Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, emeklilik konusunda uzman olan Özgür Bey'in yer aldığı bir röportaj formatındadır.
- Videoda Türkiye'deki emeklilik sistemi ve vergi sistemi ele alınmaktadır. İlk bölümde 2008 yılında yapılan 5510 sayılı reformun emeklilik haklarına etkileri, sigortalı olanların emeklilik koşulları ve yetim aylığı hakları karşılaştırılmaktadır. İkinci bölümde ise emekli olanların kayıtlı çalışması durumunda emekli aylıklarının kesileceği, Türkiye'deki vergi sisteminin sadece gelirlere bakması ve bunun kayıt dışılığa yol açması konuları tartışılmaktadır.
- Videoda ayrıca Türkiye'deki düşük emekli aylıkları (14.469 TL) ve bunun gelecekteki emeklilik sorunlarına yol açabileceği, Avrupa'daki gelir-gider bazlı vergi sisteminin Türkiye'de uygulanmasının gerekliliği ve tüm kurallara uyan bir işletmenin maksimum 20-30 yıl sürebileceği bilgisi de paylaşılmaktadır.
- Türkiye'de Emeklilik Sistemindeki Değişiklikler
- Türkiye'de emekli kim, ne zaman, nasıl ve nereden emekli olacak konusunda sık sık değişiklikler yapılıyor.
- 8 Eylül 1999 tarihine kadar sigortalı olanlar, 9 Eylül 1999-30,4-2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar ve 2008'den sonra sigortalı olanlar farklı emeklilik koşullarına sahip.
- 2008 yılında 5510 sayılı yasayla vatandaşların elinde avucunda ne hakları varsa ellerinden alındı ve bu değişikliğe "reform" denildi.
- 00:472008 Reformunun Etkileri
- 2008 yılından sonra dünyaya gelen kız çocukları, anne veya babasından dolayı yetim aylığını 18 yaşından sonra alamayacaklar.
- 2008 yılından önce dünyaya gelen kız çocukları bu haktan yararlanabiliyor, eğitim varsa 25 yaşına kadar.
- 2008 yılından sonra sigortalı olan kişiler emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi adı altında çalışamayacaklar, emekli aylığını alamayacaklar.
- 02:51Emeklilik Koşulları ve Uygulama
- 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalı olan kadınlar 61, erkekler 63 yaşında 4600 günde emekli olabilir.
- 2021-2024 yıllarında 1961-1963 doğumlular emekli olmaya başladı.
- Emekli olmuş kişiler çalışmak istese bile sistem buna izin vermiyor, çalışsalar emekli aylıkları kesiliyor.
- 04:35Emekli Aylıklarının Durumu
- Türkiye'de emekli aylıkları çok düşük seviyede, en son 14.469 lira oldu.
- Türkiye'de yaklaşık olarak asgari ücretin altında emekli aylığı alanlar toplam emeklilerin %70'i.
- İleride emeklilik konusu Türkiye'nin en önemli konusu olacak çünkü emekli aylıklarıyla geçinemeyecek herkes çalışmak isteyecek ama çalışması yasak olacak.
- 05:41Emekli Olduktan Sonra Çalışanların Durumu
- 2008'e kadar sigortalı olmuş, emekli olmuş olan kişiler sosyal güvenlik destek primi adı altında çalışıyor ama bu primlerin kendilerine hiçbir yararı yok.
- 1990-2000 yılları arasında sigortalı olmuş ve emekli olmuş kişiler sosyal güvenlik destek primi ile çalışıyorsa devlete brüt rakamının %32,5'i şeklinde prim yatırılır.
- Emekli olduktan sonra çalışan kişilerin yatırdığı primler en azından emekli aylığına bir katkı sunabilir.
- 08:11Emekli Aylığı ve Çalışma İlişkisi
- 2008'den sonra sigortalı olup emekli olanlar kayıtlı çalışırlarsa emekli aylıkları kesilebilir.
- Emekli olduktan sonra çalışan bir kişinin emekli aylığı kesilebilir, ancak geçinemiyorsa devletin yardım etmesi gerekir.
- Türkiye'de emekli aylığı kesilmiş ve çalışan kişilere devletin yardım etmesi uygulaması bulunmamaktadır.
- 09:01Vergi Sisteminin Sorunları
- Türkiye'de devlet sadece herkesin gelirine bakarak vergi alırken, giderlerine bakmamaktadır.
- Avrupa'da herkes gelirini ve giderini beyan eder, gelir-gider farkı varsa vergi öder, yoksa devlet yardım eder.
- Türkiye'de vergi yapısı sadece gelirlere odaklandığı için insanlar kayıt dışılığa yönelmektedir.
- 11:13Sistemdeki Sorunlar ve Sonuçlar
- Türkiye'de kayıt dışındakileri yakalamak için yapılan çabalar, tüm kurallara uyan işletmelerin maksimum 20-30 yıl sürebilmesine neden olmaktadır.
- Bu sistem nedeniyle Türkiye'de esnaf ve işverenlerin çoğu kayıt dışı çalışmaktadır.