Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Vergi Bilenler" ekibi tarafından sunulan dört bölümlük bir eğitim serisinin parçasıdır. Bir eğitmen tarafından Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kanunu detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Video, ÖTV'nin temel özellikleri, KDV ile arasındaki benzerlikler ve farkları açıklayarak başlıyor ve ardından dört ana liste (akaryakıt, araçlar, alkollü içecekler, çeşitli mallar) üzerinden uygulanan vergi sistemini ele alıyor. Daha sonra vergi doğuran olaylar, mükellef ve vergi sorumlusu kavramları, istisnalar, tecil uygulaması, vergi indirimi, vergilendirme dönemi, beyan ve ödeme süreçleri gibi konular detaylı olarak inceleniyor.
- Eğitim serisi, ÖTV'nin 12 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe girdiği, tek aşamalı bir vergi olduğu ve hasılatının genel bütçe gelirlerinde %16 civarında olduğu gibi önemli bilgileri içermektedir. Ayrıca, vergi beyanname verme süresi, verginin aylık iki dönem halinde tahsil edilmesi ve KDV ile karşılaştırması gibi sınavlarda çıkabilecek konulara da değinilmektedir.
- Özel Tüketim Vergisi Kanunu Eğitim Serisi Tanıtımı
- Vergi Bilenler ekibi, katma değer vergisi kanunu eğitim serisinin devamı olarak özel tüketim vergisi kanunu eğitim serisine başlıyor.
- Dört bölümlük özel bir seri olacak ve bir, iki, üç ve dört sayılı listeler tek tek incelenecek.
- Eğitim serisi kurum sınavlarına, mali müşa sınavlarına hazırlananlar ve özel tüketim vergisi kanunu hakkında bilgi almak isteyenler için hazırlanmış.
- 00:59Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun Tarihsel Gelişimi
- Özel tüketim vergisi kanunu 12 Haziran 2012 tarihli resmi gazete yayımlanıyor ve 1 Ağustos 2012 tarihi itibariyle yürürlüğe giriyor.
- Özel tüketim vergisi kanunu, katma değer vergisi kanununun kardeşi gibi görülüyor ve aynı temeller üzerine oturtuluyor.
- KDV oranlarının normal şartlarda %10 olduğu, Cumhurbaşkanı'nın bu oranın dört katına kadar arttırabileceği veya %1'e düşürebileceği belirtiliyor.
- 02:15Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun Gerekçesi
- Özel tüketim vergisi kanununun çıkmasının sebeplerinden biri, 1985 yılında katma değer vergisi'nin hayatımıza girmesiyle birlikte ortadan kalkan şeker vergisi, nakliye vergisi gibi vergilerin yerine çağdaş bir kanunun yürürlüğe girmesi.
- Gümrük birliğine girişle birlikte gümrük duvarları indiriliyor ve vergisiz ithalat söz konusu oluyor, bu nedenle ithalatın azaltılması için çeşitli vergiler koyuluyor.
- Özel tüketim vergisi kanununun varoluş amacı, ithalatı kısaabilmek ve daha az ithal edilmesini sağlayabilmek.
- 04:23Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun Listeleri
- Özel tüketim vergisi kanunu dört listeden oluşuyor: 1. sayı liste (akaryakıt, petrol ürünleri, madeni yağlar, motorin gibi), 2. sayı liste (arabalar, uçak, helikopter gibi araçlar), 3. sayı liste (alkollü içecekler, alkolsüz içecekler, sigaralar) ve 4. sayı liste (havyar, çıtçıtlı tırnak makası, PlayStation, cep telefonu, çamaşır makinesi, kristal avizeler, silahlar).
- Özel tüketim vergisi, sadece belirli mal gruplarının vergilendirildiği, tek aşamada alınan ve mükellef sayısı az olan bir vergi.
- Mükellef sayısı yaklaşık 12.000-13.000 civarında olup, bunun 10.000-11.000 civarındaki araç bayileri olduğu ifade ediliyor.
- 06:15Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun Özellikleri
- Türkiye'de gümrük terfi istatistik pozisyon numarası uygulaması mevcut ve canlı insan dışında her türlü malın tesliminde bu numara kullanılıyor.
- Gümrük tarife istatistik pozisyon numarası, tanımı bilinmeyen malların gümrükte kategorize edilerek dünyanın her yerinde standart bir mal tanımı ortaya çıkarmasını sağlıyor.
- Özel tüketim vergisi hizmetten alınmaz, bu yönüyle KDV'den ayrılıyor ve mal teslimlerinde uygulanıyor.
- 07:53Özel Tüketim Vergisi ve KDV Arasındaki Benzerlikler
- Özel tüketim vergisi ve KDV'nin mükellefleri ithalatçılar ve satıcılar.
- Vergiyi doğuran olay kavramı ile ithalat ve teslim tanımları aynı.
- İhracat vergiden istisna olup, ihraç kayıtlı teslimlerde TCCI telkin uygulaması söz konusu oluyor.
- 09:21KDV ve ÖTV Arasındaki Farklar
- Vergi oranlarının Cumhurbaşkanı tarafından belirlendiği, daha önce Bakanlar Kurulu tarafından belirlendiği ifade edilmektedir.
- ÖTV ithalat ve imalatta bir kez alınırken, KDV ithalat ve imalattan tüketime kadar her safhada alınmaktadır.
- ÖTV ilk aşamada mal teslimi itibariyle alınır ve malın fiyatı içerisinde gizlenerek tüketiciye yansır, KDV ise her düzenlenen işlemde ayrı ayrı hesaplanır.
- 10:25Dolaylı Vergi Özellikleri
- KDV ve ÖTV ikisi de dolaylı vergidir, dolaylı vergide vergi mükellefi ile vergi ödeyenin farklı olmasıdır.
- Nihai tüketici hem ÖTV'yi hem KDV'yi ödemiş olur, verginin mükellefleri ise bunların vergi dairesine yatırılmasını sağlar.
- ÖTV'de istisnalar çok sınırlı iken, KDV kanununda çok daha fazla istisna bulunmaktadır.
- 11:39KDV ve ÖTV'nin Uygulanma Alanları
- Özel Tüketim Vergisi sadece belirli mallarda uygulanırken, KDV hem mal için hem de hizmetlerde alınmaktadır.
- ÖTV'de vergilendirme dönemleri, beyan dönemleri ve ödeme süreleri farklı olabilirken, KDV'de genellikle aylık olarak vergilendirme yapılır.
- KDV beyannamesi ve ödemesi ayın 26'sı itibariyle yapılması gerekmektedir.
- 13:17ÖTV'nin Uygulanma Alanları
- ÖTV'nin uygulanma alanları dört listede sınıflandırılmıştır: 1. sayı listede petrol ürünleri, 2. sayı listede kolalı gazoz, alkollü içecekler ve alkolsüz limonata, 3. sayı listede sigara ve diğer tütün mavileri, 4. sayı listede beyaz eşya, elektrik devaletleri, silahlar ve birtakım tüketim maddeleri bulunmaktadır.
- ÖTV'nin uygulanma alanları Türk Gümrük Tarife Cetvelini tanımlayan eşyalar olup, gümrük ve ticaret bakanlığına gidip numarası tespit ettirilen mallar ÖTV kanununa ekli listelerde yer alması durumunda ÖTV'ye tabi olur.
- ÖTV'nin uygulanma alanları gib.gov.tr adresindeki "Yararlı Bilgiler" bölümünden "Özel Tüketim Vergisi Tutarları ve Oranları" bölümünden incelenebilir.
- 16:41ÖTV'nin Uygulanma Koşulları
- Özel Tüketim Vergisi kapsamına giren 1. sayı listedeki malların ithalatçıları tarafından teslimi, rafineriler dahil olmak üzere imalatçıları tarafından teslimi veya ÖTV uygulamadan önce müzayede yoluyla satışı bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV uygulanır.
- Kanun metnini okumak ve yanına not almak, testlerde çoktan seçmeli sorularda hatalı ifadeleri yakalamak için önemlidir.
- 17:46Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Uygulaması
- ÖTV, bir sayıdaki malların ithalatçıları tarafından teslimi, rafineriler dahil olmak üzere imalatçı tarafından teslim ve ötv uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı durumlarında uygulanır.
- İthalatçılar tarafından teslim ifadesi önemlidir; bir sayıdaki malın ithalatı ÖTV'nin konusuna girmez, ancak imalatçı tarafından ilk tesliminde bir defaya mahsus ÖTV uygulanır.
- ÖTV uygulamadan önce müzayede yoluyla satışlar, icra dairesi, mezatlar veya açık artırma suretiyle yapılan satışlardır.
- 20:57Teminat Uygulaması
- Bir sayıdaki bir malı ithal ettiğinizde ÖTV uygulanmaz ancak gümrükte teminat uygulaması yapılır.
- İthal edilen malların teslimi sebebiyle hesaplanan ÖTV'nin beyan edilmesi ve ödenmesi üzerine teminat çözülür.
- Bu uygulama, vergi kayıp ve kaçağın yüksek olduğu bu sektörde vergi kaybını önlemek için yapılmıştır.
- 22:35Teslim Tanımları
- KDV ile bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik ya da onun adına hareket edenlerce alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi teslim olarak ifade edilir.
- Bir sayıdaki bir malın alıcı ya da onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere verilmesi de teslim hükmündedir.
- Malın alıcıya veya ondan hareket edenlere gönderilmesi durumunda, malın nakliyesine başlatılması ya da nakliyeci ya da sürücüye tevdi verilmesi de mal teslimdir.
- 24:27Özel Durumlar
- Kap ve ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu hallerde, teslim bunlar içinde bulunan mallar itibariyle yapılmış sayılır.
- Vergi tabi olan malların imal dışında her ne suretle olursa olsun kullanılması, sarf edilmesi, işletmeden çekilmesi, işletme, personel, ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi teslim sayılan hal olur.
- Mülkiyeti muhafaza kaydı yapılan satışlarda zilyetliğin devrinde de vergi doğuran olay mal teslimi olarak kabul edilir.
- 26:39ÖTV'de Vergi Doğuran Olay
- ÖTV'de vergi doğuran olay mal teslimi olarak belirlenmiştir, nakliyeciye teslim edilmesi değil, nakliye başlanmasıyla vergi doğmaktadır.
- Fatura ve benzeri belgeler malın tesliminden önce de düzenlenebilir, ancak vergi doğuran olay belge düzenlenmesiyle gerçekleşir ve belgelerde gösterilen miktarla sınırlıdır.
- Kısım kısım mal teslimi durumunda da her bir kısmın teslimi vergi doğuran olay olarak kabul edilir.
- 29:07ÖTV'de Vergi Doğuran Olaylar
- Onay kavramıyla komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon sureti yapılan satışlarda vergi doğuran olay alıcıya teslimi olarak belirlenmiştir.
- İthalatta gümrük kanunu'na göre gümrük yükümlülüğünün doğması, ithalat vergilerine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili vergi doğuran olaydır.
- Kaçakçılıkla mücadele kanunu uyarınca el konulan mallarda vergi doğuran olay, bu malların rafineriler tarafından teslimde gerçekleşir.
- 29:50ÖTV Mükellefleri ve Vergi Sorumlusu
- ÖTV mükellefleri bir sayılı listedeki malları imal edenler, ithal edenler veya ÖTV uygulanmadan önce bu malların müzayede suretiyle satışını gerçekleştirenlerdir.
- Vergi sorumlusu, mükellefin Türkiye içinde ikametgahı, işyeri veya iş merkezi yoksa veya Maliye Bakanlığı buna benzer sebeplerden dolayı vergi alacağını güvenlik altına alabilmek amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
- Fiili ve kaide envanter sırasında belgesiz mal bulundurduğu tespit edilen mükelleflere, alış belgelerini ibraz için on gün süre verilir; bu süre içinde ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen malın tespit tarihindeki emsal bedel üzerinden hesaplanan ÖTV alışını belgeleyemeyen mükellef adına resmen tahr ettirilir.
- 32:16ÖTV'deki İstisnalar
- ÖTV'deki istisnalar KDV'de kadar geniş değildir ve sınırlı olup ihracat istisnası, diplomatik istisna, askeri amaçlı istisnalar ve petrol arama ve istihsal faaliyetlerinde istisnalar bulunmaktadır.
- İhracat istisnası, yurt dışındaki müşterilere teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkan mallar için geçerlidir; yurt dışındaki müşteri, ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar veya Türkiye'de bir işletmenin yurt dışında faaliyet gösteren şubeleridir.
- ÖTV'de ihracat istisnası, malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcı işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi için geçerli değildir; serbest bölgeler Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasi sınırları içinde kaldığı için gümrük bölgesi dahilinde olmakla birlikte gümrük ve kam biyoloji yönünden gümrük bölgesi dışında sayılıyor.
- 35:29Diplomatik İstisnalar
- Diplomatik istisnalarda mütekabiliyet esası geçerlidir, yani bir devlet istisna uyguladığında diğer devlet de karşılıklı olarak aynı istisnayı uygulamalıdır.
- Diplomatik temsilcilikler, konsolosluklar ve uluslararası kuruluşlar tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisabi ithali veya teslimleri özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- Türkiye'deki uluslararası kuruluşlar ve bunların yönetici kadrolarında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan mensupları tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisab olsun, ithal olsun ve bunlara teslimler özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- 36:37Askeri Amaçlı İstisnalar
- Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve MIT Müsteşarlığı'na ihtiyacı için veya bunların gerek göstermeleri üzerine akaryakıt ikmali yapanlara tesliminin özel tüketim vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
- 37:45Petrol Arama ve İstihsal Faaliyetlerinde İstisna
- Türk Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama ve istihsal faaliyetlerinde kullanmak için bu faaliyetlere yakıtları malları teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- 38:07Tasfiyelik Malların Bedelsiz Teslimlerinde İstisna
- Gümrük Kanunu uyarınca tasfiyelik hale gelen mallar için genel bütçe ve özel bütçe idareleri, il özel idarelerine, belediyelere, köyler ve bunların teşvik ettikleri birliklere bedelsiz teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- Bu bedelsiz teslimi ile Kaçakçılık Mücadele Kanunu'nun 16A maddesi uyaracağı tasfiyeli hale gelenlerin bu bentte sayılanlara bedelsiz teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- 38:49İhraç Malı Taşıyan Araçlarda Motorun Tesliminde İstisna
- Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve Petrol Piyasası Kanun hükümlerine göre Cumhurbaşkanlığı belirlenen sınır kapılarında, gümrük kanunu ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkılacak olan eşyayı taşıyan kamyon, çekici veya soğutucu üniteye sahip yarı römorkların depolarına, araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakın deposu miktarını aşmayacak şekilde yurt dışına çıkışlarına teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir.
- Edirne'de Hamzabeyli, İpsala, Artvin'de Sarp ve Kapıkule gibi belirli sınır kapılarında yurt dışına çıkanlara özel tüketim vergisinden istisna olarak yakıtların verilmesi söz konusu olabilmektedir.
- 41:22ÖTV'nin Tecil Uygulaması
- ÖTV'nin 8. maddesinde bir sayılı listenin B cetvelindeki malların (yağlar, makine yağları, gresi, solventler gibi) bir sayılı listeye dahil olmayan malların imade kullanılmak üzere mükellefler tarafından tesliminde, teminat alınmak surette tecil edilmesi düzenlenmiştir.
- Bu malların tecil tarihinin takip eden ayın başından itibaren 12 ay içinde bir salise dahil olmayan malların imalinde kullanılması halinde tecil edilen vergi telkin edilir.
- İhraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait ÖTV, mükelleflerce ihracatçı tahsil edilmemesi şartıyla bu mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesine tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
- İhracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde ötelenen vergi telkin edilir, ancak mücbir sebepler nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi durumunda en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara bakanlıkça veya bakanlığa uygun görmesi halinde vergi dairelerince 3 aya kadar daha ek süre verilebilir.
- İhracatçı kendi şartlarından dolayı mücbir sebep olmadan ihraç etmeyi beceremediğinde, vergi vade tarihinin itibaren gecikme zammı ile birlikte tahsil olmaz.
- İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların mücbir sebep nedeniyle ihraç edilememesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren ilgili dönemler için geçerli tecil faizle birlikte tahsil edilebilir.
- 45:10Özel Tüketim Vergisi İndirimi
- ÖTV'ye tabi malların yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen vergi, Maliye Bakanlığı belirli esaslara göre ödenecek vergiden indirilebilir.
- Örneğin, aseton imalatında kullanılan benzen için ödenen vergi, asetonun ÖTV'sinden indirilebilir.
- İndirme işlemi, aynı listedeki malların (bir sayılı listedeki A ve B cetvelleri dahil) bir imalatında kullanılması durumunda geçerlidir.
- 47:02Özel Tüketim Vergisi Koruma Hükmü
- Özel Tüketim Vergisi istisna muafiyetleri sadece ve sadece ÖTV kanun hüküm eklenerek veya bu kanunda değişiklik yapılarak düzenlenir.
- Diğer kanunlarda ÖTV tabidir veya istisna gibi hüküm yazması, bu kanunun kapsamını genişletmez.
- Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır ve kanunlar arasında uluslararası anlaşmalar kanunların üzerindedir.
- 47:52Vergileme Ölçüleri
- Bir sayılı mallar için belirlenen maktu vergi tutarları kilogram, litre, metreküp, standart metreküp, kilokalori veya bunların alt ve üst birimleri ile gerektiğinde büyüklükleri de dikkate alınarak kap, ambalaj ve adet olarak da uygulanabilir.
- Vize listede nispi değildir, oransal değildir, maktudur ve standarttır, sabit bir rakam alır.
- 48:39Verginin Beyanı ve Tahliyatı
- Verginin beyanı yazılı beyan üzerine tarh olunur, ancak günümüzde tüm sistem elektronik ortama taşınmış durumdadır.
- Adi ortaklarda verginin ödenmesinden ortakların tamamı müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan herhangi birisi tariyata muhatap tutulur.
- Vergi beyannamenin verildiği günde veya posta ile gönderilmişse, ilgili vergi dairesine geldiği tarihi takip eden yedi gün içinde tahliyat yapılır.
- Vergi beyanname verme süresi içinde ödenir.
- 50:35Özel Tüketim Vergisi Vergilendirme Dönemi
- Bir sayılı listede yer alan malların teslimlerinde vergilendirme dönemi her ayın ilk onbeş günlük bir ve kalan günlerinde oluşan ikinci dönemde olur.
- Akaryakıt gibi yüksek tutarlarda vergi alınabilen bir durumda, vergi tahsilatı için onbeş günde bir vergilendirme dönemi kurgulanmıştır.
- Bir sayılı listede yer alan mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi, vergilendirme dönemi izleyen onuncu günün akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine verilir.
- 52:47Beyan ve Ödeme Dönemi
- Birinci vergilendirme dönemi için beyan ve ödeme dönemi 16 Ekim ile 25 Ekim arasındadır.
- İkinci vergilendirme dönemi için beyan ve ödeme dönemi 16 Ekim ile 31 Ekim arasındadır.
- Ekim ayı takip eden ilk gün olan 1 Kasım ile 10 Kasım arasında beyan ve ödemenin gerçekleştirmesi gerekmektedir.
- 53:08Verginin Belgelerde Gösterilmesi
- Mükellefler ÖTV'yi satış belgelerinde ayrıca göstermeye mecburdur.
- Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya bu kanun kapsamına giren vergiyi fatura ve benzeri belgelerde göstermeye hakkı bulunmadığı halde düzenlediği belgelerde bu vergiyi gösterenler, söz konusu vergiyi beyan ve ödemekle mükelleftir.
- Bu hüküm, kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir tutarı gösteren mükellefler için de geçerlidir.
- 55:23Örnek Fatura Düzenleme
- ÖTV ve KDV hariç 20.000 TL bedelle teslim edilen ve ÖTV tutarı 2,6485 litre olan 1.000 litre kurşunsuz benzin 98 oktan isimli bir malın faturası düzenlenir.
- ÖTV hesaplanırken 2,6485 litre ile çarpılarak 2.648,50 TL ÖTV tutarı bulunur.
- KDV matrahı, mal bedeli (20.000 TL) ile ÖTV tutarı (2.648,50 TL) toplamı olan 22.648,50 TL'dir ve üzerinden %18 KDV alınarak toplam 26.725,14 TL tutar elde edilir.