Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İndeks Akademi bünyesinde çalışan Murat Hoca tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, Türk vergi sistemi ve ticari kazanç konularında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, Türk vergi sisteminde indirilebilecek giderler, ticari kazancın gerçek usulde tespiti, basit usul vergilendirmesi ve gelir vergisinden yararlanabilecek istisnalar gibi konuları ele almaktadır. İçerik, gerçek usulde indirilebilecek giderlerin detaylı açıklamasıyla başlayıp, basit usulün şartları, yararlanamayacak kişiler ve esnaf muaflığı konularına geçmektedir.
- Videoda ayrıca güneş panelleri kurulumu, PTT acenteleri, kreş ve gündüz bakımevleri, eğitim öğretim işletmeleri, genç girişimciler, sosyal içerik üreticiliği ve mobil uygulama geliştiricileri için kazanç istisnaları gibi özel durumlar da açıklanmaktadır. Türkiye'de basit usule tabi olan mükellef sayısının yaklaşık 800 bin civarında olduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:06Gerçek Usulde İndirilebilecek Giderler
- Gerçek usulde hem bilanço hem işletme hesabı esasına tabi mükellefler, belirli giderleri indirebilirken bazılarını indirim konusu yapamazlar.
- Bu hükümler hem birinci sınıf tacirler hem de ikinci sınıf tacirlere uygulanır.
- Ticari kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesi için yapılan genel giderler (kira, ısıtma, aydınlatma, yakıt, kırtasiye) indirim konusu yapılır.
- 01:21Binek Otomobil Giderleri
- İşinde kullanılan binek otomobilin kirası, faaliyetle ilişkili olması şartıyla kanunun öngördüğü sınır kadarı (2024 yılı için 26 bin lira) indirim konusu yapılabilir.
- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiranın tamamı gider yazılabilir.
- Binek otomobil satın alındığında, ötv ve kdv'si kanuni sınırlar içinde (2024 yılı için 690 bin TL) indirim konusu yapılabilir.
- 03:26Çalışanlar İçin Giderler
- Hizmetli ve işçilerin işyerinde veya işyerinin müştemilatında (yemek, barınma, tedavi, ilaç, sigorta primleri, emekli aidatı, giyim giderleri) yapılan giderler indirim konusu yapılabilir.
- İşyerinde yemekhane oluşturulmuşsa veya çalışanlara yemek çeki verilmişse gider yazılabilir, ancak çalışanlara "gidin canınızın istediği yerde yiyin" denilirse gider yazılamaz.
- Barınma giderleri (müteahhit şantiyede çalışanları barındırırken konteynırlar alıp kiraladığı gibi), tedavi ve ilaç giderleri (müteahhit şantiyede revir kurup doktor çalıştırması gibi) indirim konusu yapılabilir.
- 05:16Diğer İndirilebilecek Giderler
- Sözleşme veya mahkeme kararı veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar indirim konusu yapılabilir.
- İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliğiyle mütenasip (orantılı) seyahat ve ikamet giderleri indirim konusu yapılabilir.
- Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri, binek otomobillere ilişkin giderlerin %70'i indirim konusu yapılabilir.
- 07:23Vergi ve Diğer Giderler
- İşletme ile ilgili olmak şartıyla bina, arazi, istiklal, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaideyeler gibi vergiler indirim konusu yapılabilir.
- Vergi usul kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar binek otomobiller için kanuni sınırlar içerisinde indirim konusu yapılabilir.
- İşverenlerce sendikalar kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar ve ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları indirim konusu yapılabilir.
- Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara maliye bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, yiyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli indirim konusu yapılabilir.
- 09:41İndirilebilecek ve İndirilemeyecek Giderler
- Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen işbaşı eğitim programlarında yapılan ödemeler indirilebilecek giderler olarak kabul edilir.
- Teşebbüs sahibi, eşi ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya mal olarak aldığı değerler indirilemez.
- Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülen faizler, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede alacakları üzerinden yürütülecek faizler indirilemez.
- 11:30İndirilemeyecek Giderlerin Devamı
- Teşebbüs sahibinin ilişkili kişileri emsallerine uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygunluk ilkesine aykırı olan farklar işletmeden çekilmiş sayılır.
- Her türlü para ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar indirilemez.
- Alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklam giderleri indirilemez, ancak Cumhurbaşkanlığı bu giderlerin tamamının indirilmesine veya yüzde sıfıra kadar indirilmesine izin verebilir.
- 13:15İndirilemeyecek Giderlerin Son Bölümleri
- Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye kayıtlı olan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleriyle amortismanları indirilemez.
- Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo-televizyon yayınları'ndan doğacak maddi ve manevi zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri indirilemez.
- Sözleşmeye, mukavelename, ilaa mesai, mahkeme kararına veya kanun emrine istinaden ödenen tazminatlar indirilebilirken, teşebbüs sahibinin suçundan doğan tazminatlar ve basın yoluyla işlenen fiillerden doğan tazminatlar indirilemez.
- 15:49Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti
- Basit usule tabi olmanın genel şartları: kendi içinde bir fiil çalışmak veya bulunmak, işyeri mülkiyeti (kendine aitse emsal kira bedeli, kiralanmışsa yıllık kira bedeli toplamı kanuni sınırları aşmayacak).
- Kira ölçüsü sınırları 2024 yılı için büyükşehir belediye sınırları içerisinde 55.000 TL, normal belediyelerde 35.000 TL olarak belirlenmiştir.
- Basit usule tabi olanlar gelir vergisinden istisna edilmiş durumda ve yürürlüğe girdiği tarihte bundan yararlanacak mükellef sayısı yaklaşık 800 bin civarındaydı.
- 19:40Basit Usulde Vergilendirme Şartları
- Basit usulde vergilendirilmek için bir mükellefin yıllık kira ölçütü ve iş hacmi ölçülerini aşmaması gerekir.
- Eğer bir mükellef başka bir ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gerçek usulde vergilendiriliyorsa, basit usulden yararlanamaz.
- Basit usulde vergilendirilmek için yıllık alım ve satım tutarlarıyla iş hacmi ölçülerini aşmamak gerekir.
- 21:58Basit Usulde Vergilendirme İstisnası
- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yıllık kazançları gelir vergisinden istisna edilmiştir.
- Bu düzenleme 7338 sayılı kanunla 14.12.2021'de gelmiş ve yaklaşık 800 bin kişi mükellef bu istisnadan yararlanmıştır.
- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yıllık kazançları gelir vergisinden istisna edilmiştir.
- 23:33Ticari Kazanç Tespiti
- Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet fark, mükellefin ticari kazancıdır.
- Hasılat belgeleri kendi tarafından, gider belgeleri ise ilgilisinden alınarak, bu belgelerde yazılı tutarlar arasındaki fark ticari kazancı oluşturur.
- Vergi usul kanunu hükümlerine göre alınması ve verilmesi mecbur olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanır.
- 26:39Basit Usulde Vergilendirme Ödevleri
- Basit usule tabi olanların en temel vergisel ödevi belge almak ve belge vermektir.
- Basit usulde tespit edilen kazançlar, vergi usul kanunu'nun defter tutma hükümleri hariç, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile 193 sayılı gelir vergisi kanun ve diğer kanunlarda yer alan iki sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidir.
- Kazançları bu usulde tespit edilen mükellefler, faaliyetlere ilişkin mal alış ve giderleriyle hasılatlarını gösteren belgeleri ayrı ayrı dosyalarda saklamak zorundadır.
- 28:13Basit Usulde Vergilendirme İhlali ve Ortaklar
- Basit usulde vergilendirilen ticaret erbabından sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenler vergi kaçakçılığı suçudur.
- Ortak olarak çalışanlar hakkında yıllık kira bedeli ölçüsü ve iş hacmi ölçüleri toplanarak dikkate alınır, ancak genel şartlardan özellikle başka bir işi nedeniyle gerçek usulde vergilendirilme meselesi ayrı ayrı bakılır.
- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin şartlarından herhangi birisini veya birden fazlasını herhangi bir takvim yılı içinde yitirirse, ertesi takvim yılından başlayarak gerçek usulde vergiye tabi tutulur ve gerçek usule geçtikten sonra bir daha basit usule dönemez.
- 31:15Basit Usulden Yararlanamayanlar
- Kolektif şirket ortakları ve komandi şirketlerin komandite ortakları basit usulden yararlanamazlar.
- İkrazat işleriyle uğraşanlar (ödünç para verme işi yapanlar) basit usulden yararlanamazlar.
- Sarraflar ile kıymetli maden ve mücevherat alım satım işi ile uğraşanlar (örneğin kuyumcular) basit usulden yararlanamazlar.
- 33:33Diğer Basit Usulden Yararlanamayanlar
- Devlet, inşaat ve onarım taahhüt edenler ile bu mükelleflere karşı derece derece taahhütte bulunanlar basit usulden yararlanamazlar.
- Sigorta prodüktörleri, her türlü ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar veya bu işlere aracılık edenler basit usulden yararlanamazlar.
- Gayrimenkul ve gemi alım satım işi ile uğraşanlar (dayı başları hariç) basit usulden yararlanamazlar.
- 35:16Taşımacılık ve Diğer İşler
- Maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl çıkarma yerleri, tuğla kiremit harmanları işletenler basit usulden yararlanamazlar.
- Şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerini sahip veya işleticileri basit usulden yararlanamazlar.
- Şehir içi yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar basit usulden yararlanabilirler.
- 37:29Esnaf Muaflığı
- Motorlu nakil vasıtaları kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir işyeri açmaksızın perakende ticaret işiyle iştigal edenler gelir vergisinden muaf edilmişlerdir.
- Hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar esnaf muafiyetinden yararlanırlar.
- Köylerde gezici olarak her türlü sanat işiyle uğraşanlar, nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde makinasız veya motorsuz nakil vasıtaları işletenler esnaf muafiyetinden yararlanırlar.
- 39:31Diğer Esnaf Muaflığı Kapsamı
- Hayvanla veya bir adet hayvan arabasıyla nakliyecilik yapanlar (at arabacıları) esnaf muafiyetinden yararlanırlar.
- Ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mutat hale getirmek için ara sıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler esnaf muafiyetinden yararlanırlar.
- Evde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri ve bunları üretenler esnaf muafiyetinden yararlanırlar.
- 41:37Vergi İstisnaları
- Bina yönetimi veya kişi, güneş panelleri kurarak elektrik üretip ihtiyacından fazla ürettiğinde vergiden muaf kabul edilir.
- Gezici olarak milli piyango bileti satanlar ve gerçek/tüzel kişilerin mallarını iş akdiyle bağlı olmaksızın kapı kapı dolaşarak satanlar vergiden muaf olabilir.
- PTT acentelerinde kazanç istisnası vardır, ancak bu durumun hala geçerli olup olmadığı bilinmemektedir.
- 43:05Eğitim ve Genç Girişimciler İçin Kazanç İstisnaları
- Özel kreş ve gündüz bakımevleri ile okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve ortaöğretim özel okulların işletilmesinden elde edilen kazançlar beş yıl süreyle gelir vergisinden istisna edilmiş.
- Genç girişimciler için, 29 yaşını doldurmamış ve daha önce hiçbir iş tescil edilmemiş gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yazan tutarı aşmayan kazançları vergiden istisna edilmiş.
- Genç girişimciler için istisna sınırını aştığı halde beyan etmediyse istisnadan yararlanamaz.
- 46:06Sosyal İçerik Üreticiliği ve Mobil Uygulama Geliştiriciliği
- İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden içerik paylaşan sosyal içerik üreticilerinin ve mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiş.
- Bu istisnadan faydalanabilmesi için Türkiye'de kurulu bankalarda hesap açtırılması ve tüm hasılatın bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır.
- Bankalar bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden %15 gelir vergisi kesintisi yapar ve beyan edip ödemek zorundadır.
- 49:29Sergi ve Panayır İstisnası
- Hükümetin müsaadesiyle açılan sergi ve panayırlarda yapılan ticari faaliyetlerden elde edilen gelirler dar mükellef gerçek kişiler bakımından gelir vergisinden istisna edilmiş.
- Örneğin Ankara'da yılbaşı öncesi hediyelik eşya fuarı gibi hükümet müsaadesiyle açılan sergilerde elde edilen gelirler vergiden istisna edilmiş.