Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Günden Kalanlar" adlı bir ekonomi ve siyasi gündem programıdır. Sunucu Vedat Özcan, ekonomi uzmanları Vedat Özden, Mehmet Bilal Bircan, Sibel Erdem, Mobisat Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kemal Turnacı ve Amerikan Araştırmaları Merkezi Başkanı Doçent Doktor Burak Küntey gibi konuklarla birlikte programı sunmaktadır.
- Program, piyasa rakamları ve ekonomik göstergelerin değerlendirilmesiyle başlayıp, Türkiye ve dünya siyasi gelişmelerine geçmektedir. ABD istihdam verileri, Trump'ın sosyal medya hesaplarının askıya alınması, ikinci azil süreci, Biden'ın gelecek politikaları, kripto para piyasası, dolar-TL döviz kuru hareketleri ve Türkiye'nin ekonomik sorunları gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca cep telefonu piyasası, Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan başvurular, İngiltere'deki kripto para uyarısı ve küçük işletmelerin iflas riski gibi konular da tartışılmaktadır. Biden dönemindeki Çin politikası, CIA başkanı olarak atanan Burns'un diplomatik kariyeri ve gelecekteki yardım paketi öngörülerine de yer verilmektedir.
- 00:13Program Tanıtımı
- Programda önce rakamlar, ardından Ankara gündemine yer verilecek.
- İkinci bölümde Mobisat yönetim kurulu başkanı Mustafa Kemal Turnacı ve Doçent Doktor Burak Küntay, ABD'deki gerginlik ve Trump'ın azine ilişkin söylemleri değerlendirilecek.
- Her pazartesi olduğu gibi Vedat Özal da programda yer alacak.
- 00:52Piyasa Durumu
- Borsa İstanbul %0,20'lik bir geri çekime işaret ediyor, bankacılık endeksindeki geri çekilme hızlanıyor.
- Dolar/TL 7,49,99 seviyesinde %2'lik değer kaybı var, Euro/TL 9,11-10,16 seviyesinde.
- Avrupa borsalarında %1-1,27'lik geri çekilme yaşanırken, ABD borsalarında satıcılı seyrin hızlandığı görülüyor.
- 02:29Ankara Gündemi
- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başkanlığında yılın ilk kabine toplantısı gerçekleştiriliyor.
- Toplantıda salgınla mücadele, aşılama takvimi ve kısıtlamaların süreceği konuları ele alınıyor.
- Çin'den gelen aşılarla ilgili inceleme ve test süreci devam ediyor, önümüzdeki günlerde incelemeler bitecek.
- 04:14Siyasi Gelişmeler
- CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cumhurbaşkanı polemiği başlattığı ve iktidar partisinden sert açıklamalar geldiği belirtiliyor.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kılıçdaroğlu hakkında suç duyurusunda bulunurken, 1 milyon liralık tazminat davası açtı.
- WhatsApp'ta güncelleme tartışması Rekabet Kurulu tarafından ele alındı, Facebook ve WhatsApp hakkında resen soruşturma açılmasına karar verildi.
- 05:30Dış Politika
- Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ankara'dan Atina'ya istikşafi görüşmelerin başlaması için bir davet gönderdiğini açıkladı.
- Çavuşoğlu, Türkiye'nin 2021 yılında yoğun bir diplomasi trafiği yürüteceğini ve bu yılın Türk dış politikasının şahlanış yılı olacağını belirtti.
- Bakan Çavuşoğlu, yarın AB üyesi ülkelerin büyükelçileriyle görüşeceğini, daha sonra büyükelçilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edileceğini belirtti.
- 07:13Piyasa Değerlendirmesi
- Twitter'da Trump'ın hesabının dondurulmasının ardından sert düşüş yaşanarak teknoloji endeksinde satış başladı.
- Piyasalar açıldığında genelleşen bir satış baskısı gözlemleniyor, özellikle S&P 500 tarafında 10 aylık en yüksek seviyeden geri dönüş yaşandı.
- 2021 yılı için doların değer kaybedeceği, enflasyonun artacağı ve borsalarda güçlü performans görüleceği öngörülen senaryo şimdi sorgulanmaya başlandı.
- 09:48ABD Ekonomisi ve İstihdam Verileri
- Geçen hafta ABD'de iki kötü istihdam verisi geldi; ADP özel sektör istihdam ve tarım dışı istihdam verilerinde artış beklenirken azalış meydana geldi.
- İstihdamda 50 bin artış beklenirken 140 bin azalış gerçekleşti ve işsizlik oranı %6,7 seviyesinde kaldı.
- Biden, daha önce söz verdiği gibi trilyonlarca dolarlık yeni teşvik paketini açıklamaya hazır olduğunu belirtti.
- 10:25Dolar ve Piyasa Beklentileri
- ABD ekonomisinin daha çabuk toparlanması bekleniyor ve bu durum ABD dolarının zayıflama perspektifinin uzun soluklu olmayacağı endişesini beraberinde getirdi.
- Yabancı raporlarda Euro/Dolar için 1,225 hedef seviyesi belirtilirken, Nisan-Mayıs gibi ters fiyatlamaya başlanacağı ve Fed'in Aralıktan itibaren faiz artırabileceği öngörüldü.
- ABD'de istihdam verilerinin kötü gelmesi ve Trump'un sosyal medya hesaplarının askıya alınması önemli olaylar olarak değerlendirildi.
- 11:42ABD Dış Politikası ve Aziz Süreci
- Obama döneminde Ortadoğu'da savaşlar çıkmasına rağmen Nobel Barış Ödülü kazanırken, Trump döneminde ABD'nin hiçbir yerde savaş çıkarmadığı belirtildi.
- Trump'un iki dönem başkan seçilme ihtimalinin kapanması stratejik bir hataydı ve Cumhuriyetçilerin desteğiyle önünü kesileceği öngörüldü.
- ABD'de enflasyon beklenenden yüksek geldi ve Fed'in 2023'e kadar destekleyici pozisyonda kalmaya devam edeceği varsayımı sorgulanmaya başladı.
- 13:01ABD Ekonomisinin Geleceği
- ABD 10 yıllık tahvil faizi 1,00 üzerinde çıktı ve bu, ekonomik toparlanma sinyali olabilir.
- İstihdam piyasasındaki iyileşme kapanma tedbirleri nedeniyle bozuldu, ancak hizmet sektörü ve imalat sanayi piyasalarında güçlü performans gösterdi.
- ABD'de aşılama hızı yüksek olduğu için yılın ikinci yarısında ekonomik toparlanma gerçekleşecek ve %2'nin üzerindeki enflasyon nedeniyle Fed'in aksiyon almak zorunda kalabileceği endişesi ortaya çıktı.
- 15:01Trump'un Aziz Süreci
- 6 Ocak'ta gerçekleşen kongre baskını ABD tarihinde görülmemiş bir olay olarak değerlendirildi ve Trump'un aziz süreci konuşulmaya başladı.
- Trump'un Twitter hesabı kapatılınca Twitter hisseleri düştü ve teknoloji endeksi satışlarına neden oldu.
- Aziz süreci, Anayasa 25. maddesine göre başkanın vatana ihanet, rüşvet, yolsuzluk veya ağır suç işlediği durumda başlatılır ve kongrede çoğunluk ve senatoda 3/2 çoğunluk gereklidir.
- 19:15Türkiye Piyasaları ve Döviz
- Dış piyasalardaki satış dalgası Türkiye'ye de sirayet etti, bankacılık sektöründe çıkış yaşanarak dolar/TL 7,50 seviyesine ulaştı.
- Cari açığın beklenenden yüksek geldiği ve genel ekonomik senaryonun sorgulanmaya başlandığı belirtildi.
- Nisan-Mayıs'a kadar borsada düzeltme hareketi bekleniyor ve bu süreçte iniş çıkışlar yaşanabilir.
- 20:26Döviz ve Borsa Beklentileri
- Kripto paralarda yıllık %20'ye yakın düşüş yaşanırken, insanlar nakde geçiş yapıyor.
- Yabancılar tarafından itibar edilen borsa hisselerinde satış gerçekleşti ve banka, enerji ve otomobil hisselerinde düşüş meydana geldi.
- Şubat ayında döviz yükümlülük ödemeleri yüksek olduğu için dolar/TL'nin şubat ayı itibariyle yukarıya doğru hareket etmesi bekleniyor.
- 22:00Borsa Performansı ve Piyasa Analizi
- Borsa, binbeşyüzotuzaltı puan seviyesinde yüzde sıfırvirgülyirmidokuz'luk geri çekilmeyle tamamlandı.
- S&P500'in desteklediği, bankacılık endeksinin geri çektiği bir ortamda, Ford Otomotiv, Tofaş, Koza, Anadolu, Anadolu Efes, Hektaş, Koç Holding ve Sasa Polyester gibi hisseler endeksi destekleyen tarafta kaldı.
- Mehmet Bilal Bircan'a göre, piyasaların geri çekilmesi COVID-19 salgınına dair küresel çapta artan vaka sayıları ve ABD ekonomisinde yaşanan gelişmeler nedeniyle gerçekleşti.
- 23:29Dolar ve Borsa İlişkisi
- Doların değerlenmesi küresel borsalarda satış dalgasını getirmiş, bu durum altın ve kripto paralarda da satış yönlü etkileri göstermiştir.
- ABD ekonomisindeki istihdam verileri iyileşme yönünde tam olarak bir sinyal vermediği için, doların değerlenmesinin önümüzdeki süreçte zayıflama olasılığı olduğu düşünülmektedir.
- Mevcut satışların geçici olduğu yorumunda bulunulabilir.
- 24:36Cari Açık ve Ekonomik Performans
- Oniki aylık yıllıklandırılmış cari açık Kasım ayında otuzyedivirgüldoksanyedi milyar dolara yükseldi, önceki ayda ise otuzüçvirgüldoksan milyar dolar seviyesindeydi.
- Cari açık, enflasyon, kur ve işsizlik Türkiye ekonomisinin değişmez sorunları olarak değerlendirilmektedir.
- Reel faiz, ekonomik performansla ilgili ekonomi yönetiminin karnesi olarak yabancılar tarafından düşünülmektedir.
- 26:35Cari Açık Artışının Nedenleri
- Altın ithalatı cari açığın artmasına ciddi şekilde katkıda bulunmuştur.
- Turizm gelirleri COVID-19 ve kapanma önlemleri nedeniyle yetersiz kalmıştır.
- Petrol fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre daha düşük olsa da, cari açığın yükselmesi olumsuz bir durum sergilemektedir.
- 27:36Gelecek Beklentileri
- Aralık ayında cari açığın biraz düşmesi beklenmektedir.
- 2020 milli geliri büyük ihtimalle 2019'un gayri safi yurtdışı hasılasından daha düşük çıkacağı için cari açık oranının yükseleceği öngörülüyor.
- Cari açık oranının yükselmesi Türkiye'de problemdir; kuru, enflasyon, faiz ve devletin borçlanma maliyetini artırmaktadır.
- 28:40Altın Fiyatları ve Gelecek Tepkileri
- Altın fiyatları geri çekilmeye başlamış, ancak bu durumun bir süre sonra yukarıya doğru yükselmeye dönüşeceği tahmin edilmektedir.
- Ocak ve Şubat aylarında mevsimsel olarak altın ons cinsinden talep artmaktadır.
- Çin Yeni Yılı'nda fiziki altın talebinin artabileceği ve bu artışla birlikte gram altın fiyatlarının yükselmesi beklenmektedir.
- 30:33Sosyal Medya ve Veri Güvenliği
- WhatsApp'ın verilerin kullanılmaması konusunda yaşanan tartışmalar, teknolojinin gelişmesiyle birlikte veri güvenliği endişelerini artırmaktadır.
- Sesli mesaj sistemlerinde ses algılayan algoritmalar kullanılarak hesap sahibinin sesinden algılanabilmekte ve ses taklitinde %97 başarı şansı bulunmaktadır.
- Sosyal medya platformlarının ses taklitleri yaparak bankacılık işlemlerini riske atma potansiyeli vardır.
- 34:02Kripto Para Trendi ve Volatilite
- Kripto paraların grafiğinde 23.655 dolardan 41.556 dolara tavana çıkıp sonra 33,16 dolara düşüş yaşanmış.
- Kripto paraların volatilitesi, kurumsal alıcıların gelmesiyle azalacağı düşünülmüş, ancak bugünkü geri çekilme "balon patladı mı?" sorusunu gündeme getirmiş.
- 35:41Para Sisteminin Tarihsel Gelişimi
- Para sistemi Mezopotamya'da takasla başlayıp, bocuk, deniz kabuğu, kıymetli metaller, kağıt para sırasıyla gelişmiş.
- Kağıt paranın itibari, arkasında altın ve kıymetli maden desteği olmayan bir sistem haline gelmiş.
- Kripto paralar, fiyat görüntüsü yerine itibar edilmediği için bir arayışın başlangıcı olarak görülüyor.
- 37:30Bitcoin'in Yeşil Perspektifi
- Bitcoin'in enerji tüketimi, üçte ikisi Çin'de üretilen ve büyük ölçüde kömür enerjisi ile çalışan elektrikle arzulanan bir para birimi olması, yeşil perspektifle uyumlu değil.
- Bitcoin'in hem yeşil teknolojiye hem de yeni sanayi devrimi olarak görülmesi, enerji kaynakları açısından çelişkili.
- 37:57Kripto Para Düşüşünün Nedenleri
- Kripto para hareketlerinde yükselişlerden sonra düzeltme hareketleri bekleniyor.
- Bloomberg HT'deki haberlere göre, yeni bir Bitcoin fonu oluşturulması, Gray Scale'ten fon çıkışı tetikleyerek düşüşe neden olmuş olabilir.
- Düşüşlerde insanlar kar realizasyonuna motivasyonlu olup, riskten kaçınmak için nakle geçmek istiyor.
- 40:46Kripto Para Geleceği
- 2021 yılının ilk aylarındaki hareketler, tersine fiyatlama değil düzeltme hareketi olarak görülüyor.
- Fed'in aksiyon alması beklenmez, daha altı-sekiz ay var ve gevşek politikalar devam edecek.
- Merkez bankalarının dijital paralarla ilgili ciddi adımlar atacağı, kripto paralara kaptırmamak için aksiyonlar alacakları düşünülüyor.
- 43:46Uluslararası Para Sistemi ve Kripto Paralar
- Kripto paralar, fiyat görüntüsü işine yönelik bir kitlesel hareket olarak görülüyor.
- Çin, Huawei üzerinden Swift'i bypass edecek kredi kartları ve internet olmayan Afrika ülkelerinde bile mahsuplaşma yapabilecek uygulamalar geliştirmiş.
- 2021'in ikinci yarısından itibaren Çin'in uluslararası ticareti ve ödemeleri kolaylaştıracak adımlar atması, eski düzenin ödeme yöntemlerini azaltabilir.
- 45:34İngiltere'de Kripto Para Uyarısı ve Ekonomik Sorunlar
- İngiltere'nin mali tutum otoritesi FCA, kripto para yatırımcılarını paralarının tamamını kaybedebilecekleri konusunda uyarıyor.
- İngiltere küçük işletmeler federasyonu, hükümetin daha fazla teşvik sağlamaması durumunda 250 bin küçük işletme iflas riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
- İngiltere'de günlük vaka sayıları 60 bin bandının üzerine oturmuş durumda ve önümüzdeki haftalar için "virüsün en kötü haftasının" yaşanacağı söyleniyor.
- 48:02İngiltere Merkez Bankası ve Aşı Üretimi
- İngiltere Merkez Bankası üyesi Tendro, ekonomideki resesyonun derinleşmesi durumunda negatif faizlerin de seçenekler arasında olabileceğini belirtiyor.
- Pfizer ve BioNTech, aşı üretim hedeflerini 1,30 milyar dozdan 2 milyar doza çıkarttı ve Şubat ayı sonunda Almanya'da yeni bir fabrika faaliyete geçirecek.
- Yeni fabrikanın faaliyete geçmesiyle yılda ekstra 750 milyon doz üretilecek.
- 49:21Tüketici Hakem Heyetleri ve Başvurular
- 2020 yılında Tüketici Hakem Heyetine neredeyse 600 bin kişi başvurmuş, bu başvuruların %87'sinden fazlası sonucunu almış.
- En çok başvuru cep telefonları ile ilgili yapılmış, ardından ayakkabı, internet abonelikleri, kredi kartı üyelik ücreti ve GSM abonelikleri gelmiş.
- Tüketici Hakem Heyetleri'ne başvuruların %87,80'ini karara bağlayan heyetler, 868 bin 200 lira değerinde uyuşmazlık değerlendirilmiş.
- 51:06Tüketici Hakem Heyetlerinin Etkileri
- Mobisat Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, cep telefonu başvurularının artmasının nedenlerini hacimsel olarak küçük olması, lojistik sıkıntısı olmaması ve nakde dönüştürülebilir olması olarak belirtiyor.
- Türkiye'de koşulsuz dört seçimlik hak tanınmakta ve bu hak Avrupa ülkelerinin hiçbirisinde tanınmamakta.
- Tüketici Hakem Heyetlerindeki kararların çoğunlukla tüketici lehine çıkması, bazı vatandaşların bu süreci suistimal etmesine neden oluyor.
- 55:54Pandemi Döneminde Cep Telefonu Satışları
- Mobil iletişim sektöründe 2019 yılında 10 milyon 600 bin cihaz satılmıştı.
- 2020 pandemi döneminde, tüm daralmalara rağmen, 2019 seviyelerini yakalamışlar.
- 56:24Cep Telefonu Piyasası ve Sektör Değerlendirmesi
- Türkiye'de yaklaşık bir milyon beşyüz bin cep telefonu satıldı ve ölçek ekonomisi sayesinde belirli sermaye gruplarının satış kanalları pazarda yükseldi.
- Sağ satış kanalları yüzde yirmi daralma ile mücadele ederken, sektör pandemiye rağmen aynı satış adetlerinde olmak önemli bir durum olarak değerlendirildi.
- Belirli düzenlemelerle kayıt dışılığın önüne geçildiğinde yüzde yirmi dahil ürün satışını arttırmak öngörülüyor, düzenlemeler olmaması durumunda ise 2021 yılında yüzde beş artış öngörülüyor.
- 57:39Cep Telefonu Üretim ve Fiyatlar
- 2020'nin Mayıs ayında gözetim belgesi kararından sonra alt segment ürünlerin ürün gamında daralma ve fiyatlarında artış yaşadı.
- Dünyaca ünlü firmaların Türkiye'ye yatırım yapma iştahıyla alt segment ürün gamının çoğalacağı ve fiyatların daha makul seviyelerde olacağı öngörülüyor.
- Cep telefonu sektörü ithal bir sektör olarak değerlendirilirken, dünyaca ünlü firmaların bilgi birikim ve tecrübelerini Türkiye'nin insan kaynağında da kullanmak önemlidir.
- 59:01Amerika'da İmpeachment Süreci
- İmpeachment (azil) süreci iki aşamalıdır: impeach (itham, suçlanma) ve görevden el çektirme.
- Trump'un impeach (itham) olma ihtimali yüksektir çünkü Temsilciler Meclisi basit çoğunlukla bu kararı geçirebilir.
- Trump'un görevden ayrılma (azil) olma ihtimali düşük çünkü başkanlık görevinin sonuna on gün kalmıştır ve bu süreçte zaman yetmez.
- 1:01:47Biden Dönemi ve Dış Politika
- Biden, CIA başkanı olarak diplomatik kariyeri olan bir kişiyi atama kararı aldı, bu da Biden'ın tonunun Trump'tan daha yumuşak ve diplomatik olacağına işaret ediyor.
- Biden, Çin'e karşı bir yumuşamaya gidecek ancak bu Çin'e bayılma değil, müttefiklerin ve Amerika'nın zarar görmemesi için.
- Çin artık sadece pazar değil, aynı zamanda ürün pazarlama için önemli bir yer haline gelmiştir.
- 1:05:25Biden Döneminde Ekonomik ve Dış Politika Beklentileri
- Biden döneminde gerilim ve aşırılık döneminin yumuşayacağı öngörülüyor.
- Biden'ın halka ve firmalara yönelik büyük yardım paketi ile Amerikan ekonomisinde ivme alması bekleniyor.
- Çin ve Avrupa Birliği ile uluslararası örgütlerle potansiyel bir yumuşama süreci ve ekonomik rahat dönemi öngörülüyor.