Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu podcast, Güldema Atabay ve Eser Karakaş'ın sunduğu bir ekonomi programıdır. Eser Karakaş İstanbul'dan bağlanarak programda yer almaktadır.
- Program, Türkiye'deki tarım sektörü ve gıda fiyatları konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. Konuşmacılar, gıda enflasyonunun nedenleri, tarım ürünlerinin tarladan tüketiciye ulaşma zincirindeki sorunlar, kooperatifçilik sisteminin önemi ve hükümetin aldığı fiyat kontrol önlemlerinin etkinliği hakkında detaylı analizler sunmaktadır.
- Programda ayrıca Türkiye'deki tarım işletmelerinin ölçek küçüklüğü, genç çiftçilerin arazilerden uzaklaşması, ithalat politikalarının üreticilere etkisi ve tarım sektörüne verilen desteklerin etkisizliği gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'nin kapsamlı bir tarım politikası geliştirmesi gerektiğini ve gıda fiyatlarının önümüzdeki dönemde düşmesinin zor olacağı görüşünü paylaşmaktadır.
- 00:22Ekonomi Gündemine Hoş Geldiniz
- Güldema Atabay ve Eser Karakaş, bu haftanın ekonomi gündemine hoş geldiniz diyerek programı başlatıyor.
- İstanbul'dan bağlanan Eser Karakaş, İstanbul'da güneşli ve soğuk hava olduğunu, baharın umutla beklenildiğini belirtiyor.
- 00:47Gıda Fiyatları ve Tarım Politikaları
- Bu haftanın gündeminde en dikkat çekici konu gıda fiyatları ve tarım fiyatları etrafında yaşanan gelişmeler.
- Hal baskınları, yeni paketler ve "gıda terörü", "hal terörü" gibi kavramlar oturtulmuş durumda.
- Sorun üretim kaynaklı olduğu ve Türkiye'de henüz tepeden bir tarım politikası olmadığı belirtiliyor.
- 01:33Hükümetin Alınan Önlemler
- Bakan Albayrak'ın açıklamasında market polisiye önlemler dışında seracılık üretiminde Ziraat Bankası'nın iki sene ödemesi, yedi yıllık düşük faiz ve devlet hazine destekli faizle yatırımlara kredi vermesi belirtiliyor.
- Enflasyonun yüzde yirmi'lerde, mutfaktaki enflasyonun ise yüzde otuz'lar kırk'lar aralığında olduğu vurgulanıyor.
- Venezuela altın ticareti konusu da gündeme getiriliyor, Türkiye'nin geçen sene Ocak'ta başlayıp Kasım ayında biten yaklaşık bir milyar dolara yakın bir ticaret yaptığı belirtiliyor.
- 03:29Gıda Fiyatlarındaki Önlemler
- Hal baskınları, cezalar, takım gösterme ve marketler üzerinde fiyat kontrolleri gibi önlemler alınmış durumda.
- Migros'ta maydanoz fiyatlarındaki detaylar dikkat çekici olmuş, geliş fiyatı, nakliye, mağaza kira bedeli ve son fiyat olarak detaylı bir şekilde verilmeye başlanmış.
- Bu tip önlemlerle seracılık gibi kış sebzelerin yetiştirildiği ana alanlarda acil kredilerin verilmesinin kısa, orta ve uzun vadede işe yarayıp yaramayacağı tartışılıyor.
- 04:37Tarım Politikalarının Değerlendirilmesi
- Eser Karakaş, Türkiye'de tarım politikasının on altı senedir yanlış olduğunu ve bunun faturasının Türkiye'nin ödediğini belirtiyor.
- Cumhurbaşkanı'nın "patlıcan terörü" ifadesini kullanması ürkütücü bulunuyor ve terörün banaalizasyonu olarak değerlendiriliyor.
- Tarım ürünlerinin tarladan toptancıya, toptancıdan İstanbul'a veya Ankara'daki tanzim satış noktalarına nasıl ulaştığı sorusu soruluyor.
- 07:07Tanzim Satışlar ve Kredi Kooperatifleri
- Tanzim satışlarda kredi kooperatifleri organize edici rol oynuyor ve belediyeye iletme görevini üstleniyor.
- Türkiye'deki gıda enflasyonu, katma değeri ağırlıklı olarak paylaşan aracılar ve marketler tarafından yaratılıyor.
- Çiftçiler ürün çıktığında stoklayacak depoları olmadığı için toptancılar düşük fiyatlardan alıp, nakliye masrafları ekleyerek marketlere ulaştırıyor.
- 08:46Tarım Sektöründeki Sorunlar
- Katma değer çiftçinin eline geçmediği için çiftçiler uzun yıllardır fakir kalıyor ve üretim maliyetleri arttığı için sürdürülemez bir yapıya kavuşmuş durumda.
- Hayvancılık ve süt ürünleri sektöründe de küçük çiftlikler var ancak kendi ürünlerini işleyebilecek kapasitede değiller.
- Türkiye'de kooperatifçilik sistemini dünya standartlarında yeniden yapılandırmak, aracıları sisteme katarak profesyonel kurumsallaştırmak gerekiyor.
- 09:44Kooperatifçilik Sisteminin Geliştirilmesi
- Kooperatifçilik sisteminde modern finansman yöntemleri kullanılmalı, profesyonel yöneticilerle çalışılmalı ve marka yaratılmalı.
- Kooperatiflerin topladığı ürünleri markayla Türkiye içinde ve dünyaya pazarlamaları, araştırma geliştirmeye fon ayırmaları gerekiyor.
- Türkiye'de tarım bitme noktasına yaklaşmış durumda ve küresel iklim değişikliği ile beraber sulama imkanlarının azalması, nüfusun artışıyla açlık tehdidi var.
- 11:20Tanzim Satış Noktalarındaki Sorunlar
- Tanzim satış noktalarında arka tarafta malları satan ve parayı tahsil eden kişiler belediye memurları olup, maaş alıyorlar.
- Bu sistemde araya devlet memurları koyulduğunda ve maaşları ödendiğinde, ürünlerin fiyatları artıyor.
- Normal pazarlama zincirinde toptancı, dağıtıcı ve market her biri yüzde 15-20 marj koyarak fiyatları şişiriyor, ancak kooperatif sistemi bu maliyetleri düşürebilir.
- 13:59Gıda Fiyatlarının Göstermelik Çabası
- Türkiye'de gıda fiyatlarını göstermelik bir çaba 31 Mart'a kadar yapılacak, ancak bu çözüm kalıcı olmayacak.
- Devlet memurlarını inşaat işçiliği yaparak fiyatları düşürme gibi çözümler, vergi yükünü hesaplamazsak geçici bir çözüm olabilir.
- Türkiye'de tarım konusunda çok az bilgi var, en son 2016 yılında TUİK'in gerçekleştirdiği bir çalışma bulunuyor.
- 15:23Türkiye'deki Tarım İşletmelerinin Durumu
- Türkiye'de 3,1 milyon tarım işletmesi bulunuyor ve bu işletmelerde genellikle tüm aile çalışıyor.
- Türkiye'de tarımsal üretim milli gelire yaklaşık 80 milyar dolar katkı sağlıyor, bu da ekonomiye %6,5-7 civarında bir katkı sağlıyor.
- Fransa'da 520 bin tarım işletmesi bulunuyor ve bu işletmeler dolar bazında Türkiye'deki üretimden daha fazla (92 milyar dolar) tarımsal üretim yapıyor.
- 17:00Tarım İşletmelerinin Boyutları ve Rekabet Gücü
- Fransa'daki tarım işletmelerinin ortalama büyüklüğü 52 hektar (yaklaşık 6 dönüm) iken, Türkiye'de 2 milyon tarım işletmesinin ortalama büyüklüğü 5 hektarın altında.
- Dünyada yaklaşık 15 hektarın altında rekabetçi bir tarımsal üretim yapmak mümkün değil.
- Tarımda maliyet fonksiyonu azalan bir fonksiyondur ve belirli bir büyüklüğe gelmeden işletmeler rekabetçi fiyatlara ulaşamıyor.
- 19:25Çözüm Önerileri ve Gelecek
- Fiyatların küresel fiyatların çok üzerinde olması sorunun özünü oluşturuyor.
- 31 Mart'a kadar devlet memurlarını sokarak fiyatları düşürebilirsiniz, ancak bu çözüm kalıcı olmayacak.
- Türkiye'de buğday temelli ürünlerde arz-talep dengesi varken, diğer ürünlerde arz oynaklığı çok yüksek ve kalite sorunu var.
- 20:21Uzun Vadeli Çözümler ve İthalat
- Arazi toplulaştırma kanunu değişmiş ancak arkası gelmemiş, bu da orta ve uzun vadeli bir çözüm.
- Kısa vadede oynak üretim ve üretmeme sorununa çözüm bulmak zor.
- İthalat kapısı 31 Mart'a kadar açılıyor, bu da yüksek olan patlıcan, biber ve domates fiyatlarını tüketici için düşürmeyi amaçlıyor.
- 22:12Tarım Sektöründe Sorunlar
- Geçen sene tam buğday üretimi sırasında ithalat kapılarının açılması üreticilere çifte darbe vurmuş, fiyatlar aşırı aşağı inmiş.
- Tarım sektöründe kısa vadeli çözümler yerine planlama ve destek gerekiyor, aksi takdirde sorunlar daha da büyüyecek.
- Genç çiftçilerin arazilerde görülmemesi ve dedelerin eski yöntemleri kullanması verimlilik sorunlarına yol açıyor.
- 23:50Türkiye'nin Tarım Durumu
- Türkiye'nin buğday üretim ve tüketiminde yaklaşık 20 milyon ton denge var, ancak toprak mahsulleri ofisinin zaman ve mekan dengesini iyi ayarlamaması nedeniyle ithal etmek zorunda kalıyor.
- Türkiye'de açlık kavramı yanlış anlaşılmamalı, insanlar aç kalmaz çünkü ekmek var, ancak protein, yeşil mal, taze C vitamini ve deniz ürünleri tüketimi dünya standartlarının altında.
- Beslenme eksikliği var, bu da spor gibi alanlarda da performans farklılıklarına yol açıyor.
- 27:18Tarım Politikalarının Sorunları
- "Hal baskınları" ve "patlıcan terörü" gibi ifadeler tarım politikalarında kullanılıyor, ancak bu ifadeler İngilizce'ye çevrildiğinde anlaşılmıyor.
- Türkiye'de köylülerin %22'si senede 55 günden az çalışıyor, bu da zenginlik üretmesini zorlaştırıyor.
- Türkiye'nin medeni kanunu İsviçre'den alınırken, tarımda miras sistemi konusunda farklı bir kantondan alınsaydı, arazilerin bölünmemesi üzerine düzenlemeler olabilirdi.
- 31:23Perakende Ticaretin Devletleştirilmesi
- Temizlik malzemeleri gibi fiyatları yüksek olan ürünlerin tanzim satışı (devletleştirilmesi) süreci başlıyor.
- Türkiye'de perakende ticaretin bir bölümü ciddi şekilde devletleştiriliyor.
- 31:49Devletleştirme ve Rekabet Sorunları
- Devletleştirme, devlet gücü kullanarak baskılamaya yönelik bir politika olarak tanımlanıyor.
- Rekabet Kurulu'na başvuru olursa, manavlar kar koymadan satış yapamadıkları için rekabet edemeyeceklerini belirtiyorlar.
- Bu politika bir sene sürerse, Türkiye'de bir kilo patlıcan yüz liraya bile çıkabilir ve perakende ticaretteki insanlar mecburen çekilecekler.
- 34:42Tarım Sektörüne Verilen Destekler
- 2008-2007 yıllarından beri tarım sektörüne verilen destekler ve teşvikler, ölçek büyütüp büyük tarım arazileri kurmak için kullanılmış.
- Bu destekler atıl kapasiteyle çalışmayan noktalara gelmiş ve ne geri bildirim ne de fizibilite çalışması yapılmış.
- Tarım ve gıda politikasına ihtiyaç var, marketlere temel gıda ürünlerinde kar-mar sınırlaması getirilebilir.
- 35:48Tarım Politikasının Önemi
- Tarım bakanı bu açıdan zayıf kalıyor, sanayi bakanı, hazine ve maliye bakanı tarımla ilgili açıklamalar yapıyor.
- Gıda fiyatları enflasyonu önümüzdeki dönemde kolay kolay aşağı inmeyecek ve bu konu uzun süre konuşulacak.
- Türkiye çok verimli topraklara sahip ve geniş tarım arazileri var, bu alanda hızlı bir sıçrama yapılabilir.