Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tunç Arslan'ın sunuculuğunu yaptığı bir röportaj formatında olup, ilk bölümde Emin Bey, ikinci bölümde ise Sayın Yılmaz adlı konuklarla Türkiye'deki emeklilik sistemi hakkında detaylı bilgiler paylaşılmaktadır.
- Video, Türkiye'deki emeklilik sistemi, aktüeryal dengeler ve aktif-pasif oranları üzerine odaklanmaktadır. Konuklar, 2024-2025 yılları arasındaki emeklilik maaşları arasındaki farklılıkları, SSK üzerinden sigortalı olanlar, kamu işçileri ve bağkurlular için %30-35'lik maaş farklılıklarını ve memurlar için farklı bir yöntem olduğunu açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca, 2024'te emekli olmanın avantajlı olabileceği, ancak 2025'te emeklilik başvurusu yapılırsa kıdem tazminatı daha yüksek olabileceği konusunda bilgi verilmektedir. Konuklar, adayların kazanç-kayıp dengesini hesaplamaları ve sosyal güvenlik müşavirinden destek alması tavsiyesinde bulunmaktadır.
- Avrupa ve Türkiye'deki Emeklilik Yaşları
- Avrupa'daki ortalama emeklilik yaşı 63,40 olarak nitelendirilebilir ve bu yaşlar 60-65 yaş arasında değişmektedir.
- Türkiye'de 1 Mayıs 2008 tarihinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası hayatımıza girmiştir.
- 2008'den sonra işe girenler için 9 yıl çalışmışsa 60 yaşında emekli olunabilir, daha az çalışmışsa her 2 yıla bir yaş olmak üzere kademeli olarak 65'e kadar çıkabilir.
- Dünyada en yüksek emeklilik yaşı Norveç'te 72 yaş olarak belirtilmiştir.
- 01:08Aktüeryal Dengeler ve Aktif-Pasif Oranı
- Aktüeryal dengeler, sistemin doğru çalışması için dört sigortalı olup sisteme para atacak, bir emekli olup primlerini kendi yatırmış olduğu primler vasıtasıyla emekli olup yiyecek şekilde çalışır.
- Aktif, sistemin içerisinde bulunup prim ödeyen kişileri; pasif ise sistemden emekli olup emekli maaşı alan kişileri ifade eder.
- OECD ülkeleri arasında 2021'de aktif-pasif dengesi 1,30 ile 2,45 arasında iken, Türkiye 1,93 üzerindeydi.
- EYT ile birlikte 2024 Temmuz bültenine göre aktif-pasif oranı 1,63'e düşmüştür.
- 03:05Aktüeryal Dengenin Düzenlenmesi İçin Öneriler
- Sistemin aktüeryal dengesinin düzen ve sürdürülebilir olması için sigortalı sayısının artırılması gerekmektedir.
- Aylık bağlanma oranının sabitlenmesi, bozulan aktüeryal dengenin düzene yeniden sağlanması için aktif sigortalıların artırılması önerilmektedir.
- Emekli olup çalışma hayatında kaldığınızda sosyal güvenlik destek primi kesilmesine rağmen emekli maaşınıza katkı sağlamaması nedeniyle işçi ve işveren arasında kayıt dışı çalışma yapılmaktadır.
- Çalıştıkça emekli maaşına katkı sağlanması ile ilgili formülizasyonlar getirilerek aktif sigortalıların artırılması sağlanabilir.
- 04:36Sistemdeki Çarpıklıklar ve Gelecek Planları
- Sistemde çarpıklık olarak, 9000 günden Bağkur'da geçmiş dönemde asgari ücret üzerinden prim ödediyseniz ama 3600 günden SSK statüsünde emekli olanın aynı maaşı alması ve bu durumun çalışanlar emekliler içerisinde huzursuzluk yarattığı belirtilmektedir.
- Mart 2023'te EYT yasasıyla 1994'ten önce işe girenlerin tamamı emekli olmuş, 1994-1999 arasında bulunan sigortalıların emekliliği yaş kaldırıldığı için onlar emekliliğe kavuşmuştur.
- Sistem zorunlu haller dışında önümüzdeki 5-6 sene emekli vermeyecek, kayıt dışını kayıt altına alarak sistem kendiliğinden rayına girmesi söz konusu olabilir.
- 05:45Hükümetin Muhtemel Düzenlemeleri
- Hükümet kanadının orta vadeli programında çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili maddeler bulunmaktadır.
- Esnek çalışma ve ev hanımlarının emekliliği ile ilgili düzenlemeler, özellikle üçte biri hazine tarafından primlerin karşılanmasıyla ilgili adımlar 2026 yılına kadar atılacak.
- 9000 günden küçük esnafın 7200 güne düşürülmesi büyük ihtimalle olacak ve tamamlayıcı emeklilik sistemi hayatımıza girecektir.
- Türkiye için 65 yaş bir üst kademe olan 67 veya daha üste çıkması öngörülmemektedir, ancak böyle bir şey olursa yasa çıktığı tarihten sonrasını kapsayacağı için bundan sonrakilerle alakalı bir durum söz konusu olabilir.
- 07:19Ev Hanımlarının Emekliliği
- Ev hanımlarının emekliliği olabilmektedir, isteğe bağlı prim olan Bakır statüsü üzerinden internetten e-devlet vasıtasıyla giriş yapıp her ayda asgari brüt ücretle 7,5 katı arasında olan bir tercih yapıp %32'lik kısmını ödedikleri takdirde primlerini sağlayabilmektedir.
- 2008 sonrasında ilk defa sigortalı olanlar için kadın erkek fark etmeksizin 9000 günden emekliliği olacak.
- Yasak koyucu küçük esnafın 9000 günden 7200 güne indirirse ev hanımlarında muhtemel olarak yine 7200 güne indirilme durumu olabilir.
- En önemli husus, üçte birlik prim kıstasının devlet tarafından, hazine tarafından karşılanacağını, hem AK Parti seçim beyannamesinde hem orta vadeli programda bunun sinyallerini verdiğini söyleyebiliriz.
- 08:37Emeklilerin Maaş Hesaplamaları
- Şu anki göstergeler doğrultusunda mutlaka maaş hesabına bir müdahale yapılması şarttır.
- Temmuz ayında emeklilerin maaşlarını hesaplarken 8.070 TL kök maaştan bahsediliyordu ve ödeme dahil bunun altındakiler sıfır zam riski vardı.
- Yıl sonu enflasyon üzerinden hesaplama yapıldığında %38 ile %43 arasında bir tahmin var ve 2024'ün ikinci yarıyılındaki maaş farklarına %10 ile %15 arasında değişen bir rakam ortaya çıkıyor.
- Kök maaşları hesapladığımızda 10.907 TL ile 11.297 TL arasında olanlar sıfır zam riski olacak ve bu sebepten dolayı buna bir müdahale şart olacağını söyleyebiliriz.
- 10:19Emeklilik Maaş Hesaplama Yöntemleri
- Çalışma hayatında olduğunuzdan dolayı maaşlarınızla ilgili tahsil talebine başvurduğunuzda hesaplama yöntemi olarak üç dönem baz alınmaktadır.
- 2000 senesi öncesi gösterge sistemi üzerinden hesaplanırken, 2000-2008 senesinde gösterge sistemi tamamen kalkmış, ortalama aylıklar ve Türkiye'nin büyüme katsayısının %100 üzerinden hesaplanmaktadır.
- 2008 sonrasındaki hizmetleriniz varsa ortalama kazançlar ve Türkiye'nin büyüme katsayısının %30'luk kıstası üzerinden geçmiş dönemde bulunan primler, yatırılan sigorta primini esas kazançlarınız günümüze taşınıyor.
- Güncellemeye göre 2024'ün yıl sonuna kadar güncelleme katsayısı tahmini olarak %86'lara varırken, 2025'te kaydırmalı bir yöntem yapılıyor ve bu yöntemden dolayı 2025'te emekliliğinizi verdiğiniz takdirde kabaca %39,20 oranında bir güncelleme katsayısı ortaya çıkacak.
- 12:00Emeklilik Maaş Farklılıkları
- Geçmiş dönemdeki yüksek enflasyon nedeniyle 2024-2025 yılları arasında SSK üzerinden sigortalı olanlar, kamu işçileri ve Bağkurlular için %30-35'e varan maaş farklılıkları olacak.
- Memurlar için bu maaş farklılıkları geçerli değil, onlar için farklı bir yöntem uygulanıyor.
- Göstergeler şu an için 2024'te emekli olmanın avantajlı olacağını gösteriyor.
- 13:04Emeklilik Tercihi Tavsiyesi
- Kamuoyunda yasa koyucunun emeklilik konusunda müdahale yapacağı haberleri var, özellikle refah payı verilirse veya enflasyon %38-42'den daha yüksek çıkarsa, %30-35'lik maaş farkı kapanabilir.
- 2024 yılında emeklilik başvurusunda yapanlar, kıdem tazminat kıstası için tavan ve taban rakamını bu yıl için alacaklar.
- Sigortalılar kazanç-kayıp dengesini hesaplayıp, sosyal güvenlik müşavirinden destek alarak en iyi getirisi olan yılı tercih etmeleri tavsiye ediliyor.