Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir röportaj formatında olup, sunucu, Remzi Bey ve Bahadır adlı ekonomi uzmanları arasında geçen bir tartışma içermektedir.
- Video, Hazine Bakanı Nurettin Nebati'nin açıklamalarının ardından Türkiye borsasında yaşanan spekülatör operasyonunu analiz etmektedir. Konuklar, operasyonun hükümet eliyle yapıldığını, özellikle Vakıfbank ve Halkbank hisse senetlerinin manipüle edildiğini ve bu operasyonun yaklaşık bir ay sürdüğünü iddia etmektedir.
- Videoda ayrıca, Halkbank'ın 8,5 milyon hisse senedini 18 liradan satın alması sonucu küçük yatırımcıların büyük zararlar görmesi, SPK ve borsa yönetiminin bu olayda görevlerini yerine getirmediği ve bu hasarın en az on yıl süreceği vurgulanmaktadır. Daron Acemoğlu'nun iktidar değişirse yabancı sermayenin altı ayda, enflasyonun bir yılda ve kurumların on yılda düzeleceği görüşü de paylaşılmaktadır.
- Hazine Bakanı Nebati'nin Açıklamaları ve Borsa Operasyonu
- Hazine Bakanı Nurettin Nebati'nin "gel gel" açıklamasının ardından borsada acayip şeyler yaşandı ve bu olaylar yavaş yavaş ortaya çıkıyor.
- Nebati'nin üç farklı tarihte yaptığı açıklamalarda döviz kuru ve emtialarda dengeli bir seyir olduğu, getirinin enflasyonun altında olduğu ve Borsa İstanbul'un vatandaşlara en çok getiri sağladığı belirtiliyor.
- 11 Eylül'de Nebati, sermaye piyasalarının güven tazelediğini, borsanın rekor kırdığını ve Temmuz'da büyük bir ralliye işaret ettiğini söylemiş.
- 01:44Daron Acemoğlu'nun Görüşleri ve Borsa Operasyonunun Amacı
- Daron Acemoğlu'nun röportajında iktidar değişirse yabancı sermayenin 6 ayda, enflasyonun 1 yılda, bozulan kurumların ise 10 yıl içinde eskisi gibi işleyeceği belirtilmiş.
- Konuşmacı, AKP iktidarının bozmadığı tek borsa kalmış olduğunu ve sonunda onu da bozduğunu, borsadan en az 10 yıl hayır beklemeyeceğini söylüyor.
- Konuşmacı, borsada yaşanan olayları hükümet eliyle yapılmış bir operasyon olarak görüyor ve amacı döviz mevduat hesabını çözdürüp borsaya yönlendirmek olduğunu belirtiyor.
- 04:47Borsa Operasyonunun Detayları
- Konuşmacı, operasyonda Taşeron kullanıldığını ve Nebati'nin Cumhurbaşkanı'na yakın bir işadamı olduğunu iddia ediyor.
- Borsada 30 endeksinde güçlü hisse senedi varken, manipülatörler sadece Vakıfbank ve Halkbank hisse senetlerini tercih etmiş.
- Bu hisselerin tercih edilmesinin tek nedeni takas avantajı olduğu, çünkü yabancılar %70 takas avantajı olduğu dönemde Türkiye'yi terk etmiş ve bu hisseleri bankalar kendileri almış.
- Halkbank'ın yaklaşık %96'sının ve Vakıfbank'ın da benzer şekilde bankaların elinde olduğu, bu nedenle bu bankaların tercih edildiği belirtiliyor.
- 06:58Borsa Operasyonu ve Spekülatörlerin Rolü
- Borsada önce spekülatörler tezgah kuruyor, sonra meşhur spekülatörler çağrılıyor ve toplu bir mal üzerinden oyun çeviriyorlar.
- Vakıfbank ve Halkbank hisse senetleri küçük bir parayla iş yapılarak 3-5 lira arasında yükseldi ve %15-20 prim yapıldı.
- Spekülatörler vadeli işlemlerden ters çapraz işlem yaparak hisse senetlerini tavana kitlediler, ancak küçük yatırımcılar gelmedi çünkü borsada zaman zaman bu tür hareketler olur ve yatırımcının ağzı yandığı için.
- 08:43Operasyonun Devamı ve Bozulması
- Spekülatörler Vakıfbank ve Halkbank hisse senedini götürürken bunu genele yaymak istediler ve borsada topyekun bir çıkışı sağlamak, bütün yatırımcıları arkasına alıp borsayı uçurmak amaçlandı.
- Havuz medyasında "Ayşe teyze 12 bin dolarını satıp borsaya girdi, şu anda 21 bin doları var" gibi tahrik edici haberler çıkıyor.
- Operasyonu bozan, hisse senetlerinin aşırı değerlenmesi nedeniyle satış potansiyeli ortaya çıkması ve Akbank'ın tekavüt sandığı oldu.
- 11:30Akbank'ın Rolü ve Operasyonun Çöküşü
- Akbank o gün yaklaşık 8,5 milyon lot hisse senedini 18 liradan sattı, bu da spekülatörlerin ve aracı kurumların operasyonunu çökertti.
- Operasyonun çökmesinden sonra tabanlar başladı ve ertesi gün taban taban gitmeye başladı.
- Aracı kurumun ciddi anlamda bir ters pozisyonu vardı, teminat açığına düştü ve kamu bankası Halk Bankası devreye girdi.
- 14:07Kamu Bankalarının Rolü ve Sorgulamalar
- Halk Bankası, halka açık bir banka ve kamu bankası olarak, vergilerle oluşturulan sermayesiyle bir aracı kurumu kurtarmak için 8,50 liradan hisse senedi alması sorgulanması gereken bir konu.
- Amerika'da mortgage krizi'nde dünyaca ünlü birçok aracı kurumun yok olduğu halde, Türkiye'de buna izin verilmedi ve kamu bankaları devreye girdi.
- Spekülatör ve aracı kurum kurtuldu, ancak 13-14 liradan Halkbank ve diğer banka hisselerini alan yüz binlerce küçük yatırımcının zararını çıkartması için belki 10 yıl gerekiyor.
- 16:52SPK ve Borsa Yönetiminin Sorumluluğu
- SPK'nın etkinleştirilmesi gerekiyor, ancak son dönemde SPK'nın liyakatla yönetilmediği ve kadro atamalarında siyasi baskı olduğu görülüyor.
- Halkbank hissesi %280, Vakıfbank %300'e yakın yükselmişken, ne Borsa Yönetiminden ne de Sermaye Piyasası Kurulu'ndan açıklama var.
- Borsadaki bu hasar yarın hangi iktidar gelirse gelsin en az 10 yıl kendine gelemeyecek.