Buradasın
Türk Lirası'nın Değer Kaybı ve Banknot Kullanımı
youtube.com/watch?v=tdZNrJ4SyJ8&pp=0gcJCdgAo7VqN5tDYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'nin ekonomik durumu ve Türk Lirası'nın değer kaybı hakkında bilgi veren bir belgesel formatındadır. Videoda çeşitli kişilerin görüşleri aktarılmaktadır.
- Video, 200 TL banknotunun 2009'da dolaşıma girmesinden başlayarak, Türkiye Ekonomi Modeli'nin uygulanmasının sonucunda Türk Lirası'ndaki değer kaybını anlatmaktadır. 15 yıllık bir süreçte Türk Lirası'nın %16,50 kat değer kaybettiği, 200 TL banknotunun kullanımının arttığı ve bunun ekonomik bir gereklilik olduğu ancak siyasi açıdan riskli olabileceği belirtilmektedir. Ayrıca, 500 TL ve 1000 TL gibi yüksek küpürlü banknotların çıkması, madeni paraların yeniden kullanılması ve enflasyonun kontrol edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- Türk Lirasının Değer Kaybı
- 200 TL banknotları 1 Ocak 2009'da dolaşıma girdi ve o dönemde enflasyon oranı %6,5 civarındaydı.
- 2009'da 200 TL banknotu 132 dolar değerindeyken, 1,5-2 sene içinde %16'dan %80'lere giden hızlı bir fiyat artış süreci yaşanmıştır.
- 15 yıllık bir zaman içinde Türk lirasındaki değer kaybı %1650 olmuş, yani 16,50 kat değer kaybetmiştir.
- 00:59Enflasyon ve Banknot Kullanımı
- Enflasyon yükseldiğinde eldeki nakit paraların satın alma gücü azalır ve aynı banknotlarla devam ederken daha fazla sayıda banknot basılması gerekir.
- Haziran 2022 ile kıyaslandığında 200 TL banknot sayısı %135 artmış, toplam paranın değeri içerisinde 200 TL ve 100 TL'nin toplamı %93'e çıkmış durumda.
- Türkiye ekonomi modeli adlı faiz düşürmeye ve sınırsız kredi dağıtmaya yönelik parasal genişlemeye yönelik politikanın sonucunda 2021 Eylül'ünden bu yana banknot matbaası çok hızlı çalışmış ve sürekli 200 TL basmıştır.
- 02:21Banknot Basımı ve Maliyetler
- En yüksek kuponun kullanımının payındaki artış, kriz dönemlerinin göstergesidir ve Türkiye'nin daha önceki krizlerinde de bu şekilde oranlar görülmüştür.
- 200 liranın maliyeti ile 10 liranın maliyeti üretim olarak hiçbir farkı yoktur, ancak 200 lira bastığınızda 197 lira değer kazanırken, 10 lira bastığınızda sadece 7 lira değer kazanırsınız.
- Merkez Bankası, banknotların depolanması için özel bankaların kasalarına kira ödemek durumunda kalıyor.
- 03:17Yeni Banknot İhtiyacı
- Bir yıldır konuşulan, tartışılan 500 TL'lik ve 1000 TL'lik banknotlar, en yüksek küpürlü para olarak değerlendirilmektedir.
- Her sene yüksek küpürlü paranın kaç dolar ettiğine bakıldığında, 1000 TL ve 500 TL basmamız bu tarihi ortalamayı yakalamamız açısından önemli.
- 2001 krizi döneminde 20 milyon liralık ilk banknot çıktığında Kasım 2001'de 100 bin liralık banknotlar tedavülden kalkmıştı, günümüzdeki oranlara göre 1000 TL'lik banknotlar çıkarsa 5 TL'lik banknotların tedavülden kalkması anlamına gelir.
- 04:20Madeni Para Dönüşümü
- Bir zamanlar koca bir ev satın aldığımız parayı yere düştüğünü eğilip almaya üşenir olmuştuk, şimdi paramız yeniden değer kazanıyor.
- 25 kuruş, 50 kuruş gibi küçük madeni paralar insanlar tarafından yerde görüldüğünde bile eğilip alınmıyor.
- Yeni Türk lirasına geçtiğimizde bir liranın değeri bugünkü takriben 20 liraya yakındı, bu nedenle paranın daha kuvvetli metal alaşımı ile yapılması makul olabilir.
- 05:38Psikolojik Etkiler ve Gelecek Beklentileri
- Bir emekli maaşı 7.500 lira ise ve bankadan parasını çektiğinde yaklaşık 34-35 adet banknotu eline alacak, ancak 500 TL'lik banknotlar çıkarsa çok daha ince bir para demeti ile karşılaşacak.
- 200 TL'lik banknotlar kullanılarak oluşturulan para demetleri bir anlamda göz doldurduğu için psikolojik olarak satın alma gücü biraz daha yüksekmiş algısı yaratılabiliyor.
- Hükümetin şu anki konjonktürde büyük küpürlü paraların basılmasını engelleyecek, 2024 seçimlerinden sonra yüksek küpürlü paraların basılmasının başlayacağını ve Mart 2024'ten sonra gerçek anlamda bir istikrar programının hazırlanacağını düşünüyor.
- 07:32Enflasyon ve İstikrar
- Sürekli küpür arttırmak da sonunda bir şey sağlamayacak, enflasyonu düşürmeden, istikrarra kavuşmadan sadece paranın küfürlerini arttırarak da işi düzeltemezsiniz.
- Tedricen bir küfür artışına gitmeliyiz, enflasyonu durdurursak bir daha küfür artışına gitmek zorunda kalmayız.
- Önemli olan ilk önce o istikrarı sağlamak, sonra sıfır atarsınız.