Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, KPSS ve kurum sınavlarına hazırlanan öğrencilere yönelik Türk vergi sistemi konusunda bilgi vermektedir.
- Video, gelir vergisi kanununun konusu olan kazanç ve iratları inceleyerek başlamakta, özellikle ticari kazanç türünü detaylı şekilde ele almaktadır. Daha sonra şirketlerin gerçek kişi ortaklarının gelirlerinin gelir vergisi kanununda nasıl tanımlandığı, ticari kazancın vergilendirme usulleri (gerçek usul ve basit usul) karşılaştırmalı olarak anlatılmaktadır. Son bölümde ise basit usule tabi olmanın genel ve özel şartları, basit usule tabi olamayan kişiler ve basit usulden yararlanma koşulları açıklanmaktadır.
- Videoda ticari kazancın tanımı, özellikleri ve gelir vergisi kanununda özel olarak ticari kazanç olarak kabul edilen gelir türleri detaylı şekilde anlatılmaktadır. Ayrıca, gerçek usulde muhasebe düzeni ve defter tutma zorunluluğu, basit usulde ise bu zorunlulukların olmadığı, ancak hasılatlar için fiş, giderler ve mal alışları için fatura gibi belgelerin tutulması gerektiği açıklanmaktadır.
- 00:04Gelir Vergisi ve Ticari Kazanç
- Türk vergi sisteminin ilk dersinde mükellef tanımı yapılmış ve gelir vergisi kanununun birinci maddesinden bahsedilmiştir.
- Gelir vergisinin konusu içerisine giren ilk kazanç türü ticari kazançtır.
- Gelir vergisi kanunu ticari kazancı "her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazanç" olarak tanımlamaktadır.
- 01:14Ticari Faaliyetin Özellikleri
- Ticari faaliyet alım-satım faaliyetlerini, sınai faaliyet ise hammaddenin işlenmesine dayalı üretim faaliyetlerini kapsar.
- Tarımsal ürünlerin üretimine dönük faaliyetler ticari değil, zirai faaliyet olarak değerlendirilir.
- Ticari kazançların en önemli özellikleri: sermayenin ön planda olması, bir organizasyon içerisinde gerçekleştirilmesi ve sürekli olmasıdır.
- 03:09Arizi Kazanç ve Ticari Kazanç Arasındaki Fark
- Sürekli olmayan ticari faaliyetlerden elde edilen kazanç arızi kazanç olarak tanımlanır.
- Sürekli faaliyetlerden elde edilen kazanç ticari kazanç olarak değerlendirilir.
- Ticari faaliyetin sürekli yapıldığına dair belirtiler: işe sermaye koymak, işyeri açmak, tabela asmak, personel çalıştırmak ve vergi kimlik numarası almaktır.
- 04:53Özel Olarak Ticari Kazanç Sayılan Gelirler
- Maden, taş ocağı, kireç ocağı, kum ve çakıl çıkarma yerleri, tuğla-kiremit harmanlarının işletilmesinden doğan kazançlar ticari kazanç olarak kabul edilir.
- Borsaya kayıtlı olup kendi nam ve hesabına menkul kıymet alım satım işinden doğan kazançlar (jober geliri) ticari kazanç olarak değerlendirilir.
- Diş protezcisinin geliri, usta-çırak ilişkisiyle öğrenilebilen bir meslek olduğu için ticari kazanç olarak kabul edilir.
- 08:24Diğer Ticari Kazanç Örnekleri
- Sürekli olarak menkul kıymet alım satım faaliyetleri ile uğraşanların gelirleri ticari kazanç olarak değerlendirilir.
- Sürekli olarak gayrimenkul alım satım ve üretim faaliyeti ile uğraşanların (emlakçılar ve müteahhitler) gelirleri ticari kazanç olarak kabul edilir.
- Özel okul ve özel hastane işletmeciliğinden doğan kazançlar ticari kazanç olarak değerlendirilir.
- 11:18Arazi Değer Artışı Kazançları
- Arazinin satın alındığı veya trampa yoluyla elde edildiği tarihten itibaren beş yıl içinde parsellenip elden çıkarılmasından doğan kazanç ticari kazanç olarak değerlendirilir.
- Arazi ile arsa arasında fark vardır; arsa üzerinde inşaat yapılabilen yeryüzü parçası iken arazi böyle değildir.
- Bu özel düzenlemede süreklilik özelliği yoktur, sadece değer artışı vergiye tabi tutulmaktadır.
- 14:10Şirketlerin Gerçek Kişi Ortaklarının Gelirleri
- Şahıs işletmesi tüzel kişiliği olmayan bir işletme türüdür ve mükellef şahıs işletmesi kurabilir veya şirket kurabilir.
- Türkiye'de ticari faaliyet yürütmek için şirket kurma zorunluluğu yoktur, şirket kurulmadığında ilgili gerçek kişiyi bu hükümler bağlar.
- Şirketlerin gerçek kişi ortaklarının kazançları, şirketin faaliyet türüne göre ticari kazanç veya serbest meslek kazancı olarak değerlendirilir.
- 15:30Şahıs Şirketlerinin Gerçek Kişi Ortaklarının Gelirleri
- Şahıs şirketleri iki gruba ayrılır: kolektif şirket ve adi komandit şirket.
- Kolektif şirketler ticari veya zirai faaliyet yürütüyorsa, gerçek kişi ortaklarının geliri ticari kazanç kabul edilir.
- Kolektif şirketler serbest meslek faaliyeti yürütüyorsa, gerçek kişi ortaklarının kazancı serbest meslek kazancı olarak vergiye tabi tutulur.
- 19:03Adi Komandit Şirketlerin Gerçek Kişi Ortaklarının Gelirleri
- Adi komandit şirketlerde iki ortak vardır: komandit ortak ve komanditer ortak.
- Adi komandit şirketlerin faaliyeti ticari veya zirai ise, sadece komandit ortağın kazancı ticari kazançtır.
- Adi komandit şirketlerin faaliyeti serbest meslek ise, komandit ortağın kazancı serbest meslek kazancı olacaktır.
- Komanditer ortaklar için şirketin faaliyeti ne olursa olsun kazanç menkul sermaye iradı olacaktır.
- 21:54Sermaye Şirketlerinin Gerçek Kişi Ortaklarının Gelirleri
- Sermaye şirketleri üç gruba ayrılır: anonim şirket, limited şirket ve paylı komandit şirket.
- Anonim şirket ve limited şirketlerin faaliyeti ne olursa olsun gerçek kişi ortaklarının geliri menkul sermaye iradı kabul edilir.
- Paylı komandit şirketlerde komandite ortakların kazancı şirket faaliyeti ne olursa olsun ticari kazançtır.
- Paylı komandit şirketlerde komanditer ortakların kazancı her zaman menkul sermaye iradıdır.
- 23:22Şirketlerin Vergi Mükellefliği
- Şahıs şirketlerinin şirket olarak vergi mükellefliği yoktur, sadece gerçek kişi ortakları gelir vergisi öderler.
- Sermaye şirketlerinin tamamı hem gelir vergisi hem de kurumlar vergisine tabi tutulur.
- Paylı komandit şirketlerde komanditer ortaklara düşen pay üzerinden kurumlar vergisi alınır ve bu ortakların payından gelir vergisi alınmaz.
- 25:36Ticari Kazançların Vergilendirilmesi
- Ticari kazancın vergilendirme usulleri iki ana usulle karşılaşılır: gerçek usul ve basit usul.
- Ticari kazancın basit usulde vergilendirilmesi Türkiye'de 1999 yılından itibaren başlamıştır.
- Gerçek usulde vergileme söz konusuysa, mükellefler açısından bir muhasebe düzeni geçerlidir ve az ya da çok bir muhasebe düzenine tabi olurlar.
- 28:29Gerçek Usul ve Muhasebe Düzeni
- Gerçek usulde vergilendirilen mükellefler için muhasebe düzeni şartı vardır ve bu düzen vergi usul kanunu ve muhasebe düzenlemelerine uygun tutulmalıdır.
- Muhasebe düzeni varsa, mükellefler için defter tutma zorunluluğu da temel ödevlerden biri haline gelir.
- 29:31Basit Usul ve Muhasebe Düzeni
- Basit usulde vergilendirilen mükellefler için muhasebe düzeni yoktur ve defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.
- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin ticari kazancı, hasılatlarından giderleri ve mal alışları düşülerek bulunur.
- Basit usulde vergilendirilen mükellefler belge üzerinden vergiye tabi tutulurlar; hasılatlar için fiş, giderler ve mal alışları için fatura gibi belgeler gereklidir.
- 32:39Basit Usulde Vergilendirme Detayları
- Basit usulde vergilendirilen mükellefler günlük satışlarını tek bir fişle düzenleyebilir veya iş bitiminde tüm hasılatı tek bir belgeye işleyebilirler.
- Bu mükelleflerin en temel vergi ödevi belgeleri saklamak, yetkililere ibraz etmek, almak ve vermek olup, beyannamelerini her yılın Şubat ayının 1-25 tarihleri arasında verebilirler.
- Vergi ödemeleri iki eşit taksit halinde yapılır: biri beyannamenin verildiği ayın sonu, diğeri Haziran sonu olmak üzere.
- 36:14Basit Usulden Yararlanma Şartları
- Basit usule tabi olmanın şartları ikiye ayrılır: genel şartlar ve özel şartlar.
- Genel şartlardan biri mükellefin bilfiil işinin başında olmasıdır; kısa süreli ayrılmalar bu yükü ortadan kaldırmaz.
- İkinci şart, isyeri kirası kanuni sınırların altında olmasıdır; bu sınırlar her yıl değişmektedir.
- Üçüncü şart, basit usulden yararlanacak mükellefin birden fazla ticari faaliyet yürütmesi durumunda, herhangi bir işyerinde gerçek usulde vergilendiriliyorsa diğer tüm işyerlerinde de gerçek usulde vergileme söz konusu olacaktır.
- 41:28Basit Usulde Vergilendirme Koşulları
- Bir mükellefin başka bir ticari işi varsa ve o iş gerçek usulde vergilendiriliyorsa, diğer ticari faaliyetlerinde de gerçek usulde vergilendirilmelidir.
- Basit usulden yararlanabilmek için mükellefin genel şartları ve özel şartları taşıması gerekir.
- Özel şart, yıllık alış ve satış tutarlarının kanuni sınırların altında olmasıdır (yıllık alışlar 170 bin liranın, satışlar 230 bin liranın altında).
- 43:43Basit Usulde Vergilendirme Uygulaması
- Öteden beri işe devam edenler için basit usule tabi olmanın şartları takvim yılının başındaki durumlarına göre değerlendirilir.
- Yeni işe başlayanlar için işe başladıkları tarihte bu şartları taşıyorsa basit usulden yararlanabilirler.
- Herhangi bir mükellef basit usule tabi olmanın şartlarını bir takvim yıl içinde kaybettiyse, bir sonraki takvim yılından başlayarak gerçek usulde vergilendirilecektir.
- 45:10Basit Usulden Yararlanamayan Kişiler
- Kanun bazı kimselerin basit usulde hiçbir suretle yararlanamayacağını belirtmiştir.
- Sürekli ödünç para verme işiyle uğraşanlar (ikrazatçılar), sarraflar, şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığı yapanlar basit usulden yararlanamazlar.
- İlan ve reklam verme işiyle uğraşanlar, kolektif şirket ortakları, maden ve taş ocağı işletenler, gayrimenkul alım satım işi yapanlar basit usulden yararlanamazlar.