Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir ekonomi analiz programıdır. Programda sunucu, Koç Üniversitesi TÜSİAD Ekonomik Araştırmalar Forum Direktörü Prof. Dr. Selva Demiralp, Bilgi Üniversitesi SEFİS Araştırma Direktörü Özlem Derici Şengül ve New York temsilcisi Melike gibi ekonomi uzmanları yer almaktadır.
- Program, küresel piyasa durumunu ve ekonomik gelişmeleri analiz ederek başlıyor, ardından Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ekonomik veriler, ABD Merkez Bankası'nın faiz politikaları, Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası'nın açıklamaları gibi konular ele alınıyor. Türkiye ekonomisi, yüksek enflasyon, artan cari açığı, faiz endişeleri ve seçim sonrası beklentileri detaylı olarak inceleniyor.
- Programda ayrıca Amerika-Çin arasındaki ticaret gerilimi, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik durumu, Türkiye'deki seçim öncesi ekonomik belirsizlik ve borsa performansı gibi konular da tartışılmaktadır. Video, yarın takip edilecek ekonomik verilerin duyurulmasıyla sona ermektedir.
- 00:21Ekonomik Veriler ve Bankacılık Açıklamaları
- Amerika Birleşik Devletleri'nde cari açık ilk çeyrekte %6,90 artışla 124,1 milyar dolar oldu, beklenti 129 milyar dolardı.
- İkinci el konut satışları Mayıs'ta %0,40 gerileyerek düşüşünü ikinci aya taşıdı, beklenti %1,10 artıştı.
- ABD Merkez Bankası Başkanı Powell, istihdam piyasasının aşırı sıkı olmadığını ve ferin istihdam ve enflasyon hedeflerini dengelemek için ekonominin güçlü olduğu ortamda faizi kademeli artırmaya devam etmesi gerektiğini belirtti.
- 01:10Uluslararası Ekonomik Gelişmeler
- Avrupa Merkez Bankası Başkanı Dragy, euro bölgesinde ücret artışını sınırlayan faktörlerin kademeli olarak azaldığını ve enflasyonun yaklaşık %2 hedefine yaklaşmakta olduğundan emin olduğunu söyledi.
- Japonya Merkez Bankası Başkanı Kuroda, ticaret anlaşmazlığının Asya'da tedarik zincirini etkileyebileceğini belirtti.
- Avrupa Birliği, ABD'nin ithal çelik ve alüminyuma ilave gümrük vergileri uygulamaya başlamasına karşı ticari misillemenin 22 Haziran Cuma günü başlatılması kararını aldı.
- 01:48Çin ve IMF Haberleri
- Çin'in küçük şirketlere kredi desteğini artırmak ve ekonomik büyümeyi istikrarlı şekilde sürdürmek için bankaların zorunlu karşılık oranlarında hedeflenen kesintileri ve diğer para politikası araçlarını kullanacağını açıkladı.
- Uluslararası Para Fonu, Arjantin'de yapılan üç yıl sürecek olan 50 milyar dolar değerindeki borç anlaşmasını onayladı.
- IMF 15 milyar dolar değerinde anında bir satın alım gerçekleştirecek.
- 02:18Türkiye Ekonomisi
- Türkiye'de konut satışları art arda üç ay geçen yılın gerisinde kaldıktan sonra Mayıs'ta yıllık %2,70 arttı, ipotekli satışlar ise %11,70 geriledi.
- Konut satışlarında İstanbul %16,80 ile en yüksek paya sahip olurken, satış sayılarına göre İstanbul'u %10 payla Ankara ve %5,90 payla İzmir izledi.
- Merkezi yönetim brüt board stoğu Mayıs sonu itibarıyla 959 milyar lira oldu.
- 02:53Türkiye Ekonomik Politikaları
- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "yüksek faizli ülkeyi ayağa kaldıramayız, düşük faizle adım atmak zorundayız" açıklamasının ardından Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Başdanışmanı Ertem, faizleri aşağı çekmenin Türkiye'nin ana hedeflerinden biri olduğunu ve bunun piyasa koşullarında yapılacağını belirtti.
- GCR Avrasya Derecelendirme Kurulu Başkanı Ökmen, iç ve dış yatırımcı güveni sağlanmadan döviz talebinin canlı kalmaya devam edeceğini söyledi.
- Toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine verilecek asgari ücret destek tutarı 180 lira olarak belirlendi.
- 04:06Küresel Piyasa Durumu
- Amerika ve Avrupa cephesinde sert satışların ardından bugün toparlanma görülüyor.
- Türkiye'de seçim atmosferi üzerinden fiyatlamalar devam ediyor.
- Avrupa cephesinde Almanya'da göçmen krizi ve İngiltere'de Brexit oylaması piyasalar üzerinde etki yaratıyor.
- 06:02Piyasa Gelişmeleri
- Amerika haftanın üçüncü işlem gününe dünkü sert satışların ardından toparlama devam ediyor.
- Down Jones %0,15 kayıtlı 24.663 endeks seviyesinde, S&P 500 %0,18 değerlenmeli 2.767'de, Nasdaq kazançlar %1'e yaklaştı.
- Euro/Dolar 1,1583, Dolar/TL 4,7396, Euro/TL 5,4918 seviyelerinde, Spot altın onsunda gerileme var.
- 07:04Petrol Fiyatları ve Piyasa Durumu
- Brent petrolün varili 74,39 dolardı, %0,92'lik bir geri çekilme var.
- Neymax petrolün ise yukarıda %2'ye yakın bir prim var, Neymax cephesinde varili 66,22 dolardan işlem görüyor.
- 22 Haziran'daki Viyana'daki OPEC toplantısı öncesinde petrol fiyatlarında bu tablo.
- 07:53Amerika'dan Haberler
- Global ticari savaşların yarattığı tansiyon derinleşti, 450 milyar dolarlık bir faturadan bahsediliyor ve bunun üzerine uygulanacak %10'luk vergi 6 Temmuz'da icraata sokulacak.
- Altı seans düşen piyasalar bugün yönlerini değiştirdi, bir rahatlama rallisi var.
- Powell Portekiz'de verdiği demeçte "bindokuzyüzyetmiş'lerdeki enflasyon krizine geri gitmiyoruz, istihdam güçleniyor, güçlenecek ve o yüzden de kademeli faiz artışı politikasına devam edeceğiz" mesajını verdi.
- 10:46Fed'in Para Politikası ve Gelişmekte Olan Ülkeler
- Fed, enflasyon hedeflerini dengelemek için faizi kademeli artırmaya devam edecek ve 2023 yılında 430 milyar doları ülkeye geri çekecek.
- Fed'in açıklamaları, gelişmekte olan ülkelerin fon akışlarına olumsuz etki yaratıyor ve bu etki şiddeti artarak devam ediyor.
- Faiz artışı beklentileri tam olarak oturmadığı için piyasalarda daha ağır bir şekilde hissediliyor ve likiditenin çekilişi arttıkça etkisi daha da hissedilir hale geliyor.
- 13:12Gelişmekte Olan Ülkelerin Durumu
- Gelişmekte olan ülkeler için bol likidite döneminin sonu olumsuz bir haberdir, ancak Fed bunun sinyallerini önceden verdiğini ve gelişmekte olan ülkelerin gerekli önlemleri alsaydı diye belirtiyor.
- Türk Lirası'nın diğer gelişmekte olan ülkeler kurlarına göre daha fazla değer kaybı, kendi iç riskler ve kırılganlıklardan kaynaklanıyor.
- Para musluklarının kısılması ve paranın maliyetinin artması, hem Fed politikaları hem de kendi iç risklerden kaynaklanan faktörlerle ilgili.
- 15:28Avrupa Merkez Bankası ve Para Politikası
- Avrupa'da politik dengesizlikler olsa da (Almanya'daki göçmen krizi, İngiltere'deki Brexit oylaması), para politikasındaki duruşu değiştirecek nitelikte değil.
- Draghi'nin açıklamalarında, ücret artışını sınırlayan faktörlerin artık sınırlandığını ve enflasyonun %2 hedefine yakın olduğu belirtiliyor.
- Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) 2023 yılı itibariyle faiz artırımlarına başlayacağı ve 2022 sonunda parasal genişlemenin biteceği takvimde yer alıyor.
- 20:04Ticaret Savaşının Riskleri
- Amerika'nın gümrük vergilerini artırmak istemesi, ticaret savaşına dönüşebilecek bir durum oluşturabilir, ancak Trump'ın tehditlerini gerçekleştirmeyeceğine inanılıyor çünkü Amerika da ciddi şekilde zarar görecektir.
- Gümrük vergilerinin artırılması, Amerika'da enflasyon üzerinde olumsuz baskı oluşturacak ve ülkenin daha az üretken alanlara kaymasıyla üretkenlikte azalma yaşanacaktır.
- Dünya Ticaret Örgütü'nün amacı ticareti yaygınlaştırmak ve serbest ticareti artırmak olsa da, karşılıklı vergileri düşürme konusunda uzlaşma sağlanamadığında, serbest ticareti engelleyen engeller dünya refahını düşürecek ve küresel büyümeye risk oluşturacaktır.
- 24:50Seçimlerin Ekonomik Etkileri
- Seçim arifesinde piyasalar belirsizlik içinde olup, özellikle kur ve faiz üzerinde tansiyon yaşanmaktadır.
- Seçim sonrası piyasa reaksiyonu öngörülmemekte, ancak yabancı ve yerli yatırımcılar piyasalardan kenara çekilmiştir.
- Ekonomi programı beklenmektedir; 15 Temmuz sonrası ekonomi programı açıklanamamış ve yapısal reform programı ortaya konulmamıştır.
- 28:36Piyasa Beklentileri
- Seçimden hemen sonrasındaki piyasa faktörü konjonktürel gelişmeler olacaktır.
- Meclis kompozisyonu belli olup bir program ortaya konması, yabancı yatırımcıyı kalıcı bir şekilde geri getirecektir.
- Piyasada dalgalanma devam edecek, ancak meclis kompozisyonu belli olup program ortaya konmasıyla durum sakinleşecektir.
- 29:19Türkiye Ekonomisinin Mevcut Durumu
- Türkiye genelinde yüksek enflasyon, artan cari açığı ve bozulan faiz yapılarıyla karşı karşıyayız.
- Geçen yıl verilen destek paketleri sayesinde işgücü piyasası iyileşmiş olsa da, büyümedeki yavaşlamaya paralel olarak önümüzdeki çeyreklere yansıyacağından şüphelenilmektedir.
- 2016'nın son çeyreğinden sonra darbe girişiminden sonra yavaşlayan ekonomiye destek olmak için maliye politikası devreye girmiş, para politikası ise kur dalgalanmalarını engellemeye çalışmıştır.
- 30:44Potansiyel Üzerindeki Büyüme Endişesi
- Ekonomi potansiyelinin üzerinde %11'lere, %7,5'lere yakın büyüme oranlarına ulaşmış durumda ve bu makroekonomik açıdan endişe kaynağıdır.
- Bir ülke potansiyelinin üzerinde sürdürülebilir büyüme sağlayamaz, eninde sonunda yavaşlama getirir.
- Erken seçim kararı alındığında piyasalarda rahatlama görülmüş, ancak seçim ekonomisi endişesi yeniden artmıştır.
- 32:56Ekonomik Yavaşlama ve Enflasyon
- Türkiye ekonomisi aşırı ısınmış, potansiyelin üstünde büyümüş ve en son %7,40'lük bir büyüme oranına ulaşmıştır.
- Büyüme hane halkı tüketiminin %11'lük artışıyla desteklenmiştir.
- Kur ve enflasyonun yükselmesi ekonomide "nabzın" yükseldiğini gösterir ve ister istemez bir yavaşlama yaşanacaktır.
- 33:46Seçim Sonrası Ekonomik Strateji
- Seçim sonrası dönemde öncelikle enflasyon bilincinin oturması ve enflasyonu indirmenin öncelik olması gerekmektedir.
- Merkez Bankası'nın bağımsız olması ve enflasyon hedeflemesini ciddiye alması önemlidir.
- Maliye politikasında tüketim yerine yatırım kalemine odaklanmalı, yapısal reformlarla büyümeyi desteklemelidir.
- 35:45Gelecek Beklentileri
- Türkiye ekonomisi büyümesi yavaşlarken enflasyonun yükseldiği bir dönem görecektir, bu duruma "stagflasyon" denir.
- Enflasyon yaz aylarında da ekonomik büyümeyi yavaşlasa da o yavaşlama paralelinde azalmayacaktır.
- Dövizde volatilite devam edebilecek ve TCMB daha fazla faiz sıkılaştırması yapabilir.
- 36:45Döviz Kuru ve Merkez Bankası Faiz Artırımı
- Meclis ve piyasa reaksiyonu belirsiz olmasına rağmen, dış faktörlerin destek olmaması nedeniyle kur üzerindeki volatilite devam edecek gibi görünüyor.
- Döviz kuru 4,90 seviyesinde önemli bir tansiyon noktası haline gelmiş ve son haftada 4,75 seviyesine inince bu durum daha belirgin hale gelmiş.
- Merkez Bankası, yükselen enflasyon ve son açıklaması ışığında faiz artırımına devam edecek, ancak artık normale dönen para politikası nedeniyle büyük artışlar yerine ince ayarlamalarla ilerleyecek.
- 39:01Merkez Bankası'nın Rolü ve Enflasyon Beklentileri
- Merkez Bankası politika faizini arttırabilir, ancak kredibilitesini kazanırsa piyasa faizlerinin düşmesi anlamına gelecektir.
- %12'lik enflasyon ve %5'lik hedef arasında büyük bir fark bulunmakta, bu hedefe kolay kolay ulaşamayacak ve hedeften uzak kalınması enflasyonun yapışkanlığını artırıyor.
- Merkez Bankası'na olan inanç sarsıldığında, fiyatlamalara yansıyan beklentileri kırabilmek giderek daha zorlaşıyor.
- 40:27Borsa ve Yatırım Seçenekleri
- Borsadaki düşüş alım için bir fırsat sunsa da, %15-17'ye kadar çıkan mevduat faizi getirisi borsada tercihleri değiştirebilir.
- Yabancı yatırımcıların çıkışı, mevsimsel faktörler ve Türkiye'nin kredi notunun düşmesi gibi jeopolitik konular etkili olmuştur.
- Borsa seviyesinin tamamen "budur" denilebilecek bir seviye olup olmadığı emin olunamıyor, çünkü seçim süreci ve riskli faiz oranlarının %13'e çekilmesi gibi faktörler hala etkili.
- 42:42Gelişen Ülkeler ve Türkiye Piyasası
- Likidite bolluğunun sonuna geliniyor olması gelişen ülkeler için olumsuz, ancak Türkiye gibi piyasalardaki oynaklık o ülkelerin kendi riskleriyle de alakalıdır.
- Merkez Bankası'nın faiz artırım sürecinin henüz bitmediği düşünülüyor.
- Erken seçim kararının açıklanmasından sonra faizlerdeki bozulma dikkat çekici, ancak seçim sonrası açıklamalar ve maliyet disiplini geri dönüleceği yönünde açıklamalar önemli olacak.
- 45:11Faiz Oranlarının Artışı ve Ekonomik Etkileri
- Mevduat ve kredi maliyetleri faiz oranlarının artmasıyla birlikte yükseliyor; mevduat faizleri %18, tüketici kredileri ise %20'nin üzerinde seyrediyor.
- Faiz oranlarının düşmesi için yatırımcı güveninin geri gelmesi, enflasyonun düşmesi, para politikasının çalışması ve maliye politikasının disipline dönmesi gerekiyor.
- Önümüzdeki dönemde faiz oranlarının düşmesi için çok fazla risk var, bu nedenle düşük oranlarla çalışmak daha mantıklı.
- 46:33Faiz Oranlarının Belirlenmesi ve Etkileri
- Dış borçlanma maliyeti Amerikan 10 yıllık faizi ve ülke risk primi üzerinden belirleniyor; Fed'in faiz artırımı sinyali verdiği için bu oranın düşmesi beklenmiyor.
- İç borçlanma maliyeti mevduat faizlerine bağlı; mevduat-kredi oranı %109'a varmış durumda, bu da bankaların ciddi bir likidite sıkışıklığına girdiğini gösteriyor.
- Mevduat faizleri enflasyon beklentilerinin yükselişinden dolayı artıyor ve bu durum kredi faizlerini de yükseltiyor.
- 48:57Kredi Sıkılaşması ve Ekonomik Yavaşlama
- Kredi sıkılaşması (credit crunch), bankanın kaynak bulamadığı için kredilerde azalma gösterdiği dönemlerdir.
- Türkiye'de kredi faizleri yükseliyor ve kredi büyümesi yavaşlarken, bu durum ekonomik büyümenin de yavaşlamasına neden olabilir.
- Aşırı kredi büyümesinin ardından sorunlu kredilerin artması, bankaları daha temkinli olmaya sürüklüyor ve kredi arzını azaltıyor.
- 50:02Amerika ve İngiltere Piyasaları
- Amerika'da ABD-Çin arasındaki ticaret gerilimi piyasaları sarstı ancak Nasdaq'ın rallisiyle piyasalar rahatlama gösterdi.
- İngiltere Merkez Bankası'nın yarınki kararında beklenti bir adım atmayacak ancak ileriye dönük faiz artırımı sinyali verecek.
- İngiltere'de Brexit oylaması statükonun devamı şeklinde sonuçlandı, bu durum piyasalarda büyük bir etki yaratmayacak.
- 54:13Borsa Performansı ve Riskli Faiz Oranı
- Borsa, 120 binler seviyesinden 94.552 seviyesine düşerek günü kapattı.
- Son iki günlük artış sadece bir tepki hareketi olarak kalabilir ve yükseliş trendi için işaret olmayabilir.
- Hisse senedi analistleri, risksiz faiz oranını yükselttikçe hisse fiyatlarının düşmesine neden oluyor ve hedef fiyatlar aşağıya geliyor.
- 55:35Borsa Hikayesi ve Yatırımcı Davranışları
- Faizler bu seviyelerde sürdüğü sürece borsada değerleme için alan bulmak çok zor.
- Mevduat faizlerinin yüksek olması borsadan müşteri çekiyor, Amerika'da politika faizinin düşük olması borsaya talep yöneltmiş.
- Seçim öncesi belirsizlik nedeniyle borsa zayıf durumda, seçimlerin geride kalması ve ülkeye olan inancın artması durumunda borsa iyileşebilir.
- 57:26İşgücü Piyasası ve Büyüme İlişkisi
- Türkiye'de %7,40'luk büyümepite rağmen işsizlik hala çift hanelerde, genç nüfusun işsizliği %18 civarında.
- Normal şartlarda büyüme arttıkça işsizlik azalması beklenirken, Türkiye'de bu durum gerçekleşmiyor.
- İşsizlikteki azalmanın geriden gelmesi, büyümenin sürdürülebilir olmadığına dair inanç ve kayıt dışı istihdam olabilir.
- 59:52Yarın Takip Edilecek Veriler
- Türkiye'de Haziran Tüketici Güven Endeksi saat 10:00'de, İngiltere Merkez Bankası faiz kararını saat 14:00'de takip edilecek.
- Saat 14:30'da Türkiye'de yabancıların tahvil ve borsa yatırımları, 15:30'da Amerika'dan haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve Fed İş Dünyası Endeksi takip edilecek.
- Saat 16:00'da Amerika'da Nisan ayına ilişkin konut fiyat endeksi, 17:00'da Euro bölgesi Haziran Tüketici Güven Endeksi takip edilecek.