Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Piyasa Hattı" programı, Gizem Yılmaz Ersem'in sunuculuğunda ekonomi uzmanları ve sektör temsilcileriyle yapılan bir analiz programıdır. Programda Integral Yatırım Menkul Değerler'den Seda Yalçınkaya Özer, MDM Investor Service International baş economic'si Mark Oswald, Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi öğretim üyesi Profesör Dr. Nevzat Saygılıoğlu ve Bozsettokimya Türkiye Ülke Müdürü Salih Kalyoncu gibi konuklar yer almaktadır.
- Video, Türkiye'nin ekonomik durumunu analiz ederek başlıyor ve işsizlik oranları (%14), genç işsizlik (%27,40), bütçe açığı (14,9 milyar TL) gibi ekonomik göstergeleri detaylı şekilde ele alıyor. Ardından kimya sektörü ve özellikle Bozsettokimya'nın Türkiye'deki performansı, ihracat stratejisi ve 2020 yılı için yatırım hedefleri hakkında bilgiler sunuluyor.
- Programda ayrıca Türkiye'nin vergi gelirleri, gelir-gider dengesi, Merkez Bankası'nın beklenti anketi ve gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırmalar da yapılmaktadır. Bozsettokimya'nın 2019'da %17 büyüme öngördüğü, 2020 yılında 1-3,5 milyon euro yatırım hedefi olduğu ve sürdürülebilirlik politikalarının şirketin önceliklerinden biri olduğu vurgulanmaktadır.
- 00:13Piyasa Hattı Programı Tanıtımı
- Gizem Yılmaz Ersem, Piyasa Hattı programının ilk bölümünde işsizlik ve bütçe rakamlarını ele alacaklarını belirtiyor.
- Genç işsizliğin 2005'in zirve seviyesine gelmesi ve %27'nin üzerine yükselmesi önemli bir konu olarak vurgulanıyor.
- Programın ikinci bölümünde Ozet Kimya Türkiye Ülke Müdürü ile kimya sektörü ele alınacak.
- 01:14İşsizlik ve Bütçe Rakamları
- Ağustos işsizlik rakamlarında %14 seviyesi açıklandı, genç işsizlik %27,40'e yükseldi.
- Ekim ayında bütçe 14,90 milyar TL açık verdi, Ocak-Ekim döneminde ise 100 milyar TL'nin üzerinde açık verildi.
- Ekonomistler bu yıl 125 milyar TL'nin üzerinde bir bütçe açığıyla kapatmamızı bekliyor, hükümetin hedefinden daha yüksek bir bütçe açığıyla yılı kapatabiliriz şeklinde bir beklenti var.
- 02:14Küresel Ekonomik Gelişmeler
- Hong Kong 10 yıldır ilk kez resesyon bekliyor, 2019 yılı için büyüme beklentilerini sıfırdan -1,30 seviyesine çektiler.
- Larry Codlow, ABD ve Çin'in ticaret antlaşması için Aralık ayı beklentileri piyasada netleşmişken, Çin'den gelen açıklamalarda anlaşmanın imzalanması için ABD'nin vergi artışlarını geri çekmesi gerektiği belirtiliyor.
- Küresel borç rakamları 251 trilyon dolar olarak açıklandı ve yılın ilk yarısında 7,50 trilyon dolarlık bir artışa işaret ederek tüm zamanların rekorunu kırdı.
- 03:33TL Varlıklar ve Piyasa Durumu
- Dünkü TL varlıklardaki satıştan sonra bugün Borsa İstanbul'un yükselişi görülüyor, içeride faizlerde ve CDS'lerde dengelenme var ama henüz kur tarafına yansımadı.
- İşsizlik rakamları açıklandı, üç ay geriden gelen bir veri olduğu için dolar/TL üzerinde çok fazla etkili olmadı.
- Dolar/TL yatay bir seyirde, 5,73-5,78 seviyesi aralığı korunuyor, 5,70 altında 200 günlük ortalama altına geçilmedi.
- 05:59Borsa İstanbul ve Piyasa Beklentileri
- Borsa İstanbul'da yukarı yönlü hamleler devam ediyor, dün bankacılık endeksi öncülüğünde aşağı yönlü eğilim kuvvetlendi.
- Asya'daki iyimserlik ve dünki satışların tepki alımları ile karşılanması ile birlikte Borsa İstanbul 104.000 seviyesinin üzerinde, 105.000 bölgesine doğru hamleler izliyor.
- ABD-Çin ticaret görüşmeleri halen ne zaman ve nerede gerçekleşeceği belli değil, bu katalist etkisi piyasalarda önümüzdeki günlerde hissedilecektir.
- 08:33İşsizlik Oranı ve Genç İşsizlik
- Ağustos ayında manşet işsizlik oranı %14, tarım dışı işsizlik oranı ise %16,70 seviyesine yükseldi.
- Ekonomistler, işsizlik oranının son çeyrekte %14'ün altına gerileyeceğini ve 2020'de çift hanede kalsa da gerileme süreceğini tahmin ediyorlar.
- Türkiye'de genç işsizlik oranı %27,40 olarak açıklandı ve bu rakam Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti gibi Doğu Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında oldukça yüksek.
- 09:44İşsizlik Oranının Trend Değişimi
- Türkiye'nin genç işsizlik rakamının asıl hikayesi, %27'lik işsizlik oranından ziyade trendin bozulmuş olmasıdır.
- 2016 Haziran'dan itibaren Türkiye'de genç işsizlik oranı artışa geçmiş, bu da Türkiye'nin negatif ayrışmasını özellikle son 2,5-3 yılda daha fazla dikkat çekmiştir.
- İşsizlik oranının azalması için büyümenin tekrar dengelenme sürecine girmesi ve Türkiye'nin tekrar büyüme yaratması gerekecektir.
- 10:24Geçmiş ve Şimdiki Ekonomik Durum Karşılaştırması
- Manşet işsizlik oranı %14,70 seviyesi 2008 krizinde de görülmüştü, ancak o dönemde dört çeyrek üst üste daralan ekonomi %5-6'larda daralırken, şu anki tablo daha sınırlı bir daralmaya işaret ediyor.
- Şu anki tabloda sadece iki çeyrek üst üste Türkiye daraldı, 2008 krizine göre daralma oranı çok daha sınırlı.
- Ekonomistler, sektörel kırılıma bakmanın gerekli olduğunu ve Türkiye'nin mevcut yapısal dönüşümünde istihdam rakamının hemen artmayabileceğini, önce yatırımların canlanması gerektiğini belirtiyorlar.
- 11:36Sektörel İstihdam Durumu
- Ekonomik toparlanma beklendiği için istihdam kaybındaki hız kaybı gözlemlenebilir ve yeni istihdamdan bahsedilerek işsizlik oranında düşüş görülebilir.
- Arındırılmamış verilerde Ocak'tan Mayıs dönemine kadar işsizlik oranında düşüş, daha sonrasında tekrar yükselişe geçilmesi normaldir.
- Hizmet sektöründe istihdam bir önceki dönemle kıyaslandığında 141 bin kişilik bir artış kaydetti, ancak geçen yılların aynı dönemi ile kıyaslandığında daha sınırlı bir artışa işaret ediyor.
- 13:12Sektörel İstihdam Kayıpları
- Tarım istihdamında 3 bin kişilik, sanayi istihdamında 49 bin kişilik, inşaat sektöründe ise 24 bin kişilik bir azalma söz konusu.
- İşsizlik rakamları en son görülen rakamlardır ve ekonomik aktivitedeki toparlanma istihdam piyasasına yansıması muhtemel olarak oldukça gecikmeli gelecektir.
- 13:48Bütçe Açığı Durumu
- Türkiye'nin iki hassas karnı enflasyon ve faizdir, büyüme toparlanma beklenirken bütçe açığı ve işsizlik risk olarak görülüyor.
- Ocak-Ekim döneminde ilk onay 100 milyar TL'nin üzerinde bir açığa işaret ediyor ve yıl sonu itibariyle 125 milyar TL'nin üzerine gelmesi bekleniyor.
- Ekim özelinde 14,90 milyar TL açık verildi, geçen yıl aynı dönemde 5,40 milyar TL açık verilmiş, geçen yıl üç katı kadar bir açık verildiği görülüyor.
- 15:31Vergi Gelirleri ve Ekonomik Durum
- Türkiye ekonomisinde vergi gelirlerinde yaklaşık altı milyar TL'lik bir artış gerçekleşmiş, ancak en dikkat çekici artış ÖTV'de (12,60 milyar TL) ve gelir vergisinde (15,80 milyar TL) olmuştur.
- Dahilde alınan KDV'de düşüş yaşanmış, bu da iş talepteki daralmanın en önemli göstergesidir.
- Kurumlar vergisi, geçen sene 1 milyar TL iken bu sene 461 milyon TL'ye düşmüş, bu da Türkiye'nin kurumlar vergisine tahsil etme konusunda başarılı olmadığını göstermektedir.
- 17:34Bütçe Açığı ve Uluslararası Karşılaştırma
- Ekim ayı rakamları ile birlikte son 12 aylık bütçe açığının milli asya oranı %2,60 olarak gerçekleşmiş, faiz dışı dengede ise %0,30 oranında bir açık söz konusudur.
- Türkiye, gelişen ülkeler evreninde bütçe dengesinin milli asya oranı anlamında artan bir açığa sahip olsa da, Master kriterlerini karşılıyor ve kendi benzer ülkelerle kıyaslandığında iyi bir rasyoda gidiyor.
- IMF tanımlı bütçesini hesaplamayan Türkiye'de, Merkez Bankası'ndan gelen 40 milyarın üzerindeki rakam çıkarıldığında bütçe açık rakamı %5'lerde olup, %3 kriterinin üzerine çıkmıştır.
- 21:34İşsizlik ve Eğitim Sistemi
- İşsizlik rakamlarında mevsimsellikten arındırıldığında sınırlı bir düşüş görülmüş, ancak normal manşet rakamlar hala yüksek kalmaya devam etmektedir.
- Genç işsizlik oranı %27,40'a ulaşmış, 2018 yılının ilk çeyreğinden beri hızlı bir artış göstermektedir.
- Eğitim sisteminde ciddi bir problem olduğu, özellikle yükseköğretim görenlerin işgücü katına düşüş ve mesleki ve teknik lise mezunlarında işsizlik oranlarının yüksek olduğu belirtilmiştir.
- 24:48Ekonomik Piyasalar ve Türkiye
- İçerideki fiyatlamalar ekonomik verilerden bağımsız olarak devam ediyor, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD Başkanı Trump ile temaslarında piyasa nötr bir yorum çıkardı.
- Dün piyasalarda satış görülürken, bugün kayıpların telafi edildiği ve tekrar pozitif tarafa evrildiği görülüyor.
- Kredi derecelendirme kuruluşları daha da şüpheci hale geliyor, Arjantin ve Türkiye gibi sorunlu ülkelerin yanı sıra Şili gibi beklenmedik ülkelerde de sorunlar yaşanıyor.
- 26:32Gelişen Piyasalar ve Türkiye Performansı
- Küresel ticaret görünümü için önümüzdeki yıl olumlu bir durum olursa, tahvil piyasasından ziyade hisselerin daha fazla tercih edileceği düşünülüyor.
- Gelişen piyasaların para birimlerinde oynaklık azaldı, ancak bunun kalıcı olacağını garanti veremiyor.
- Türkiye ekonomisi için önümüzdeki aylarda iyi ekonomik veriler bekleniyor, milli gelir %4 ile %6 arasında gelebilir ve bu durum piyasalara olumlu etki edecek.
- 29:50Merkez Bankası Beklentileri ve Bütçe Rakamları
- Merkez Bankası'nın beklenti anketinde büyüme beklentisi %0,9'dan %0,30'e yukarı yönlü revize edilmiş, enflasyon beklentisi ise %12,69'dan %12,18 seviyesine düşmüş.
- Bütçe rakamlarında giderlerde beklenenin üzerinde artış, gelirlerde ise istenilen düzeyde olmayan performans söz konusu.
- Ekim ayının bütçe açığı yaklaşık 15 milyar lira, toplam 10 aylık bütçe açığı 100 milyar lira olmuş ve 2020 yılında 139 milyar lira bütçe açığı öngörülmüş.
- 32:31Bütçe Sorunları ve Vergi Performansı
- Faizlerin artmasına karşılık gelirlerde katastrofik bir azalış yaşanmış, kurumlar vergisi %158 dolayında düşmüş.
- Bütçenin gider tarafında personel giderleri, sosyal transferler ve faiz giderleri üç önemli kalemde ciddi artış var.
- 2019 yılı itibariyle vergilerde uygulanan istisna ve indirim sayısı 600'ün üzerinde, toplanacak her 100 lira verginin 24 lirası istisna ve muafiyet olarak gidiyor.
- 36:16Döviz Kuru ve Sektör Etkileri
- 2018'deki döviz kurundaki sert hareket, ihracat, iç piyasa ve dış piyasaya ürün satan insanlar için ciddi sıkıntılar yarattı.
- Şirketin satışının yaklaşık yarısı inşaat kimyasallarından oluşuyor ve Türkiye'deki inşaat sektöründeki hızlı düşüş şirketin performansını etkiledi.
- Şirket, iç piyasadaki daralmayı dışa dönerek ürün satarak kapattı ve önümüzdeki yıldan sonra inşaatta bir miktar düzelme bekliyor.
- 37:21Şirketin Büyüme Performansı
- Son üç yıldaki büyüme oranı yüzde onbeş'in üstünde olup, bu yıl daha fazla büyüme öngörülüyor.
- Şirket hem istihdamı arttırarak hem de ekipmanla büyüyecek ve önümüzdeki yıl Türkiye'nin bu seneki büyümesine göre daha fazla büyüme bekleniyor.
- 2019, şirketin en kötü yılı olarak değerlendiriliyor, ancak şirket artı ile kapatıyor ve geçen sene yaklaşık kırk milyon euro civarında ciro elde etmiş.
- 38:31İnşaat Sektörü ve Gelecek Beklentileri
- Şirket, inşaat sektörünün önümüzdeki yılın ortalarından sonra açılacağını düşünüyor ve bu durum yatırımlar için önemli.
- Dünyada inşaat sektöründe bir miktar sıkıntı yaşanmış, para değerli hale gelmiş ve güven ortamının oluşması dövizin sabit gitmesi ve faizlerin düşmesiyle gerçekleşiyor.
- Şirketin 2019 ciro rakamı yüzde onyedi büyüme öngörülüyor, TL bazında ise yüzde kırkbeş büyüme gerçekleşmiş.
- 39:40İhracat Stratejisi
- Türkiye'de yapısal dönüşüm yaşanıyor ve daha fazla ihracata dayalı bir büyüme modeline odaklanılıyor.
- Şirketin en büyük hedefi Ortadoğu ve Uzakdoğu'ya ihracat yapmak, özellikle Endonezya ve Çin'e ciddi satışlar yapılıyor.
- Türkiye'nin coğrafi konumu Avrupa'ya göre daha yakın olduğu için, yurtdışından ithal edilen ürünleri düşürüp ihracatı artırmak hedefleniyor.
- 41:15İhracat Zorlukları
- İhracat yaparken Türkiye-AB ilişkileri, Türkiye-Amerika ilişkileri gibi politik belirsizlikler ve gümrük kapılarında engeller yaşanabiliyor.
- Türkiye'nin ciddi maden yatakları olmadığı için hammadde olarak dışa bağımlı olduğu için, yüksek teknoloji ve inovasyonla rekabetçi olmak önemli.
- Ana tema rekabetçi olmak ve bu sayede yurt dışında rekabetçi olarak satabilme kabiliyeti geliştirmek.
- 41:55Kimya Sektöründe İthal Girdi ve Rekabet
- Kimya sektöründe hammadde yurt dışından alındığında, yüksek katma değerli ve inovasyonu yüksek ürünler yaparak rekabetçi olunabilir.
- Kimya sektöründe %80-90'ı ithal hammadde olup, bu hammaddeleri yüksek teknolojiyle işleyip kaliteli değer haline getirip satmak gerekiyor.
- Türkiye'de üretilen ürünleri yurtdışına satabilmek için katma değerinin olması gerekiyor, sadece suyla karıştırıp satmak yeterli değil.
- 43:26Sektörün Yönetimi ve Döviz Riski
- 2018 çok zor bir yıl olmuş, ancak 2020'de durum biraz dengelenmiş.
- İthal girdi yoğun bir sektörde döviz riski bulunuyor ve maliyet artışları yaşanıyor.
- Şirket, döviz tutarak bu riski bertaraf ediyor ve güçlü olduğu için krediyle değil kendi özsermaye ile yatırım yapıyor.
- 44:21Yatırım ve Hedefler
- Yüksek faiz oranları nedeniyle 2020'de yatırım yapmak zor olmuş, mevcut karlılıklar %30-35 civarında olunca kimse ticari kredi faizi kullanmak istememiş.
- Şirket 2021 için 1-3,5 milyon Euro ile yatırım yapmayı düşünüyor ve devlet teşviklerini kullanmak istiyor.
- Kimya sektörü net açık veren bir sektör olduğu için, ithalat-ihracat dengesini kapatmak için yatırım yapmak istiyorlar.
- 45:42Sektörün Önemi ve Sürdürülebilirlik
- Türkiye büyüyorsa kimya sektörü iki kat büyüyor, bu nedenle stratejik bir sektör.
- Türkiye'de Petkim gibi büyük tesisler var, ancak kendi petrolümüzü işleyebilseydik daha fazla ihtiyaç duyulurdu.
- Kimya sektöründe sürdürülebilirlik ve çevresel farkındalık çok önemli, Avrupa'daki çevre mevzuatlarına uyum sağlıyorlar.
- Ekolojik ürünler için taviz vermeyeceklerini, Avrupa'daki kurallar neyse Türkiye'de de aynı normlarda ürettiğini vurguluyorlar.