Buradasın
Paranın Psikolojisi ve Ekonomik Eşitsizlik Üzerine Bir Röportaj
youtube.com/watch?v=ShW_lvG2IIkYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve ekonomi ve psikoloji konularında uzman olan Mert Başaran arasında geçen bir röportajdır. Mert Başaran, finansal konularda danışmanlık veren ve ekonomi konularında bilgi sahibi biri olarak programda yer almaktadır.
- Videoda paranın psikolojisi, tasarruf, prestij fiyatlandırması ve ekonomik eşitsizlik gibi konular ele alınmaktadır. Konuşmacılar, yatırım ve tasarruf kararlarının psikolojik faktörlerden (korku ve umut) kaynaklandığını, Türkiye'de yaygınlaşan prestij fiyatlandırmasının toplumsal etkilerini ve yeni dünya düzeninde artan uçurum sorununu tartışmaktadır.
- Röportajda ayrıca, lüks ürünlerin yerine hisselerinin alınmasının daha mantıklı olabileceği, "yeni para" olarak adlandırılan zenginlerin çocukluk travmaları nedeniyle gösteriş yapma ihtiyacı duyduğu ve bu davranışın adaletsizlik yarattığı vurgulanmaktadır. Konuşmacılar, minimalizm ve sürdürülebilir yaşam tarzının önemini de belirterek, günümüz toplumunda dürtüsel tüketim alışkanlıklarının sorunlarını ve bunun doğaya zarar verdiği görüşünü paylaşmaktadır.
- 00:18Paranın Psikolojisi ve Ekonomi
- Programda paranın psikolojisi konusu ele alınacak çünkü yatırım araçları verilerle ve grafiklerle şekillenirken, psikolojimizle de şekillenen bir dünya vardır.
- Duygu durumumuz yatırımlarımızı değişkenlik gösterir; canımız sıkkın olduğunda veya çok mutlu olduğumuzda yatırımlarımız değişir.
- Yatırım, yatırım araçlarından harcamaya kadar her şey psikolojik olup, verilerle şekillenmez.
- 00:51Piyasaların Psikolojik Davranışları
- Türkiye'nin en güzel haberler geldiği noktada borsa endeksi zirveyi görüyor, ancak ondan sonra o noktayı tekrar göremediği oluyor.
- En kötü pandeminin olduğu dönemde borsa dibi görüyor, ancak sonra bir anda yukarı çıkabiliyor.
- İnsan her zaman psikolojik olarak baktıktan sonra, karar verdikten sonra zaaflarıyla veya umuduyla hareket ediyor.
- 01:19Psikoloji ve Yatırım Kararları
- Korku ve umut iki tane noktadır ve bu iki nokta üzerinden yatırım yapılıyor.
- Harvard'da yapılan bir araştırmada, en iyi teknik analizci, en iyi ekonomist değil, en iyi insan psikolojisini çözen en iyi yatırımı yapar.
- Geçen hafta dünyada önemli bir ekonomist görevinden alınmak zorunda kaldı çünkü iki yıldır yanılıyor ve piyasalarda ters hareketler yaptı.
- 02:31Tüketim ve Psikoloji
- İnsan psikolojisi yönetildiği için bazı türev enstrümanlar çıkarılıyor, kredi kartlarının ve online alışverişin çıkış nedeni de budur.
- Sistemin çalışması için daha çok tüketimin artması gerekiyor, ancak bunun bir dozu var ve herkesin yönetebildiği bir şey değil.
- Bazı insanlar dürtüsel hareket ediyor, bazıları tedavilik boyutta olan patolojik davranışlar sergiliyor.
- 03:31Kişisel Psikoloji ve Tasarruf
- Mutsuz, kötü bir gün yaşıyorsanız veya depresifseniz yaptığınız davranış farklı olur.
- Açken veya tokken alışveriş yapma davranışları farklıdır, bu da herkesin psikolojik durumunu gösterir.
- Herkes kendi SWOT analizini yapmalı, güçlü yanlarını ve zayıf yanlarını bilmeli, böylece daha iyi tasarruf ve yatırım yapabilir.
- 04:44Psikolojinin Yönetildiği Dünyada Yatırım
- Yatırım yapacağımız dönemlerde psikolojimizi daha sabit bırakmak gerekiyor.
- Kapitalizm içerisinde çaktırmadan mesajlara maruz kalıyoruz ve psikolojimizin yönetildiği bir dünya içindeyiz.
- Önemli markaların ürünleri almaktansa hissesinin alınması daha mantıklı olabilir.
- 05:51Finansal Özgürlük ve İhtiyaç
- Aylık bin euro ile geçinen bir adamın ikiyüz bin eurosu varsa finansal özgürdür ve istediği şeyleri harcayabilir.
- Türkiye'nin yüzde doksan-doksanbeş-doksansekiz'i bu rakamlara ulaşamamış durumda ve bu rakamları sorgulaması gerekir.
- Türkiye'de sorgulaması gereken insanlar bunu sorgulamıyor, tasarruf yapması gereken insanlar bunu düşünmezken var olan zengin kesim bunları düşünerek hareket ediyor.
- 07:40Markalaşma ve Prestij Fiyatlandırması
- Markalaşmada marka önemli, kaliteli şeyler giymeliyiz, yemeliyiz, içmeliyiz.
- Türkiye'de prestij fiyatlandırması çok fazla oluyor, okullarda, özel okullarda, denizde, beach'de ve plajda.
- Türkiye'de bazı yerlerde fiyatlar elli kat daha pahalı olmasına rağmen, orada sadece yüzde üç-dört'ü gerçekten o parayı verecek durumda, yüzde yirmibeş-otuz'u iş bağlamak için, yüzde yetmiş'i selfie çekmek için gidiyor.
- 08:52Sosyal Medya ve Ünlülerin Etkisi
- Sosyal medya ile prestij fiyatlandırması yapılabiliyor ve insanlar reklamları gördükçe isteyecekler.
- Ünlüler de influencer olmaya başlıyor ve bu stratejiyi kullanıyorlar.
- İnsanlar psikolojik iyiye fethetmeyi seviyor, ünlüleri görünce kendilerini de onlar gibi olabileceklerini düşünüyorlar.
- 09:36Ekonomik ve Doğal Zararlar
- Türkiye olarak bu sınırı epey açmış durumda ve ihtiyacımız olmayan şeyleri çok alıyoruz.
- Bu durum doğaya ciddi zarar veriyor, cari açığımıza zarar veriyor ve ekonomimize zarar veriyor.
- Ünlü bir çanta markası, 2600 Euro'luk fiyat etiketine sahip çantalar üretmek için taşeron üreticiye parça başı yalnızca 53 Euro ödüyor.
- 11:37Pazarlananı Almayı Seven Toplum
- İnsanlar pazarlananı almayı seven bir toplum.
- Aynı plaja girmek için otuz kat daha fazla para verilebiliyor ve bu kadar güzel deniz olmayabilir.
- İnsanlar elli kat pahalı bir şey alıp kendilerini mutlu zannediyorlar.
- 12:01Pazarlanma ve Tüketim Davranışları
- İnsanlar araştırmayı sevmediği için yatırım kararlarında, hisse senedi, fon veya araba alırken pazarlama gücüne göre karar veriyorlar.
- Orta sınıf ve ortanın altındaki sınıfların, pazarlanan güzel şeylerin dışında daha ucuz ve güzel hayatlar olduğunu anlamaları gerekiyor.
- Ekonomik şartlar iyi olmadığı halde, bu hayatlara kanalize olunca insanlar daha da geçinemiyor.
- 13:42Psikolojik Etkiler ve Yeni Para
- Dürtüsel tüketim davranışlarının nedeni çocuklukta yaşadığımız travmalar ve "yeni para" olarak adlandırılan durum.
- Yeni para, otuz-kırk yıl önce fakirlik ve yokluk yaşayan, birdenbire paraya sahip olan insanların parayı gösterme ihtiyacı duymasıdır.
- Bu gösterme ihtiyacı, markalar aracılığıyla gerçekleşir ve sistem bu durumu destekler.
- 14:53Eski Para ve Adaletsizlik
- Eski para olarak adlandırılan zamanla zenginler, gösteriş yapmaz ve servetlerini fısıldarlar.
- Türkiye'de ve dünyada adaletsizlik ve eşitsizlik var; bir kişi 2600 Euro'luk bir çanta alıp yaşayabilirken, taşeron kesimi düşük yaşam standartlarıyla yaşamak zorunda kalıyor.
- 15:47Yeni Düzen ve Ekonomik Uçurum
- Neo-liberal politikaların getirdiği yeni dünyada, Amerika'da bile pandemi döneminde zenginler zenginleşirken halk fakirleşiyor.
- Yapay zeka ve teknoloji sayesinde beynin ve zekanın önemi arttığı için iyi eğitim ve katma değerli ürünler yapanlar büyük fark açıyor.
- Amerika'da 400 bin kişi homeless ve lağımlarda yaşayanlar var, bu durum dünya genelinde uçurumun büyüdüğünü gösteriyor.
- 17:28Kapitalizmin Geleceği
- Kapitalizm sonlanması gereken bir sistem olabilir, ancak "insanların gücü olan sınırsız aşkı, tutkusu sınırsız toplumu imkansız kılıyor" sözü kapitalizmin asla sosyalize dönmeyeceğini gösteriyor.
- Yapay zeka ve teknoloji sayesinde işsizlik azalacak ve Davos'ta konuşulan gibi vatandaşlık maaşı gibi yarı sosyalizm sistemleri ortaya çıkabilir.
- Orta sınıfın tüketme şansı azalıyor, Amerika'da bile ev almak artık imkansız hale gelmiş durumda.
- 18:47Tüketim Davranışları ve Kalite Kavramı
- İnsanlar dürtüsel tüketim yapıyor, kaliteli bir şey alıp sürdürülebilir hale getirip yıllarca kullanmak yerine pahalı ama kısa ömürlü ürünler tercih ediyor.
- İtalyan ve Avrupalı araştırmacılar, 58 Euro'luk bir çanta için "kalite yok" diyerek insanları kandırıyor.
- Prestij fiyatlandırması sorun yaratıyor; bazı ürünler gerçek değerinden çok daha pahalı satılıyor ve insanlar "ben onlarla olmak istiyorum" psikolojisiyle bu ürünlerin sahibi olmak istiyor.
- 22:00Sürdürülebilirlik ve Minimalizm
- Sürdürülebilir olma ve minimalizm hikayesi daha fazla dinlendirilmeye başladı, insanlar evlerinde, gardıroplarında ve yiyeceklerinde daha az ürünle daha sağlıklı ve fresh şeyler tercih ediyor.
- Minimalizm satan bir şey değil, para kazandıran bir şey değil; konuşmacı üç haftadır aynı cekette olduğunu ve bir yıl sonra da aynı cekette olacağını belirtiyor.
- Doğaya yazık olmamak için israfı önlemek önemli, ancak bu kolay değil ve bunları anlatmak, devamlı dillendirmek gerekiyor.