Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, iktisatçı Gizem Uzuner'in yer aldığı, Paribu'nun sponsorluğunda gerçekleşen bir röportaj/sohbet programıdır. Programda Gizem Uzuner ve diğer uzmanlar (hocalar olarak hitap edilen kişiler) yer almaktadır.
- Video, para ve para piyasaları ile başlayıp, kripto para sistemleri, blokzincir teknolojisi ve NFT'ler üzerine kapsamlı bir tartışma sunmaktadır. İlk bölümde Gizem'in para yönetimi ve yatırım konularındaki deneyimleri anlatılırken, daha sonra kripto para piyasasındaki riskler, blokzincirin dört temel ilkesi, teknik analiz ve NFT'nin sanat dünyasındaki potansiyeli ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca 2008 finansal kriz sonrası bankaların kurtarılması, kripto paraların merkeziyetsiz bir para sistemi olarak rolü, blokzincirin finansal işlemlerde sağlayacağı avantajlar ve NFT'nin sanatçılar için yeni iş modelleri sunması gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, kripto para ve NFT teknolojilerinin gelecekteki rolü ve olası etkileri hakkında çeşitli görüşler paylaşmaktadır.
- 00:06Programın Tanıtımı
- Paribu'nun sponsorluğunda gerçekleşen "Tüm zamanların en yükseğine" programında İsmail ve konuk Gizem Uzuner iktisatçı birlikte yayında.
- Gizem Uzuner, parayla ilgili bir kariyer yapmak için erken yaşlardan itibaren plan yapmış biri.
- Programda kripto para dünyası ve finans dünyası hakkında konuşulacak.
- 01:35Gizem Uzuner'in Hayat Hikayesi
- Gizem Uzuner, ailesinin paraya ilgi duyduğu bir ortamda büyüyüp ekonomi dergileri ve programları izlemiş.
- Çocukken harçlık verilirken tasarruf etmeyi ve yatırım yapmayı öğretilmiş.
- Üniversitede iktisat okumuş ve bugün bile sadece iktisatla ilgili okuyor.
- 03:20Para Yönetimi ve Eğitim
- Erken yaşlardan itibaren kendi paranı kazanmayı ve yönetmeyi öğrenmiş.
- Para işinin bir alışveriş gibi olduğunu düşünüyor: emek verdikçe karşılığını alıyorsun.
- Üniversiteye başladıktan sonra kendi isteğiyle iş bulmuş ve kışları çalışarak para biriktirmiş.
- 04:51Yurt Dışı Deneyimleri
- Biriktirdiği parayla Amerika'ya Work and Travel programına katılmış.
- İkinci kez Amerika'ya gittiğinde staj yaparak para kazanamadığı için, ülkenin ekonomik durumunu araştırarak yer seçmiş.
- Erasmus programıyla Bulgaristan'da bir sene okumuş, Yunanistan ve Madrid'de staj yapmış.
- 08:04Yatırım ve Eğitim Deneyimleri
- Amerika'da çalıştığı şirket bir yatırım şirketiydi ve burada forex ve leasing gibi finansal kurumların işlerini öğrenmiş.
- Yunanistan'da çalıştığı iş de finansla ilgiliydi.
- Yurt dışına giderken döviz kurunu göz önünde bulundurarak yatırım yapmış.
- 09:57Yurtdışında Öğrenim Deneyimi
- Gizem Uzuner, öğrencilerin yurtdışına gitmeyi düşünenlerin kendisini Twitter'dan takip etmelerini ve deneyimlerinden faydalanmalarını tavsiye ediyor.
- Amerika'ya gidiş tecrübesi, ailemden ilk ayrılan zamanı olmuş ve bu zorluklar yaşamadan öğrenemeyeceğini belirtiyor.
- İş hayatında kendini ifade edebilmesinin, çalışma tecrübesinden ve o zorluklardan kaynaklandığını vurguluyor.
- 11:24Yatırım Soruları ve Finansal Okuryazarlık
- En çok sorulan sorular arasında doların geleceği ve hisse senetleriyle ilgili sorular yer alıyor.
- Soruların kalitesi ve insanların finansal okuryazarlığı yıldan yıla geliştiğini, bunun internet, teknoloji ve pandemi etkisi olduğunu belirtiyor.
- İnsanların yatırım yapmak için tasarruf ettikleri parayı nasıl değerlendireceklerini sormak anlamlı bir soru olduğunu vurguluyor.
- 13:07Ekonomi Bakış Açısı
- Zamanla daha geniş pencereden bakmayı öğrendiğini ve ekonomiyi tekil olarak değil, dev bir masa örtüsü gibi değerlendirdiğini belirtiyor.
- Ekonomide bir taraftan çektiğinde öteki tarafın açıkta kalacağını, nerenin açıkta kalacağını hesaplayabilenin geleceği de biliyormuş gibi düşünüyor.
- Ekonomiye bakış açısını daha genel ve uzaktan değerlendirmeye çalıştığını ifade ediyor.
- 13:56Kripto Para ve Blokzincir
- 2021 yılından itibaren blokzincir ve kripto paraların popüler olduğunu belirtiyor.
- Kripto paraların teorik olarak finans dünyasına büyük hizmet edebilecek bir fikir olduğunu ve geleceğin dünyasında var olabilecek bir sürü şey kattıklarını düşünüyor.
- Kripto para birimlerinin gelecekte dijital para birimi olarak olmayabileceğini, ancak sağladıkları sistem ve fikirin finans dünyasına öncü olacağını belirtiyor.
- 15:14Kripto Para Yatırımlarındaki Riskler
- Kripto para yatırımcılarının platform riski ve ürün riski olmak üzere iki riski aldığını anlamış olması gerektiğini vurguluyor.
- Ürün riski için yatırımcının kripto para birimlerindeki "izahname" (hisse senedindeki karşılığı) okuması gerektiğini belirtiyor.
- Yatırım yaparken neye yatırım yapıldığının bilinmesinin önemli olduğunu, bilmeden yatırım yapılmayacağını ifade ediyor.
- 18:05Kripto Para Değerlendirmesi
- Şu an 9000 küsur kripto para birimi olduğunu ve bunların büyük bir çoğunluğunun yok olacağını düşünüyor.
- Kripto para birimlerinin arzının sonsuz olduğu için fiyatı da sonsuza gidebileceğini, bu nedenle yatırımın davranışsal olduğunu belirtiyor.
- Bazı kripto para birimlerinin izahnamesi okunduğunda gelecek vaat eden, iyi fikirler olan ve arzı sınırlı olanları olduğunu, bu nedenle fiyatlarının daha kolay belirlenebileceğini söylüyor.
- 20:01Kripto Para Platformlarının Sorumluluğu
- Kripto para birimi işlemi sağlayan platformlar, kullanıcıların yüzlerce sayfalık izahnameleri okuması mümkün olmadığı için sorumluluğu üstlenmeli.
- Platform riski, karşı taraf riski olarak da adlandırılır ve bunun bertaraf edilmesi gerekir.
- Türkiye'de diğer finansal ürünlere yatırım yapmak için SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) var ve bu işin de denetlenmesi gerekiyor.
- 20:32Kripto Para Düzenlemesinin Önemi
- Üç kişinin bir araya gelip kripto para borsası kurabilmesinin önünde teorik olarak hiçbir engel yoktur.
- Kripto para işlemlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi devlete büyük katkısı olabilir çünkü bu işlemlerde çok büyük miktarda para hareket etmektedir.
- Düzenleyici kurumlar, işlem yapanların bilgisini edinme hakkına sahip olabilir ve vergi alabilir.
- 21:51Merkezi ve Merkeziyetsiz Kripto Para Farkı
- Merkeziyetsiz kripto para, örneğin Bitcoin, dünya çapında neredeyse 50 bin bilgisayar tarafından çalıştırılır ve daha yavaş işlem hızı sunar.
- Merkezi olan kripto para, örneğin Ripple, tek bir merkez üzerinden çalıştığı için daha hızlı işlemleri gerçekleştirebilir ancak kapasitesi daha azdır.
- Merkezi ve merkeziyetsiz kripto para arasındaki fark, işlem hızı ve kapasite açısından farklılık gösterir.
- 23:33Kripto Para ve Merkezi Para Sistemi
- 2008 Amerika krizinde, finans kurumlarının keyfi mortgage kredileri sonucu sistem batma tehlikesi geçirmiş ve Amerikan Merkez Bankası 3 trilyon dolar para bastı.
- Bu para basımı vergi mükelleflerine ve halka sorgulansa da, kendi kuralları çerçevesinde yapıldı.
- Kripto paralar, devletlerin şeffaf olmayan parasal kararlarına ve toplumun katılmamasına karşı bir eleştiri olarak ortaya çıktı.
- 26:06Merkezi ve Merkeziyetsiz Para Sistemleri Arasında Bir Ortak Payda
- Bir tarafta son derece merkezi yönetilen ve toplumdan ses almayan kararlar, öbür tarafta tamamen her şeyi halka soran sistemler vardır.
- Bu iki uç arasında bir ortak payda bulunmalı, tamamen merkezi ne, tamamen merkeziyetsiz ne olmalı.
- Pandemi döneminde kripto paralar yasaklandı ancak insanlar bu alanda para kazanıyor ve alternatif bir yatırım aracı haline geliyor.
- 28:14Kripto Para ve Enflasyon
- Kripto para yasaklandığında, insanlar alternatif bir yatırım aracı kaybediyor ve satın alma gücü zayıflıyor.
- Devletler sadece fiyat paralarına ve merkezi yönetim üzerinden enflasyon yaratıyor.
- İskandinavya ülkeleri (İsveç, Norveç, Danimarka) kripto parayla mesafeli olmasına rağmen blokzincir teknolojisini üretiyor ve e-krona gibi kendi kripto paralarını geliştirmektedir.
- 30:06Kripto Para ve Blokzincirin Temel Özellikleri
- Kripto para bir enstrüman olarak görülüyor ve bu enstrümanın içindeki varlığın belirli bir yüzdesi isteğe göre kullanılabilir.
- Blokzincirin dört temel özelliği: aracısız olması, şeffaf ve denetlenebilir olması, kullanıcıların mahremiyetine dikkat etmesi ve yüksek teknolojik güvenlik.
- İsveç'te e-devlet sistemi 1998'de zaten var olan bir uygulama olarak görülüyor ve bu sistem de blokzincirin temel ilkelerini yansıtmaktadır.
- 32:34Kripto Para Sistemindeki Riskler
- Kripto para sisteminde kaldıraçlı işlemler yüksek risklere neden olabilmekte ve bu riskler sadece bireyler değil, kurumlar da tarafından alınabilmektedir.
- Kripto para sistemindeki riskler, finansal sistemi tehlikeye atabilir ve bunun bir örneği Amerika'daki mortgage kredileri olayıdır.
- Blokzincir ve hakkaniyetli bir yönetim, finans piyasalarında gizemlere son vererek win-win bir durum yaratabilir.
- 33:44Kripto Para ve Finans Dünyası
- Kripto para, bankacılık ve finansa yeni bir soluk getirebilir çünkü tüketici açısından hız kazandırır.
- Devlet açısından blokzincir, kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesine olanak sağlar çünkü paranın gittiği yeri izleyebilirsiniz.
- Bitcoin, dijital altın olarak tanımlanır çünkü arzı belli olup, dünyadaki altın madenciliğinin ne kadar olduğu bilinmezken Bitcoin'in madenciliği bilinmektedir.
- 35:06Kripto Para'nın Geleceği ve Ekonomik Etkileri
- Blokzincir sadece para için değil, sağlık, tapu kayıtları ve devletin kamusal işleyişi gibi farklı sektörlerde de yeni inovasyon alanları açmaktadır.
- Kripto para fiyatının belirlenmesinde arz ve talep önemli olup, Bitcoin'in neye rakip olduğu ve maksimum büyüklüğü belli olmalıdır.
- Bitcoin'in para birimi olup olmayacağı, devletlerin politikalarına bağlıdır; yasaklanırsa para birimi olmayacak, ancak yasaklanmazsa olabilir.
- 36:42Uluslararası İlişkiler ve Kripto Para
- Amerika'nın rezerv parası ve süper güç statüsü nedeniyle kripto para sistemine izin vermemesi mümkün olabilir.
- Çin'in dijital yuan üzerinden yeni bir finans düzeni kurmaya çalışması, Amerika ve Çin arasındaki bloklaşmanın bir parçası olarak ortaya çıkabilir.
- Merkez bankalarının kripto para sistemine girmesi ve finansal yönetimde şeffaflık, denetlenebilirlik ve toplumla paylaşımın sağlanması gerekmektedir.
- 39:30Kripto Para ve Teknik Analiz
- Konuşmacı, kripto paralarda teknik analize inanmadığını belirtiyor.
- Klasik sermaye piyasası ürünleri için de teknik analize çok inandığını söyleyemeyeceğini ifade ediyor.
- İnsanların teknik analize bakmasının sebebi, diğer insanların da aynı göstergeye baktığını düşünmesi olarak açıklanıyor.
- 40:27Kripto Para Fiyat Belirleme Mekanizması
- Kripto para birimlerinin fiyatını belirleyen şey tamamen davranışsal olarak görülüyor.
- Kripto paraların herhangi bir geleneksel sermaye piyasası aracıyla arasında ilişki olmadığı vurgulanıyor.
- Fiyat sadece insanların talebiyle belirleniyor, örneğin Bitcoin'in 150 bin dolar olabileceği gibi 20 bin dolarlara düşebileceği de mümkün.
- 41:37Kripto Para ve Geleneksel Finans Arasındaki İlişki
- Tesla'nın ödeme olarak kendi coinini kullanması gibi durumların geleneksel finans evreninde işlevsel bir karşılığı olabileceği belirtiliyor.
- Bu durum daha çok dijital paraya benziyor ve kripto paradan ziyade kendi coin çıkarmak mümkün.
- Teknik analiz konusunda konuşmacı inanmadığını tekrar vurguluyor.
- 42:40Temel ve Teknik Analiz Uyumunun Önemi
- Konuşmacı, kripto para dünyasında coinlerin hikayesine, whitepaperına ve geleceğine bakıldığını belirtiyor.
- Temel analiz ve teknik analiz arasında uyum kurulduğunda daha güvenli bir yatırım yapılabileceği vurgulanıyor.
- Oyunculukta olduğu gibi, önce temel anlaşıldıktan sonra teknik analize yaklaşılması gerektiği ifade ediliyor.
- 45:33Kripto Para Sisteminin Gelişimi
- Bitcoin'in kuruluşundan beri 12 yıl geçmesine rağmen kripto para sistemi hala ayaklarını yere basamamış durumda.
- 2017-2018 yıllarında Facebook'un Libra projesiyle kripto para sisteminin arkadan dolaşmaya başladığı belirtiliyor.
- Alibaba, Huawei gibi şirketlerin kendi coinlerini çıkarması ve Çin'in kredi sistemini kurarak dünyayı yaymaya çalıştığı vurgulanıyor.
- 47:06NFT ve Kripto Para Etkisi
- NFT'ler arka plandan dolaşarak kültür sanat piyasasına pandemi döneminde devletlerin yardım etmediği noktada iş modeli sunuyor.
- Devlet bu konuda yeterince alternatif sunmazsa NFT'lerde bir fet olabileceği belirtiliyor.
- Kripto para sisteminin mevcut ekonomik sistemi değiştirme potansiyeli olduğu vurgulanıyor.
- 47:44NFT'nin Sanatta Yarattığı Yeni Olasılıklar
- NFT, kültür ve sanatta kuralları kurulmamış bir alanda blokzincir teknolojisini kullanarak telif hakkı konusunda yeni çözümler sunuyor.
- Bir eserde birden fazla kişinin (ses, görüntü, metin, yönetmenlik gibi) katkıları olabilir ve NFT ile her kişinin haklarını paylaştığı bir sistem oluşturuluyor.
- NFT, eserin sadece bir tane olması zorunluluğunu kaldırarak, üreticinin kaç tane üretileceğini ve ne kadar hisselendirileceğini kendi belirlemesine olanak sağlıyor.
- 49:34NFT'nin Sanatçılar İçin Avantajları
- NFT, sanatçıların kendi kanunlarını ve kurallarını koyarak daha eşit bir paya doğru gidebilmelerini sağlıyor.
- Sanatçılar kendi eserlerini değerleyebilir ve ileride nereye gideceğini öngörebilir, kendini serbest bırakabilir.
- NFT, sanatçılara ve sanatın sürdürülebilirliğine ilham veren bir düşünme biçimi sunuyor.
- 51:57NFT'nin Diğer Alanlarda Kullanımı ve Sorunları
- NFT sadece sanat eserleri değil, diplomalar, belgeler, emlak ve sigorta sektöründe de kullanılabilir.
- NFT'nin kötü niyetli kullanımının önüne geçmek için düzenleme gerekiyor çünkü sadece satıcı ve alıcı arasında değer belirleniyor.
- Sanat eserlerinin değerinin belirlenmesinde ekspertiz raporları ve koleksiyon sahiplerinin manevi değerlendirmeleri önemli rol oynuyor.
- 54:32NFT'lerin Potansiyeli ve Sorunları
- Konuşmacı, NFT'lerin kullanım alanlarını çok geliştirebileceğini, birçok açıdan mantıklı olduğunu ancak kötüye kullanma ihtimali ve saçma gelme ihtimali olduğunu belirtiyor.
- NFT'lerin servet transferi konusunda anlamsız yere gidebileceğini, örneğin normal bir bardak veya masa gibi her yerde bulunan bir şeye yüksek bir fiyat biçilebileceğini söylüyor.
- NFT'lerin geleneksel finans sisteminin arkasından dolaşarak kültür ve sanata yeni, inovatif iş modelleri getirebileceğini, cross-border (sınır ötesi) iş imkanları sunduğunu vurguluyor.
- 56:51NFT'lerin Sanat Dünyasına Etkisi
- NFT'lerin sanatçıları işe dahil edip, eserleriyle ilgili inisiyatif almasını sağlayacağını ve eserin sonraki adımlarını düşündürdüğünü belirtiyor.
- NFT'lerin sanatçılar, alıcılar ve üreticiler için kartların yeniden karılmasını sağladığını, bu sayede herkesin aynı masada olduğunu hatırlamasını sağladığını vurguluyor.
- Teknoloji devriminde herkesin bir yarış halinde olduğu ve elini çabuk tutması gereken bir dönemin içinde bulunduklarını, bu yarışı kaçırdıysanız yakalaması imkansız hale geleceğini söylüyor.
- 59:45Yarının Dünyasını Hayal Etme
- Gizem Uzuner, yarının dünyasını beklemediği bir dünya olarak hayal ediyor ve zamanın insanın en büyük düşmanı ve dostu olduğunu belirtiyor.
- Teknolojinin bize getirdiği bekleme süresinin kısalmasını vurgulayarak, yarının dünyasında teknolojiyle insanın bir araya geldiği ve zaman kaybı diye bir şeyin olmadığı bir dünyayı hayal ettiğini söylüyor.