Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Habertürk'ten Helginç'in Habertürk ekonomi yazarı Ahmet Kıvanç ile yaptığı bir röportajdır. Röportajda kademeli emeklilik konusu ele alınmaktadır.
- Röportajda EYT düzenlemesinin ardından gündeme gelen kademeli emeklilik kavramı detaylı olarak incelenmektedir. 8 Eylül 1999 öncesinde ve sonrasında çalışmaya başlayan kişiler arasındaki emeklilik yaş farkı, Demokrat Parti'nin sunduğu kanun teklifi ve kademeli emeklilik için gerekli şartlar açıklanmaktadır. Ayrıca, sosyal güvenlik sistemindeki aktif-pasif oranı, bütçe durumu ve kademeli emeklilik için yakın vadede beklenen gelişmeler hakkında bilgiler verilmektedir.
- Kademeli Emeklilik Kavramı
- EYT düzenlemesinin ardından kademeli emeklilik gündeme geldi.
- EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlarda prim günü doldurma süresine bağlı yaş koşulunu kaldırdı ve prim günü doldurmuş herkesi emekli etti.
- Bu düzenleme sonrası, 9 Eylül 1999'dan sonra çalışmaya başlayanlar arasında 17 yıla yakın bir fark oluştu; birisi 43 yaşında emekli olurken öbürü 60 yaşında emekli olmak zorunda kaldı.
- 02:03Kademeli Emeklilik Talepleri
- 2000 ile 2008 arasında çalışmaya başlayanlar, kendilerine de kademeli emeklilik hakkı verilmesini talep etmeye başladılar.
- Bu talebin özü, 8 Eylül 1999'dan sonra çalışmaya başlayanların emeklilik yaşlarının kademelendirilmesi ve 2008'e kadar olan dönemde çalışmaya başlayanların emeklilik yaşlarının kademeli olarak belirlenmesidir.
- En son Demokrat Parti'den Cemal Enginyurt ve arkadaşlarının verdiği kanun teklifi, 8 Eylül 1999'dan sonra çalışmaya başlayanların emeklilik yaşlarının kademeli olarak belirlenmesini öngörüyor.
- 03:32Kademeli Emeklilik Sistemi
- EYT'liler 5000-5975 prim günüyle emekli oluyorlar.
- 2002 yılında Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararından sonra çıkan esas kanun, prim günü sayısını 6250'ye çıkartıp her altı ayda 75 gün artmak suretiyle kademe indirme yapıyor.
- 1999'da çalışmaya başlayanlar için kadınlarda 43 yaşını doldurmaları ve 20 yıllık sigortalı süresini tamamlamaları halinde, erkeklerde 6250 gün prim günü doldurmak şartıyla 25 yıl sigortalı sürüsüyle 45 yaşında emekli olmayı öngörüyor.
- 05:47Kademeli Emeklilik Tekliflerinin Durumu
- Marifetten gelen kanun teklifleri kolay kolay yasalaşmaz, ancak konuyu gündemde tutar ve ilerleyen dönemlerde iktidarın tavır değişikliğini sağlayabilir.
- İlk başta bir grup insan tarafından dile getirilen kademeli emeklilik talebi, sosyal medyada örgütlendikten sonra muhalefet tarafından peş peşe meclis'te teklifler verilmeye başlandı.
- Seçim arifesinde hükümet EYT'yi çıkardı, ancak deprem sonrası bile kademeli emeklilik konusunda geri adım atmadı.
- 09:28Sosyal Güvenlik Sistemi ve Bütçe Durumu
- Sosyal güvenlik sisteminde aktif-pasif oranı görünürde 1,70 çalışana karşılık 1 emekli görünüyor, ancak gerçek rakam daha düşük.
- Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden 1,868-1,90 milyon kişi var ve sigorta olarak çalışanlar çok daha fazla.
- 2022 yılında sosyal güvenlik kurumuna aktarılan transferler 389 milyar lira iken, 2023'te 909 milyara çıkmış ve 2024 yılında 1,5 trilyon lira öngörülüyor.