Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının EYT (Emeklilik Yaşı Takılması) konusunda bilgilendirme yaptığı bir içeriktir. Konuşmacı, Cumhurbaşkanı'nın kabinede sunacağı EYT tasarısını ve emekli maaşı hesaplama sistemini detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde EYT tasarısının kapsamı, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan kişilerin emeklilik hakkına kavuşması, prim ve yıl şartlarının değişimi, kısmi emeklilik şartları ve yaş kriterleri gibi konular ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise aylık bağlama oranlarının emeklilerin maaşını nasıl belirlediği, 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası dönemler için üçlü maaş hesaplama sistemi açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca, EYT yasasının kabinede tartışılacağı ve Ocak ayı sonunda Meclis'te görüşüleceği bilgisi verilmekte, yaklaşık iki milyon kişinin hemen emekli olabileceği, kalan üç-dört milyon kişinin ise şartları tamamladığında emeklilik hakkına kavuşacağı belirtilmektedir.
- Yıllık Son Kabine Toplantısı ve EYT Tasarısı
- Yılın son kabine toplantısı yapılacak ve Cumhurbaşkanı'ndan EYT konusunda önemli müjdeler bekleniyor.
- EYT tasarımının bugün Cumhurbaşkanı ve kabine üyelerine sunulması bekleniyor ve sonrasında meclis süreci başlayacak.
- Tasarının yasallaşmasıyla yaklaşık iki milyon kişi hemen emekli olacak, kalan üç-dört milyon kişi de şartları tamamladığında emeklilik hakkına kavuşacak.
- 01:16EYT'li Kişilerin Kapsamı
- EYT'li kişiler, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve prim ödemiş kişilerdir.
- 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş, çalışmaya başlamış ve prim ödemiş herkes bu tarihte çıkan yasayla birlikte EYT'li olmuş ve emeklilikte yaşa takılmıştır.
- 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup borçlanma yapanların işe giriş tarihleri borçlanma yaptıkları süre kadar geri çekiliyor, en çok kullanılan askerlik borçlanması ve annelerin staj sonrası yaptığı borçlanma.
- 02:46Staj ve Prim Şartları
- Staj ile sigortası 8,59 öncesinde başlayanlar açısından henüz bir netlik yok ve bu durum mevcut durumda devam ediyor.
- SSK'lılar için prim ve yıl şartında 8,59 önceki şartlar geçerli olacak: SSK'lılar için 5000 gün, kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl bekleme süresi var.
- Bağkur'da kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 gün prim şartı var, Emekli Sandığında ise kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 gün şartı bulunuyor.
- 04:58Kısmi Emeklilik ve Yaş Sınırları
- Kısmi emeklilik şartları değişmeyecek: SSK için 3600 gün, Bağkur için 5400 gün geçerli olacak.
- Yaş sınırı konusunda henüz netlik yok, tasarı açıklandığında belli olacak.
- EYT kapsamında kısmi emeklilik imkanı olacak, ancak yaş sınırı 50-55 ile sınırlandırılması konusu henüz net değil.
- 07:40EYT'lilerin Yaş Ortalaması ve Kıdem Tazminatları
- EYT'lilerin ortalama yaşı 49 civarı olarak açıklanmış, genelde 45-50 yaş arası yoğunluk var.
- EYT kapsamında emekli olacaklar istifa edecekler ve emeklilik işlemlerini başlatacaklar.
- Kıdem tazminatlarının Kredi Garanti Fonu kapsamında bir kredi ile işverenlere verilmesi söz konusu olacak, ancak tazminatların işçinin direkt hesabına yatırılması talep ediliyor.
- 09:32Aylık Bağlama Oranları ve Emekli Maaşı Hesaplama
- Aylık bağlama oranı, emeklilerin maaşını belirleyen önemli bir parametredir ve emeklilerin kazançları bu oranlarla çarpılıp güncellendikten sonra belirlenir.
- EYT kapsamında olan emeklilerin maaşı üç ayrı dönem için hesaplanır: 2000 öncesi, 2000-2008'in 10 ay arası ve 2008'in 10 aydan sonra.
- 2000 öncesi aylık bağlama oranları yüksek, 2008 sonrasında ise aylık bağlama oranı düşerken büyüme oranının %30'u ve enflasyon etkili olmaktadır.
- 10:35Emekli Maaşını Etkileyen Faktörler
- Aylık bağlama oranları ile ilgili değişiklik olmayacağı açıklanmış ve üçlü maaş hesaplanacak, bu üç hesap toplanarak emekli maaşı belirlenecektir.
- Emekli maaşını belirleyen en önemli kriter kazançtır; gün sayısı fazla olanın avantajı olsa da, daha çok kazancı olanın emekli maaşı daha yüksektir.
- Asgari ücretten gösterilip elden maaş almak emekli maaşını düşürür.
- 11:11Borçlanma ve Yasa Süreci
- Doğum borçlanması veya askerlik borçlanması sadece üç ayrı hesap yapıldığı için emekli maaşını çok büyük etki yapmaz, özellikle asgari ücretten öderseniz hiç etki yapmaz.
- EYT konusu sona gelindi, açıklama yapılması bekleniyor ve meclis aşaması Ocak ayının ilk iki haftasında, 15'ine kadar gerçekleşecek.
- Yasanın çıkıp çıkmasını bekledikten sonra başvurular başlayacak ve 1 Şubat'tan itibaren maaş hesaplanması söz konusu olacak.