Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sigortalı Tarım" adlı programda sunucu Emet Umut Bey, TARSIM'in bölgeler grup müdürü Murat Kaya ile tarım sigortası sistemi hakkında kapsamlı bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Röportajda tarım sigortası sisteminin ne olduğu, nasıl çalıştığı ve çiftçilerin bu sistemden nasıl faydalanabileceği detaylı şekilde anlatılıyor. 2005 yılında kanun çıkarılan ve 2006'dan itibaren faaliyete geçen bu sistem, doğal afetlerden kaynaklanan zararları tazmin etmek için kurulmuş bir sistemdir. Sistemde primlerin %50'si çiftçi tarafından, %50'si ise devlet tarafından karşılanmaktadır.
- Röportajda ayrıca TARSIM'in yapısı, teminat kapsamı, 2018 yılındaki yenilikler, kuraklık verim sigortasının genişletilmesi, kadın ve gençlere yönelik pozitif ayrımcılık politikaları ve hasar tespit süreci gibi konular ele alınmaktadır. TARSIM'in Avrupa'da ikinci, dünyada ilk üç-dört sırada yer aldığı ve gelecekte köy veya parsel bazlı çalışmalara ulaşmak için veritabanı oluşturduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:03Tarım Sigortası Programı Tanıtımı
- Sigortalı Tarım programında tarım sigortalarında son yıllarda yaşanan değişiklikler, gelişmeler ve çiftçilerin soruları en yetkili ağızlar tarafından cevaplanıyor.
- Programda TARSIM Bölgeler Grup Müdürü Murat Kaya ile birlikteyiz.
- Murat Kaya, TARSIM'le eksperli olarak göreve başlamış ve şu anda eksperlerle ilgili birim de onun bağlı olduğu bir birim olarak çalışıyor.
- 02:38Tarım Sigortası Sisteminin Tanımı
- Tarım sigortası sistemi, tarımsal üretim için doğal afetlerle karşı karşıya olan üreticilerin risklerini tazmin etmek için kurulmuş bir sistemdir.
- Tarımsal üretim üstü açık fabrika olduğu için dolu, don, fırtına, yangın, hortum, heyelan, sel ve su baskını gibi doğal afetlerle karşılaşıyor.
- Sistem, devletin katkısıyla 2005 yılında kanun çıkarılmış ve 2006 yılından itibaren devreye girmiştir.
- 04:41Sistemdeki Devlet Desteği
- Devlet, TARSIM'e sigortacılık ilkeleri içerisinde üreticilerin karşılaştığı risklerle ilgili hasar tespit çalışmalarını yapma ve primi bulma görevini yüklüyor.
- Prim, üreticinin sigorta ederken sistemi ödemiş olduğu parayı ifade eder ve her ilçe, köy, ürün ve hasar için ayrı ayrı belirlenir.
- Sistemde risk tespit edildiğinde, ortalama olarak bunun elli'si devlet tarafından karşılanırken geri kalan elli'si çiftçi tarafından karşılanıyor.
- 07:10Özel Sigorta Kalemlerindeki Devlet Desteği
- Donla ilgili sigortada devletin desteği yüzde altmışyedi olarak, yani üçte ikilik bir destekle devreye giriyor.
- Kuraklık verim sigortasında da devletin desteği yüzde altmış olarak belirlenmiştir.
- TARSIM sistemi kar amacı gütmeyen bir sistemdir ve üreticinin ödediği primler ile devletin üretici adına ödemiş olduğu primler sayesinde üretici her zaman karlı çıkacaktır.
- 10:24Prim Maliyetleri ve Düşüş Şartları
- Primlerin daha düşük olmasını TARSIM de arzu ediyor, ancak hakkaniyet içerisinde adaletle primin gerçekleşmesi gerekiyor.
- Her bölgenin ve her ürün için riskler aynı olmadığı için primler farklılık arz ediyor.
- Devletin desteği az değil, örneğin donla ilgili üçte ikilik bir destekten bahsediliyor, yani üçbin liralık prim hesaplanan bir yerde ikibin lirası devlet tarafından karşılanıyor.
- 11:15Tarım Sigortası Sisteminin Önemi
- Çiftçinin tarım sigortası sistemine katılımı tamamen kendi kararıyla ilgilidir ve sisteme katılmamak sigorta yaptırmamak anlamına gelir.
- Sigortasız üreticilerin karşılaştığı sıkıntılar, sigortalı üreticilerin durumundan çok farklıdır ve sigortasız çiftçiler genellikle "keşke sigorta ettirseydim" diye düşünürler.
- Tarım sigortası, gübrelenme ve toprağın sürülmesi gibi üretim maliyetleri gibi bir üretim materyali olarak görülmelidir.
- 12:40Tarım Sigortası Sisteminin Maliyeti ve Avantajları
- Tarımsal maliyetler sürekli artmakta olup, mazot, yem ve gübre fiyatları sürekli yükselmektedir.
- Tarım Sigortası Sistemi (TARSIM) pahalı değildir çünkü devletin bir prim desteği bulunmaktadır.
- TARSIM, üreticinin alacağı ürünü öder, ancak maliyetini ödememektedir.
- 14:03Muafiyet ve Sistemin Büyümesi
- Muafiyet, sigorta bedelinin belirli bir kısmını hasarda ödememek anlamına gelir ve bu sayede üreticinin ödemesi gereken prim düşer.
- Sistem ne kadar büyürse, daha fazla çiftçi sisteme katıldığında havuzda daha fazla para birikeceği için prim maliyetleri düşecektir.
- 2005-2006 yılından bu yana ciddi poliçe artışları elde edilmiş ve üreticiler prim olarak ödediklerinden daha fazlasını hasar olarak geri almışlardır.
- 16:26Türkiye'nin Tarım Sigortası Sistemindeki Başarıları
- Türkiye, gelişmiş ülkelerin 12-15 yıllık geçmişlerine ve kurulduktan sonraki ilk 10 yıllarına bakıldığında başarılı bir tarım sigortası sistemi kurmuştur.
- Türkiye, Avrupa'da ikinci sırada ve dünyada ilk üç-dört içerisinde yer almaktadır.
- Türkiye, Azerbaycan gibi birçok ülkeye tarım sigortası sisteminin kurulmasında danışmanlık vermektedir.
- 18:33Tarım Sigortası Sisteminin Çalışma Prensibi
- Tarım Sigortası Sistemi Türkiye'de tek olmasına rağmen, 25 sigorta şirketi ile sözleşme imzalamıştır.
- Tüm sigorta şirketleri TARSIM devlet destekli tarım sigortası poliçesini üreticilere satmaktadır.
- Hasarla karşılaşıldığında acenteden hasar ihbarı yapılır ve tarım sigortaları havuzu eksperleri hasar tespitleri yapar; bu eksperler ziraat mühendisi, ziraat teknisyeni, teknikerleri ve veteriner hekimlerden oluşur.
- 19:47Tarım Sigortası Sistemi ve Amacı
- Tarım sigortası sistemi, özel sigorta şirketlerinin de bulunduğu ancak devlet güvencesi altında bir sistemdir.
- Sistemin tek amacı adaletle işi yürütmektir, bu sayede sistem büyüyebilmektedir.
- Türkiye, diğer ülkelerin başarısız olduğu tarım sigorta sistemlerinden ders çıkararak bu sistemi başarıyla sürdürebilmiştir.
- 20:51Teminat Kapsamının Genişletilmesi
- Üreticilerin karşılaştığı riskler teminat kapsamında olup, her yıl yapılan çalışmalarla teminat kapsamı genişletilmektedir.
- Geçen yıl kirazla ilgili domuz hasarları ve hububat ürünlerinde kuraklık verim sigortası gibi yeni riskler teminat kapsamına alınmıştır.
- Kuraklık sigortası sadece kuraklık değil, hububat ürününde meydana gelen don, aşırı zamansız yağış veya sıcak rüzgarlarla ilgili hasarları da kapsamaktadır.
- 22:18Sistem Geliştirme Süreci
- Sistem büyüdükçe çiftçinin ihtiyaçlarına yönelik teminat sepeti de büyümektedir.
- Teminatların genişlemesi için üniversitelerle ve AR-GE birimiyle çalışmalar yapılmaktadır.
- Sigorta sistemi, üreticinin karşılaştığı doğal afetlerin ne kadar sürede meydana geldiği, ürüne ne kadarlık hasar verdiği ve hasar tespiti nasıl yapılacağı değerlendirilerek geliştirilmektedir.
- 23:34Sistemin Amacı ve Sigortalılık Oranı
- Tarım sigortası sistemi bir kar amacı güden sistem değil, üreticinin afetlerle ilgili ayakta kalmasını ve üretimi sürdürebilmesini amaçlayan bir sistemdir.
- Felaket yaşandıktan sonra sigortalılık oranı artmaktadır, ancak sistem, üreticilerin felaketi sigortalı iken karşılamasını istemektedir.
- Felaketleri engelleyemese de, önlemler alınabiliyor ve sigortayla meydana gelen hasarlara kayıplar telafi edilebilmektedir.
- 26:19Sera Sigortası
- Türkiye'de yapılan seracılık sigorta edilmektedir, ancak çevre betonu olması şartı vardır.
- Çevre betonu olmayan seralar sigortalanmamakta, ancak teminat verilen riskler azaltılmaktadır.
- Plastiği veya örtüsü hasar görmüş seralar sigortalanmamakta, ancak eksik imkanlarla sigorta yapılabilmekte ve prim yüksek olmaktadır.
- 28:56Tarım Sigortası Yenilikleri
- 2018 yılında yeniliklerle tarım sigortası sektörüne girilmiş, üreticinin karşılaştığı risklerin bir kısmı teminat kapsamına alınmıştır.
- Geçtiğimiz yılda buğdayla başlayan kuraklık verim sigortası, arpa, yulaf, çavdar ve tritikale ürünlerinde ve sertifikalı tohumluklarında da devreye girmiştir.
- Kadınlara %5, 30 yaşın altındaki gençlere %5 indirim yapılmakta, hem genç hem kadın olan üreticiler ise %10 daha az prim ödemektedir.
- 30:51Tarım Sigortasının Önemi
- Köylerde üretim yapan genç insanlar yıllar içerisinde azalmış, bunun artırılması için çalışmalar yapılmaktadır.
- Tarım sigortası sistemi içerisinde olan üreticiler, büyük afetlerde (hayvanların zehirlenmesi, aşırı zamansız yağış, don) aynı sistemi devam ettirebilme gücünü bulabilmektedir.
- Tarım sigortası, doğrudan üretimin sürdürülebilirliği açısından önemli bir misyon taşımaktadır.
- 32:49Kuraklık Verim Sigortası kapsamı
- Kuraklık verim sigortası sadece kuraklık değil, sıcak rüzgar (samyeli), aşırı zamansız yağış ve don gibi riskleri de kapsamaktadır.
- Verim sigortası, sigortacılıkta çoklu risk sigortasından sonra bir üst kademedir ve bunu başarabilen çok az kurum vardır.
- Tarsim, üreticilerle, bölge müdürlükleriyle, köylerde, ilçelerde ve illerde toplantılar yaparak üreticilerin karşılaştığı sıkıntıları değerlendirmektedir.
- 35:21Sertifikalı Tohumluk Sigortası
- Sertifikalı tohumluk sigortası, normal üretim ve tohum üretimi için yapılan ürünlerin sigorta altına alınmasını sağlamaktadır.
- Sadece sertifikalı tohum ekenler değil, profesyonel olarak hububat grubu ürünlerin sertifikalı tohumlarını üretenler de destekten yararlanacaktır.
- Kuraklık verim sigortası ilçe bazlı olarak çalışıyor, ancak parsel bazlı veya köy bazlı olmak istenmektedir.
- 37:20Hasar Tespiti ve Veritabanı
- Dolu hasarı gibi bazı hasarlarda parsel bazlı hasar tespiti yapılabilmektedir.
- Kuraklık gibi verim azalması durumlarında, potansiyel verimi tespit etmek için uzun yıllar verim ortalamasına sahip veritabanı gereklidir.
- Şu anda Tarsim'in elinde TUİK'ten alınan ilçe bazlı verimler bulunmaktadır, köy bazlı veriler için kendi sistem kurulana kadar TUİK'ten alınmaktadır.
- 39:14Tarım Sigortası Çalışmaları
- İlçe bazlı tarım sigortası çalışmalarına başlanmış olup, bu çalışmaların geliştirilmesi önemlidir.
- Köy bazlı veya parsel bazlı tarım sigortası yapabilmek için ciddi çalışmalar yapılıyor.
- Şu anda bir ilçe kurak alanda ekilen ürünler için tek bir parsel gibi değerlendirilerek, birçok köyde verim tespitleri yapılıyor.
- 40:04Veri Toplama ve Değerlendirme
- Sadece TUİK tarafından paylaşılan veriler değil, kendi veriler de alınarak mukayese ediliyor.
- Bu çalışmalar hem geleceğe yönelik yatırım hem de o sene meydana gelen şartlardan sonra verim tespitini yapmak için yapılmaktadır.
- Gelecekte köy veya parsel bazlı yapabilmek için şimdiden bir veritabanı oluşturuluyor.
- 40:52Kuraklık Etkisi
- Kuraklık genel olarak yapısı itibariyle Türkiye'de, özellikle İç Anadolu bölgesinde daha geniş çaplı etki eden bir yapıdır.
- Bir il tamamen kuraklıktan etkilenebiliyor, bu nedenle ilçe bazlı tespit edilen değerler bile mağduriyet doğurmaz.
- Bu çalışmalar neticede ileride yapılacak köy bazlı ve parsel bazlı çalışmaları ışık tutacaktır.
- 42:32Eksper Sistemi
- Türkiye'de tarım sigortaları havuzun eksperi diye bir yapı var ve bu eksperler hiçbir yere bağlı değil, tamamıyla bağımsız olarak çalışıyorlar.
- Eksperlerin belgesi Hazine Müsteşarlığı ve Tarım Bakanlığı'nın eğitimleri ile veriliyor ve denetimleri yapılıyor.
- Eksperler sigorta şirketine bağlı değil, sadece çalıştığı gün karşılığında ücret alan bilirkişi kişilerdir.
- 43:41Hasar Tespiti Süreci
- Üreticiler tarafından bildirilen hasarlar acenteye ulaşıyor ve organizasyon yapılıyor.
- Hasar tespitleri tablet üzerinden yapılıyor ve sistem otomatik olarak uygun eksperleri yönlendiriyor.
- Üretici hasar tespitinden memnun değilse itiraz hakkı kullanabilir, bu durumda başka bir eksper grubu hasar tespiti yapıyor.
- 45:50İtiraz Süreci ve Sonuç
- Üretici itiraz ettiğinde yedi gün içerisinde yeni bir eksper heyeti o bölgeye gönderiliyor.
- En son yapılan tespit geçerlidir ve eksperlerden çiftçi yanında davranma yaklaşımı yoktur.
- Üçüncü eksperin raporuna da itiraz edilirse mahkeme yolu açık olup, tahkim kurulu veya mahkeme ile hak arama faaliyeti sürdürebilir.