Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Matrak Games ekibi tarafından düzenlenen bir ofis saati formatında sunum ve soru-cevap oturumudur. Sunumda Hakan, Avşar, Bora ve Ihsan Bey gibi Matrak ailesi üyeleri yer almaktadır.
- Video, NFT pazar yerleri (OpenSea, Rarible, SuperRare, Immutable X, Solanart, Kujira), blockchain teknolojileri (Ethereum, Layer 2 çözümleri, amaca yönelik blockchain'ler) ve Matrak Games'in kendi NFT stratejisi hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, Matrak oyun projesinin nasıl çalışacağı, finansal okuryazarlığı hedefleyen oynanış mekanizması ve ekosistemi detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Sunumda NFT'lerin sanat dünyasına etkileri, farklı blockchain platformlarının avantajları ve dezavantajları, işlem ücretleri, komisyon oranları ve gaz ücretleri karşılaştırılmaktadır. Ayrıca, Matrak tokeninin Ethereum ve Binance Smart Chain arasında bridge yapılması, Dex listeleme planları ve NFT satışlarının zamanlaması gibi teknik detaylar da paylaşılmaktadır. Video, izleyicilerden gelen soruların yanıtlanmasıyla devam etmektedir.
- 00:19NFT Pazar Yerleri Hakkında Konuşma
- Matrofice saati dörtte Avşar Bey ve Hakan Bey ile NFT pazar yerlerini değerlendirecekler ve Matra'nın NFT pazar yerlerinin nasıl olmasını istediği konusunda tartışacaklar.
- Matra'nın NFT katalog satışları yakın zamanda gerçekleşecek ve bu nedenle komüniteden "ne zaman satılacak, nereden satılacak, Matrak Token ile alabilecek miyiz" gibi sorular geliyor.
- Konuşma sırasında NFT pazar yerlerinin rekabetçi durumu ve değerlendirmesi sunulacak.
- 01:35NFT Pazarının Gelişimi
- Ekonomist dergisi son hafta kapaklarını NFT'ler için ayırmış ve bu emsalsiz token pazarının bilinmez bir dünyaya doğru gittiğini vurgulamış.
- Matra, kendi çıkaracağı NFT'leri gamefi (oyun) sektöründe oyun amaçlı olarak konumlandırıyor.
- Ciddi ekonomi dergileri ve yayınlar da artık bu konuyu masaya yatırmaya başladılar.
- 03:07NFT Pazar Yerlerinin Satış Hacimleri
- 2021 yılına ait aylık verilerde Ethereum'daki OpenSea ve Rarible gibi pazar yerlerinin satış hacimleri paylaşılıyor.
- İlk başta sanat ürünleri (dijital sanat eserleri ve gerçek sanat eserlerinin dijitalleştirilmiş versiyonları) genel amaçlı kategorinin önüne geçiyor.
- Genel kategoride oyun içinde işlevselliği olan ve oyun içinde kullanılabilecek NFT'ler de yer alıyor.
- 06:15OpenSea ve Rarible
- OpenSea, 2017'de kurulan en eski NFT pazar yerlerinden biri olup, 2021'in ilk çeyreğinde Nifty Gateway'in pazarın büyük bir kısmını kapladığını gösteriyor.
- Ağustos ayında OpenSea bir yükseliş yakalayıp işlem hacmini 3,30 milyar dolara ulaştırdı ve bu da onu en büyük NFT pazar yeri haline getirdi.
- Rarible, Ethereum ağını destekleyen bir NFT pazar yeri olup, kendi kripto varlığı olan RARY adında bir token ve platformlarında işlem gören bir sistem sunuyor.
- 08:14Özel Pazar Yerleri
- NFT projelerinin ana akım pazar yerlerinden çıkması değil, kendi pazar yerlerini kurması en zorlayıcı durum.
- Axie Infinity kendi pazar yerinde 2,75 milyar dolarlık bir hacme ulaştı.
- CryptoPunks, 1,53 milyar dolarlık bir işlem hacmiyle en büyük ikinci pazar yeri olarak görülebiliyor.
- 08:55Flow ve Network Efekti
- NBA Top Shot, Flow blokzinciri üzerindeki NFT'lerden biri olup, yaklaşık 17-20 saniye süren basketbolcuların attığı anlamlı anları içeriyor.
- Flow, CryptoKitties'nin yaratıcıları tarafından geliştirilen bir blokzincir olup, Ethereum'daki yoğun işlem yüklerinden dolayı kendi blokzincirini yarattılar.
- Network efekti önemli bir faktör olup, OpenSea gibi pazar yerleri ilk olarak ciddi bir hacim yakaladıktan sonra, NFT projeleri kendi pazar yerlerini kurmaya başlıyor.
- 10:30NFT'lerin Önemli Özellikleri
- NFT'lerin gerçek sahibinin blockchain üzerinde herkese açık ve anonim bir şekilde teyit edilmesi, mint edildikten sonra blockchain üzerinde kalıcı olmaları önemli özellikler.
- Özgünlüğünün blockchain kaydıyla kontrol edilebilmesi ve herkesin geçmiş, el değiştirmeyen takas verisine ulaşabilmesi önemli.
- Merkeziyetsizlik ve akıllı kontratlar sayesinde özel davranışların programlanabilir olması, özellikle royalty (royal) ödemesi konusunda önemli bir avantaj sağlıyor.
- 12:21NFT'lerin Avantajları
- Orijinal sanatçı, eserinin müteakip satışlardan belli bir miktar para alabilmek için kanıtlanabilir bir kaynakla tescil edebilir.
- Sanatçıların emeğinin karşılığını yaşam boyu ve varislerine de devam ederek alabilmeleri, NFT'lerin devrimsel bir yönüdür.
- 13:08NFT'leri Üretim ve Satın Alma Ortamları
- NFT'lerin üretimi ve alım satımı için üç tip blockchain ortamı bulunmaktadır: Ethereum blockchain tabanlı ana akım pazar yerleri, amaca yönelik blockchain'ler ve Proof of Stake konsensus mekanizmasıyla çalışan blockchain'ler.
- Tüm bu blockchain'ler arasında köprü protokolleri kullanılarak transfer sağlanabilmektedir.
- Ethereum ağının en temel sorunları işlem ücretlerinin yüksek olması ve bir saniye içerisinde gerçekleşen işlem sayısının diğerlerine göre daha düşük olmasıdır.
- 14:54Ethereum Ağının Sorunları ve Çözümleri
- NFT işlemlerinde yüksek işlem ücreti ödenmesi ve işlemin gerçekleşmesini beklerken hataların oluşması, kullanıcı deneyim bakımından olumsuz yönlerdir.
- Bu sorunlara çözüm olması için Ethereum 2.0 geliştirilmekte ve Layer 2 olarak adlandırılan side blockchain çözümleri kullanılmaktadır.
- Immutable X, Layer 2 pazaryeri çözümü olarak en popüler olması beklenen bir platformdur.
- 17:00Amaca Yönelik Blockchain'ler
- World White Exchange (WAX) blockchain'i, düşük işlem ücretleri ile hızlıca tamamlanan NFT işlemleri sağlamayı hedefleyen bir ekosistem kurmuştur.
- Amaca yönelik blockchain'lerin, NFT işlemlerine odaklı çözümler ve ekosistem oluşturmaları, Proof-of-Stake blok zincirlerinden ayrıştığı temel noktadır.
- Avalanche gibi blockchain'lerde de NFT üretilebilmekte, ancak bunlar sadece NFT'ler için değil birçok işlem için de kullanılmaktadır.
- 18:20NFT'lerin Farklı Kullanımları
- NFT'ler sadece dijital sanat eserleri veya oyun ürünleri değil, aynı zamanda DeFi protokolleri ve merkeziyetsiz finans protokollerinin etkileri olarak da kullanılabilir.
- Matrak Games, spekülatif mahiyetinde NFT'ler üretip satmak yerine, oyunların içerisinde oynadıkça kazan prensibini sağlamak için NFT'lerini protokollere bağlayacaktır.
- NFT'lerin değerini koruması ve artırması için arkasında sağlam bir gelir modeli olması gerekmektedir.
- 20:15Farklı Blockchain'lerdeki NFT Örnekleri
- Polygon ağında NFT Click, kendi domain adı altında NFT üretebilmeyi ve marketplace oluşturmayı sağlayan bir platformdur.
- Solana ağındaki NFT katalogları arasında gamefi projesi ve spekülatif NFT'ler bulunmaktadır.
- Avalanche ve Polygon ağındaki NFT örnekleri arasında Zed Run (NFT atlar ile at yarışı oyunu) ve Amber Sword gibi gamefi projeleri bulunmaktadır.
- 22:23Spekülatif NFT'ler ve Matrak Games'ın Yaklaşımı
- Dünyada spekülatif NFT'ler için yatırımcılar var ve bunları daha pahalıya satacağını düşünen bir kitle bulunmaktadır.
- Matrak Games, spekülatif NFT'lerden uzaklaşarak, NFT'lerin her zaman için değerini koruması ve artırması için arkasında sağlam bir gelir modeli oluşturmayı hedeflemektedir.
- Avax Stars ve Happo Avatars gibi projeler spekülatif NFT'ler olarak tanımlanabilir, Happo Avatars ilk yedi günde yedi milyon euro ciro yapmıştır.
- 24:18NFT ve GameFi Ürünlerinin Değerlendirilmesi
- Matrak token fiyatı halka arz fiyatının altında olmasına rağmen, GameFi ürünlerinde NFT'lerin floor price (taban fiyatı) altında satılmaması gerekiyor.
- NFT'lerin likiditesi yok, bu nedenle yapılan yatırım sıfıra inebilir, bu nedenle dikkatli olunmalı.
- 11.600 adet NFT çıkartılmış, bu tür projelere para yatırmadan önce değerlenme potansiyeli ve maliyetten daha yüksek bir fiyata satılabileceği değerlendirilmeli.
- 25:26GameFi Sektöründeki Riskler
- Matrakta ısrarla halka arz token arzı yerine, diğer GamePay sektör projelerinde oyunlar veya enerjilerde satılabilecek tokenler bulunabilir.
- Cömert cirolar sonucunda, token sahipleri değersiz ve satılamayan bir şeyle kalabilir.
- Kataloglardaki ürünlerin arkasında sadece spekülatif kazanç değil, getiri modeli veya oyun içinde oynanırken kazanç sağlayacak bir yapı olmalı.
- 26:27NFT'lerin Fiyatları ve Kullanım Alanları
- NFT'lerin fiyatı yaklaşık 4 bin dolar civarında olabilir, ancak kullanılabilecek alanları sınırlı.
- Metaverse ve decentraland gibi platformlarda kullanılabilirliği bir belirsizlik olarak gösteriliyor.
- NFT'ler için yüksek fiyatları ödemekten çekinilecek, çünkü bu tür spekülatif yatırımların mantıklı olmadığı düşünülüyor.
- 27:51NFT Pazar Yerleri ve Hacimleri
- GameFi sektöründe OpenSea, Rarible, SuperRare, X2Y2, Solanart gibi pazar yerleri bulunuyor ve 30 günlük hacimleri 3 milyar dolar civarında.
- OpenSea, gaz ücretleri nedeniyle Ethereum'un yanında rekabetçi bir konuma gelmiş, Polygon, Solana ve Avalanche gibi platformlar da bu alanda standartlar oturmuş.
- Sektörün nasıl evrileceği konusunda az bilgi var, sadece çok yüksek hacimler ve rekabet gözlemleniyor.
- 30:08NFT Pazar Yerlerinin Karşılaştırması
- OpenSea hacim yakaladığı için %2,5 komisyon alırken, Rarible %5, diğerleri %10-15 komisyon alıyor.
- Kürek daha orta yol bulmuş, %4 komisyon alıyor ve gaz ücreti yok, ayrıca free minting (ücretsiz katalog oluşturma) imkanı sunuyor.
- Kürek, fiziki objeleri de ekleyebilme ve farklı blockchainlerle (Ethereum, Solana) uyumlu olma gibi özelliklere sahip.
- 32:24Ethereum ve Karbon Nötrüleme
- Ethereum, Proof-of-Work'dan geçmeye çalışıyor ve Proof-of-Stake'a geçtiğinde daha az enerji kullanacak.
- Karbon nötrüleme konusunda, Ethereum'a kıyasla daha az enerji gerektiren bir sistem tasarlanmış.
- 33:01NFT'lerin Kullanımı ve Sorular
- Bir komünite 100 üyeye ulaşması için 100 community NFT oluşturmak ve satışından gelen matrakları hediye havuzunda toplamak istiyor.
- Bu tür NFT'lerin oluşturulması ve satışından elde edilen gelirlerin farklı etkinliklerde kullanılması mümkün.
- Ofis saatlerinde Twitch ve Telegram'dan gelen sorular cevaplanıyor.
- 35:59Matrak Oyununun Oynanma Tarzı
- Matrak oyunu, finansal okuryazarlığa hitap eden bir oyun olarak tasarlanmaktadır ve oyunculara portföy yönetimi verileri istenecektir.
- Oyuncular, stake ettiğimizde kripto varlıklara portföy olarak yatırım yapabilecek ve portföy performansına göre ödül alabileceklerdir.
- Oyun, stake ve finansal okuryazarlıkla ilgili aksiyonları içerecek olup, sanal işletmeleri temsil eden yarış pistleri veya stadyumlar gibi öğeleri olacaktır.
- 38:02Oyun Türleri ve Ödüller
- Matrak'ta battle royale gibi farklı oyun türleri de olabilir ve bu türlerde de finansal okuryazarlık entegre edilebilir.
- Ödüller, sadece oyun performansına değil, aynı zamanda oyuncunun finansal kararlarına da bağlı olacaktır.
- Matrak'ta kumar şeklinde oyunlar olmayacaktır, ancak tahminleme piyasaları (prediction market) şeklinde ödüller verilebilir.
- 43:53Ekosistem Geliştirme
- Fandom üzerinde Matrak viki oluşturulabilir ve bu tür komünite aktiviteleri ekosistem geliştirme fonundan destek alabilir.
- Matrak, yabancı yatırımcılar için yabancı sosyal medya kaynakları ve YouTuber'ları kullanarak pazarlama yapacaktır.
- Ekosistem geliştirme fonundan yapılan tahsisler şu anda kilitli durumdadır ve tahtaya satış için Dex'in açılması ve yabancı yatırımcıların katılımının sağlanması gerekmektedir.
- 49:27Merkeziyetsiz Borsalar ve Platformlar
- Merkeziyetsiz borsalarda listeleme kendi havuz açarak yapılır, merkezi borsa gibi değil.
- Polygon, MATIK, PKK ve Pankek Swap gibi platformlar gaz ücretleri ucuz olduğu için tercih edilmektedir.
- Gamefi projeleri var ve yerli bir platform olan "şey" (belirsiz bir isim) kendi oyunlarında ve enerji kataloglarında Initial Game Offering (İGO) yapmaktadır.
- 50:58Blockchain Platformları ve Önceliklendirme
- Avalanche ve Solana platformları düşünülüyor, ancak tüm platformları aynı anda incelemek odak kaybettirebilir.
- Solana önce kendisine uyumlu olmaya çalışıyor, bu nedenle öncelikle Solana'ya odaklanılacak.
- Tüm oyunlar ve oyun platformu tüm networklerde çalışacak şekilde tasarlanmaktadır.
- 51:59NFT Satışı ve Planlar
- Her oyun için ayrı ayrı katalog tasarlanıyor ve akıllı sözleşme (smart contract) denetlenmesi gerekiyor.
- Oyun stüdyolarıyla imzalanan en eski katalog hazırlanıyor ve oyun çıkmadan önce satılabilecek şekilde olacak.
- Matrak tokeninin satışını yaparken, Dex ile birlikte satış yapmak ideal olacak, aksi halde farklı tokenlar kullanılacak ve hasılat Matrak tokenine dönüştürülecek.
- 54:36Oyun Çıkışı ve E-Spor
- Eğer oyun tasarımı istenilen tempoda giderse, pre-alfa, alfa ve beta test deneyimleri Mart'tan önce yapılabilir.
- Oyun şablonuna uyum sağlamak, oyunu sıfırdan yazmakla aynı süre tutabiliyor.
- Oyunlar çıkana kadar e-spor turnuvaları yapılabilir, ancak oyun geliştirmek kolay bir iş değil.
- 56:40Binance Smart Chain ve Ethereum
- Ethereum üzerinden satış yapılabilir ancak gaz ücretleri yüksek ve fail transaction riski var.
- Matrak tokenları metamask'a çekebilecek ve bridge ile Pankek Swap'ta kullanabilecekler.
- Matrak tokeni dışında tokenlarla denemek daha kolay olabilir ve hasılat Bitki'ye dönüştürülebilir.
- 59:25Gelecek Planlar
- Teknik ekip pazar yerine ve platforma karar vermeye çalışıyor, iki ay içerisinde netleşecek.
- Gelecek hafta süper farm ve Immutable X platformları incelenecek, öğrendiklerin Şey platformuna nasıl uygulanabileceği tartışılacak.