Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye Serbest Muhasebeciler, Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği tarafından hazırlanmış, Luka Program Koordinatörü Sayın Cenk İçer tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir.
- Video, kısa çalışma ödeneği ve ücret bordrosu konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte, işyeri faaliyet durması veya kısmen durması durumunda yedi günlük ücret hesaplaması, farklı brüt ücret gruplarına (asgari ücretli, 4000 TL ve 8000 TL brüt ücretli personeller) göre örnek hesaplamalar, bodrum hesaplama yöntemleri, SSK matrahları ve e-bildirge kullanımı detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Eğitimde ayrıca, 48557 sayılı kanunun 40. maddesine göre kısa çalışma ödeneği hesaplamaları, %33, %50 ve %66 oranlarında çalışma azaltımı durumlarında bodrum hesaplama yöntemleri, puantaj kayıtları ve işveren maliyetlerinin nasıl hesaplanacağı gibi konular da ele alınmaktadır. Video, meslek mühendislerine LUKA yazılımının bu süreçte nasıl yardımcı olabileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:22Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Genel Bilgiler
- Önceki videoda kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği hakkında bilgilendirme yapılmış, bu videoda ise kısa çalışma ödeneğinden faydalanacak işyerlerinde ücret bordrolarının nasıl düzenleneceği anlatılacak.
- Yasal dayanak 4447 sayılı kanunun ek ikinci maddesi ve geçici 23. maddesi kapsamında, ayrıca ek ikinci maddesine dayanarak hazırlanan kısa çalışma ve kısa çalışma yönetmeliğinde belirlenmiştir.
- Kısa çalışma ödeneği, işverenlerin kriz veya zorlayıcı sebep varlığında haftalık çalışma süresinin en az üçte biri oranında azalması veya dört hafta süreyle faaliyetin kısmen veya tamamen durdurulması şartıyla sağlanır.
- 01:36İşçilere Uygulanan Koşullar
- Çalışanlar için CAWWOT 19 sebebiyle yapılacak başvurularda son üç yıl içerisinde 450 gün işsizlik sigorta primi ödemiş olması ve son 60 gün hizmet akdine tabi olarak çalışmış olması yeterlidir.
- Kısa çalışma ödeneği süresi en fazla üç aydır ve Cumhurbaşkanı bu süreyi üç ayda uzatma yetkisine sahiptir.
- Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ı kadardır ve aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sini geçemez.
- 03:00Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması
- Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde, kısa çalışma ödeneği 4857 sayılı kanunun 24. maddesinin 3. bendi ve aynı kanunun 40. maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.
- Geçici madde kapsamında yapılan başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içerisinde sonuçlandırılır.
- İşyeri için başlangıçta belirlenmiş olan haftalık çalıştırılamayacak saatten fazla kısa çalışma ödeneği ödenmez ve ay içinde yapılan kısa çalışma gün sayısı kadar ödeme yapılır.
- 03:52İtiraz ve Özel Durumlar
- Kısa çalışma ödeneği uygulamasına ilişkin işlemlere karşı sigortalılar ve işverenler kurumun ilgili bilimine itirazda bulunabilirler, itirazlar işlemin tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yapılmalı ve 30 gün içinde sonuçlandırılmalıdır.
- Mutlu ücretle çalışan raporlu işçinin ücretinin tam alması hali yani kısa çalışma ödeneği alan işçinin hastalanması halinde kısa çalışma ödeneği kesilir ve işçiye SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
- Kısa çalışma süresi içerisinde çalışan ücretsiz izin veya ücretli izin verilemez, verildiği takdirde kısa çalışma ödeneği kesilir.
- 05:20Yarım Çalışma Ödeneği ve Özel Durumlar
- Yarım çalışma ödeneği, kadın işçilerin analık halinden sonra kısa çalışmayı tercih etmeleri, belirli bir süre için veya evlat edinilmesi durumunda kadın ve erkek çalışana belirli sürelerde verilen kısa çalışmalardır.
- Yarım çalışma ödeneğinden yararlanan işçinin işyerinde faaliyetini azaltma şeklinde kısa çalışma uygulanması halinde, fiilen çalıştığı döneme ilişkin yarım çalışma ödeneği devam eder.
- Kısa çalışma süresinde işbaşı eğitim programları devam eden işyerlerinde bu programlar devam edebilir, işverenlerin talepleri doğrultusunda ara verilmesi de mümkündür.
- 06:42Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi ve İşyeri Kaydı
- Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı alması, silah altına alınması, çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda kısa çalışma ödeneği kesilir.
- Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde bunları ibraz etmek zorundadır.
- Kısa çalışma başvurusu yapabilmek için öncelikle işyerinin İŞKUR kaydının olması gerekir, kaydı yoksa İŞKUR.gov.tr üzerinden internet şubesi işveren menüsünden üye ol seçeneği doldurularak kayıt yapılabilir.
- 08:41Yarım Ücret Hesaplama ve Prim Beyannamesi
- 4857 sayılı yasanın 40. maddesinin tanımına göre, zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışılamayan veya çalıştırılamayan işçiye bekleme süresi içerisinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.
- İşyerinde faaliyet geçici olarak tamamen durduysa, çalışanın günlük ücreti ikiye bölünür ve yedi günle çarpılarak hesaplanır.
- Aylık bir hizmet beyannamesinde gösterirken, sigorta primine esas günlük kazancın bir alt sınırı 29 Ocak 2020 tarihinde 2022/2 sayılı SGK genelgesinde belirtildiği gibi 98,10 TL'dir ve asgari ücretin günlük tutarına eşittir.
- 10:39Yarım Ücret Hesaplaması ve Prim Hizmet Beyannamesi
- Yarım ücret ödenen çalışanın bordrosundaki tutar, prim hizmet beyannamesine nakledilirken 98,11 TL'nin altında mı değil mi diye kontrol edilmelidir.
- Yarım ücret 98,11 TL'nin altında kalıyorsa, bu tutar 98,11 TL'ye tamamlanarak aylık bir hizmet beyannamesine dahil edilir.
- İşyerinde faaliyet geçici olarak kısmen durması halinde, haftalık çalışma sürelerine göre hesaplama yapılır.
- 11:44Kısmi Çalışma Durumunda Ücret Hesaplaması
- 45 saat haftalık normal çalışma süresi olan bir işyerinde 3'ü 1 oranında çalışma süresi azaltılarak kısmi çalışma yapıldığında, 30 saat çalışılan durumda yedi günlük ücret hesaplanır.
- İşçinin fiilen çalıştığı süre (30 saat) 7,5 günlük çalışma saatiyle bölünerek 4 gün fiilen çalıştığı anlaşılır.
- 4 gün fiili çalışma için tam ücret üzerinden hesaplanırken, kalan 3 gün çalışılmayan sürede yarım ücret verilir.
- 12:52Prim Hizmet Beyannamesine Aktarım
- Prim hizmet beyannamesine aktarırken, yedi günlük sürenin hesabında sigorta primini esas kazancın tabanını (98,11 TL) altında kalmayacak şekilde aktarılması gerekir.
- Yarım ücret 98,11 TL'nin altında kalıyorsa, yedi gün için 98,11 TL çarpı 7 şeklinde hesaplanarak prim hizmet beyannamesine yansıtılır.
- Bordro ve prim hizmet beyannamesi arasındaki matrah farkına isabet eden sigorta primi, işveren hissesi olarak işveren tarafından kayıtlara gider.
- 13:56Farklı Senaryolarda Hesaplama Örnekleri
- Faaliyet tamamen duran işyerinde, 100 TL günlük ücret alan bir işçinin yedi günlük ücreti 50 TL'nin 7 ile çarpımı olan 350 TL bordroya yansıtılır.
- 200 TL günlük ücret alan bir çalışanın yedi günlük ücreti 100 TL'nin 7 ile çarpımı olan 700 TL hem bordro hem prim hizmet beyannamesine yansıtılır.
- Kısmi çalışma durumunda, 100 TL günlük ücretli bir işçinin 4 gün tam ücret, 3 gün yarım ücret üzerinden hesaplanarak bordroya 550 TL yansıtılır.
- 18:05Örnek Hesaplama
- Örnek hesaplama için 16 Mart 2020 tarihinde faaliyetini geçici olarak tamamen durdurmuş bir işyerinde çalışan üç personel (asgari ücretli, 4000 TL brüt ve 8000 TL brüt) üzerinden hesaplama yapılacaktır.
- Yedi günlük sürenin hesaplanmasında, önce mart ayı içerisindeki durumun fotoğrafı çekilir.
- Ayın 16-22 tarihleri arasında personelere günlük ücretinin %50'si kadar ödeme yapılır ve sosyal güvenlik kurumuna 22 gün olarak bildirilir.
- 20:50Asgari Ücretli Personel İçin Hesaplama
- İlk 15 gün asgari ücretli personel için günlük asgari ücret (98,10 TL) üzerinden brüt ücret ve SSK matrahı hesaplanarak net ücret bulunur.
- İşyeri tamamen kapanmış olması nedeniyle 7 günlük ücret %50 olarak hesaplanır (98,10 TL'nin %50'si 49,50 TL, 7 ile çarpılarak 343,35 TL).
- Bodrum hesaplamalarında 22 günlük ücret (1.814,85 TL) üzerinden brüt ücret ve SSK matrahı hesaplanırken, e-bildirge için 2.158,20 TL üzerinden bildirim yapılır.
- 22:28Matrah Farkı ve İşveren Maliyeti
- Matrah farkı (2.158,20 TL ile 1.814,85 TL arasındaki 343,35 TL) üzerinden hesaplanan kesintiler işveren maliyeti olarak kayıtlara alınır.
- E-bildirgede 22 gün üzerinden 2.158,20 TL matrah, 9 eksik gün ve eksik gün nedeni olarak "18" (kısa çalışma) belirtilir.
- 23:374.000 TL Brüt Ücretli Personel İçin Hesaplama
- İlk 15 gün için günlük ücret (133,33 TL) çarpı 15 ile 2.000 TL brüt ücret hesaplanır.
- 7 günlük ücret için günlük ücretin %50'si olan 66,67 TL üzerinden 466,69 TL brüt ücret hesaplanır.
- Sosyal güvenlik kurumuna bildirilen matrah 2.686,70 TL olurken, bodrum hesaplamalarında 2.466,69 TL matrah kullanılır.
- 25:29Matrah Farkı ve İşveren Maliyeti (4.000 TL Brüt)
- Sosyal güvenlik kurumuna bildirilen matrah (2.686,70 TL) ile bodrum matrahı (2.466,69 TL) arasındaki 220,30 TL fark, işveren maliyeti olarak kayıtlara alınır.
- E-bildirgede 22 gün üzerinden 2.686,70 TL matrah, 9 eksik gün ve eksik gün nedeni olarak "18" belirtilir.
- 26:318.000 TL Brüt Ücretli Personel İçin Hesaplama
- İlk 15 gün için günlük ücret (266,67 TL) çarpı 15 ile 4.000 TL brüt ücret hesaplanır.
- 7 günlük ücret için günlük ücretin %50'si olan 133,33 TL üzerinden 933,33 TL brüt ücret hesaplanır.
- Bu durumda personel üzerinden hesaplanan SSK matrahı ile e-bildirge matrahı arasında fark oluşmaz çünkü günlük ücret (133,33 TL) asgari ücretin (98,10 TL) üzerinde.
- 28:4023/02/2020 Tarihli Asgari Ücretli Personel Hesaplama
- 23/02/2020 tarihinde faaliyetlerini geçici olarak durdurmuş işyerinde çalışan asgari ücretli personel için 22 günlük ücret tam ödenir.
- 23-29 Şubat tarihleri için günlük asgari ücretin %50'si (49,50 TL) üzerinden 7 günlük ücret hesaplanır.
- 30 ve 31 Şubat tarihleri için 2 gün eksik gün olarak bildirilir ve toplam 29 gün üzerinden hesaplamalar yapılır.
- 30:54Matrah Farkı ve İşveren Maliyeti (23/02/2020)
- Bodrum hesaplamalarında 29 gün üzerinden 2.511,55 TL matrah hesaplanırken, e-bildirge için 2.844,90 TL matrah kullanılır.
- Matrah farkı (343,35 TL) üzerinden hesaplanan primler işveren maliyeti olarak kayıtlara alınır.
- E-bildirgede 29 gün normal çalışma, 2 gün eksik gün ve 2.844,90 TL matrah ile eksik gün nedeni olarak "18" belirtilir.
- 32:22Kısa Çalışma Ödeneği Hesaplamaları
- İşyerlerinin tamamen kapanması değil, belli bir oranda kısmen kapanması durumu kısa çalışma ödeneği hesaplamalarında en kritik noktalardan biridir.
- 25 Eylül 2020 tarihinde kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyen ve haftalık çalışma süresinde üçte biri oranında azaltan bir işyeri için brüt ücreti 7.000 TL olan bir personelin bodrum hesaplaması incelenmektedir.
- 4857 sayılı kanunun 40. maddesine göre ilk yedi günlük ücretin yarım ödenmesi gerekmektedir.
- 33:46Yedi Günlük Hesaplama Detayları
- İşyeri üçte bir oranında çalışmayı azaltmışsa, aslında üçte iki oranında çalışmalarına devam etmektedir.
- Yedi günlük süredeki çalıştırılan süre ve çalıştırılmayan süre ayrıştırılmalıdır.
- Otuz saatlik süreyi yedi güne böldüğümüzde, üçte iki oranında çalışmanın dört güne tekabül ettiği tespit edilir.
- 35:05Bodrum Hesaplama Örneği
- 24 gün normal çalışacak personelin günlük ücreti 233,33 TL olarak hesaplanır ve normal çalışmasına ilişkin net ücret 5.600 TL olarak belirlenir.
- Yedi günlük süredeki dört gün çalıştırılan süre için günlük ücret üzerinden bodrum hesaplanır.
- Kalan üç günlük kısım ise günlük ücretin yüzde elli'si üzerinden (116,67 TL) hesaplanır ve toplam brüt ücret 6.883,33 TL olarak belirlenir.
- 37:56Nisan Ayı Kısa Çalışma Ödeneği
- 1 Nisan 2020 tarihinde kısa çalışma ödeneğine başlayan ve brüt ücreti 6.000 TL olan bir personel için hesaplama örneği incelenmektedir.
- İlk yedi günlük süre (1-7 Nisan) için günlük ücretin yüzde elli'si üzerinden bodrum hesaplanır ve SSK'ya yedi gün üzerinden bildirim yapılır.
- 8-30 Nisan tarihleri için ise işyerinin tamamen kapanması sebebiyle eksik gün bildirimi yapılır.
- 41:00Kısmi Çalışma Durumu
- 1 Nisan'da kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyen ve çalışmasını üçte bir oranında azaltan bir işyeri için durum incelenmektedir.
- Yedi günlük süredeki çalıştırılan süre ve çalıştırılmayan süre ayrıştırılmalıdır.
- Yedi günlük süredeki dört gün çalıştırılan süre için günlük ücret üzerinden bodrum hesaplanırken, kalan üç günlük kısım yüzde elli üzerinden hesaplanır.
- 43:00Bodrum Hesaplama Örneği
- Personel 7 günlük süre içinde 4 gün çalışmış, 3 gün çalışmamış olduğundan, 4 gün için günlük ücret üzerinden, 3 gün için günlük ücretin %50'si üzerinden bodrum hesaplanır.
- İşyeri kalan sürelerde 3/1 oranında azaltıldığı için 16 günlük çalışmış süre için bodrum dahil edilir, toplam 23 günlük bodrum hesaplanır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na 23 gün üzerinden 4.300 TL matrah üzerinden bildirim yapılması gerekir.
- 45:41Üçte İkisi Oranında Kısa Çalışma Örneği
- İşyerinde üçte ikisi oranında faaliyetlerin durdurulduğu durumda, 10 haftada 15 saat çalışacak, 30 saat çalışmayacak bir hafta planı yapılır.
- 7 günlük süre içinde 2 gün çalıştırılmış, 5 gün için yarım ücret alınır; kalan günlerde 8 gün çalıştırılmış, 15 gün eksik gün olarak hesaplanır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na 15 gün normal, 15 gün eksik gün üzerinden 4.471,50 TL matrah üzerinden bildirim yapılır, personelden kesilen matrah ile arasındaki fark işveren maliyeti olarak kaydedilir.
- 49:41Yüzde Elli Oranında Kısa Çalışma Örneği
- İşyerinde yüzde elli çalışması azaltıldığı durumda, haftalık 22,5 saat üzerinden kısa çalışma hesaplanır.
- 7 günlük süre içinde 3 gün normal çalışma, 4 gün için günlük ücretin %50'si üzerinden bodrum hesaplanır; kalan günlerde 12 günlük normal çalışma, 11 gün eksik gün olarak hesaplanır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na 19 gün normal, 11 gün eksik gün üzerinden 863,90 TL matrah üzerinden bildirim yapılır, personelden kesilen matrah ile arasındaki fark işveren maliyeti olarak kaydedilir.
- 54:19İş Kuruluşları ve İşçi Bildirim Sistemi
- Yeni süreçte web adresi üzerinden başvurular kabul edilecek, ancak sistem henüz aktif değil.
- Başvurularda dosya büyüklükleri nedeniyle sıkıntılar yaşanmış.
- İşçi bildirim listesine IBAN eklendi, daha önce IBAN kayıtları olmayanlar İŞKUR'da kayıtlarına IBAN güncellemesi yapabilirler.
- 55:14Kanun Uygulama Sorunları
- Kurumlar ve iş yerleri bu konuya hazırlıksız yakalandı, kanun düzenlemesi açık olmayan bir düzenleme.
- 4857 sayılı yasayla 5510 sayılı yasa arasındaki uyumsuzluk var.
- İŞKUR müfettişleri yedi günlük süreyi farklı yorumlayarak bekleme süresini başlatıyor.
- 56:34Hesaplama ve Uygulama
- En doğru hesaplama, yedi günlük süre içerisinde kısmi çalışma yaptırıldığında çalışanın çalıştığı güne tekabül eden ücretinin tam olarak hesaplanması.
- LUKA yazılımı hazırlıklarını devam ettiriyor ve birkaç gün içerisinde güncellemeleri yaparak meslek mühendislerinin kullanımına sunmayı hedefliyor.
- Ekonomi çarklarını döndürmek için omuz vermek gerekiyor, ancak riskten uzak kalınmalı.