karşısındaki muhalefet, bağımsız uzmanlar ve aydınlar, iktidarın yanlışlarını ortaya koyma konusunda önemli rol oynamaktadır.
    10:55Vergi Kaçakçılığının Nedenleri
    • Offshore şirketler sadece vergiden kaçmak için değil, servetleri koruma altına almak için de kullanılmaktadır.
    • Demokratik olmayan ülkelerdeki siyasetçiler, bir gün ülkesinden kaçmak durumunda kalırsa servetlerini güvence altına almak için offshore şirketler kullanmaktadır.
    • Türkiye'de de ekonomik kriz beklentisi içindeki iş adamları, servetlerini korumak için yurt dışında varlık biriktirmektedir.
    14:51Türkiye'deki Vergi Sistemi ve Offshore Para
    • Türkiye'de vergiden kaçınmak için yurt dışına para çıkarmanın gereği yoktur çünkü sermaye kesimi zaten vergiyi ödememektedir.
    • Ücretlilerin milli gelirdeki payı %29'a düşmüş, gelir vergisi payları %60'nın üzerinde iken, ücretliler dışındaki kesimler milli gelirin yaklaşık %70'ini alıp vergilerin sadece üçte birini ödüyorlar.
    • 2015 yılı finansal gizlilik endeksine göre offshore'larda dünyada 21-32 trilyon dolar para bulunmakta, Türkiye'nin payı %1'in altında (%0,12) iken Amerika'nın payı %20'lerin üzerinde.
    17:35Vergi Cennetleri ve Kanun Uygulanması
    • Türkiye'de Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre vergi cennetlerine ödeme yapıldığında %30 stopaj yapılması gerekmektedir.
    • Bakanlar Kurulu yeni sistemden sonra vergi cennetleri listesini yayınlamamaktadır, bu da kanunun uygulanmasını engellemektedir.
    • Avrupa Birliği'nin, OECD'nin ve IMF'in vergi cennetleri listeleri vardır, bu ülkelerin sayısı dünyada 32-34 arasında olup, Türkiye de Avrupa Birliği'nin gri listesindedir.
    18:27Vergiden Kaçınma Sistemi
    • İş adamları, maliyetlerini şişirerek vergi tasarrufu sağlayabiliyor ve bu paraları offshore firmalarda park edebiliyorlar.
    • Vergiden kaçınma, yasal bir yöntem olmasına rağmen, Türkiye'de yaklaşık kırk milyar dolarlık bir sistem haline gelmiş durumda.
    • Bu sistemde, para yurtdışına gönderildiğinde ve oradan başka bir yere gittiğinde izini sürmek zor olabilir, ancak büyük meblağların izini takip etmek mümkün.
    21:36Rönesans Holding Örneği
    • Rönesans Holding, Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Mit Yerleşkesi, Yargıtay ve Hava Harp Okulu gibi projelerde yer alan bir şirket.
    • Bir yılda 210 milyon doları vergi cennetine aktardığı görülmüş, bu meblağın bugünkü karşılığı 1 milyar 874 milyon TL'dir.
    • Bu durumda ödenmeyen 750 milyon lira vergi, diğer vatandaşlar tarafından ödenmiş oluyor.
    23:10Türkiye'deki Vergi Sistemi
    • Türkiye'de dolaylı vergiler %70'ye ulaşmış durumda ve bu sayede herkes vergi mükellefi oluyor.
    • Gelir düzeyi yükseldikçe dolaylı vergilerin yükü küçüldüğü için zenginlerin vergi yükü daha az oluyor.
    • Türkiye'de gelir ve kurumlar vergilerinde artan oranlı bir yapıya kavuşması gerekiyor, ancak birçok istisna ve muafiyet sayesinde sermaye kesimi yasal olarak korunuyor.
    25:04Vergiden Kaçınmanın Etkileri
    • Ödenmeyen vergiler genellikle dolaylı vergi olarak yansıyor ve fiyatlar üzerinden de hissediliyor.
    • Türkiye'de kişi başına düşen milli gelir 2013'te 12.500 dolardan 8.500 dolara düşmüş, ancak milyarder sayısı artmış.
    • Vergicilikte kolaylıklar ve siyasi iradenin eksikliği nedeniyle bu sorun devam ediyor, iktidarın sermaye iktidarı niteliğinde olması bu durumu daha da zorlaştırıyor.
    28:50Türkiye'nin Vergi Sistemi ve Ekonomik Sorunları
    • Türkiye'de dolaylı vergiler üzerine kurulu bir sistem var, gelir vergisi beyan esasına dayanmasına rağmen toplam gelir vergisinin sadece %5'i beyanname ile alınmış.
    • İlk sekiz ayda gelir vergisinde ücretlilerin payı %79'a çıkmış ve bu sistem gittiği yere kadar götürülecek.
    • Türkiye'de vergi gelirleri harcamalara yetişemiyor, her tahsil edilen 5 liranın 1 lirası faize gidiyor ve sürekli döviz cinsi borçlanma yaşanıyor.
    30:26Para Takip Sistemleri ve Kayıt Dışı Ekonomi
    • Türkiye'de parayı takip eden, vatandaşın varlığını kontrol eden bir sistem zorunlu olarak gelecek, siyasetçilerin varlık farkından vergi talep edilecek.
    • Amerika ve Avrupa Birliği ülkeleri paraları takip ediyor, hamilelik ekonomisi yok, kart kullanımı var ve herkesin harcamaları kayıtta.
    • Türkiye'de bilinçli bir tercih olarak kayıt dışı ekonomiye dayalı büyüme modeli var, para hareketlerini görmemek ve paraların kolayca yurtdışına gitmesini sağlamak isteniyor.
    33:53Vergi Cennetleri ve Offshore Hesaplar
    • Vergi cennetleri (örneğin Jersey) paraları offshore'larda tutmuyor, hesaplar İsviçre'de veya başka yerlerde oluyor, komisyon geliri elde ediyorlar.
    • Liderler offshore cennetlerini seviyorlar sadece vergi kaçırmak değil, serveti koruma altına alma amacı da var.
    • Kendi ülkenizde her zaman risk altındasınız, güvenli limanlarda tutmakta fayda var, bu nedenle liderler bu sistemleri tercih ediyorlar.
    36:16Pandora Belgeleri ve Medya Davranışları
    • 177 ülkeden 600 kadar gazeteci bir araya gelip 12 milyon belgeyi inceliyor ve bu büyük bir haber.
    • İktidara yakın medya bu haberin üzerine çok gitmiyor, bu durum soru işareti yaratıyor.
    • İktidarın nimetlerinden nemalanmış kişiler konuşmaktan kaçınıyor olabilirler.
    37:51Offshore Hesaplar ve Vergi Kaçışı
    • Konuşmacı, rakamlar ortaya çıktığında şaşırıldığını ve bu konunun kısa sürede unutulduğunu belirtiyor.
    • Kılıçdaroğlu'nun Man Adası'dan bahsetmesi ve tazminat davası ile karşı karşıya kalması bu sürecin hatırlatıcı olduğunu söylüyor.
    • Beşli çete olarak adlandırılan beş müteahhitin her ihaleyi etrafında dolaşması ve sırayla ihaleleri alması, bir düzen sorgulaması getirdiğini belirtiyor.
    39:14Siyaset ve Zenginleşme
    • Türkiye'de ve dünyanın bazı ülkelerinde siyasetin zenginleşme aracı olduğu, siyaseti destekleyenlerin devleti soyarak zengin olduğu belirtiliyor.
    • İşbirliği içinde bir şeyler yapıldığında herkesin nemal olduğu, bu durumun sadece bugüne özgü değil geçmiş zamanlarda da olduğu vurgulanıyor.
    • Para insanları bozduğunu, offshore hesaplar gibi şeylerin ortaya çıktığını ve bunlarla mücadele edecek bir siyasi iradenin oluşması gerektiğini söylüyor.
    41:57Vergi Kanunu ve Uygulanamama
    • 2006 yılında vergi kanunundaki değişiklikle vergi cenneti ülkelerin listelenmesi gerekiyor, böylece offshore kullananların %30'luk payları vergi olarak alınabiliyor.
    • 15 senedir vergi cenneti ülkelerin listelenmesi yapılmadığı için bu kanun uygulanamıyor.
    • Rönesans Holding ile ilgili 200 milyon doların offshore hesaplarıyla götürüldüğü, TL karşılığı 1.874.392.528,92 lira olduğu belirtiliyor.
    43:00Eylül Ayı Enflasyonu
    • Eylül ayı enflasyonu %1,25 artarak yıllık enflasyon %19,58'e yükseldi.
    • TÜİK verilerine göre eylül ayında yıllık çekirdek enflasyon %16,98 oldu.
    • Yılın en yüksek artışı %28,8 ile gıdada, eylül ayında fiyatı en çok artan ürün ise %33,72 ile kömür oldu.
    46:02Enflasyonun Gerçek Yansımaları
    • TÜİK verilerinin sokağın enflasyonunu yansıtmadığı tartışılırken, DISCAR emekçinin gıda enflasyonunu %37-40 civarında notladı.
    • İyi Parti milletvekili Ümit Dikbayır, aynı alışverişin bir ay önce 795,84 TL, bir ay sonra 808,66 TL olduğunu belirterek enflasyonun hissedileni daha fazla olduğunu söyledi.
    • Dikbayır, TÜİK'i gerçek rakamları ortaya koyması gerektiğini ve vatandaşın satınalma gücünün gitgide düştüğünü belirtti.
    48:05Fiyat Artışı ve Enflasyon
    • Altışar liradan altmışyedi liraya zam gelmiş, yüzde dokuz civarında bir artış olmuş.
    • Pazarcılar mazot, ilaç ve gübre fiyatlarının pahalılaşması nedeniyle fiyatları yükseltmek zorunda kalmışlar.
    • Market alışverişinde aylık artış oranı, Ağustos ayında 795,84 TL harcanırken, Eylül ayında 808,66 TL harcama yapılmış, bu da bir virgül ellisekiz enflasyon oranını gösteriyor.
    50:04Market Kredileri Tartışması
    • Büyük marketlerde gıda kredisi tanıtımı yapıldı, ancak gıda ürünlerinin kredi kapsamına dahil edilmesi tartışmalara neden oldu.
    • Bazı marketlerde alışveriş kredisi verilmeye başlandı, bazı marketlerde 20 bin, bazılarında 40 bin liraya kadar kredi alınabiliyor.
    • Kredi paketi tanıtımında gıda ürünleri görselde yer alırken, kredinin alkollü içecekler, tütün, GSM TL yükleme, kuyum, mobilya ve bitki reyonlarını kapsamadığı belirtildi.
    54:30E-Nabız Veri Sızıntısı Tartışması
    • Sağlık Bakanlığı'nın E-Nabız sistemine sızıldığı ve bilgilerin para karşılığında satışa çıkarıldığı iddiaları ortaya atıldı.
    • Veri sızıntısı olayında, çalınmış şifrelerle E-Nabız'a girilip profillerin çekilip sunulduğu yorumu yapıldı.
    • Sağlık tarafındaki kişisel verilerin çok önemli olduğu ve insanları zor durumda düşürebileceği vurgulandı.
    57:57Kişisel Verilerin Kategorileri ve Korunması
    • Kişisel veriler, kişinin tüm bilgilerini kapsar ve yasada üç kategoriye ayrılır: genel kişisel veriler, özel nitelikli kişisel veriler (sendika, siyasi bağlantılar, dini kanaatler) ve sağlık ve cinsel hayatla ilgili veriler.
    • Sağlık ve cinsel hayatla ilgili veriler, özel nitelikli kişisel verilerin en temel çekirdeğidir ve sadece kanunda belirtilen sebeplerle ve sır saklama yükümlülüğü altındaki kişilerle paylaşılabilir.
    • Veri işleme beş temel ilke vardır: veri işlemeyi minimum düzeyde tutmak, amaca uygun ve ölçülü olarak veri işlemesi gerekir.
    59:55E-Nabız Sistemi ve Sakıncaları
    • Türk Tabipleri Birliği ve Türk Diş Hekimleri Birliği, uzun süredir sağlık verilerinin merkezi düzeyde tutulmasındaki olası sakıncalara dikkat çekmektedir.
    • Eski sistemde hastanelerde hasta dosyaları tutulurken, yeni sistemde tüm sağlık kuruluşlarındaki verilerin merkezi bir yerde toplanması ve kişinin ismiyle tutulması istenmektedir.
    • E-Nabız sisteminde sağlık verilerinin çalınması veya paylaşılması ihtimali vardır, örneğin İstanbul Büyükşehir Belediye seçimlerinde psikolojik ilaçların kullanılması gibi verilerin paylaşılması.
    1:02:09Veri Güvenliği ve E-Nabız Sistemi
    • 2013 yılında Devlet Denetleme Kurulu'nun raporunda, kurumların verilerin korunması konusunda sıkıntılı bir durumda olduğu belirtilmiştir.
    • Sağlık verisi gibi değiştirilmesi imkanı olmayan verileri tek bir merkezde toplamak büyük bir sakıncadır, verilerin çalınması veya sızması riski vardır.
    • Verileri en az yerde saklamak veya dağınık saklamak gerekir, ortaklaşa kullanılması gerekiyorsa kişiliklerden arındırılmış şekilde tutulmalıdır.
    1:04:32E-Nabız Sistemi ve Hukuki Durum
    • Kişisel sağlık verilerinin rahatlıkla paylaşılması büyük bir sorundur ve bunu çözmek için güvenliği sağlama konusunda sıkıntı yaşanmaktadır.
    • E-Nabız sisteminde tüm verilerin tek bir yerde toplanması, "tüm yumurtaları tek bir sepete toplamak" gibi bir tehlike yaratmaktadır.
    • E-Nabız sistemi bazıları için hoş olsa da, psikiyatri ve cinsel sağlık gibi mahrem konuların da sisteme dahil edilmesi bazıları tarafından kabul edilmemektedir, ancak şu ana kadar tüm davalarda yürütmeyi durdurma ve iptal kararları verilmiştir.
    1:07:44Sağlık Verilerinin Korunması Hakkında Yasa dışı Düzenlemeler
    • Sağlık Bakanlığı'nın çıkardığı yönetmelik, Danıştay idari dava daireleri kurulu tarafından anayasaya aykırı olabileceği düşüncesiyle Anayasa Mahkemesi'nde iptal talebinde bulunuldu.
    • Kişisel verilere ilişkin düzenlemenin, Kişisel Verileri Koruma Kurulu'nun onayını almadan veya güvenlik önlemleri belirlenmeden yapılamayacağı, bu tür düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu kararlar verildi.
    • Sağlık Bakanlığı'nın kişisel verilerin korunmasına ilişkin kurulun onayıyla çıkardığı yönetmelikte, tüm sağlık verilerinin toplanacağına ilişkin bir kural yer almamaktadır.
    1:09:10E-Nabız Sistemi ve Yasa dışı Uygulamalar
    • Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı olan yerlerin aynı zamanda Sağlık Bakanlığı üzerinden de geçerek verileri E-Nabız sistemi içerisinde paylaşması söz konusudur.
    • E-Nabız sistemi, bir proje olarak başlamış olup, doğrudan sistemi tarif eden bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
    • Temel haklarımıza ilişkin önemli bir alanın kanun dışında bir düzenlemeye tabi tutulması kabul edilmemelidir.
    1:11:21Sağlık Verilerinin Sızdırılması ve Satılması
    • Çalınan, sızan veya sızdığı iddia edilen sağlık verilerinin ilaç şirketleri, sigorta şirketleri ve insan kaynakları şirketleri tarafından satın alınabileceği belirtilmiştir.
    • Sağlık verilerinin hayatımızı etkileyen nitelikli kişisel veriler olduğu vurgulanmıştır.
    • Sağlık Bakanlığı'nın bu konuda bir açıklama yapmaması da manidar olarak değerlendirilmektedir.
    1:12:33Kişisel Verilerin Korunması İçin Öneriler
    • Sağlık verilerinin korunması için şifrelerin korunması ve her platformda aynı şifrelerin kullanılmaması önerilmektedir.
    • Şifrelerin zor ve kolay tahmin edilebilecek olmayan olması gerektiği belirtilmiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor