Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir finans programı formatında olup, sunucu ve konuklar (Ceren Dilekçe Köseoğlu, Bloomberg HT Avrupa Piyasaları Analisti, Ferhat Yüksel Türk ve Berk Dinçtürk) küresel piyasaların durumunu ve ekonomik gelişmeleri analiz ediyor.
- Program, Trump-Şi görüşmesi, Fed faiz kararları ve Avrupa Merkez Bankası'nın faiz politikaları gibi küresel ekonomik gelişmeleri ele alıyor. Borsa İstanbul, dolar/TL, euro/TL, tahvil faizleri, altın ve petrol fiyatları gibi piyasa endeksleri inceleniyor. Ayrıca Amerika-Çin rekabeti, blockchain teknolojisi, yapay zeka ve gelecek ekonomik düzen gibi konular da detaylı olarak tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca Latin Amerika ülkeleri (Brezilya, Arjantin, Meksika), Polonya ve Türkiye'nin ekonomik durumları, Borsa İstanbul'daki sektörel farklılaşma potansiyeli ve yapay zekanın işgücü piyasasındaki etkileri gibi konular da ele alınıyor. Konuklar, yapay zekanın küçük işletmelerin avantaj sağlayacağı ancak toplumsal adaletsizlik ve otoriterlik riskini de artıracağı görüşünü paylaşıyorlar.
- 00:19Küresel Ekonomik Gelişmeler
- Trump-Şi görüşmesi Güney Kore'de gerçekleşti ve küresel piyasalarda Fed faiz kararı ve Jerome Powell'ın mesajları fiyatlamalara yön veriyor.
- Avrupa Merkez Bankası faizi yüzde iki seviyesinde sabit bıraktı, Euro bölgesinde gayri safi yurtiçi hasıla aylık bazda %0,20, yıllık bazda ise %1,30 artış gösterdi.
- Almanya ekonomisi üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre değişmezken, yıllık bazda %0,30 büyüdü.
- 00:56Türkiye ve Altın Piyasası
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın brüt rezervleri 23 Ekim haftasında %6,50 oranında azalarak 185,50 milyar dolar düzeyine geriledi.
- Küresel altın talebi, bu yılın üçüncü çeyreğinde yatırımların güçlü seyretmesiyle yıllık bazda %3 artı ve en yüksek çeyreklik dönem seviyesini gördü.
- 01:28Borsa İstanbul ve Döviz Piyasası
- Borsa İstanbul günü 10.837 puandan %0,31 lik bir geri çekilmeyle kapadı, kısa haftada denge arayışındaki bir görünüm sergiledi.
- Dolar/TL 41,95 seviyesinde, Dolar Endeksi 99'un üstüne gitti, Euro/TL 48,64, Euro/Dolar çaprazı 1,15-1,71 aralığında seyrediyor.
- Yıl sonuna ilişkin Euro/Dolar çaprazı beklentileri 1,20'den 1,25'e kadar bir tahmin aralığında seyrediyor.
- 03:18Avrupa ve Amerika Borsaları
- Avrupa borsalarında Londra yatay pozitif ayrışırken, geri kalanında daha negatif bir seyir görülüyor.
- Kakaran Endeksi %0,53'lük bir geri çekilme ile, Daks Endeksi yatay negatif görünümle, İtalya Milano Borsası %0,31 lik satıcılı görünüm takip etti.
- Amerika'da Dow Jones yatay negatif, S&P 500'de %0,70'ye yaklaşan geri çekilmeler takip ediliyor.
- 04:05Tahvil ve Emtia Piyasaları
- Amerika'da iki yıllık tahvil faizinin hızla yukarı gittiği, Fed kararından sonra on yıllıkların 4'ün altına gelip yeniden 4'ün üstüne gittiği görülüyor.
- Spot altının ons fiyatı yeniden 4.000 doların üzerine gelmiş, gram altında 5.413 lira seviyesini gösteriyor.
- Bitcoin 170 bin doların çok az üzerinden işlem görürken, Brent petrolde 64,92 dolar, Amerikan tipinde de 60,46 dolar seviyesini görüyoruz.
- 05:58Avrupa Borsaları ve Bilanço Verileri
- Avrupa borsalarında yatay aşağı yönlü bir seyir hakimdi, otomotiv sektörü en çok değer kaybeden endeks oldu.
- Volkswagen tarifelerin getireceği ekstra yükün 5 milyar Euro'yu bulabileceği uyarısında bulundu, Stellantis ise ilk yarıda açıkladığı gümrük tarifeleri nedeniyle oluşan 3,30 milyar Euro'luk zarar kalemlerinin ardından yılın ikinci altı aylık döneminde de tek seferlik gider kaydetmeyi beklediğini duyurdu.
- Avrupa'da bilançoların beklenti %0,40'luk hisse başına karlı bir düşüş yaşanacağı yönündeyken, şimdiye kadar başına karda üçüncü çeyrekte %13,10'luk bir artış meydana geldi.
- 06:58Avrupa Merkez Bankası ve Ekonomik Veriler
- Avrupa Merkez Bankası beklendiği gibi faizleri sabit bıraktı, mevduat faizi %2 seviyesine sabit kaldı.
- Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, para politikası açısından iyi bir noktada olduklarını ifade etti, güçlü Euro'nun enflasyonu beklenenden daha fazla düşebileceğini söyledi.
- Euro bölgesi üçüncü çeyrekte beklentinin üzerinde bir büyüme gösterdi, %0,20 oranında büyüdü, ekonomi ikinci çeyrekte %0,10'luk büyümenin iki katı ve beklentilerin üzerindeydi.
- 08:44Almanya Ekonomisi
- İspanya'nın en güçlü büyüyen ekonomilerden biri oldu, Almanya ekonomisi üçüncü çeyrekte kıl payı asla resesyona girmekten kurtuldu.
- Almanya ekonomisi ikinci çeyrekte %0,20'lik bir daralma yaşadı, bu da Trump'ın tarifelerinin net bir şekilde etkisi görüldü.
- Almanya ekonomisi tarifeler kaynaklı ABD yaptığı ihracatta sert düşüş yaşandığını ve dış talep büyümeye katkı sağlamadığını gösterdi.
- 10:39Altın ve Gümüş Fiyatları
- Gelişen ülke merkez bankalarının altın talepleri son dönemde ciddi bir trend haline gelmiştir.
- Altın ve gümüş fiyatlarının bu yıl ön plana çıkması, özellikle Trump'ın ABD başkanı seçilmesiyle başlayan emtia süper döngüsünden kaynaklanmaktadır.
- Dünya Bankası'na göre küresel emtia fiyatları 2026'da altı yılın en düşük seviyesine gerileyecek, ancak 2025'te %42'lik bir yükseliş gösterecek ve 2026'da bu yükseliş %5 ile sınırlı kalacaktır.
- 13:01Fed Kararı ve Piyasa Tepkisi
- Powell, enflasyonun %3'te yapışkan olduğunu, faiz indirimlerine devam edeceğini ve bilanço küçültmeye ara vereceğini belirtmiştir.
- Powell, 2026'da varlık alımlarına yeniden başlayacağını, bunun nedeninin istihdam piyasasının zayıflaması olduğunu iddia etmiştir.
- Amerika'da hükümetin dört haftadır kapalı olması ve veri akışının durması, Powell'ın istihdam piyasasının zayıfladığına dair veri seti oluşturmasını zorlaştırıyor.
- 14:35Fed'in Ekonomik Stratejisi
- Trump hükümeti, sanayi devrimi gerçekleştirmek, altyapıyı yenilemek ve 10 trilyon dolar borç çevirmek için düşük tahvil faizlerine, uygun likidite koşullarına ve zayıf dolara ihtiyaç duyuyor.
- Fed, enflasyonla mücadele ediyor görünen halde, hedefe varmadan faiz indirimlerine devam etmiş ve 2025 yılında 50 baz puan faiz indirimi yapmıştır.
- 2026 yılında da Fed'in 7 trilyon dolar borç çevireceği öngörülüyor.
- 16:27Piyasa Durumu ve Risk İştahı
- Dünkü toplantı sonrası fiyatlamalar piyasanın kafasının karıştığını gösteriyor; Aralık ayı beklentisi düştü ve tahvil faizleri yukarı yönlü hareket gösterdi.
- Hükümetin kapalı olması, piyasaya likidite bırakamaması ve hazinenin birikiminin artması, riskli varlıkların fiyatlamalarında sıkıntılı bir hale girmesine neden oldu.
- Hükümet açılırsa harcama geri gelecek ve net yukarı yönlü bir trend görülebilir, ancak belirsizlik bitene kadar piyasadaki likidite sorunu riskli varlıklar üzerindeki baskıyı devam ettirecek.
- 18:24Fed'in Gelecek Stratejisi
- İstihdam verisi hükümetin kapalı olması nedeniyle kötü gelecek ve işsizlik başvurularında artış yaşanacak.
- Hükümet kapalı kalırsa, Fed mecburen faiz indirimine gidecek çünkü kamu harcamıyor, istihdamda sıkıntı var ve sosyal destekler durma noktasına geliyor.
- Fed'in bilançosu COVID sonrası 9 trilyon doların üzerine gitti, şu an 6,60 trilyon dolar civarında ve tutacak gibi görünüyor.
- 21:02Amerikan Ekonomisi ve Fed Politikası
- Akademik verilere göre enflasyonda %0,1'lik bir artış Amerika'nın sanayi devrimi projesini tehlikeye atabilir.
- Fed, Amerikan hükümetinin politikalarından bağımsız hareket edemez ve Trump döneminde olduğu gibi Powell da hükümetin zaferiyle ayrılmıştır.
- Amerika, sanayi devrimini gerçekleştirene kadar finansal piyasalarda çöküşe izin veremez çünkü finans piyasaları en değerli hazinedir.
- 22:16Ekonomik Durum ve Vergi Geliri
- Amerika hükümeti yıllık 5 trilyon dolar gelir elde ediyor ve sabit giderleri var.
- Hane halkının refah seviyesi artarsa, finansal piyasaların yükselmesiyle vergi geliri de artar.
- Trump dönemi volatil bir dönem olacak, %5-10 arası geri çekilmeler olabilir ancak endekslerde çöküşe izin verilmeyecektir.
- 23:16Enflasyon Hedefleri ve Fed Stratejisi
- Fed ister istemez genişlemeye geçmek zorunda, enflasyondaki büyük şoku atlattıktan sonra stabilize oldu.
- %2 enflasyon hedefi bilimsel temel olmadan getirilmiş, ne çok yüksek ne de çok düşük olması gerekiyor.
- Fed'in ilk adım olarak bilançoyu küçültmesi, sonra drasyonu kısa vadede tutması ve uzun vadeli faizlerde risk görürse kısa vadeden uzun vadeye geçirmeye çalışması bekleniyor.
- 25:49Dolar ve Para Birimi Değerlendirmesi
- Dolar, tüm küresel finansal sistemin dayandığı para birimi ve Amerika dışında inanılmaz bir dolar yükümlülüğü var.
- Amerika cari açığı azaltmaya çalışacaksa, dolar yükümlülüklerinin kapanması için dolar bulunması gerekiyor.
- Küresel dünya borcu 310 trilyon dolar ve para arzı her yıl %10 artıyor, bu nedenle para alım gücünü kaybetmeye devam edecek.
- 27:09Sanayi Devrimi ve Yatırım Stratejileri
- Sanayi devrimi gerçekleşirken tüm ülkeler üretimi içeri çekiyor ve emtiaların peşine düşmüş durumda.
- Emtia madenciliği gibi yatırımlar ortalama 5 yıl geri dönüş sağlıyor, bu nedenle para alım gücünü kaybederken gerçek varlıklar öne çıkıyor.
- Periyodik cetveldeki her şey, altın, gümüş ve hisse senedi portföyde tutulmalı, özellikle reel ekonomiye yönelik madenciler, kontrol üreticileri ve robot yapanlar avantajlı olacak.
- 29:21EMİ'ler ve Arjantin
- EMİ'ler tarafında genel bir hareket beklenmiyor, seçici olunacak bir dönem olacak.
- Büyüme potansiyeli kuvvetli olan ülkeler öne çıkacak, özellikle Brezilya ve Arjantin.
- Arjantin'de seçim zaferi Amerika'nın game changer oldu, 20 milyar dolarlık kredi kaynağı açıldı ve Arjantin ETF'si 60 dolardan 90 dolara çıktı.
- 30:55Küresel Piyasa Stratejileri
- Latin Amerika'da Brezilya, Arjantin ve Meksika'da Amerika'daki büyümenin uzun vadede fayda sağlayacağı düşünülüyor.
- Avrupa'da Polonya öne çıkabilir, özellikle savunma sanayi harcamaları ve Avrupa Birliği'nin Rusya'ya karşı desteklemesi açısından.
- Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda fırsatları olacak, ancak mevcut para ve ekonomi politikaları riskli varlıkların istediği ortam değil.
- 32:00Borsa İstanbul ve Yatırım İmkanları
- Yabancı akış olmayacaksa Borsa İstanbul'da yerli yatırımcılar daha fazla rol alacak, dalgalanmalar yüksek olacak.
- Büyüme tarafında hikaye yok, dezenflasyon programı içerisindeyiz ve yüksek reel faiz var.
- Döviz kuru kontrollü devam edecek, bu da yurtiçi yatırımcılara daha stabil döviz cinsinden getiri imkanı sağlayacak.
- 34:11Latin Amerika ve Amerika İlişkileri
- Trump'ın ikinci döneminde Latin Amerika geneli baskıyı giderek arttırdığı ve geleneksel sol eğilimli ülkelere sert politikalar uyguladığı belirtiliyor.
- Amerika, nadir temel elementler ve emtialar için Arjantin ve Brezilya'nın peşine düşmüş durumda.
- Zayıf dolar teması ve emtia süper döngüsü gelişmekte olan ülkelere, özellikle Arjantin ve Brezilya'ya yarar sağlıyor.
- 37:41Çin-Amerika İlişkileri ve Nadir Metaller
- Çin'in nadir metallerdeki dominansı net, yetişmenin de bu üzerinden yürüdüğü bir mesele.
- Bir yıllık erteleme sadece zaman kazandırma amaçlı, nadir temel elementleri verimli bir şekilde almak için on yıla yakın bir süreç gerekiyor.
- Çin'in taviz karşılığında Nvidia çiplerinde satış yasağında ve soya fasulyesi konusunda bir miktar rahatlama sağladığı düşünülüyor.
- 39:50Çin-Amerika Rekabetinin Geleceği
- İki ülke arasındaki rekabet kolay kolay bitmeyecek, Amerika finansal sistemle Çin'i sıkıştırmaya çalışacak.
- Çin üretim gücüyle ve madenler üzerindeki tekel gücüyle Amerika'yı sıkıştırmaya çalışacak.
- İki ülke arasında anlaşmalı boşanma olacak, çünkü rekabet sadece ekonomik değil aynı zamanda jeopolitik.
- 41:34Amerika ve Çin'in Ekonomik Rekabet
- Amerika ekonomiyi blockchain teknolojisiyle dijitalleştirerek doların küresel talebini canlı tutmaya çalışıyor.
- Çin ise yuan'ı altına fiksleyerek kendi parasına güven sağlamak istiyor.
- Bu rekabette kimin öne çıkacağına Avrupa Birliği, Asya ülkeleri ve Latin Amerika karar verecek, ancak konuşmacı bu savaşı Amerika'nın kazanacağını öngörüyor.
- 42:17Altın ve Bitcoin Yatırım Stratejisi
- Yatırımcılar için önemli soru, bu enstrümanlara portföyde ne kadar ağırlık verilmesi gerektiği.
- Konuşmacı toplamda %15 ağırlık veriyor, bunun %5'i altın, %10'u bitcoin.
- Altının arz-talep dengesi açısından yukarı potansiyelinin yüksek olduğu düşünülüyor, özellikle Çin'in altın talebini artırdığı gözlemleniyor.
- 44:25Sektörel Farklılaşma ve Yatırım Fırsatları
- Bankacılık sektörü, faiz indirim döngüsü devam ettiği sürece net faiz marjında iyileşme göreceği için büyüme potansiyeli taşıyor.
- Sigorta sektörü de faiz indirim döngüsünün yarattığı olumlu tablo nedeniyle potansiyel taşıyor.
- Havacılık ve ulaştırma sektörü, özellikle Türk Hava Yolları, potansiyeli halen devam ediyor.
- Savunma sanayi sektöründe bazı değerlemeler aşırıya kaçmış olabilir, ancak küresel ve jeopolitik ortamda talep canlı kalacak.
- 46:00Teknoloji ve Yapay Zeka
- Yapay zeka yatırımları büyük şirketlerde ciddi seviyelerde görülüyor, özellikle Meta ve Microsoft'un yapay zeka harcamaları yüksek.
- Yapay zeka teknolojisinin riskleri arasında teknoloji üretenlerin kontrolü kaybetmesi ve kötü niyetli ellerin eline geçmesi bulunuyor.
- Yapay zeka yazılımdan donanım fazına geçiyor, kendi kendine karar alabilen robotlar ortaya çıkacak ve istihdam piyasası için büyük risk oluşturacak.
- Tesla otonom sürüşte öne çıkıyor, bundan sonraki faz robotların hayatımıza girmesi olacak.
- 49:55Yapay Zeka ve Demografi İlişkisi
- Financial Times'ın odaklandığı bir başlık, yapay zeka ile demografi arasındaki ilişkiyi ele alıyor.
- Yatırımcılar için en uygun alanlar, yapay zekayla yaşlanma trendlerinin kesiştiği noktalar olarak belirtiliyor.
- 50:49Yapay Zeka ve İş Gücü Piyasası
- Harvard profesörü, insanlığa en büyük iyiliği Cengizhan'ın yaptığı, çünkü o seksen milyon kişiyi katletti ve bu kişilerin çocukları eksponansiyel olarak büyüyecekti.
- İnsan ömrünü uzatmak yerine, insan hayatının kalitesini artırmak daha önemli, çünkü uzun ömür yatalak yaşamak anlamına gelebilir.
- Yapay zeka işgücü piyasasında emek maliyetlerini düşürecek, beyaz yakanın ve mavi yakanın pazarlık gücü kalmayacak.
- 52:12Yapay Zekanın Ekonomik Etkileri
- Yapay zekayı kendi iş modellerine en hızlı entegre eden start-up'lar öne çıkacak, çünkü büyük şirketlerde onay süreçleri uzun sürerken, start-up'lar hızlı kararlar alabiliyor.
- Yapay zeka küçük işletmelerin büyük şirketlerin iş modellerini kopyalamasına neden olacak, büyük şirketler bürokrasileriyle çatırdamaya devam ederken küçük şirketler büyüyecek.
- Gençlere finans sektörüne girmek yerine start-up'larda inovatif şeyler yapmaları tavsiye ediliyor çünkü yapay zeka herkesin yerini almaya başlayacak.
- 54:04Gelir Adaletsizliği ve Sosyal Gerginlikler
- Son kırk-elli yıldır gelir adaletsizliği artmış, özellikle Amerika'da en yüksek gelir kesimi ile en alttaki gelir kesimi arasındaki uçurum inanılmaz seviyelere gelmiş.
- Eskiden alt katmandan üst katmana geçiş daha kolaydı, ancak şu anda bu toplumsal kontratlar çatırdadığı bir döneme girdik.
- Bu durumun yaratacağı sosyal gerginlikler, popülist liderler veya aşırı solun öne çıkmasına neden olabilir.
- 55:34Yapay Zekanın Toplumsal Etkileri
- Yapay zeka, toplumu daha sıkı kontrol etme imkanı sağlayarak bireysellik ve dışarıya veri vermeden kendi halinde yaşama imkanını ortadan kaldırıyor.
- Bu durum insanların korku, panik, umut-umutsuzluk arasında git-gel yaşamasına neden olacak ve karamsar bir dünyaya doğru gidiyoruz.
- Bu durumun önüne geçmek için universal basic income (herkese çalışmasa bile devletlerin sağlayacağı gelir) gibi çözümler tartışılıyor.
- 57:13Yapay Zekanın Geleceği
- Yapay zekayı reddetme şansımız yok, bunu kullanmayacağım demek kaçınılmaz olanı reddetmek anlamına geliyor.
- Yapay zekayı hem iş hayatında hem de sosyal hayatında ne kadar çabuk uygularsanız o kadar mutlu olursunuz.
- Yarın Türkiye turizm gelirleri, ticaret dengesi ve hizmet üfeği verileri takip edilecek.